Artykuł został zaktualizowany 08.10.2025 r.
Niedobór witaminy D jest powszechnie znanym zjawiskiem. Jednak co dokładnie oznacza „niedobór” witaminy D? Czy można zaobserwować objawy niedoboru witaminy D? Na co zwracać uwagę i kiedy zrobić badania. Jakie są normy witaminy D i jak ją suplementować.
Spis treści:
- Witamina D – co to jest i jakie pełni funkcje w organizmie?
- Niedobór witaminy D – przyczyny
- Oznaczenie poziomu witaminy D – jakie badanie wykonać?
- Jaki jest prawidłowy poziom witaminy D – normy
- Niedobór witaminy D – leczenie i profilaktyka
- Kto szczególnie powinien zbadać poziom witaminy D? Grupy ryzyka niedoborów witaminy D
- Objawy niedoboru witaminy D
- FAQ. Niedobór witaminy D – często zadawane pytania
Witamina D – co to jest i jakie pełni funkcje w organizmie?
Witamina D, odkryta w 1922, jest w istocie substancją spełniającą funkcję hormonu, czyli działającą jak przekaźnik informacji w organizmie, wpływającą na aktywność komórek i regulującą wiele procesów fizjologicznych w cały ciele.
Witamina D to steroidowy prohormon, którego prekursor obecny jest w błonach komórkowych keranocytów naskórka. Pod wpływem promieniowania UVB ulega on w skórze przemianie do nieaktywnego cholekalcyferolu, ten ostatni w wątrobie i nerkach przekształca się w kalcytriol – 1,25(OH)2D – będący najbardziej aktywnym metabolitem witaminy D, czyli właściwym hormonem.
Receptory dla witaminy D – VDR – obecne są w wielu komórkach docelowych, np. w nabłonku jelit, kanalikach nerkowych i kościach, realizując funkcję regulacji gospodarki mineralnej. Odkrycie obecności VDR w tkankach niezwiązanych z gospodarką mineralną, takich jak mięśniówka naczyń, makrofagi, komórki nowotworowe, potwierdza jej rolę plejotropową, czyli wywieranie wielokierunkowego wpływu na cały organizm.
| To ważne: Receptory dla witaminy D obecne są praktycznie w każdej komórce ludzkiego organizmu. |
Witamina D – funkcje
Pierwszą poznaną funkcją witaminy D jest regulacja metabolizmu wapnia i fosforu. Aktywna witamina D optymalizuje wchłanianie wapnia w przewodzie pokarmowymi, co warunkuje prawidłową mineralizację kości. Wpływa także na utrzymanie w prawidłowym zakresie stężenia PTH – parathormonu. Ponadto uczestniczy w regulacji czynności wewnątrzwydzielniczej (trzustki, tarczycy, nadnerczy i przysadki), aktywności układu immunologicznego oraz krwiotwórczego.
Immunomodulujące działanie witaminy D to wpływ na odporność wrodzoną i nabytą, a także na wiele komórek odpornościowych, w tym limfocyty B i T, komórki dendrytyczne oraz monocyty/makrofagi. Witamina D ma także wpływ na prawidłowe funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego i bierze udział w regulacji ciśnienia tętniczego.
Potwierdzono korzystny wpływ witaminy D na układ nerwowy – receptory VDR występują zarówno w centralnym, jak i obwodowym układzie nerwowym. Uważa się, że witamina D wpływa na układ serotoninergiczny i przyczynia się do utrzymania rytmów okołodobowych, z którymi związane są objawy depresyjne.
Witamina D pełni także funkcję silnego czynnika antyproliferacyjnego wobec nowotworów (np. czerniaka, raka piersi, prostaty, jelita grubego oraz okrężnicy) i przyczynia się do zwiększania różnicowania oraz hamowania apoptozy w komórkach skóry (keratynocytach, fibroblastach i melanocytach). Badania wykazały ponadto, że witamina D wspomaga proces transportu glukozy i utrzymuje prawidłowy jej poziom poprzez stymulowanie ekspresji receptorów insulinowych na komórkach.
| Ciekawostka: Fakt, iż witamina D jest syntetyzowana w skórze człowieka, został udowodniony dopiero w 1978 roku. Badania nad witaminą D do roku 2010 związane były z jej działaniem na układ kostno-szkieletowy. Dopiero po tej dacie badania kliniczne koncentrują się na innych niż układ kostny, obszarach jej działania. |
Niedobór witaminy D – przyczyny
Badania pokazują, że w Europie aż 80-90% populacji ma niedobór witaminy D, z tego 60% niedobór tak głęboki, iż musi być uzupełniany dawkami leczniczymi. W Polsce jest podobnie, 90,3% z nas żyje z niedoborem witaminy D.
