Sklep
Strona główna Blog Strona 4

Plamica małopłytkowa: objawy, rodzaje, diagnostyka i leczenie

Katarzyna Ciepłucha
-
0
Plamica małopłytkowa: objawy, rodzaje, diagnostyka i leczenie

Plamica małopłytkowa to zaburzenie, w którym niska liczba płytek krwi prowadzi do skłonności do krwawień – m.in. wybroczyn czy siniaków. W artykule wyjaśniamy, jakie są jej rodzaje, objawy i metody leczenia. Dowiedz się, kiedy plamica może być groźna i kiedy konieczna jest pilna konsultacja lekarska.

Spis treści:

  1. Co to jest plamica małopłytkowa?
  2. Plamica małopłytkowa u dzieci
  3. Plamica małopłytkowa – jakie daje objawy?
  4. Diagnostyka plamicy małopłytkowej – jakie badania wykonać?
  5. Leczenie plamicy małopłytkowej
  6. Plamica małopłytkowa: odpowiedzi na najczęstsze pytania (FAQ)
  7. Plamica małopłytkowa: podsumowanie informacji

Co to jest plamica małopłytkowa?

Plamica małopłytkowa to rodzaj skazy krwotocznej, czyli stanu, w którym organizm ma zaburzoną zdolność do zatrzymywania krwawień. W tym przypadku przyczyną jest zmniejszona liczba płytek krwi (poniżej 100 × 10⁹/l), co prowadzi do pojawiania się wybroczyn, siniaków lub krwotoków śluzówkowych. Małopłytkowość to ogólny termin określający obniżoną liczbę płytek krwi, natomiast plamica odnosi się do sytuacji, w której temu niedoborowi towarzyszą objawy skazy krwotocznej. Choroba może mieć różnorodne przyczyny — od procesów immunologicznych, przez infekcje, aż po choroby nowotworowe układu krwiotwórczego.

>> Zobacz również: Co to jest trombofilia i jakie są jej rodzaje? Przyczyny trombofilii

Zakrzepowa plamica małopłytkowa

Zakrzepowa plamica małopłytkowa (TTP, ang. thrombotic thrombocytopenic purpura; w klasyfikacji ICD-10 oznaczona kodem D69.4) to rzadka, ale ciężka choroba, w której powstają zakrzepy w drobnych naczyniach krwionośnych. Prowadzi to do niedokrwienia narządów i obniżenia liczby płytek. Objawy to m.in. wybroczyny, krwawienia, gorączka, niedokrwistość i zaburzenia neurologiczne. TTP wymaga natychmiastowego leczenia specjalistycznego.

Immunologiczna plamica małopłytkowa

Małopłytkowość immunologiczna (ITP, ang. Immune Thrombocytopenia, ICD-10: D69.3), wcześniej nazywana idiopatyczną plamicą małopłytkową, to częsta przyczyna nabytej małopłytkowości. Układ odpornościowy niszczy płytki krwi, czasem także zaburzając ich produkcję. Może mieć postać pierwotną (bez uchwytnej przyczyny) lub wtórną – towarzyszącą innym chorobom.

  • Pierwotna małopłytkowość immunologiczna (samoistna plamica małopłytkowa)

Rozpoznanie ustala się po wykluczeniu innych możliwych przyczyn małopłytkowości. Choroba częściej dotyczy dorosłych kobiet i może przebiegać bezobjawowo lub objawiać się skazą krwotoczną – np. wybroczynami, krwawieniami z dziąseł czy przedłużonymi miesiączkami.

  • Wtórna małopłytkowość immunologiczna

Może być następstwem infekcji wirusowych (takich jak HIV czy HCV), chorób autoimmunologicznych (np. toczeń układowy), nowotworów układu krwiotwórczego, działania niektórych leków lub wrodzonych niedoborów odporności. Zwykle towarzyszy innym jednostkom chorobowym i może mieć zróżnicowany przebieg – od bezobjawowego do pełnoobjawowej skazy krwotocznej.

Plamica małopłytkowa u dzieci

U dzieci plamica małopłytkowa najczęściej występuje w postaci pierwotnej małopłytkowości immunologicznej (ITP). Zazwyczaj pojawia się po przebytej infekcji wirusowej i ma łagodny przebieg. Objawy najczęściej ustępują samoistnie w ciągu kilku tygodni lub miesięcy.

W większości przypadków wystarczająca jest obserwacja, choć przy nasilonych krwawieniach może być konieczne leczenie.

Zakrzepowa plamica małopłytkowa (TTP) u dzieci występuje bardzo rzadko, ale jest stanem nagłym i wymaga pilnej interwencji medycznej.

Plamica małopłytkowa – jakie daje objawy?

Objawy pojawiają się, gdy liczba płytek krwi spada poniżej normy i organizm nie jest w stanie skutecznie tamować drobnych krwawień (czyli zaburzenie mechanizmów krzepnięcia, tzw. hemostazy). Ich nasilenie zależy od poziomu płytek oraz indywidualnej reakcji organizmu.

Najczęstsze objawy plamicy to:

  • wybroczyny (małe czerwone punkty na skórze),
  • siniaki bez urazu,
  • krwawienia z dziąseł i nosa,
  • przedłużone lub obfite miesiączki,
  • obecność krwi w moczu lub stolcu,
  • uczucie zmęczenia.

W niektórych postaciach choroby, zwłaszcza przy zakrzepowej plamicy małopłytkowej (TTP), mogą wystąpić także objawy neurologiczne, takie jak bóle głowy, zaburzenia mowy czy drgawki.

Każdy z tych objawów wymaga diagnostyki i odpowiedniego leczenia, zwłaszcza jeśli towarzyszy im niska liczba płytek.

>> Przeczytaj również: Kiedy krwawienie z nosa powinno budzić obawy?

Diagnostyka plamicy małopłytkowej – jakie badania wykonać?

Plamica małopłytkowa to objaw, który może mieć wiele przyczyn, dlatego diagnostyka skupia się na określeniu liczby płytek krwi i ustaleniu źródła zaburzenia – immunologicznego, infekcyjnego lub zakrzepowego.

Morfologia banerek

Podstawą rozpoznania jest morfologia krwi, często uzupełniona o rozmaz mikroskopowy. W zależności od podejrzenia lekarz może zlecić również:

  • ocenę aktywności enzymu ADAMTS13 (w kierunku TTP),
  • oznaczenie poziomu LDH (dehydrogenazy mleczanowej), który może być podwyższony w zakrzepowej plamicy małopłytkowej (TTP),
  • badania w kierunku infekcji (HIV, HCV, Helicobacter pylori),
  • testy autoimmunologiczne (np. ANA, antyfosfolipidowe),
  • ocenę funkcji nerek i parametrów krzepnięcia.
Badanie LDH (dehydrogenaza mleczanowa) banerek

W rzadkich przypadkach wykonuje się także badanie szpiku. Dobór badań zależy od objawów i podejrzewanego typu plamicy.

Leczenie plamicy małopłytkowej

Leczenie plamicy zależy od jej rodzaju i nasilenia objawów. Niektóre postacie wymagają szybkiej interwencji szpitalnej, inne – jedynie obserwacji.

  • Leczenie zakrzepowej plamicy małopłytkowej (TTP):

TTP to stan zagrożenia życia. Podstawą terapii jest plazmafereza, czyli zabieg oczyszczania krwi z autoprzeciwciał. Wspomagająco stosuje się leki immunosupresyjne i niekiedy nowoczesne terapie celowane.

  • Leczenie małopłytkowości immunologicznej (ITP):
    Postępowanie zależy od ciężkości objawów. W łagodnych przypadkach wystarcza obserwacja, w nasilonej skazie stosuje się:
    • glikokortykosteroidy,
    • dożylne immunoglobuliny (IVIG),
    • leczenie choroby podstawowej (w ITP wtórnej),
    • leki drugiego rzutu, gdy objawy nawracają.
Ważne jest też unikanie leków pogarszających funkcję płytek (np. aspiryny).

Plamica małopłytkowa: odpowiedzi na najczęstsze pytania (FAQ)

Czy plamica jest groźna?

To zależy od jej rodzaju. Zakrzepowa plamica małopłytkowa (TTP) może być stanem zagrażającym życiu i wymaga pilnego leczenia szpitalnego. Z kolei immunologiczna małopłytkowość (ITP) u wielu osób przebiega łagodnie i pozwala na normalne funkcjonowanie, choć w niektórych przypadkach może wymagać długoterminowego leczenia.

Dlaczego małopłytkowość powoduje objawy plamicy?

Płytki krwi odgrywają kluczową rolę w procesie krzepnięcia. Kiedy ich liczba spada poniżej normy, organizm nie radzi sobie z tamowaniem nawet drobnych krwawień, co prowadzi do powstawania wybroczyn, siniaków i innych objawów skazy krwotocznej.

Z czego bierze się plamica?

Przyczyn plamicy małopłytkowej jest wiele. Może ona wynikać z reakcji autoimmunologicznej (jak w ITP), niedoboru enzymów uczestniczących w krzepnięciu (jak w TTP), infekcji, działania niektórych leków, chorób nowotworowych lub mieć charakter idiopatyczny – czyli bez uchwytnej przyczyny.

Plamica małopłytkowa: podsumowanie informacji

  • To grupa chorób, w których obniżona liczba płytek krwi prowadzi do objawów skazy krwotocznej (np. wybroczyn, siniaków, krwawień).
  • Najczęściej występujące typy to: małopłytkowość immunologiczna (pierwotna i wtórna) oraz zakrzepowa plamica małopłytkowa.
  • Zakrzepowa plamica małopłytkowa (TTP) jest stanem nagłym i wymaga szybkiego leczenia szpitalnego.
  • Małopłytkowość immunologiczna (ITP) często ma łagodny przebieg i może ustępować samoistnie, zwłaszcza u dzieci.
  • Diagnostyka obejmuje badania krwi (morfologia, aktywność ADAMTS13), testy infekcyjne i immunologiczne.
  • Leczenie zależy od przyczyny i stopnia nasilenia objawów – od obserwacji po leczenie immunosupresyjne lub plazmaferezę.
  • Każdy przypadek wymaga indywidualnego podejścia i oceny ryzyka powikłań.

Bibliografia

  1. Interna Szczeklika. Mały podręcznik 2025. Rozdział: Małopłytkowość immunologiczna. Windyga J. i wsp.
  2. mp.pl: Małopłytkowość immunologiczna. Karkosz A.
  3. mp.pl: Zakrzepowa plamica małopłytkowa. Karkosz A.
  4. Arnold DM, Cuker A. Immune thrombocytopenia (ITP) in adults: Clinical manifestations and diagnosis. UpToDate. 

Stopa cukrzycowa – jak się objawia? Przyczyny i leczenie

Angelika Janowicz
-
0
Stopa cukrzycowa – jak się objawia? Przyczyny i leczenie

Stopa cukrzycowa jest poważnym powikłaniem cukrzycy. Prowadzi do wystąpienia nieprzyjemnych dolegliwości, obniżenia jakości życia chorego, niepełnosprawności, a w skrajnych przypadkach do amputacji kończyny. Dlatego bardzo ważne jest jej wczesne rozpoznanie oraz wdrożenie odpowiednich działań terapeutycznych i profilaktycznych. Zobacz, co to jest stopa cukrzycowa, jak wygląda i jakie są jej objawy.

