Mrowienie lub drętwienie twarzy to dość częsty objaw, który może być zwiastunem wielu różnych problemów zdrowotnych. W tym artykule dowiesz się, jakie są najczęstsze przyczyny tych objawów oraz jakie badania diagnostyczne należy wykonać, aby ustalić ich przyczynę.
Z tego artykułu dowiesz się m. in.:
- Jakie są najczęstsze przyczyny mrowienia i drętwienia twarzy?
- Jak łączy się lokalizacja drętwienia twarzy z jego możliwymi przyczynami?
- Jakie badania wykonać w przypadku mrowienia twarzy?
- Jak leczyć mrowienie twarzy?
- Jakie są odpowiedzi na najczęstsze pytania dotyczące mrowienia i drętwienia twarzy?
Spis treści:
- Najczęstsze przyczyny mrowienia i drętwienia twarzy
- Lokalizacja drętwienia twarzy a możliwe przyczyny
- Mrowienie twarzy – jakie badania wykonać?
- Jak leczyć mrowienie twarzy?
- Mrowienie i drętwienie twarzy: odpowiedzi na najczęstsze pytania (FAQ)
- Mrowienie i drętwienie twarzy – podsumowanie
Najczęstsze przyczyny mrowienia i drętwienia twarzy
Mrowienie (parestezja) lub drętwienie (niedoczulica) (w klasyfikacji ICD-10 oznaczone kodem R20.2) twarzy może być skutkiem podrażnienia lub uszkodzenia nerwów czuciowych (najczęściej nerwu trójdzielnego) albo nerwu twarzowego, ale też – innych przyczyn ogólnoustrojowych.
Do typowych przyczyn należą:
- neuropatie (np. zapalenie nerwu trójdzielnego)
- ucisk naczyniowy na nerw
- zmiany zwyrodnieniowe lub dyskopatia w odcinku szyjnym
- choroby ogólnoustrojowe (cukrzyca, stwardnienie rozsiane)
- zmiany w obrębie czaszki lub mózgu (guzy, udary)
- infekcje (np. półpasiec, borelioza)
- zespoły psychosomatyczne/lękowe
- zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej, hipokalcemia
>> Warto przeczytać: Zapalenie nerwu trójdzielnego – czym jest i jak się objawia? Przyczyny i leczenie
Mrowienie twarzy a nerwica
U osób z przewlekłym stresem, zaburzeniami lękowymi lub nerwicą mogą pojawiać się objawy parestezji, w tym mrowienia twarzy. Mechanizm bywa złożony: napięcie mięśni, zmiany w krążeniu czy przewodnictwie nerwowym. Jednak takie objawy nie zastępują diagnostyki. Trzeba wykluczyć organiczne przyczyny przed uznaniem ich za objaw wyłącznie psychiczny.
>> Przeczytaj także: Nerwica – objawy, rodzaje, przyczyny, diagnostyka i leczenie
Drętwienie twarzy od kręgosłupa szyjnego
Zmiany zwyrodnieniowe w kręgosłupie szyjnym (dyskopatia, osteofity) mogą prowadzić do ucisku korzeni nerwowych lub struktur nerwowych przemieszczających się na drodze sygnału. Choć częściej powodują objawy w obrębie karku, szyi, ramion, to czasem może dojść do promieniowania do twarzy — zwłaszcza gdy zaangażowany jest nerw błędny, nerwy czaszkowe lub czuciowe gałęzie z okolicy szyi.
Refluks a mrowienie twarzy
Choć mniej typowe, u niektórych osób refluks żołądkowo-przełykowy (GERD) może prowadzić do odruchowych reakcji nerwowych, drażnienia nerwów czuciowych w jamie ustnej lub gardle, co może promieniować jako mrowienie twarzy (zwłaszcza okolica ust, wargi). Mechanizm bywa pośredni — poprzez podrażnienie nerwów błędnego, nerwu językowo-gardłowego lub gałęzi nerwu trójdzielnego.
Drętwienie twarzy a udar
Silne, nagłe drętwienie połowy twarzy stanowi objaw alarmowy. Może świadczyć o udarze mózgu lub przemijającym niedokrwieniu (TIA). W tej sytuacji natychmiastowe wezwanie pomocy medycznej jest konieczne. Często objawowi mogą towarzyszyć zaburzenia mowy, osłabienie kończyn, zawroty głowy.
>> Zobacz również: Mrowienie i drętwienie lewej ręki – co oznacza i jak leczyć te objawy?
Lokalizacja drętwienia twarzy a możliwe przyczyny
Drętwienie lewej strony twarzy
Jeśli odczuwasz objaw po lewej stronie, rozważ: zmiany w obrębie lewej gałęzi nerwu trójdzielnego, udar w obszarze prawej półkuli mózgu (uszkodzenia przeciwstronne), stan zapalny, guz, neuralgia po stronie lewej.