Witamina D jest jedną z tych substancji, którą nasz organizm czerpie aż z dwóch źródeł – wytwarzana jest w skórze pod wpływem słońca oraz dostarczamy jej z dietą. Wydawałoby się zatem, iż nie powinno jej zabraknąć, ponieważ jedno źródło może kompensować drugie. Niestety tak się nie dzieje. Aż 90% witaminy D powstaje w skórze pod wpływem słońca, a w Polsce przez większą część roku – od października do kwietnia – nie mamy wystarczającej jego ilości, aby to zapotrzebowanie zaspokoić. Dodatkowo większą część słonecznych letnich dni spędzamy w budynku, a jeśli jesteśmy na urlopie, to chronimy skórę filtrami UV (słusznie zresztą).
To może z diety? Jak napisaliśmy wyżej, nasz organizm jest tak skonstruowany, iż 90% witaminy D mamy ze słońca. Bardzo trudno byłoby to zrekompensować w diecie. Oblicza się, że dostarczenie 2 000 jednostek witaminy D wymagałoby jedzenia ok. 400 g łososia lub 250 g śledzi lub ponad 30 jajek czy kilku kilogramów żółtego sera. Niestety nie jest to możliwe, dlatego w naszej szerokości geograficznej niedobór witaminy D jest tak powszechny.
Niedobór witaminy D w ICD-10
W klasyfikacji ICD-10 niedobór witaminy D oznaczany jest kodem E55.9, co oznacza rozpoznanie niedoboru witaminy D o nieokreślonej etiologii. Jest wykorzystywany gdy u pacjenta w badaniach laboratoryjnych stwierdza się obniżony poziom witaminy D, bez dokładnie sprecyzowanej przyczyny. Jedną z bardziej szczegółowych kategorii związanych z brakiem tej witaminy jest rozpoznanie E55.0, czyli krzywica.
Oznaczenie poziomu witaminy D – jakie badanie wykonać?
Witaminę D w naszym organizmie możemy zbadać przy pomocy dwóch parametrów:
- 25(OH)D – głównego metabolitu witaminy D,
- 1,25(OH)2D – aktywnej postaci witaminy D.
Główny metaboli witaminy D krążącym we krwi – 25(OH)D – doskonale odzwierciedlający ilość witaminy D pochodzącą zarówno z diety, jak i tej zsyntetyzowanej w skórze. I chociaż 1,25(OH)2 jest aktywną postacią witaminy D, jej stężenie nie powinno być rutynowo ocenianie z kilku powodów. Jednym z nich jest fakt, iż powstaje on w organizmie na potrzeby konkretnych aktywności. Dlatego może się zdarzyć sytuacja, iż pomimo ogólnego niedoboru witaminy D, poziom 1,25(OH)2 będzie prawidłowy, a nawet podwyższony. Tak dzieje się np. u kobiet w ciąży, w niewydolności nerek czy reumatoidalnym zapaleniu stawów. Ponadto okres półtrwania tego związku wynosi 6-8 godzin, a jego stężenie może być różne w ciągu doby. Dlatego testem służącym do oceny poziomu witaminy D w pierwszej kolejności jest 25(OH)D.
Jednak – jeśli niedobór witaminy D jest tak powszechny – po co robić badanie? I tak każdy z nas musi ją suplementować.
Odpowiedź na to pytanie jest bardzo prosta. Badanie robimy, aby określić, jak głęboki jest niedobór, bo od tego uzależniona jest dawka witaminy D, którą powinniśmy przyjmować. Jeśli mamy głęboki niedobór, standardowo stosowana dawka 1 000-2 000 jednostek nie wystarczy, aby go uzupełnić i zapewnić wystarczającą do uzupełnienia magazynów dawkę witaminy. Powstaje wówczas błędne koło, polegające na tym, iż mamy niedobór, zażywamy leki, a niedobór nadal jest. Badanie witaminy D robimy także kontrolnie po kilku miesiącach jej stosowania, aby sprawdzić, czy terapia odnosi skutek.