Spis treści:

  1. Czym jest stopa cukrzycowa?
  2. Rodzaje stopy cukrzycowej
  3. Stopa cukrzycowa: jak wygląda?
  4. Przyczyny rozwoju stopy cukrzycowej
  5. Stopa cukrzycowa. Pierwsze objawy zespołu stopy cukrzycowej
  6. Późniejsze objawy stopy cukrzycowej
  7. Diagnostyka stopy cukrzycowej: jakie badania wykonać?
  8. Jak leczyć osoby ze stopą cukrzycową?
  9. Czy można zapobiec rozwojowi stopy cukrzycowej?
  10. Stopa cukrzycowa. Najczęstsze pytania (FAQ)
  11. Co to jest stopa cukrzycowa? Podsumowanie informacji

Czym jest stopa cukrzycowa?

Stopę cukrzycową definiuje się jako infekcję, owrzodzenie i/lub destrukcję głębokich tkanek stopy występującą u osoby chorej na cukrzycę, która jest spowodowana uszkodzeniem nerwów obwodowych i/lub naczyń krwionośnych kończyn dolnych. Zmiany chorobowe mogą obejmować skórę, kości, mięśnie, naczynia krwionośne, nerwy.

Stopa cukrzycowa najczęściej pojawia się po wielu latach od zachorowania na cukrzycę. Rzadko zdarza się, że u osób niezdiagnozowanych lub nieleczonych jest jej pierwszym objawem.

W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 stopa cukrzycowa nie ma jednego symbolu. Kod użyty przez personel medyczny zależy do rodzaju cukrzycy oraz rodzaju powikłań (np. E11.5 – cukrzyca insulinoniezależna z powikłaniami w zakresie krążenia obwodowego).

Warto wiedzieć:
W 2023 roku Międzynarodowa Grupa Robocza ds. Stopy Cukrzycowej zaproponowała nową, rozszerzoną definicję i nazwę dla stopy cukrzycowej. Zgodnie ze zmianami cukrzycowa choroba stopy obejmuje neuropatię obwodową, chorobę tętnic obwodowych, infekcję, owrzodzenie, osteoartropatię, gangrenę lub amputację. Jest ona stopniowo wdrażana.

Stopa cukrzycowa a „palec cukrzycowy”: czym się różnią?

„Palec cukrzycowy” jest potocznym określeniem na jedną z możliwych lokalizacji zmian w przebiegu stopy cukrzycowej. Termin nie istnieje w terminologii medycznej.

Zmiany skórne odpowiadające owrzodzeniom i martwicy w przebiegu stopy cukrzycowej bardzo często lokalizują się właśnie na palcach stóp – zwłaszcza na opuszkach i powierzchniach grzbietowych, które są uszkadzane mechanicznie przez obuwie. Jest to szczególnie niebezpieczne ze względu na utrudnione gojenie ran w przypadku współwystępowania niedokrwienia.

>> Przeczytaj: Im wcześniej, tym lepiej – jak nowoczesna diagnostyka i leki mogą zmienić przebieg cukrzycy

Rodzaje stopy cukrzycowej

Stopę cukrzycową dzieli się na neuropatyczną, naczyniową (niedokrwienną), mieszaną.

Neuropatyczna stopa cukrzycowa

Neuropatyczna stopa cukrzycowa jest najczęstszą postacią i dotyczy 45-60% przypadków. Przyczyną jest uszkodzenie nerwów czuciowych i ruchowych. W efekcie dochodzi do zmniejszenia lub utraty czucia bólu, temperatury i dotyku w stopie. Następuje również wzrost przepływu krwi, dlatego neuropatyczna stopa cukrzycowa jest zaczerwieniona i ciepła.

Niedokrwienna stopa cukrzycowa

Niedokrwienna stopa cukrzycowa jest skutkiem zmian miażdżycowych i zniszczenia naczyń włosowatych w stopie. Niedotlenione i pozbawione składników odżywczych tkanki stają się podatne na uszkodzenia, a powstałe rany nie goją się. Stopa jest chłodna, a na tętnicy grzbietowej i odpiszczelowej nie można wyczuć tętna.

Formy mieszane stopy cukrzycowej

Mieszana stopa cukrzycowa dotyczy 25-30% przypadków. W tej postaci występują zarówno objawy uszkodzenia nerwów, jak i niedokrwienia, przez co znacznie wzrasta ryzyko powikłań.

>> To może Cię zainteresować: Cukrzyca u dzieci i młodzieży

Stopa cukrzycowa: jak wygląda?

Wygląd zależy od rodzaju i stopnia zaawansowania zmian. Neuropatyczna stopa cukrzycowa jest zaróżowiona. Mogą na niej występować obrzęk, owrzodzenia, modzele, martwica. U części chorych obecne są zmiany w stawach (np. przemieszczenie) spowodowane ograniczeniem ich ruchomości w wyniku neuropatii (osteoartropatia Charcota).

Niedokrwienna stopa cukrzycowa jest blada, zimna, z suchą, cienką i napiętą skórą pozbawioną owłosienia. Mogą na niej występować bolesne owrzodzenia – zlokalizowane głównie na brzegach stopy, pięcie i palcach.

>> Zobacz: Opuchnięte nogi i kostki. Możliwe przyczyny opuchlizny nóg

Przyczyny rozwoju stopy cukrzycowej

Główną przyczyną stopy cukrzycowej jest przewlekła hiperglikemia, która uszkadza naczynia krwionośne i nerwy. Najważniejsze czynniki ryzyka to:

  • wieloletnia i źle prowadzona cukrzyca,
  • zmiany miażdżycowe,
  • neuropatia,
  • obecność zniekształceń stopy,
  • noszenie źle dopasowanego obuwia,
  • nierównomiernie rozłożony nacisk na stopę,
  • palenie tytoniu,
  • modzele,
  • deformacje stóp,
  • nieodpowiednia pielęgnacja stóp.

Szacuje się, że stopa cukrzycowa występuje u 10% chorych na cukrzycę.

Stopa cukrzycowa. Pierwsze objawy zespołu stopy cukrzycowej

Pierwsze objawy stopy cukrzycowej to:

  • uczucie mrowienia, palenia lub pieczenia palców,
  • nadwrażliwość na dotyk lub stopniowe osłabienie czucia,
  • zimne lub nadmierne ucieplone palce,
  • suchość i utrata elastyczności skóry stóp,
  • drętwienie lub bóle stóp.

Występowanie któregokolwiek z objawów u osoby chorej na cukrzycę jest wskazaniem do konsultacji lekarskiej.

>> Przeczytaj: Śpiączka cukrzycowa: objawy, rodzaje, przyczyny i pierwsza pomoc

Późniejsze objawy stopy cukrzycowej

W miarę postępu stopy cukrzycowej pojawiają się trudno gojące się rany i owrzodzenia, które mogą penetrować głęboko aż do kości. Często obecne są także deformacje kości i stawów, przewlekłe infekcje, a w skrajnych sytuacjach martwica tkanek wymagająca interwencji chirurgicznej.

Pamiętaj:
W ocenie stopnia zaawansowania stopy cukrzycowej stosuje się klasyfikację PEDIS, która ocenia ukrwienie, zasięg i wielkość zmiany, głębokość zmiany, nasilenie infekcji oraz czucie.

Diagnostyka stopy cukrzycowej: jakie badania wykonać?

Diagnostyka stopy cukrzycowej opiera się o wywiad medyczny oraz badanie przedmiotowe, w którym oceniane są:

  • kolor i ucieplenie skóry stóp,
  • kształt i ruchomość w stawie,
  • obecność ewentualnych deformacji i hiperkeratoz,
  • stan paznokci,
  • czucie dotyku,
  • czucie ucisku (z użyciem monofilamentu Semmesa-Weinsteina),
  • czucie wibracji (z użyciem kamertonu),
  • czucie bólu (z użyciem neurotipu),
  • czucie temperatury,
  • stan naczyń krwionośnych (palpacyjnie i podczas USG Dopplera).

W razie potrzeby lekarz może zlecić również badania obrazowe oraz testy laboratoryjne z krwi (m.in. poziom glukozy na czczo, hemoglobinę glikowaną, markery stanu zapalnego, w tym stężenie białka CRP i poziom prokalcytoniny).

Badanie hemoglobiny glikowanej (HbA1c) banerek

W przypadku podejrzenia infekcji w obrębie owrzodzenia lekarz może zadecydować o konieczności wykonania wymazu i posiewu z rany. Takie badanie pozwoli na identyfikację drobnoustroju w przypadku współistnienia infekcji, a także na określenie jego lekowrażliwości.

Jak leczyć osoby ze stopą cukrzycową?

Leczenie stopy cukrzycowej dopasowywane jest do rodzaju i stopnia zaawansowania. W terapii zastosowanie mają m.in.:

  • odciążenie kończyny,
  • antybiotykoterapia (w przypadku infekcji),
  • specjalistyczne opatrunki,
  • opracowywanie ran,
  • zabiegi podologiczne,
  • zabiegi chirurgiczne i operacje naczyniowe,
  • komora hiperbaryczna i leczenie ran podciśnieniem,
  • leki poprawiające ukrwienie,
  • przeszczep skóry.

Leczenie stopy cukrzycowej jest długotrwałym procesem, który wymaga interdyscyplinarnego podejścia z udziałem diabetologa, chirurga naczyniowego, ortopedy, podologa, specjalisty leczenia ran. Obowiązkowym elementem terapii jest wyrównanie glikemii, bez którego nie jest możliwe osiągnięcie oczekiwanych efektów.

Powikłania nieleczonej stopy cukrzycowej

Nieleczona stopa cukrzycowa prowadzi do poważnych powikłań. Są to rozległe owrzodzenia, przewlekłe infekcje, wstrząs septyczny, a także martwica, która często skutkuje amputacją kończyny.

>> Sprawdź: Martwica – jak do niej dochodzi? Objawy, przyczyny, rodzaje martwicy tkanek

Czy można zapobiec rozwojowi stopy cukrzycowej?

Profilaktyka stopy cukrzycowej obejmuje:

  • wyrównanie poziomu glukozy we krwi,
  • codzienną samokontrolę stóp,
  • badanie stóp u lekarza lub podologa (raz w roku lub częściej, jeżeli zostały stwierdzone nieprawidłowości),
  • regularne zabiegi podologiczne,
  • dobór odpowiedniego obuwia i wkładek ortopedycznych,
  • eliminację czynników ryzyka.

Działania profilaktyczne powinny być dostosowane indywidualnie po wcześniejszej ocenie ryzyka stopy cukrzycowej.

Stopa cukrzycowa. Najczęstsze pytania (FAQ)

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące stopy cukrzycowej.

Jak wyglądają stopy przy cukrzycy?

W przypadku neuropatii stopa jest ciepła, różowa, z widocznymi modzelami i deformacjami. Przy niedokrwieniu stopa jest zimna, blada lub sina, z skórą cienką i błyszczącą. Mogą pojawić się owrzodzenia, trudno gojące się rany i martwica.

Jak długo żyje się ze stopą cukrzycową?

5-letnia śmiertelność u osoby z rozpoznaną stopą cukrzycową wynosi 50%.

