Niedokrwistość (anemia) normocytarna – na czym polega? Przyczyny, objawy i leczenie

Niedokrwistość normocytarna to często spotykany typ anemii, w którym wielkość krwinek czerwonych jest prawidłowa, ale ich liczba lub zawartość hemoglobiny jest zbyt niska. Nie jest to odrębna choroba, lecz objaw, który może wskazywać na różne problemy zdrowotne. Jakie są przyczyny niedokrwistości normocytarnej, jak ją rozpoznać i leczyć? Odpowiedzi znajdziesz w poniższym artykule.

Spis treści:

1. Co to jest niedokrwistość normocytarna?
2. Przyczyny niedokrwistości normocytarnej
3. Objawy niedokrwistości normocytarnej
4. Anemia normocytarna – jakie badania wykonać?
5. Leczenie niedokrwistości normocytarnej
6. Niedokrwistość normocytarna – podsumowanie

Co to jest niedokrwistość normocytarna?

Niedokrwistość (anemia) to stan, w którym stężenie hemoglobiny spada poniżej przyjętych norm. W przypadku niedokrwistości normocytarnej krwinki czerwone (erytrocyty) mają prawidłowy rozmiar, ale może być ich zbyt mało lub nie spełniają w pełni swojej funkcji, czyli nie dostarczają tlenu do tkanek w wystarczającej ilości.

Ponieważ objętość erytrocytów (MCV – średnia objętość krwinki czerwonej) mieści się w granicach normy, ten typ niedokrwistości może być trudniejszy do wykrycia i wymaga dokładniejszej diagnostyki niż niedokrwistość mikro- lub makrocytarna.

>> Przeczytaj: Najczęstsze rodzaje anemii i ich przyczyny

Przyczyny niedokrwistości normocytarnej

Niedokrwistość normocytarna może mieć wiele różnych przyczyn. W zależności od mechanizmu jej powstania wyróżnia się kilka typów:

• Niedokrwistość pokrwotoczna – wynika z nagłej lub przewlekłej utraty krwi (ICD-10: D62), np. po urazach, operacjach czy przy krwawieniach z przewodu pokarmowego – najczęściej spowodowanych wrzodami żołądka lub dwunastnicy.
• Niedokrwistości hemolityczne – spowodowane nadmiernym rozpadem krwinek czerwonych (ICD-10: D55–D59):
• Wrodzone – np. sferocytoza, talasemie, niedokrwistość sierpowatokrwinkowa, niedobory enzymów (np. dehydrogenazy G-6-PD). Mają podłoże genetyczne i zwykle ujawniają się już w młodym wieku.
  • Immunologiczne – np. autoimmunologiczna niedokrwistość hemolityczna (AIHA), w której organizm wytwarza przeciwciała niszczące własne erytrocyty.
  • Nieimmunologiczne – wynikają z działania czynników zewnętrznych (np. zakażeń, toksyn, leków) lub chorób ogólnoustrojowych (np. niewydolności wątroby, śledziony).
• Niedokrwistość w przewlekłej chorobie nerek – spowodowana niedoborem erytropoetyny (hormonu produkowanego w nerkach), która stymuluje szpik kostny do produkcji erytrocytów (ICD-10: D63.1).
• Niedokrwistość aplastyczna – wynika z niewydolności szpiku kostnego i może mieć charakter wrodzony lub nabyty (ICD-10: D61).
• Wybiórcza aplazja czerwonokrwinkowa – selektywne zahamowanie produkcji krwinek czerwonych, często o podłożu autoimmunologicznym lub infekcyjnym (ICD-10: D64.89).

>> Zobacz również: Co to jest anemia (niedokrwistość) złośliwa i jakie są jej objawy?

Objawy niedokrwistości normocytarnej

Objawy tej anemii są zwykle niespecyficzne i zależą od tempa jej rozwoju oraz choroby podstawowej. Często narastają stopniowo i bywają łatwo przeoczone.

Typowe dolegliwości obejmują:

• zmęczenie i osłabienie – nasilające się w ciągu dnia lub po wysiłku,
• zawroty głowy – szczególnie przy zmianie pozycji ciała,
• duszność przy wysiłku – np. podczas wchodzenia po schodach,
• bladość skóry i błon śluzowych – widoczna m.in. na twarzy i spojówkach,
• bóle głowy i uczucie znużenia,
• kołatanie serca.

W niedokrwistości hemolitycznej mogą również występować:

• zażółcenie skóry i twardówek,
• ciemne zabarwienie moczu,
• bóle brzucha lub pleców,
• powiększenie śledziony.