Ostatni powód do oznaczenia poziomu witaminy D to ochrona przed jej przedawkowaniem.
>> Przeczytaj: Przedawkowanie witaminy D – objawy, przyczyny, badania laboratoryjne, leczenie
Jaki jest prawidłowy poziom witaminy D – normy
Prawidłowy poziom witaminy D – określany również jako optymalny – to stężenie 30-50 ng/ml. Takie stężenie witaminy jest oczekiwane niezależnie od płci. Jest ono prawidłowe również u dzieci.
Niedobór witaminy D to jej stężenie we krwi 0-20 ng/ml. Poziom niewystarczający to > 20-30 ng/ml.
Niedobór witaminy D – leczenie i profilaktyka
Ze względu na ograniczoną ekspozycję na słońce (warunki klimatyczne, stosowanie koniecznej ochrony przeciwsłonecznej) organizm nie jest w stanie wytworzyć wystarczających ilości witaminy. Jednocześnie nie jest możliwe wypełnienie tej luki za pomocą diety. Dlatego jedynym sposobem profilaktyki niedoborów jest suplemenacja witaminy D w miesiącach jesienno-zimowych lub w przypadku seniorów przez cały rok.
Punktem wyjścia do efektywnej i bezpiecznej suplementacji jest określenie stopnia niedoboru w badaniach laboratoryjnych. Interpretację wyników witaminy D oraz związane z tym zalecenia suplementacji przedstawia tabela.
| Stężenie witaminy D we krwi | Interpretacja wyników | Postępowanie medyczne | Badanie kontrolne |
| 0 – 20 ng/ml | niedobór | dawki lecznicze – terapie deficytu | kontrola stężenia po 1-3 miesiącach |
| >20 – 30 ng/ml | poziom niewystarczający | zwiększenie suplementacji | kontrola stężenia po 3-6 miesiącach |
| >30 – 50 ng/ml | poziom optymalny – prawidłowy | utrzymanie suplementacji | kontrola za rok |
| >50-100 ng/ml | poziom wysoki | utrzymanie/obniżenie dawek | kontrola stężenia po 3-6 miesiącach |
| >100 ng/ml | poziom potencjalnie toksyczny | przerwanie suplementacji do czasu uzyskania poziomu optymalnego | kontrola stężenia po 3 miesiącach |
Kto szczególnie powinien zbadać poziom witaminy D? Grupy ryzyka niedoborów witaminy D
Aby dobrać odpowiednią do stosowania dawkę witaminy D, każdy powinien wykonać badanie jej poziomu we krwi. Należy jednak podkreślić, że istnieją grupy ryzyka niedoboru witaminy D – pacjenci z tych grup powinni szczególnie dbać o optymalny jej poziom. U tych osób badanie poziomu witaminy D jest rekomendacją medyczną. Należą do nich pacjenci z:
- chorobami alergicznymi – astmą, alergiami,
- chorobami autoimmunologicznymi – atopowe zapalenie skóry, łuszczyca, cukrzyca t.1, Hashimoto, celiakią,
- chorobami metabolicznymi – otyłość, cukrzyca t. 2, zespół metaboliczny,
- chorobami układu krążenia – nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca,
- chorobami przewodu pokarmowego – zaburzenia wchłaniania, przewlekłe choroby zapalne jelit, celiakia, SIBO, dysbioza,
- chorobami tarczycy – niedoczynność tarczycy, nadczynność tarczycy, choroba Hashimoto, choroba Graves-Basedowa,
- zaburzeniami odporności – nawracające infekcje układu oddechowego, przewlekłe stany zapalne.
>> Sprawdź też: Cukrzyca – objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie
Objawy niedoboru witaminy D
Jak wspominano wyżej, receptory witaminy D są obecne w prawie każdej komórce ludzkiego organizmu, dlatego jej niedobór może być związany z niedomogami wielu układów i narządów. Niestety objawy braku witaminy D nie są charakterystyczne – opisywane niżej symptomy mogą być powodowane również przez inne przyczyny. Niedobór witaminy D może być jednym z możliwych powodów ich występowania.