Co to jest stopa cukrzycowa? Podsumowanie informacji

  • Stopa cukrzycowa to poważne powikłanie cukrzycy obejmujące infekcje, owrzodzenia i destrukcję tkanek stopy.
  • Wyróżnia się trzy postacie stopy cukrzycowej: neuropatyczną, niedokrwienną oraz mieszaną.
  • Pierwsze objawy stopy cukrzycowej to m.in. zaburzenia czucia, suchość i zblednięcie skóry. Następnie pojawiają się owrzodzenia, trudno gojące się rany oraz martwica. Brak leczenia może prowadzić do amputacji kończyny.

Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk

Bibliografia

  1. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą – 2024
  2. E. Drela, G. Mielcarz, Zespół stopy cukrzycowej niedokrwiennej – od epidemiologii do diagnostyki, Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 2017; 11 (3): 73–77
  3. https://podyplomie.pl/diabetologia/26180,zespol-stopy-cukrzycowej-praktyczne-porady (dostęp 05.09.2025)
  4. IWGDF Guidelines on the prevention and management of diabetes-related foot disease 2023
  5. M. Korzonek i in., Zespół stopy cukrzycowej – problem wciąż aktualny, Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 2016; 1: 1–8
  6. https://ptlr.org/wp-content/uploads/2022/05/Wytyczne-ZSC-czesc-1.pdf (dostęp 05.09.2025)
  7. https://ptlr.org/wp-content/uploads/2022/05/Wytyczne-ZSC-czesc-2.pdf (dostęp 05.09.2025)

Żylaki sromu i pochwy – dlaczego powstają i jak je leczyć?

Katarzyna Banaszczyk
-
0
Żylaki sromu i pochwy – dlaczego powstają i jak je leczyć?

Choć żylaki są kojarzone przede wszystkim ze zmianami w obrębie kończyn dolnych, mogą one pojawić się również w okolicy płciowej. Jak wyglądają żylaki sromu i pochwy? Na czym polega diagnostyka i leczenie tego schorzenia? Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się więcej na temat żylaków narządów płciowych. 

  1. Żylaki sromu i pochwy: co to za przypadłość?
  2. Jak wyglądają żylaki warg sromowych i pochwy?
  3. U kogo mogą rozwinąć się żylaki warg sromowych i pochwy?
  4. Żylaki sromu i pochwy: przyczyny
  5. Objawy towarzyszące żylakom pochwy i sromu
  6. Diagnostyka żylaków sromu i pochwy: jakie badania wykonać?
  7. Metody leczenia żylaków sromu i krocza
  8. Czy można zapobiec rozwojowi żylaków warg sromowych i pochwy?
  9. Żylaki pochwy i sromu: najczęstsze pytania (FAQ)
  10. Żylaki warg sromowych i pochwy: podsumowanie informacji

Żylaki sromu i pochwy: co to za przypadłość?

Na wstępie tego artykułu należy wyjaśnić czym tak właściwie są żylaki. Żylaki to nieprawidłowo poszerzone naczynia żylne, które kojarzone są zwykle z lokalizacją w obrębie kończyn dolnych. Jednak do zmian w obrębie naczyń żylnych może dojść również w obrębie narządów płciowych, w tym sromu i pochwy. Schorzenie to może wiązać się z wystąpieniem objawów obniżających jakość życia, co sprawia, że konieczna jest odpowiednia diagnostyka i leczenie żylaków sromu.

>> To też może Cię zainteresować: Zapalenie żył: objawy, przyczyny, leczenie

Jak wyglądają żylaki warg sromowych i pochwy?

Jak wyglądają żylaki pochwy? Żylaki w obrębie warg sromowych i pochwy manifestują się jako wybrzuszenia skóry lub błony śluzowej narządów płciowych, a więc są to zmiany wyczuwalne podczas badania palpacyjnego pacjentki. Jeżeli żylaki pochwy i sromu są powikłane stanem zapalnym, w obrębie skóry i śluzówek może pojawić się również rumień, a więc widoczne zaczerwienienie. Warto jednak wiedzieć, że żylaki narządów płciowych to nie tylko objawy widoczne gołym okiem, o czym więcej można przeczytać w kolejnych akapitach tego artykułu.

U kogo mogą rozwinąć się żylaki warg sromowych i pochwy?

Żylaki sromu i pochwy rozwijają się najczęściej u kobiet po licznych ciążach, choć nie jest to regułą. Żylaki w tej lokalizacji mogą wystąpić również w czasie pierwszej ciąży, szczególnie jeśli u pacjentki występują inne czynniki ryzyka rozwoju tego schorzenia.  

Żylaki sromu i pochwy: przyczyny

Bezpośrednią przyczyną rozszerzania się naczyń żylnych w obrębie narządów płciowych jest wzrost ciśnienia wewnątrz żył, na skutek upośledzenia przepływu krwi. Taki zastój żylny może być spowodowany między innymi poprzez ucisk przez powiększającą się macicę, co powoduje wzrost ciśnienia wewnątrznaczyniowego i poszerzenie naczyń.

Czynniki predysponujące do wystąpienia żylaków pochwy i sromu to przede wszystkim:

  • siedzący tryb życia,
  • zmiany w obrębie macicy – na przykład mięśniaki macicy,
  • czynniki genetyczne,
  • otyłość,
  • liczne ciąże,
  • brak aktywności fizycznej,
  • antykoncepcja hormonalna,
  • przewlekłe zaparcia.

Objawy towarzyszące żylakom pochwy i sromu

Symptomy kliniczne związane z obecnością żylaków sromu i pochwy to nie tylko widoczne poszerzenia naczyń, ale również:

  • świąd w obrębie narządów płciowych,
  • dolegliwości bólowe,
  • opuchnięcie tkanek,
  • ból podczas stosunków seksualnych.

>> Przeczytaj także: Żylaki przełyku – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Diagnostyka żylaków sromu i pochwy: jakie badania wykonać?

Pierwszym krokiem diagnostycznym powinno być zebranie wywiadu chorobowego i przeprowadzenie dokładnego badania ginekologicznego pacjentki. Badaniem obrazowym wykorzystywanym do oceny naczyń żylnych w obrębie narządów płciowych i potwierdzenia diagnozy żylaków pochwy i sromu jest badanie USG Doppler. W czasie tego badania zmiany częstotliwości fal ultradźwiękowych pozwalają na ocenę przepływu krwi w naczyniach, a także anatomii tychże naczyń.

Pakiet kobiety (17 badań) banerek

Metody leczenia żylaków sromu i krocza

Leczeniem żylaków pochwy i sromu zajmują się przede wszystkim chirurdzy naczyniowi, ale również ginekolodzy. W objawowym leczeniu żylaków narządów płciowych stosuje się preparaty zewnętrzne z zawartością substancji przeciwzapalnych i przeciwświądowych. W terapii przyczynowej tego schorzenia stosuje się skleroterapię (obliteracja), a więc zamykanie naczyń żylnych przy użyciu specjalnych substancji obkurczających naczynia, jak również laseroterapię. Możliwe jest również leczenie operacyjne żylaków narządów płciowych. Sposób terapii zależy od konkretnego przypadku i preferencji pacjentki.

>> Warto wiedzieć: Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa – przyczyny, objawy, diagnostyka

Czy można zapobiec rozwojowi żylaków warg sromowych i pochwy?

W profilaktyce żylaków warg sromowych i pochwy należy stosować się do takich zasad jak:

  • unikanie długotrwałego przebywania w pozycji siedzącej, robienie przerw w czasie pracy siedzącej – wystarczy wstać na kilka minut, by zmniejszyć ciśnienie w naczyniach żylnych,
  • dbanie o prawidłową masę ciała,
  • stosowanie zbilansowanej diety,
  • uprawianie regularnie aktywności fizycznej – wystarczy 15-30 minut dziennie.

>> Warto przeczytać: Hemoroidy (żylaki odbytu) – objawy, przyczyny i leczenie

Żylaki pochwy i sromu: najczęstsze pytania (FAQ)

Żylaki narządów płciowych to częsta dolegliwości u kobiet w wieku rozrodczym. Poniżej odpowiedzi na najczęściej zadawane przez pacjentki pytania.

Czy można uprawiać sport przy żylakach warg sromowych i pochwy?

Kobiety borykające się z żylakami pochwy i sromu nie powinny całkowicie rezygnować z aktywności fizycznej. Warto jednak dobierać aktywność do swoich możliwości. Należy unikać ćwiczeń zwiększających ciśnienie w obrębie jamy brzusznej i miednicy mniejszej – na przykład podnoszenia ciężarów.

Czy żylaki sromu ustępują po porodzie?

Żylaki sromu, które pojawiły się w okresie ciąży mogą w pewnym zakresie cofnąć się po porodzie i po ustąpieniu nacisku macicy na naczynia żylne w obrębie miednicy mniejszej.Jeżeli jednak pojawią się zmiany bardziej zaawansowane, to wówczas istnieje ryzyko utrwalenia się poszerzenia naczyń, co sprawia, że konieczne będzie przeprowadzenie leczenia.

Czy hemoroidy mogą być na wargach sromowych?

Hemoroidy to poszerzenia naczyń, znajdujące się w kanale odbytu. Poszerzenia naczyń żylnych w obrębie warg sromowych (większych lub mniejszych) określane są natomiast mianem żylaków sromu. Warto mieć jednak świadomość, że żylakom sromu mogą towarzyszyć również hemoroidy w obrębie odbytu, ponieważ schorzenia te mają wspólne czynniki ryzyka.

Czy stosowanie maści na żylaki warg sromowych to dobry pomysł?

Stosowanie preparatów łagodzących i przeciwzapalnych może przynieść poprawę w zakresie takich objawów żylaków sromu jak świąd i zaczerwienienie. Warto jednak stosować preparaty, które zostaną zalecone przez lekarza prowadzącego.

Żylaki warg sromowych i pochwy: podsumowanie informacji

  • Żylaki sromu i pochwy to poszerzenia naczyń żylnych, które często pojawiają się w czasie ciąży na skutek ucisku na naczynia przez powiększającą się macicę.
  • Czynniki ryzyka pojawienia się żylaków narządów płciowych to predyspozycje genetyczne, otyłość, niska aktywność fizyczna.
  • Diagnostyka żylaków sromu i pochwy obejmuje wywiad chorobowy, dokładne badanie przedmiotowe, a także badania obrazowe, w tym USG Doppler.
  • W leczeniu żylaków sromu i pochwy zastosowanie znajdują preparaty miejscowe w postaci maści lub kremów, ale również metody zabiegowe, w tym skleroterapia i leczenie chirurgiczne.

Bibliografia

  1. M. Chwała, Skleroterapia, Medycyna Praktyczna [https://www.mp.pl/pacjent/zakrzepica/zylaki/64141,skleroterapia],
  2. G. H. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Tom I i II, 2020.

Brzuch insulinowy – przyczyny, diagnoza i leczenie

Weronika Dobrewa
-
0
Brzuch insulinowy – przyczyny, diagnoza i leczenie

Coraz częściej lekarze i dietetycy zwracają uwagę na zjawisko określane potocznie jako „brzuch insulinowy”. To charakterystyczna otyłość brzuszna, która nie zawsze wiąże się z wysoką wagą, ale niesie ze sobą poważne konsekwencje zdrowotne. Twardy, wypukły brzuch może być bowiem nie tylko problemem estetycznym ale w wielu przypadkach stanowi sygnał rozwijającej się insulinooporności, czyli zaburzenia metabolizmu glukozy. Warto wiedzieć, że taki typ otyłości to nie zwykła „oponka”. W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu zjawisku. Wyjaśnimy, jak wygląda brzuch insulinowy, jakie są jego przyczyny i objawy, z jakimi zagrożeniami zdrowotnymi się wiąże oraz jak można mu skutecznie przeciwdziałać.