Drętwienie prawej strony twarzy
Analogicznie: procesy patologiczne po prawej stronie (np. neuralgia, uraz, guz), lub ogólne choroby mogące manifestować się jednostronnie. W przypadku objawów kompleksowych rozważ także możliwe zmiany w pniu mózgu (wielonarządowe objawy).
Lokalizacja pomaga neurologowi wskazać, którą część układu nerwowego zbadać i w którym obszarze wykonać obrazowanie.
Mrowienie twarzy – jakie badania wykonać?
Podstawę stanowi badanie neurologiczne: ocena czucia (dotyk, ból, temperatura), siły mięśniowej, funkcji nerwu trójdzielnego i nerwu twarzowego oraz innych nerwów czaszkowych.
Warto wykonać badania laboratoryjne:
- morfologia,
- glukoza,
- markery zapalne,
- profil elektrolitowy,
- ocena gospodarki wapniowo-fosforanowej (wapń całkowity, fosforany nieorganiczne, parathormon),
- badania serologiczne (np. w kierunku boreliozy).
Badania elektrofizjologiczne takie jak elektromiografia (EMG), która analizuje aktywność mięśniową czy badania obrazowe MRI (z kontrastem i bez) głowy, twarzoczaszki, pnia mózgu będąca metodą lub łatwiej dostępne CT (np. twarzoczaszki z kontrastem) będące alternatywą lub uzupełnieniem, zwłaszcza gdy MRI jest niemożliwe lub celem jest ocena struktur kostnych
Badania należy wykonywać bezzwłocznie, gdy pojawiają się objawy alarmowe (np. jednostronne nagłe drętwienie twarzy).
Jak leczyć mrowienie twarzy?
Leczenie zależy od przyczyny. Istnieją jednak ogólne zasady, które stosuje się w praktyce:
- Jeżeli objaw wynika z działania infekcji wirusowej (np. w porażeniu typu Bell’a), podaje się kortykosteroidy — najlepiej w pierwszych 72 godzinach od pojawienia się objawu.
- W wybranych sytuacjach dodaje się leki przeciwwirusowe (np. acyklowir) zgodnie z zaleceniami i ryzykiem pacjenta.
- Leczenie objawowe: leki przeciwbólowe, przeciwzapalne, fizjoterapia nerwów twarzowych.
- W przypadkach ucisku mechanicznego – rozważenie zabiegów chirurgicznych (dekompresja) lub interwencji (np. u guza).
- W stanach przewlekłych – neuromodulacja, leczenie objawowe, rehabilitacja.
Mrowienie i drętwienie twarzy: odpowiedzi na najczęstsze pytania (FAQ)
Może być objawem uszkodzenia nerwu, ucisku, stanu zapalnego, zaburzeń ogólnoustrojowych, udaru lub chorób neurologicznych.
Nie zawsze — ale nagłe jednostronne drętwienie twarzy może być objawem udaru i wymaga pilnej oceny neurologicznej.
Tak — zmiany w odcinku szyjnym mogą powodować promieniowanie objawów do twarzy, zwłaszcza w połączeniu z uciskiem nerwów lub struktur sąsiednich.
Tak — w zaburzeniach psychicznych i socjopsychogennych mogą występować objawy parestezji. Ale nie można rezygnować z badań diagnostycznych.
Pomocna bywa terapia przyczynowa (gdy przyczyna jest znana), leczenie objawowe, fizjoterapia, unikanie napięcia mięśniowego, leczenie chorób ogólnoustrojowych.
Tak — stres może prowokować objawy neurologiczne pośrednio, przez napięcie mięśni, zaburzenia krążenia, reakcje somatyczne. Ale nie zastępuje diagnostyki organicznej.
Mrowienie i drętwienie twarzy – podsumowanie
- Mrowienie/drętwienie twarzy może mieć wiele przyczyn: neurologicznych, kręgowych, naczyniowych, psychogennych.
- Lokalizacja objawu (lewa/prawa strona) może naprowadzić na konkretny proces chorobowy.
- Kluczowe są badania: neurologiczne, elektrofizjologia (ENoG, EMG), obrazowanie (MRI, CT) oraz badania laboratoryjne.
- Leczenie dobiera się do przyczyny: może to być terapia przeciwzapalna, przeciwwirusowa, chirurgia lub rehabilitacja.
- W przypadku nagłych, jednostronnych objawów (zwłaszcza z towarzyszącymi deficytami neurologicznymi) – działaj natychmiast.
Bibliografia
- Baugh RF., et al. Clinical practice guideline: Bell’s palsy. Otolaryngol Head Neck Surg. 2013
- Błażejewska-Hyżorek B., et al. Wytyczne postępowania w udarze mózgu. Polski Przegląd Neurologiczny. 2019