Niedobór witaminy D i osłabienie odporności
Niedobór witaminy D wpływa na osłabienie układu immunologicznego i reakcji odpornościowych. Niskie jej stężenie zwiększa ryzyko infekcji układu oddechowego oraz wydłuża okres trwania choroby. Wiadomo również, iż o prawidłowy poziom witaminy D powinny dbać osoby cierpiące na choroby z autoagresji – RZS, astma, łuszczyca, bielactwo, stwardnienie rozsiane, choroba Hashimoto, itp.
W jednym z badań powiązano poziom witaminy D z przewlekłym nieżytem nosa. U osób z przewlekłym nieżytem nosa zaobserwowano wyższą częstość występowania niedoboru witaminy D (<20 ng/ml), w porównaniu do grupy bez przewlekłego nieżytu nosa.
Potencjalne mechanizmy leżące u podstaw związku między niedoborem witaminy D a przewlekłym nieżytem nosa wynikają z roli witaminy D w układzie odpornościowym. Badania wykazały, że witamina D może hamować produkcję cytokin prozapalnych, takich jak IL-17, które są zaangażowane w patogenezę przewlekłego nieżytu nosa i innych chorób zapalnych. Ponadto witamina D wspomaga naprawę i proliferację komórek nabłonka dróg oddechowych.
| Pamiętaj: Katar, wysięk z nosa, uczucie zatkanego nosa – symptomy przewlekłego nieżytu nosa – mogą być nietypowym objawem niedoboru witaminy D. |
>> Warto przeczytać: Alergiczny nieżyt nosa – najczęściej diagnozowana choroba alergiczna w Polsce
Objawy neurologiczne
Jednym z objawów niedoboru witaminy D mogą być zawroty głowy pojawiające się przy szybkiej zmianie pozycji ciała, np. przy wstawaniu z krzesła. Badania wskazują, iż jest to symptom bardzo silnie skorelowany z poziomem witaminy D. Pacjenci z tą przypadłością – tzw. omdleniem wazowagalnym – mieli istotnie niższe poziomy witaminy D w surowicy w porównaniu do osób nie odczuwających takich zawrotów głowy.
Objawy kardiologiczne
Niski poziom witaminy D predysponuje do występowania nadciśnienia opornego, sprzyja również zaburzeniom lipidowych. Niedobór witaminy D powiązany jest ze:
- wzrostem cholesterolu LDL, tzw. „złego” cholesterolu,
- wzrostem trójglicerydów,
- spadkiem cholesterolu HDL, frakcji „dobrego” cholesterolu.
Opisywanie zaburzenia lipidowe sprzyjają rozwojowi miażdżycy, a co za tym idzie zaburzeń sercowo-naczyniowych.
Objawy psychiczne
Objawy psychiczne powiązane z niedoborami witaminy D to osłabienie, zmęczenie, zaburzenia nastroju. Ciągłe zmęczenie, które nie ustępuje pomimo prawidłowej regeneracji oraz nie ma żadnej innej przyczyny, może być symptomem braków witaminy D. Obserwuje się także związek pomiędzy niskim poziomem witaminy D a zwiększonym ryzykiem wystąpienia zaburzeń nastroju, zaburzeń snu i depresji. Wyrównanie niedoborów odpowiednio dobraną suplementacją reguluje nastrój, wpływa pozytywnie na samopoczucie, zmniejsza objawy depresji.
Objawy skórne braku witaminy D
Witamina D bierze udział w proliferacji (namnażaniu) i różnicowaniu keratynocytów i sebocytów. Ma również właściwości przeciwzaskórnikowe i przeciwutleniające, ułatwiając syntezę dysmutazy ponadtlenkowej (SOD) i peroksydazy glutationowej. Brak witaminy D predysponuje do „zatykania” się gruczołów łojowych, przyczyniając się do rozwoju trądziku.
Ponadto witamina D indukuje produkcję peptydów o działaniu przeciwdrobnoustrojowym, takich jak katelicydyny, co dodatkowo potwierdza jej rolę w etiopatogenezie trądziku.
Konsekwencją niedoboru witaminy D może być również nasilone wypadanie włosów. Witamina D wpływa na cykl rozwoju włosów i może mieć związek z nasilaniem łysienia plackowatego i telogenowego.