Kluczowe informacje:
>> Brzuch insulinowy to efekt gromadzenia się tłuszczu trzewnego, zwykle w przebiegu insulinooporności.
>> Ma postać twardego, wypukłego brzucha, który nie zawsze idzie w parze z dużą wagą.
>> Zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2, chorób sercowo-naczyniowych, nowotworów i stłuszczenia wątroby.
>> Diagnostyka obejmuje pomiar obwodu pasa i badania laboratoryjne (glukoza, insulina, HOMA-IR, krzywa cukrowa i insulinowa).
>> Leczenie opiera się na zdrowej diecie, aktywności fizycznej i wsparciu specjalistów.

Spis treści:

  1. Czym jest brzuch insulinowy?
  2. Przyczyny powstawania brzucha insulinowego
  3. Brzuch insulinowy: objawy towarzyszące
  4. Brzuch insulinowy a konsekwencje zdrowotne
  5. Badania diagnostyczne przy brzuchu insulinowym
  6. Jak zlikwidować brzuch insulinowy?
  7. Otyłość brzuszna: brzuch insulinowy. Najczęstsze pytania (FAQ)
  8. Brzuch insulinowy: podsumowanie informacji

Czym jest brzuch insulinowy?

Określenie „brzuch insulinowy” nie jest terminem medycznym i nie występuje w literaturze naukowej. To raczej potoczne sformułowanie, które upowszechniło się w języku aby opisać charakterystyczny typ otyłości brzusznej. W praktyce klinicznej używa się natomiast pojęć otyłość brzuszna (centralna) lub otyłość trzewna.

Otyłość trzewna polega na odkładaniu się nadmiaru tkanki tłuszczowej w jamie brzusznej i wokół narządów wewnętrznych. Najczęściej współwystępuje ona z insulinoopornością, czyli stanem, w którym tkanki organizmu przestają prawidłowo reagować na insulinę.

>> Zobacz: Czym jest krzywa cukrowa? O insulinooporności – dr n. med. Anna Jeznach-Steinhagen

Jak wygląda brzuch insulinowy?

Brzuch insulinowy jest zwykle:

  • wypukły, zaokrąglony i wystający
  • często dość twardy w dotyku (w przeciwieństwie do „miękkiego” brzucha powstającego głównie z podskórnej tkanki tłuszczowej),
  • towarzyszy mu zwiększony obwód pasa, mimo że waga ciała nie musi być bardzo wysoka.

>> Sprawdź: Otyłość brzuszna (trzewna) u kobiet i mężczyzn – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Przyczyny powstawania brzucha insulinowego

Brzuch insulinowy nie pojawia się z dnia na dzień. To efekt długotrwałego działania wielu czynników, które stopniowo zaburzają prawidłową gospodarkę metaboliczną. Najczęściej na jego rozwój pracuje się latami – nie tylko poprzez sposób odżywiania, ale także styl życia, poziom aktywności fizycznej czy nawet jakość snu.

Do najczęstszych przyczyn powstawania brzucha insulinowego należą:

  • insulinooporność – przewlekle podwyższone stężenie insuliny sprzyja gromadzeniu tłuszczu w okolicach brzucha,
  • zła dieta – bogata w cukry proste, tłuszcze trans i wysoko przetworzoną żywność,
  • brak aktywności fizycznej – który prowadzi do zmniejszonego spalania energii i osłabienia mięśni,
  • przewlekły stres i zaburzenia snu – ponieważ podwyższony poziom kortyzolu sprzyja odkładaniu tłuszczu trzewnego,
  • predyspozycje genetyczne, które mogą zmniejszać wrażliwość organizmu na działanie insuliny i tym samym zwiększać skłonność do gromadzenia tkanki tłuszczowej w obrębie brzucha.
Pakiet krzywa cukrowa i insulinowa banerek

Brzuch insulinowy: objawy towarzyszące

Oprócz widocznego powiększenia obwodu brzucha, osoby z insulinoopornością często doświadczają senności po posiłkach, nagłych napadów głodu (szczególnie na słodycze), wahań energii w ciągu dnia, problemów z koncentracją oraz zmian skórnych (np. rogowacenie ciemne w okolicach karku, pach czy pachwin).

Brzuch insulinowy a konsekwencje zdrowotne

Tkanka tłuszczowa trzewna, czyli ta odkładająca się wokół narządów wewnętrznych, nie jest biernym magazynem energii. To aktywna metabolicznie tkanka, która produkuje hormony i substancje zapalne. Ich nadmiar zaburza równowagę w całym organizmie, zwiększając ryzyko wielu poważnych chorób.

Ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2

Nieleczona insulinooporność prowadzi do stopniowego „przemęczenia” trzustki, która produkuje coraz większe ilości insuliny, aby utrzymać prawidłowy poziom glukozy. Dzieje się tak dlatego, że tkanki organizmu stopniowo tracą wrażliwość na działanie insuliny, przez co do uzyskania tego samego efektu potrzebne są coraz wyższe stężenia hormonu. Z czasem komórki β trzustki ulegają wyczerpaniu, a poziom cukru we krwi stale się podnosi. Jest to mechanizm rozwoju cukrzycy typu 2, jednej z najczęstszych chorób cywilizacyjnych XXI wieku.

Ryzyko chorób sercowo-naczyniowych

Tkanka tłuszczowa trzewna sprzyja powstawaniu przewlekłego stanu zapalnego, który uszkadza naczynia krwionośne. U osób z brzuchem insulinowym częściej stwierdza się nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe, miażdżycę i chorobę wieńcową. To właśnie dlatego otyłość brzuszna wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zawału serca i udaru mózgu.

Ryzyko rozwoju nowotworów

Badania wykazują, że otyłość trzewna podnosi ryzyko rozwoju niektórych nowotworów, m.in. jelita grubego, piersi czy trzustki. Uważa się, że winne są hormony produkowane przez tkankę tłuszczową (takie jak leptyna i estrogeny), a także przewlekły stan zapalny, który sprzyja procesom nowotworzenia.

Ryzyko rozwoju chorób wątroby

Brzuch insulinowy często idzie w parze z niealkoholowym stłuszczeniem wątroby. Początkowo to schorzenie przebiega bezobjawowo, ale z czasem może prowadzić do zapalenia, włóknienia, a nawet marskości wątroby. W skrajnych przypadkach zwiększa także ryzyko raka wątrobowokomórkowego.

Badania diagnostyczne przy brzuchu insulinowym

Rozpoznanie brzucha insulinowego nie polega jedynie na ocenie wyglądu sylwetki. Nawet szczupła osoba może mieć nadmiar tłuszczu trzewnego, który nie jest widoczny gołym okiem. Dlatego kluczowe znaczenie mają badania, które pozwalają potwierdzić obecność otyłości brzusznej i związanych z nią zaburzeń metabolicznych.

Pierwszym, najprostszym krokiem jest pomiar obwodu pasa i obliczenie wskaźnika masy ciała (BMI). Choć BMI daje ogólne informacje o proporcjach między wzrostem a wagą, to właśnie obwód talii okazuje się lepszym wskaźnikiem ryzyka. Według wytycznych WHO oraz IDF u kobiet wartości powyżej 80 cm, a u mężczyzn powyżej 94 cm sugerują zwiększone prawdopodobieństwo insulinooporności oraz chorób sercowo-naczyniowych – nawet jeśli waga mieści się jeszcze w granicach normy.

Kolejnym elementem diagnostyki są badania laboratoryjne krwi. Najczęściej wykonuje się oznaczenie poziomu glukozy na czczo, które pozwala wychwycić nieprawidłowości w gospodarce węglowodanowej już na wczesnym etapie. Równocześnie oznacza się poziom insuliny na czczo, a na ich podstawie oblicza wskaźnik HOMA-IR – pomocny w ocenie, czy organizm prawidłowo reaguje na działanie insuliny. Jeszcze dokładniejszym narzędziem jest tzw. krzywa cukrowa i insulinowa. Polega on na oznaczaniu poziomu glukozy i insuliny we krwi po wypiciu roztworu glukozy i pokazuje, jak organizm radzi sobie z metabolizowaniem cukru w czasie.

pakiet wskaźnik insulinooporności banerek

Jak zlikwidować brzuch insulinowy?

Podstawą walki z brzuchem insulinowym jest zmiana stylu życia. To nie szybka dieta cud, ale stopniowe wprowadzanie zdrowych nawyków, które poprawiają wrażliwość tkanek na insulinę i redukują tkankę tłuszczową trzewną.

Dieta na brzuch insulinowy

W diecie pozwalającej kontrolować brzuch insulinowy istotne są:

  • produkty o niskim indeksie glikemicznym (IG),
  • regularne posiłki co 3-4 godziny,
  • ograniczenie słodyczy i napojów słodzonych,
  • odpowiednia ilość białka i zdrowych tłuszczów,
  • nawodnienie.

Dieta to jednak tylko część terapii. Równie istotna jest aktywność fizyczna, w tym regularne spacery, trening siłowy czy ćwiczenia aerobowe.

>> To może Cię zainteresować: Otyłość brzuszna a dieta. Co jeść, a czego unikać? Przykładowy jadłospis

Otyłość brzuszna: brzuch insulinowy. Najczęstsze pytania (FAQ)

Na temat brzucha insulinowego pojawia się wiele pytań zarówno w gabinetach lekarskich, jak i w codziennych rozmowach. To zrozumiałe, bo zjawisko to jest dość powszechne, a jednocześnie nie zawsze dobrze znane. Poniżej odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania, które pomogą lepiej zrozumieć problem i rozwiać niektóre wątpliwości.

Czy brzuch insulinowy jest twardy?

Tak, zazwyczaj brzuch insulinowy ma charakterystycznie twardą i wypukłą strukturę. Wynika to z faktu, że tłuszcz trzewny gromadzi się głęboko, otaczając narządy wewnętrzne, a nie tuż pod skórą – jak w przypadku typowej „oponki”. Dlatego u wielu osób nawet przy stosunkowo niewielkiej nadwadze sylwetka może sprawiać wrażenie napiętej w obrębie brzucha.

Czy z brzuchem insulinowym trzeba iść do dietetyka?

Zdecydowanie warto. Dietetyk kliniczny pomoże dobrać odpowiedni sposób żywienia, który ustabilizuje poziom cukru i insuliny, a jednocześnie będzie dopasowany do trybu życia i preferencji smakowych pacjenta.

>> Zobacz: Konsultacja dietetyczna – jak wygląda i jak się do niej przygotować? Badania przed wizytą u dietetyka

Brzuch insulinowy: podsumowanie informacji

Brzuch insulinowy to nie tylko kwestia wyglądu, ale przede wszystkim sygnał ostrzegawczy dla zdrowia. Powstaje w wyniku insulinooporności i prowadzi do odkładania się tłuszczu trzewnego, który zwiększa ryzyko rozwoju poważnych chorób przewlekłych. Wczesna diagnostyka i zmiana stylu życia pozwalają jednak skutecznie odwrócić ten proces.