Objawy te są skutkiem nadmiernego rozpadu krwinek czerwonych i wymagają pilnej diagnostyki.

W łagodnej niedokrwistości normocytarnej objawy mogą być niezauważalne i wykrycie następuje przypadkowo podczas rutynowego badania krwi.

Anemia normocytarna – jakie badania wykonać?

Jeśli lekarz podejrzewa niedokrwistość normocytarną, zleci odpowiednie badania. Ich celem jest potwierdzenie diagnozy oraz ustalenie przyczyny.

Podstawowe badania obejmują:

• morfologię krwi z rozmazem – podstawowe badanie, które pozwala rozpoznać niedokrwistość i określić jej typ. Uwzględnia m.in. stężenie hemoglobiny (Hb), liczbę erytrocytów (RBC) i MCV (średnią objętość krwinki czerwonej), RDW (rozpiętość objętości), a także inne linie komórkowe (leukocyty, płytki krwi).
• retikulocyty – wskazują, czy szpik podejmuje próbę kompensacji niedokrwistości. Podwyższony poziom sugeruje utratę krwi lub hemolizę, natomiast niski może świadczyć o zaburzeniu produkcji krwinek (np. w chorobie nerek lub niedoborach).
• wskaźniki stanu zapalnego – OB, CRP,
• badania żelaza – ferrytyna, transferyna, wysycenie transferyny,
• badania nerek – poziom kreatyniny, eGFR (wskaźnik filtracji kłębuszkowej), poziom mocznika,
• wskaźniki hemolizy – LDH, bilirubina, haptoglobina,
• TSH, witamina B12, kwas foliowy – w kierunku niedoborów lub chorób tarczycy.

W niektórych przypadkach konieczne są dodatkowe badania, jak np. USG jamy brzusznej, kolonoskopia, biopsja szpiku lub testy w kierunku chorób autoimmunologicznych i nowotworów.

Leczenie niedokrwistości normocytarnej

Leczenie niedokrwistości normocytarnej zależy od jej przyczyny. Kluczowe jest ustalenie, czy anemia wynika z utraty krwi, przewlekłego zapalenia, niewydolności nerek, hemolizy, czy zaburzeń pracy szpiku.

Postępowanie obejmuje leczenie choroby podstawowej oraz działania wspomagające, takie jak:

• leczenie choroby podstawowej – np. leczenie infekcji, wyrównanie niedoczynności tarczycy, terapia chorób zapalnych, niewydolności nerek.
• suplementacja żelaza, witaminy B12 lub kwasu foliowego – po potwierdzeniu niedoboru. Choć niedobory te są częściej spotykane w innych typach anemii, mogą również współistnieć z niedokrwistością normocytarną.
• stosowanie erytropoetyny – podawana głównie u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek, u których niedokrwistość wiąże się z niedoborem tego hormonu produkowanego w nerkach.
• przetoczenia krwi – wskazane w przypadkach ciężkiej, objawowej anemii lub w sytuacjach nagłych.
• leczenie specjalistyczne – takie jak immunosupresja, stosowane w wybranych przypadkach, np. w hemolitycznej lub aplastycznej niedokrwistości opornej na inne metody.

W każdym przypadku terapia powinna być dostosowana indywidualnie i prowadzona pod kontrolą lekarza.

>> Zobacz: Niedobór żelaza w organizmie – jakie badania zrobić, by go potwierdzić?

Niedokrwistość normocytarna – podsumowanie

• Niedokrwistość normocytarna to stan, w którym czerwone krwinki mają prawidłowy rozmiar, ale ich liczba lub funkcja jest zaburzona.
• Najczęściej towarzyszy chorobom przewlekłym, utracie krwi, niewydolności nerek lub schorzeniom szpiku.
• Klucz do skutecznego leczenia leży w dokładnej diagnostyce i eliminacji pierwotnej przyczyny.
• MCV pozwala jedynie wstępnie zaklasyfikować typ anemii – dalsze badania są niezbędne do postawienia trafnej diagnozy.

Bibliografia

1. Podolak‑Dawidziak M., Ochrem B. Niedokrwistości. W: Interna – mały podręcznik. mp.pl
2. Means R.T., Brodsky R.A. Diagnostic approach to anemia in adults. UpToDate.com
3. Yilmaz G., Shaikh H. Normochromic Normocytic Anemia. StatPearls Publishing, NCBI Bookshelf