>> Zobacz: Łysienie androgenowe u kobiet – objawy, przyczyny, leczenie
Witamina D i cukrzyca
Dane epidemiologiczne wskazują na ujemną korelację między stężeniem witaminy D a częstością występowania cukrzycy typu 2. Analiza obejmująca dużą grupę ponad 6 tys. osób z dwudziestu krajów wykazała tę zależność, zauważając, że jest ona szczególnie wyraźna w populacji osób białych oraz Meksykanów, choć nie występuje u Afroamerykanów. Wyniki te sugerują, że w patogenezie T2DM pewną rolę odgrywają czynniki rasowe. Tendencję tę potwierdzało badanie brytyjskie, w którym osoby z wyższym stężeniem 25-hydroksywitaminy D były znacznie, bo aż o 74%, mniej narażone na rozwój cukrzycy t.2.
Z perspektywy patogenezy niedobór witaminy D może prowadzić do problemów z kontrolą cukru na kilku poziomach. Po pierwsze, upośledza on wydzielanie insuliny w odpowiedzi na glukozę. Po drugie, jest ściśle związany z insulinoopornością. Dzieje się tak, ponieważ obniżenie stężenia wolnych jonów wapnia w organizmie redukuje ilość glukozy dostarczanej do komórek. Witamina D wykazuje także działanie przeciwzapalne, modulując produkcję cytokin i redukując stan zapalny, który jest ważnym elementem uszkadzającym komórki β trzustki w przebiegu cukrzycy.
Niedobór witaminy D a ciąża
Optymalny poziom witaminy D niezbędny jest do prawidłowego funkcjonowania układu rozrodczego, zarówno u kobiety jak i u mężczyzny. Ponadto niezbędny jest do donoszenia prawidłowej ciąży, obniżając ryzyko:
- stanu przedrzucawkowego,
- cukrzycy u ciężarnych,
- przedwczesnego porodu.
Z tego powodu u par starających się o dziecko, jak również u kobiet w ciąży, badanie poziomu witaminy D powinno być badaniem obowiązkowym.
>> Warto przeczytać: Badania laboratoryjne dla kobiet w ciąży – okiem ginekologa
Niedobór witaminy D a zdrowie kości
Witamina D warunkuje wchłanianie wapnia i fosforanów w jelitach, jej niedobór zmniejsza ilość tych składników w organizmie, w tym również w kościach. Niedobór wapnia u dzieci powoduje krzywicę, natomiast u osób dorosłych osteomalację i osteoporozę.
Objawy ciężkiego niedoboru witaminy D
Ciężki niedobór witaminy D określany jest na podstawie kryteriów laboratoryjnych i jest to poziom niższy niż 10 ng/ml. Jest to wynik powiązany z zaburzeniami mineralizacji kości (krzywica u dzieci, osteomalacja lub osteoporoza u dorosłych). Tak duży niedobór może również łączyć się z szeroką gamą objawów płynących z całego organizmu. Nasilenie i występowanie poszczególnych symptomów jest jednak sprawą indywidualną i zależy od wielu czynników. Niektórzy pacjenci, pomimo potwierdzonego badaniami laboratoryjnymi ciężkiego niedoboru, mogą nie odczuwać żadnych nasilonych objawów. Dlatego ciężki niedobór witaminy D można rozpoznać po oznaczeniu jej stężenia w laboratorium.
>> To może Cię zainteresować: Jak przygotować się do badań laboratoryjnych?
FAQ. Niedobór witaminy D – często zadawane pytania
Niedobór witaminy D może powodować gorsze funkcjonowanie mózgu, przyczyniać się do powstawania zaburzeń poznawczych, osłabienia koncentracji, zmęczenia i zaburzeń snu.
Biorąc pod uwagę fakt, iż receptory dla witaminy D są obecne we wszystkich komórkach organizmu ludzkiego, każdy narząd narażony jest na gorsze funkcjonowanie przy jej niedoborze, dlatego trudno mówić o tym, które objawy są nietypowe.
Jest to uzależnione od stopnia niedoboru. Należy zwrócić uwagę, że rekomendowana dawka 2 tys. jest dla osób bez niedoborów.
Poziom 0-20 ng/ml uważany jest za ciężki niedobór witaminy D.
Pora przyjmowania witaminy D nie ma znaczenia. Można ją przyjmować zarówno rano, jak i wieczorem.
Większość witaminy D w organizmie człowieka pochodzi z syntezy skórnej pod wpływem słońca, dlatego jej niedobór powodowany jest głównie przed niedostateczne nasłonecznienie, brak lub niewystarczającą suplementację.