Opieka merytoryczna: lek. Sara Aszkiełowicz

Bibliografia

  1. DeFronzo RA., Ferrannini E. Insulin resistance. A multifaceted syndrome responsible for NIDDM, obesity, hypertension, dyslipidemia, and atherosclerotic cardiovascular disease. Diabetes Care. 1991 Mar;14(3):173-94.
  2. Eckel RH., Grundy SM., Zimmet PZ. The metabolic syndrome. Lancet. 2005 Apr 16-22;365(9468):1415-28.
  3. Wajchenberg BL. Subcutaneous and visceral adipose tissue: their relation to the metabolic syndrome. Endocr Rev. 2000 Dec;21(6):697-738.

Choroba Peyroniego – objawy, diagnostyka i leczenie

Maria Wydra
-
0
Choroba Peyroniego – objawy, diagnostyka i leczenie

Choroba Peyroniego, czyli stwardnienie plastyczne prącia to nabyte włóknienie osłonki białawej prącia prowadzące do jego skrzywienia, bólu i trudności we współżyciu. Dowiedz się, jak rozpoznać to schorzenie, na czym polega diagnostyka oraz poznaj opcje leczenia.

Spis treści:

  1. Choroba Peyroniego: co to za schorzenie?
  2. Choroba Peyroniego: objawy stwardnienia plastycznego prącia
  3. Choroba Peyroniego: przyczyny
  4. Diagnostyka choroby Peyroniego: jak przebiega?
  5. Leczenie choroby Peyroniego
  6. Nieleczona choroba Peyroniego: powikłania
  7. Choroba Peyroniego: najczęstsze pytania (FAQ)
  8. Choroba Peyroniego: podsumowanie

Choroba Peyroniego: co to za schorzenie?

Plastyczne stwardnienie prącia (w klasyfikacji ICD-10 oznaczone kodem N48.6), polega na powstaniu twardej blizny (płytki) w osłonce białawej prącia. Blizna nie rozciąga się prawidłowo podczas wzwodu, przez co prącie zakrzywia się w stronę zmiany. Schorzenie to nie jest nowotworem ani chorobą zakaźną, ale może istotnie obniżać jakość życia seksualnego.

Jak wygląda choroba Peyroniego?

Najczęściej widoczne jest skrzywienie prącia we wzwodzie – ku górze, w dół lub na bok. Często wyczuwalne jest też twarde zgrubienie pod skórą trzonu. U części chorych pojawia się skrócenie prącia, a także charakterystyczne deformacje. Jedną z nich jest tzw. deformacja typu klepsydra – przewężenie obwodu prącia w miejscu blizny, które sprawia, że narząd przypomina kształtem klepsydrę. Zmianom może towarzyszyć ból, zwłaszcza w początkowej fazie choroby.

Choroba Peyroniego: objawy stwardnienia plastycznego prącia

Do typowych objawów należą:

  • nabyte, wcześniej niewystępujące skrzywienie prącia podczas wzwodu,
  • wyczuwalne zgrubienie, twarda płytka w trzonie prącia,
  • ból prącia – szczególnie przy wzwodzie (zwykle ustępuje w fazie przewlekłej),
  • możliwe zaburzenia erekcji,
  • trudności lub niemożność odbycia satysfakcjonującego stosunku.

Przebieg ma zwykle dwie fazy: aktywną (zapalną) – z bólem i postępującą krzywizną (trwającą około 6-18 miesięcy), oraz przewlekłą (bliznowatą) – z ustąpieniem bólu i utrwaleniem skrzywienia.

>> Zobacz również: Impotencja – przyczyny, objawy, badania i leczenie zaburzeń erekcji

Choroba Peyroniego: przyczyny

Najlepiej udokumentowana hipoteza wskazuje na mikrourazy prącia (np. podczas stosunku) i nieprawidłowe gojenie u predysponowanych osób. W miejscu urazu odkłada się nadmiar kolagenu i tworzy się blizna. Choroba nie jest wywoływana przez infekcję ani nie ma charakteru nowotworowego. Wskazuje się także związek choroby Peyroniego z chorobami powodującymi włóknienie tkanek (np. przykurczem Dupuytrena), ale nie opisano dotąd prostego wzorca dziedziczenia.

U kogo może rozwinąć się choroba Peyroniego?

Ryzyko rośnie u mężczyzn w wieku średnim i starszym oraz przy współistnieniu:

Warto dbać o kontrolę chorób przewlekłych i unikać urazów prącia (np. ostrożny dobór pozycji seksualnych), zwłaszcza w fazie bólowej.

Diagnostyka choroby Peyroniego: jak przebiega?

Rozpoznanie jest przede wszystkim kliniczne. Kluczowe elementy to:

  • wywiad i badanie fizykalne – ocena początku i dynamiki skrzywienia, bólu, dysfunkcji seksualnej, palpacyjne wykrycie płytki,
  • wykonana przez pacjenta dokumentacja fotograficzna prącia we wzwodzie – pomocna do oceny kąta i kierunku krzywizny,
  • USG prącia (w razie potrzeby, szczególnie przed leczeniem inwazyjnym) – uwidacznia płytkę i ewentualne zwapnienia, USG z Dopplerem pozwala ocenić przepływy naczyniowe,
  • test erekcji farmakologicznej (u wybranych pacjentów) – ułatwia pomiar krzywizny i planowanie zabiegu.
Pakiet zdrowie intymne podstawowy (6 badań) banerek

Jeśli istnieje podejrzenie współistniejącego zakażenia, lekarz może zlecić badania mikrobiologiczne – np. wymaz z prącia/cewki do posiewu lub panel urogenitalny PCR w kierunku chorób przenoszonych drogą płciową. Wczesne rozpoznanie i leczenie zakażeń ograniczają stan zapalny towarzyszący włóknieniu.

Pakiet zdrowie intymne rozszerzony (8 badań)

>> Warto przeczytać także: Choroby przenoszone drogą płciową (choroby weneryczne) – jakie badania wykonać i jak często się badać?

Leczenie choroby Peyroniego

Wybór terapii zależy od nasilenia skrzywienia, fazy choroby i wpływu na współżycie. Niewielkie, stabilne skrzywienie bez dolegliwości można obserwować. W pozostałych przypadkach rozważa się leczenie zachowawcze lub operacyjne.

Leczenie zachowawcze choroby Peyroniego

  • Leczenie bólu w fazie ostrej: niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) – zgodnie z zaleceniem lekarza.
  • Iniekcje do płytki: np. kolagenaza podawana w seriach przez doświadczonego urologa celem zmniejszenia skrzywienia i przebudowy tkanki bliznowatej.
  • Terapia trakcyjna prącia: codzienne, kontrolowane rozciąganie specjalnym aparatem, pomagające ograniczyć skrócenie prącia i mogące zmniejszać krzywiznę.

Leczenie chirurgiczne choroby Peyroniego

Wskazane przy utrwalonym, znacznym skrzywieniu utrudniającym współżycie:

  • Plikacja metodą Nesbita wraz z modyfikacjami: skrócenie zdrowej strony prącia celem wyprostowania. Prostszy zabieg o niewielkim ryzyku. Możliwe niewielkie skrócenie długości.
  • Nacięcie/wycięcie płytki z graftingiem: uzupełnienie ubytku, np. autologiczną łatą żylną lub innym materiałem. Pozwala korygować duże deformacje, kosztem większej złożoności i nieco wyższego ryzyka zaburzeń wzwodu.
  • Proteza prącia: u chorych z istotnymi, opornymi zaburzeniami erekcji. Implant przywraca funkcję wzwodu i pomaga wyprostować prącie (często z modelowaniem śródoperacyjnym).

Nieleczona choroba Peyroniego: powikłania

Powikłania plastycznego stwardnienia prącia obejmują:

  • narastające trudności lub niemożność współżycia,
  • utrwalone zaburzenia erekcji i skrócenie prącia,
  • przewlekły stres, obniżenie samooceny, ryzyko depresji.

Wdrożenie leczenia we właściwym momencie pozwala uniknąć wielu z tych konsekwencji.

Choroba Peyroniego: najczęstsze pytania (FAQ)

Odpowiedzi na najczęstsze pytania dotyczące choroby Peyroniego.

Czy choroba Peyroniego jest dziedziczna?

Nie wprost. Opisano rodzinne skłonności i związek z innymi chorobami powodującymi włóknienie tkanek, ale nie ma prostego wzorca dziedziczenia.

Czy stres może być przyczyną choroby Peyroniego?

Stres nie jest uznawany za bezpośrednią przyczynę choroby. Główną rolę przypisuje się mikrourazom i nieprawidłowemu gojeniu. Stres i negatywne emocje są jednak częstą konsekwencją choroby – warto je redukować poprzez leczenie i odpowiednie wsparcie psychologiczne.

Ile trwa choroba Peyroniego?

Faza aktywna trwa zwykle 6-18 miesięcy, po czym dochodzi do stabilizacji. Skrzywienie rzadko ustępuje samoistnie. Leczenie jest wskazane w przypadku dolegliwości.

Choroba Peyroniego: podsumowanie

  • Choroba Peyroniego to rzadkie schorzenie, które prowadzi do powstania blizny w prąciu i jego skrzywienia.
  • Dzieli się na dwie fazy: aktywną (zapalną) oraz przewlekłą (bliznowatą).
  • Główne objawy to ból i skrzywienie prącia, problemy ze współżyciem, czasem zaburzenia erekcji.
  • Metody diagnostyki obejmują wywiad, dokładne badanie fizykalne z oceną krzywizny prącia, niekiedy USG prącia.
  • Metody leczenia można podzielić na zachowawcze i chirurgiczne – terapia zależy od nasilenia skrzywienia, fazy choroby i wpływu na współżycie.
  • Choć choroba nie zagraża życiu, może mieć znaczący wpływ na komfort psychiczny i seksualny. Konsultacja urologiczna i odpowiednio dobrane leczenie pozwalają odzyskać swobodę i satysfakcję z życia intymnego.

Bibliografia

  1. European Association of Urology (EAU) Guidelines on Sexual and Reproductive Health, rozdz. „Peyronie’s Disease”. EAU 2023
  2. Hulsey B, Walker CW. Navigating common disorders in male sexual reproductive health. Physician Assist Clin. 2025;10(3):435-451. doi:10.1016/j.cpha.2025.01.003.
  3. Ziegelmann MJ, Bajic P, Levine LA. Peyronie’s disease: Contemporary evaluation and management. Int J Urol. 2020;27(6):504-516. doi:10.1111/iju.14230.
  4. Levine LA, et al. American Urological Association (AUA) Guideline: Management of Peyronie’s Disease. J Urol. 2015;194(3):745-753.

Zbyt niski poziom kwasu moczowego – objawy i przyczyny. Z czym się wiąże hipourykemia?

Maria Wydra
-
0
Zbyt niski poziom kwasu moczowego – objawy i przyczyny. Z czym się wiąże hipourykemia?

Zazwyczaj mówi się o nadmiarze kwasu moczowego, a nie o jego niedoborze. Tymczasem hipourykemia, czyli zbyt niski poziom tego związku w surowicy krwi, także może mieć znaczenie. Sprawdź, jakie są jej przyczyny i kiedy warto wykonać badania.

Spis treści:

  1. Czym jest hipourykemia?
  2. Za niski poziom kwasu moczowego – jakie daje objawy?
  3. Przyczyny niskiego poziomu kwasu moczowego
  4. Diagnostyka niskiego poziomu kwasu moczowego
  5. Jak leczyć poziom kwasu moczowego poniżej normy?
  6. Co podnosi poziom kwasu moczowego?
  7. Hipourykemia: odpowiedzi na najczęstsze pytania (FAQ)
  8. Niski poziom kwasu moczowego: podsumowanie informacji

Czym jest hipourykemia?

Hipourykemia (w klasyfikacji ICD oznaczona kodem R79.8) to obniżony poziom kwasu moczowego we krwi, zwykle poniżej 2 mg/dl. Kwas moczowy to końcowy produkt przemiany puryn – związków obecnych w pożywieniu i komórkach organizmu. Hipourykemia może wynikać z dwóch głównych mechanizmów – zmniejszonej produkcji kwasu moczowego lub nadmiernej utraty kwasu moczowego przez nerki. To rzadki stan – dotyczy mniej niż 1% populacji i najczęściej nie daje objawów, choć bywa sygnałem ukrytych zaburzeń.

Za niski poziom kwasu moczowego – jakie daje objawy?

Niski poziom kwasu moczowego z reguły nie wywołuje bezpośrednich objawów ani dolegliwości. Zazwyczaj jest wykrywany przypadkowo podczas rutynowych badań laboratoryjnych.

Objawy mogą wystąpić, gdy hipourykemia towarzyszy innym chorobom. W zespole nieadekwatnego wydzielania ADH (SIADH) z hipourykemią współwystępują objawy hiponatremii – bóle głowy, nudności czy splątanie. W zespole Fanconiego nerki tracą ważne substancje z moczem, co powoduje częstomocz i osłabienie. Rzadkim stanem jest też dziedziczna hipourykemia nerkowa, w której mogą pojawić się kamienie moczanowe i ostre uszkodzenie nerek po intensywnym wysiłku fizycznym.

Przyczyny niskiego poziomu kwasu moczowego

Do najczęstszych przyczyn hipourykemii należą:

  • Leki hamujące produkcję kwasu moczowego – głównie stosowane w leczeniu dny moczanowej inhibitory oksydazy ksantynowej: allopurynol, febuksostat.
  • Leki o działaniu urykozurycznym – zwiększają wydalanie kwasu moczowego przez nerki: probenecyd, benzbromaron, losartan, wysokie dawki salicylanów.
  • Ciąża –zwłaszcza w I trymestrze, gdy fizjologicznie rośnie przesączanie kłębuszkowe i nerkowe wydalanie moczanów, co obniża ich stężenie we krwi.
  • Dieta ubogopurynowa (wegetariańska, wegańska) – niższa zawartość puryn w diecie zmniejsza wytwarzanie ich produktów przemiany. Zwykle obniża stężenie łagodnie (rzadko do wartości <2 mg/dl).
  • Choroby wątroby – ciężkie uszkodzenie hepatocytów może obniżać aktywność enzymów odpowiedzialnych za syntezę kwasu moczowego.
  • Zwiększone wydalanie moczanów przez nerki w wyniku zaburzeń endokrynologicznych i metabolicznych: przewodnienie, masywna płynoterapia, zespół nieadekwatnego wydzielania ADH (SIADH), cukrzyca z glukozurią.

Do rzadkich przyczyn należą wady wrodzone i specyficzne zaburzenia pracy nerek – np. zespół Fanconiego, dziedziczna hipourykemia nerkowa, wrodzone defekty enzymów przemiany puryn (np. ksantynuria).

Diagnostyka niskiego poziomu kwasu moczowego

Zbyt niski poziom kwasu moczowego wykrywany jest zazwyczaj w rutynowych badaniach krwi. Do kluczowych aspektów diagnostyki należą:

  • Pomiar kontrolny we krwi: wynik badania krwi powinien zostać potwierdzony powtórnym oznaczeniem stężenia kwasu moczowego we krwi żylnej – najlepiej rano, na czczo i z uwzględnieniem czynników mogących wpływać na rezultat (stosowanych leków, poziomu nawodnienia). Dzięki temu można odróżnić rzeczywistą hipourykemię od błędu pomiarowego lub przemijającej zmiany.
  • Badanie moczu: pomocne bywa oznaczenie stężenia kwasu moczowego w moczu (w dobowej zbiórce lub w próbce porannej). Na tej podstawie oblicza się tzw. frakcyjne wydalanie kwasu moczowego (FEUA). Wysoki wynik FEUA przy niskim stężeniu we krwi może sugerować nerkową przyczynę hipourykemii.
  • Ocena innych parametrów: niekiedy dla pełniejszego obrazu wykonuje się badania dodatkowe – morfologię krwi, ocenę funkcji nerek (kreatyninę, eGFR), poziomy elektrolitów, glukozy czy próby wątrobowe. Mogą one ujawnić zaburzenia towarzyszące, np. glukozurię i białkomocz.
Badanie kwasu moczowego banerek

Niski poziom kwasu moczowego nie zawsze ma znaczenie kliniczne, dlatego ważne jest odniesienie go do historii zdrowotnej, stanu i dolegliwości pacjenta. Jeśli pojawiają się wątpliwości, pomocna bywa konsultacja ze specjalistą.

Prawidłowe stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi wynosi zwykle 3-7 mg/dl (180-420 µmol/l) Zakresy referencyjne mogą się nieznacznie różnić w zależności od laboratorium.

>> Sprawdź także: Laboratoryjne badania nerek

Jak leczyć poziom kwasu moczowego poniżej normy?

W odróżnieniu od hiperurykemii, nie istnieją leki podnoszące poziom kwasu moczowego. Postępowanie polega głównie na ustaleniu przyczyny oraz zapobieganiu powikłaniom.

Podstawą profilaktyki jest utrzymywanie odpowiedniego nawodnienia, zapobiegając przewodnieniu. Regularne picie wody zwiększa objętość moczu i zmniejsza ryzyko tworzenia się kryształów moczanowych.

Hipourykemia bez objawów zwykle nie wymaga leczenia. Interwencja potrzebna jest w razie powikłań (np. kamicy) lub gdy niski poziom kwasu moczowego wynika z choroby podstawowej.

Częstą przyczyną hipourykemii są leki – przede wszystkim inhibitory oksydazy ksantynowej stosowane w terapii dny moczanowej. Jeśli po ich włączeniu stężenie kwasu moczowego spada zbyt mocno, lekarz może dostosować dawkęlub zmienić strategię leczenia.

Co podnosi poziom kwasu moczowego?

Dla porównania, warto pamiętać, jakie czynniki powodują odwrotny stan – hiperurykemię:

  • Dieta bogata w puryny: czerwone mięso, podroby, owoce morza oraz słodkie napoje z fruktozą sprzyjają powstawaniu kwasu moczowego.
  • Alkohol: metabolizm alkoholu (zwłaszcza piwa) nasila produkcję kwasu moczowego i utrudnia jego wydalanie.
  • Odwodnienie: niedostateczna podaż płynów prowadzi do zmniejszenia objętości krwi i mniej skutecznego wydalania moczanów przez nerki.
  • Choroby metaboliczne i choroby nerek: otyłość, zespół metaboliczny, niewyrównana cukrzyca, niewydolność nerek sprzyjają gromadzeniu się kwasu moczowego.
  • Leki moczopędne i inne: niektóre leki (np. diuretyki tiazydowe) zmniejszają wydalanie moczanów przez nerki, podwyższając ich poziom we krwi.

>> Więcej na ten temat: Podwyższony kwas moczowy – objawy, przyczyny i diagnostyka hiperurykemii 

Hipourykemia: odpowiedzi na najczęstsze pytania (FAQ)

Odpowiedzi na najczęstsze pytania związane z hipourykemią.

Od czego spada poziom kwasu moczowego?

Najczęściej przyczyną są leki (np. allopurynol, febuksostat, leki urykozuryczne). Zmniejszone stężenie kwasu moczowego może również wynikać z zaburzeń endokrynologicznych lub metabolicznych, wrodzonych predyspozycji, diety ubogopurynowej lub ciąży.

Czy odwodnienie powoduje niski poziom kwasu moczowego?

Nie – odwodnienie zwykle podnosi stężenie kwasu moczowego, utrudniając jego wydalanie.

Jaki wynik poziomu kwasu moczowego jest niepokojący?

Za hipourykemię uznaje się zwykle stężenie poniżej 2 mg/dl, choć zakresy referencyjne mogą się różnić między laboratoriami. Niepokojący wynik zawsze należy ocenić w kontekście objawów i innych badań.

Czy podwyższone stężenie kwasu moczowego uszkadza serce?

Podwyższone stężenie kwasu moczowego wiąże się ze zwiększonym ryzykiem sercowo-naczyniowym. Obniżone wartości nie szkodzą sercu, ale mogą wskazywać na choroby towarzyszące.

Niski poziom kwasu moczowego: podsumowanie informacji

  • Hipourykemia to niski poziom kwasu moczowego, w badaniu krwi definiowany zwykle jako poniżej 2 mg/dl.
  • Najczęściej jest bezobjawowa i wykrywa się ją przypadkowo.
  • Może być skutkiem przyjmowania leków (szczególnie stosowanych w leczeniu dny moczanowej), ciąży, diety, ale także chorób wątroby, niektórych zaburzeń pracy nerek czy rzadkich wad genetycznych.
  • Jeśli w badaniu krwi stwierdzono zbyt niski poziom kwasu moczowego, warto wykonać ponowny pomiar i diagnostykę laboratoryjną, która pozwoli ocenić pracę nerek i wątroby.
  • Hipourykemię należy oceniać w kontekście ogólnego stanu zdrowia, współwystępujących objawów i wyników innych badań.

Bibliografia

  1. Mount DB. Hypouricemia: Causes and clinical significance. UpToDate. Wolters Kluwer. Dostęp: 10 września 2025.
  2. Miklaszewska M. Laboratoryjne wskaźniki czynności nerek – sposób oznaczania i wartość kliniczna. Medycyna Praktyczna. 05.02.2018.
  3. Solnica B. Kwas moczowy. Interna – mały podręcznik MP. Medycyna Praktyczna.
  4. Kawamura Y, Matsuo H, Ichida K, Nakayama A, Nakamura T, Takada Y, Shimizu T, Hosoya T. Clinical practice and research on renal hypouricemia: Biochemical, pathological and therapeutic aspects. Biomedicines. 2021;9(2):186. doi:10.3390/biomedicines9020186. PMID:33540518
  5. Arthritis Foundation. High & low uric acid symptoms. Arthritis.org. Dostęp: 10 września 2025.

Cholestaza ciążowa: objawy, przyczyny, badania i leczenie

Katarzyna Ciepłucha
-
0
Cholestaza ciążowa: objawy, przyczyny, badania i leczenie

Cholestaza ciążowa to zaburzenie pracy wątroby, które pojawia się zwykle w II lub III trymestrze ciąży. Objawia się przede wszystkim uporczywym świądem skóry i może prowadzić do poważnych powikłań u dziecka. W artykule znajdziesz najważniejsze informacje o objawach, przyczynach, diagnostyce i leczeniu tej choroby. Sprawdź, kiedy warto wykonać badania i jak postępować w przypadku rozpoznania cholestazy.