Tak, witamina D wspomaga kontrolę glikemii, zwłaszcza u osób z cukrzycą t.2.
Tak, zalecane jest aby seniorzy suplementowali witaminę D przez cały rok. Pozostałe osoby mogą to robić jeśli obserwuje się całoroczne niedobory.
Jest to często zalecane, ale nie jest konieczne.
Witamina D to grupa związków, do której należy witamina D2 i D3.
Jeśli na badanie kieruje lekarz specjalista jest refundowane. Niestety lekarz POZ nie ma możliwości skierowania na bezpłatne badanie witaminy D.
Piśmiennictwo
- Zhang P, Xu Q, Zhu R. Vitamin D and allergic diseases. Front Immunol. 2024 Jul 4;15:1420883. doi: 10.3389/fimmu.2024.1420883. PMID: 39026686; PMCID: PMC11254667.
- Park SC, Park DY. Vitamin D Deficiency as a Contributing Factor to Chronic Rhinitis in Middle-Aged and Older Adults: An Epidemiological Study. Nutrients. 2024 Oct 5;16(19):3385. doi: 10.3390/nu16193385. PMID: 39408352; PMCID: PMC11478465.
- Khalaji A, Behnoush AH, Tajdini M. Association between vitamin D deficiency and vasovagal syncope: A systematic review and meta-analysis. Clin Cardiol. 2023 Jul;46(7):721-728. doi: 10.1002/clc.24035. Epub 2023 May 24. PMID: 37226313; PMCID: PMC10352974.
- Alagacone S, Verga E, Verdolini R, Saifullah SM. The association between vitamin D deficiency and the risk of resistant hypertension. Clin Exp Hypertens. 2020;42(2):177-180. doi: 10.1080/10641963.2019.1601204. Epub 2019 Apr 2. PMID: 30939946.
- Singh A, Khurana A, Sardana K, Dixit N, Chitkara A. Correlation of Serum 25-Hydroxy Vitamin D and Interleukin-17 Levels with Disease Severity in Acne Vulgaris. Indian J Dermatol. 2021 May-Jun;66(3):291-296. doi: 10.4103/ijd.IJD_551_19. PMID: 34446953; PMCID: PMC8375544.
- Musazadeh V, Keramati M, Ghalichi F, Kavyani Z, Ghoreishi Z, Alras KA, Albadawi N, Salem A, Albadawi MI, Salem R, Abu-Zaid A, Zarezadeh M, Mekary RA. Vitamin D protects against depression: Evidence from an umbrella meta-analysis on interventional and observational meta-analyses. Pharmacol Res. 2023 Jan;187:106605. doi: 10.1016/j.phrs.2022.106605. Epub 2022 Dec 9. PMID: 36509315.
- Yang L. Decreased serum levels of 25-OH vitamin D and vitamin K in patients with type 2 diabetes mellitus. Front Endocrinol (Lausanne). 2024 Jul 15;15:1412228. doi: 10.3389/fendo.2024.1412228. PMID: 39076511; PMCID: PMC11284023.
- Grafka A., Łopucki M., Kuna J., Kuna A., Pęksa B., Rola witaminy D w organizmie, Diagn Lab. 2019; 55(1): 55-60, s. 55.
- Płudowski, P.; Kos-Kudła, B.; Walczak, M.; Fal, A.; Zozulińska-Ziółkiewicz, D.; Sieroszewski, P.; Peregud-Pogorzelski, J.; Lauterbach, R.; Targowski, T.; Lewiński, A.; et al. Guidelines for Preventing and Treating Vitamin D Deficiency: A 2023 Update in Poland. Nutrients 2023, 15, 695. https://doi.org/10.3390/nu15030695
- Płudowski P., Witamina D–reklama czy rzeczywista potrzeba. Aktualne rekomendacje. Webinar dla ALAB laboratoria, 18.10.2018. https://www.youtube.com/watch?v=Rn5XSS8JKr0
Osoby szerzej zainteresowane tematyką suplementacji witaminy D zapraszamy do wysłuchania webinarium pt. „Witamina D – reklama czy rzeczywista potrzeba”, gdzie prof. Paweł Płudowski, ekspert zajmujący się tematyką niedoborów witaminy D w Polsce, bardzo szeroko prezentuje badania poświęcone witaminie D.