Spis treści:

  1. Co to jest cholestaza ciążowa?
  2. Cholestaza w ciąży – jakie daje objawy?
  3. Cholestaza ciążowa – skutki dla dziecka
  4. Cholestaza ciążowa – jakie badania wykonać?
  5. Leczenie cholestazy ciążowej
  6. Cholestaza w ciąży: odpowiedzi na najczęstsze pytania (FAQ)
  7. Cholestaza ciążowa: podsumowanie informacji

Co to jest cholestaza ciążowa?

Cholestaza ciążowa (inaczej: wewnątrzwątrobowa cholestaza ciężarnych; w klasyfikacji ICD-10 oznaczona kodem O26.6) to zaburzenie funkcji wątroby, w którym dochodzi do zastoju żółci z powodu utrudnionego wydzielania i przepływu kwasów żółciowych w obrębie komórek wątrobowych i dróg żółciowych. Hormonalne zmiany zachodzące w ciąży – zwłaszcza wzrost stężenia estrogenów i progesteronu – mogą osłabiać działanie mechanizmów odpowiedzialnych za transport żółci. W efekcie kwasy żółciowe zaczynają gromadzić się we krwi i w tkankach, a część z nich może przedostawać się przez łożysko, co wiąże się z ryzykiem dla płodu. Na rozwój cholestazy mogą wpływać także predyspozycje genetyczne oraz czynniki środowiskowe, takie jak niedobory żywieniowe lub choroby współistniejące. Choroba najczęściej pojawia się po 26. tygodniu ciąży i zwykle ustępuje samoistnie po porodzie. Ze względu na możliwość powikłań okołoporodowych wymaga jednak szybkiego rozpoznania i specjalistycznej opieki.

Do rozpoznania konieczne jest stwierdzenie:

  • dokuczliwego świądu (bez wysypki),
  • podwyższonego poziomu kwasów żółciowych we krwi,
  • wykluczenia innych chorób wątroby i chorób skóry.
Badanie kwasów żółciowych banerek

Ze względu na poziom kwasów żółciowych, cholestazę ciążową dzielimy na:

  • łagodną,
  • umiarkowaną,
  • ciężką.
Im wyższe stężenie kwasów żółciowych, tym większe ryzyko dla zdrowia dziecka, dlatego klasyfikacja ta ma kluczowe znaczenie dla dalszego postępowania.

>> Zobacz również: Otyłość a ciąża. Jakie są zagrożenia i konsekwencje otyłości w ciąży?

Cholestaza w ciąży – jakie daje objawy?

Głównym objawem cholestazy ciążowej jest świąd skóry bez wysypki, który może mieć charakter uogólniony, ale najczęściej obejmuje:

  • wewnętrzne powierzchnie dłoni,
  • podeszwy stóp,
  • okolice brzucha, klatki piersiowej i karku.

Świąd zwykle nasila się w godzinach wieczornych i nocnych, prowadząc do:

  • problemów ze snem,
  • zmęczenia,
  • spadku samopoczucia i rozdrażnienia,
  • pogorszenia jakości życia codziennego.

Inne objawy, które mogą wystąpić to:

  • ciemne zabarwienie moczu,
  • odbarwione, jasne stolce,
  • uczucie dyskomfortu w prawym podżebrzu,
  • nudności i wymioty,
  • rzadziej żółtaczka (zażółcenie skóry i białek oczu).

Wysypka nie jest typowa dla cholestazy – jej obecność sugeruje inne podłoże, np. dermatozy ciążowe (czyli choroby skóry charakterystyczne dla okresu ciąży).

>> Przeczytaj też: Sucha i swędząca skóra w ciąży – o czym świadczy i jak sobie z tym radzić?

Cholestaza ciążowa – skutki dla dziecka

Cholestaza ciążowa może nieść poważne konsekwencje dla zdrowia rozwijającego się dziecka. W zależności od nasilenia choroby, ryzyko powikłań może znacząco wzrosnąć. Do najważniejszych zagrożeń zaliczamy:

  • poród przedwczesny, zarówno spontaniczny, jak i indukowany,
  • obecność smółki w płynie owodniowym (czyli pierwszych stolców płodu, co może świadczyć o stresie płodowym),
  • niedotlenienie wewnątrzmaciczne,
  • zgon wewnątrzmaciczny.
Z tego względu zalecane jest regularne monitorowanie stanu matki i dziecka oraz, w przypadku ciężkiej postaci choroby, rozważenie wcześniejszego ukończenia ciąży. Warto podkreślić, że cholestaza ciążowa nie wiąże się z ograniczeniem wzrastania płodu.

Cholestaza ciążowa – jakie badania wykonać?

W przypadku podejrzenia cholestazy ciążowej zaleca się wykonanie następujących badań:

  • oznaczenie stężenia kwasów żółciowych we krwi (nie trzeba być na czczo),
  • ocena enzymów wątrobowych (ALT, AST),
  • ocena stężenia bilirubiny i GGTP,
  • szczegółowy wywiad medyczny i badanie fizykalne.
Pakiet watrobowy banerek

W uzasadnionych przypadkach warto wykonać również:

Pakiet kobiety w ciąży (16 badań) banerek

W przypadku potwierdzenia cholestazy pierwszą kontrolę warto wykonać po około 7 dniach, a następnie ustalić częstotliwość indywidualnie (zwykle co tydzień w trzecim trymestrze lub przy rosnących stężeniach).

>> Przeczytaj również: Badania laboratoryjne dla kobiet w ciąży – okiem ginekologa

Leczenie cholestazy ciążowej

Leczenie cholestazy ciążowej ma na celu:

  • złagodzenie uporczywego świądu,
  • ograniczenie ryzyka powikłań okołoporodowych,
  • monitorowanie dobrostanu płodu.

Stosowane metody terapeutyczne obejmują:

  • Kwas ursodeoksycholowy – lek stosowany głównie w celu łagodzenia świądu (działanie objawowe). Nie wykazano, aby kwas ursodeoksycholowy zmniejszał ryzyko powikłań u dziecka (na przykład obumarcia wewnątrzmacicznego).
  • Leki przeciwhistaminowe – np. hydroksyzyna, pomocniczo na noc w celu poprawy jakości snu,
  • Emolienty – łagodzą świąd i chronią skórę przed uszkodzeniami od drapania,
  • Witamina K – jedynie w razie stwierdzonych zaburzeń wchłaniania lub wydłużonego czasu krzepnięcia.

Cholestaza w ciąży: odpowiedzi na najczęstsze pytania (FAQ)

Poniżej odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące cholestazy w ciąży.

Jak sprawdzić, czy ma się cholestazę ciążową?

Najlepszym sposobem jest wykonanie badania krwi na oznaczenie kwasów żółciowych oraz enzymów wątrobowych, a także konsultacja z lekarzem prowadzącym ciążę – zazwyczaj ginekologiem-położnikiem, który zdecyduje o dalszym postępowaniu diagnostycznym i ewentualnym leczeniu.

Gdzie swędzi przy cholestazie?

Najczęściej swędzenie pojawia się na dłoniach i stopach, ale może rozszerzyć się na inne części ciała.

Czego nie wolno przy cholestazie?

Nie należy przyjmować żadnych leków ani suplementów bez konsultacji z lekarzem prowadzącym ciążę. Trzeba unikać silnych kosmetyków drażniących skórę oraz intensywnego opalania, które może nasilać świąd. Niewskazane są także samodzielne próby leczenia domowymi sposobami, które mogą być nieskuteczne lub szkodliwe.

Czy cholestaza mija po ciąży?

Tak. Objawy zwykle ustępują w ciągu kilku dni po porodzie, a parametry wątrobowe wracają do normy w ciągu 2–3 tygodni.

Cholestaza ciążowa: podsumowanie informacji

  • Uporczywy świąd skóry bez wysypki to główny objaw cholestazy.
  • Kluczowe dla rozpoznania są badania poziomu kwasów żółciowych i enzymów wątrobowych.
  • Choroba może prowadzić do poważnych powikłań dla dziecka, zwłaszcza przy wysokim stężeniu kwasów żółciowych we krwi.
  • Leczenie obejmuje kwas ursodeoksycholowy, leczenie wspomagające oraz monitorowanie ciąży.
  • W większości przypadków choroba ustępuje po porodzie.

Bibliografia

  1. RCOG Green-top Guideline No. 43. Intrahepatic cholestasis of pregnancy. 2022.
  2. UpToDate: Intrahepatic cholestasis of pregnancy. Keith D. Lindor et al.
  3. UCZKiN WUM: Cholestaza w ciąży. https://www.uczkin.pl

HPV w jamie ustnej i gardle – objawy, przyczyny, leczenie

Katarzyna Koc
-
0
HPV w jamie ustnej i gardle – objawy, przyczyny, leczenie

Wirus brodawczaka ludzkiego to jedna z najczęstszych zakaźnych przyczyn chorób przenoszonych drogą płciową. Ten powszechnie występujący wirus odpowiada zarówno za łagodne zmiany skórne pod postacią brodawek oraz zmiany zlokalizowane na błonach śluzowych, jak i za stany przednowotworowe i nowotworowe niektórych narządów.

Po czym poznać czy zmiany w obrębie jamy ustnej mają podłoże wirusowe? Czy brodawki w obrębie jamy ustnej należy usunąć? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w tym artykule.

Spis treści:

  1. Czym jest wirus HPV?
  2. HPV w jamie ustnej i gardle: jak dochodzi do zakażenia?
  3. HPV w gardle: objawy zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego
  4. Jak wykryć wirusa HPV w gardle? Diagnostyka zakażenia
  5. Brodawczak HPV w jamie ustnej: leczenie zakażenia
  6. HPV w gardle i jamie ustnej: możliwe powikłania
  7. HPV w jamie ustnej i gardle: często zadawane pytania (FAQ)
  8. HPV w jamie ustnej i gardle: podsumowanie

Czym jest wirus HPV?

Wirus brodawczaka ludzkiego (Human papilloma virus – HPV) należy do grupy wirusów DNA. Znanych jest obecnie ponad 200 serotypów wirusa, z czego 14 genotypów posiada charakter onkogenny (mogący wpłynąć na rozwój nowotworów zależnych od wcześniejszej infekcji wywołanej przez wirusa). Są to genotypy: 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66, 68.

Wirus brodawczaka ludzkiego jest aktualnie obecny na całym świecie. Odpowiada m.in. za niemal 100% stanów przednowotworowych i nowotworów szyjki macicy, 90% nowotworów odbytu, ale także stanowi istotny czynnik ryzyka rozwoju nowotworów w obrębie jamy ustnej i nosogardła. Kontakt z wirusem może spowodować powstanie także innych stanów dermatologicznych jak brodawki zwykłe, brodawki płaskie, podeszwowe, mozaikowe czy okolic intymnych.

HPV w jamie ustnej i gardle: jak dochodzi do zakażenia?

Wirus brodawczaka ludzkiego jest wirusem, który w rejonie jamy ustnej i gardła przenoszony jest głównie drogą oralnych kontaktów seksualnych między partnerami, a także w trakcie wymiany pocałunków. Im większa ilość partnerów seksualnych, tym większe ryzyko transmisji wirusa między dwiema osobami. Uszkodzenie śluzówek poprzez kontakt ze składnikami dymu nikotynowego sprzyja rozwojowi zmian wirusowych.

Do głównych czynników ryzyka rozwoju infekcji zalicza się m.in. :

Wirus posiada duże powinowactwo do nabłonka wielowarstwowego płaskiego. Na poziomie wrót zakażenia zlokalizowanych w obrębie śluzówek gardła czy jamy ustnej, przenika do warstwy podstawnej nabłonka wyściełającego te okolice. Zakażone wirusem komórki zaczynają produkcję nieprawidłowego materiału genetycznego (DNA), dochodzi do zaburzeń w procesie różnicowania na poziomie komórkowym. DNA wirusa łączy się z materiałem genetycznym gospodarza.

Wykrywanie DNA 14 wysokoonkogennych typów wirusa HPV banerek

HPV w gardle: objawy zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego

Infekcja błon śluzowych wywołana przez wirus brodawczaka ludzkiego najczęściej przebiega bezobjawowo. W przypadku mnogich zmian w obrębie jamy ustnej czy gardła, pod postacią narośli, brodawek, osoba zakażona może odczuwać dyskomort w trakcie jedzenia, połykania. Może także pojawić się problem natury estetycznej związany ze świadomością wykrycia nieprawidłowych uszypułowanych lub obecnych w wypustki zmian na śluzówkach.

>> Zobacz: Krosty na języku – co mogą oznaczać? Możliwe przyczyny i leczenie

Jak wygląda HPV w jamie ustnej?

Zmiany pojawiające się jako efekt zakażenia wirusem HPV w obrębie jamy ustnej i gardła przebiegają jako:

  • brodawczak płaskonabłonkowy:

Jest on najczęstszą łagodnie występującą postacią nowotworów jamy ustnej, niemal połowa rozpoznań wywołana jest genotypami wirusa: HPV-6 i HPV-11.

Zmiana wygląda jak niewielka egzofityczna grudka o biało- różowej barwie, średnicy do 1 cm. Nie powoduje dolegliwości bólowych, często jest znajdowana przypadkowo. Lokalizuje się głównie w obrębie podniebienia, dziąseł i języczka.

  • brodawki płciowe, kłykciny kończyste:

Zmiany te wywołują głównie genotypy HPV: 6,11,16,18; poza typową lokalizacją okolic intymnych, mogą pojawiać się także w obrębie śluzówek jamy ustnej. Do transmisji dochodzi głównie poprzez samozakażenie lub drogą kontaktów seksualnych oralno-genitalnych. Brodawki weneryczne pojawiają się najczęściej w obrębie dna jamy ustnej, wędzidełka języka, śluzówek warg i policzków, bocznej powierzchni języka. Są to zazwyczaj niebolesne zmiany, ale w dużych skupiskach mogą wywołać dyskomfort w trakcie połykania.

  • brodawka zwykła:

Jest to najczęstsze zakażenie jamy ustnej wywołane wirusem HPV. Wywołują ją genotypy: 2,4, 6, 7, 10, 40. Lokalizuje się głównie w obrębie dziąseł, policzków, śluzówek warg. Makroskopowo wygląda jak skupisko białych, palczastych wypustek o szorstkiej powierzcni, na szerokiej podstawie. Wymiany brodawki zwykle nie przekraczają 1cm (podobnie jak w przypadku brodawczaka płaskonabłonkowego).

>> Przeczytaj: Kurzajki – rodzaje, przyczyny powstawania, diagnostyka i leczenie

Jak wykryć wirusa HPV w gardle? Diagnostyka zakażenia

Każda nietypowa zmiana w obrębie jamy ustnej i gardła , czy pojawienie się niespecyficznych dolegliwości, obecność ciała obcego w okolicy głowy i szyi, wymaga konsultacji lekarskiej. Większość zmian skórnych i śluzówkowych wywołanych wirusem brodawczaka ludzkiego w tej okolicy ludzkiego ciała rozpoznaje się na podstawie zebranego wywiadu i obrazu makroskopowego zmian.

Wśród metod diagnostycznych wymienić można:

  • test PCR wykrywający materiał genetyczny , tj. DNA wirusa, test RT-PCR;
  • biopsję zmiany chorobowej i ocenę histopatologiczną;
  • test diagnostyczny wykrywający przeciwciała przeciwko wirusowi HPV.

>> Sprawdź: HPV u mężczyzny – objawy, diagnostyka, profilaktyka

Brodawczak HPV w jamie ustnej: leczenie zakażenia

W związku z tym, że spora część zmian w obrębie jamy ustnej wywołanych wirusem HPV nie daje żadnych objawów i często zostaje rozpoznawana przypadkowo, postępowanie lecznicze uzależnione jest m.in.  od ich lokalizacji, wieku chorego. W leczeniu stosuje się wiele różnych metod mających na celu usunięcie ogniska chorobowego. Są to przede wszystkim:

  • usunięcie chirurgiczne zmiany wraz z marginesem okolicznych zdrowych tkanek;
  • krioterapia, czyli wymrażanie zmian ciekłym azotem – zabieg stosowany głównie w przypadku powierzchownych zmian na śluzówkach jamy ustnej (wykonywany głównie przez chirurgów stomatologicznych lub chirurgów szczękowo-twarzowych).

>> To może Cię zainteresować: Objawy HPV u kobiet. Przyczyny, diagnostyka i leczenie

HPV w gardle i jamie ustnej: możliwe powikłania

W większości zakażeń HPV-zależnych regionu głowy i szyi dochodzi po kilku miesiącach do samoistnego wyleczenia. W niektórych sytuacjach przetrwałe zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego może stanowić istotny czynnik ryzyka rozwoju nowotworów gardła, migdałków, krtani czy jamy ustnej – jak płaskonabłonkowy rak jamy ustnej (OSCC- oral squamous cell carcinoma).

Infekcje wirusem HPV mogą mieć związek z rozpoznaniem m.in. raków płaskonabłonkowych głowy i szyi (HNSCC – Head And Neck Squamous-Cell Carcinoma). W niemal 95% odpowiedzialnym za powstanie nowotworu jest genotyp HPV-16, drugim w kolejności serotypem jest HPV-18. Do pozostałych onkogennych genotypów zaliczamy serotyp: 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 68, 73.

HPV w jamie ustnej i gardle: często zadawane pytania (FAQ)

Mimo coraz większego rozpowszechnienia wirusa brodawczaka ludzkiego w środowisku, zawsze mogą pojawić się wątpliwości dotyczące jego wpływu na nasz organizm.

Jakie są objawy HPV w jamie ustnej?

Infekcja wywołana przez wirus brodawczaka ludzkiego najczęściej przebiega bezobjawowo. Rzadko, ale zdarzają się dolegliwości pod postacią obecności ciała obcego na śluzówkach, języku lub podniebieniu. Czasami infekcja wirusowa przybiera postać owrzodzeń i nadżerek, przebarwienia śluzówek jamy ustnej.

Jak sprawdzić czy ma się HPV w gardle?

W chwili obecnej istnieje szereg metod diagnostycznych umożliwiających badanie w kierunku HPV w obrębie śluzówek jamy ustnej i gardła. Jest to m.in. wymaz z błon śluzowych jamy ustnej i gardła, który rozpoznaje dużą ilość genotypów wirusa brodawczaka ludzkiego nawet w sytuacji, gdy nie zaobserwowano żadnych niepokojących dolegliwości.

Jak usunąć HPV z jamy ustnej?

Istnieje kilka metod leczenia zmian wywołanych HPV w obrębie jamy ustnej. Są to m.in. krioterapia, laseroterapia lub klasyczne usunięcie chirurgiczne zmiany wraz z marginesem zdrowych tkanek.

Czy HPV w gardle daje objawy?

Wirus brodawczaka ludzkiego może pozostać niemy klinicznie w obrębie gardła. Czasami jest przyczyną chrypki, problemów z przełykaniem, bólu gardła Ww. dolegliwościom często towarzyszy lokalne powiększenie węzłów chłonnych okolicy głowy i szyi.

Czy HPV można się zarazić przez ślinę?

Główną drogą transmisji wirusa jest droga kontaktów seksualnych, a także bezpośrednie narażenie na kontakt ze zmianami wirusowymi na skórze lub błonach śluzowych. W nieco mniejszym stopniu, możliwe jest także przeniesienie wirusa drogą wertykalną z matki na dziecko w trakcie porodu.

Czy można zapobiec zakażeniu wirusem brodawczaka ludzkiego?

Istnieje wiele metod profilaktycznych ograniczających transmisję wirusa i zapobiegających powstawaniu zakażeń wywołanych przez HPV zwłaszcza w obrębie śluzówek gardła i jamy ustnej ale i w innych lokalizacjach. Są to m.in.:
>> ograniczenie ilości partnerów;
>> regularne kontrole stomatologiczne i laryngologiczne oceniające stan śluzówek jamy ustnej i gardła;
>> unikanie nadmiernego spożywania alkoholu i palenia tytoniu (ww. substancje wpływają niekorzystnie na stan śluzówek jamy ustnej i sprzyjają powstawaniu zranień, a te stanowią wrota do rozprzestrzeniania się wirusa HPV);
>> szczepienia ochronne ( zarejestrowane w Polsce powyżej 9. roku życia);
>> testy HPV DNA.

HPV w jamie ustnej i gardle: podsumowanie

  • Wirus brodawczaka ludzkiego występuje powszechnie na całym świecie, wywołując zakażenia zarówno w populacji dziecięcej, jak i wśród osób dorosłych.
  • Poznanych jest w chwili obecnej ponad 200 genotypów wirusa, część z nich odpowiada za łagodne stany chorobowe, inne zaś mają potencjał onkogenny.
  • Wirus brodawczaka ludzkiego jest najważniejszym czynnikiem rozwoju raka szyjki macicy u kobiet, a także przyczynia się do wielu innych chorób nowotworowych u obu płci, jako następstwo przetrwałego zakażenia.
  • Infekcje wywołane wirusem HPV ulegają samoograniczeniu po wielu tygodniach lub miesiącach trwania zakażenia. W niektórych sytuacjach, wirus ten uaktywnia swój potencjał onkogenny.
  • Istotną rolą profilaktyczną w ograniczeniu transmisji wirusa jest mala ilość partnerów seksualnych, częste kontrole stomatologiczne, zdrowa i zbilansowana dieta (poprawiająca stan układu odpornościowego), ograniczenie alkoholu i nikotyny.
  • Ważnym elementem profilaktyki są powszechnie stosowane szczepienia ochronne przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego, które zabezpieczają w razie późniejszego narażenia na zakażenie HPV.

Bibliografia

  1. T. Rutkowski, K. Składowski, „Wpływ wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) na powstawanie, przebieg i skuteczność leczenia raków regionu głowy i szyi”;  Współczesna onkologia (2009), vo. 13; 5 (233-240)
  2. A. Starzyńska, K. Ragin, J. Gulczyński, M. Sakowicz- Burkiewicz, A. Sejda, : „HPV- pozytywny rak jamy ustnej- etiologia i czynniki ryzyka”. Wybrane problemy kliniczne , Forum medycyny rodzinnej 2018,tom 12, nr 3, 102-106
  3. dostęp online 14.08.2025: https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-wirusowe/292351,hpv-wirus-brodawczaka-ludzkiego-objawy-leczenie-badania-i-rokowania
  4. A. Kwaśniewska, A. Wawrzeńczyk, K. Brus- Sawczuk, I. Strużycka; „ Uwaga problem- wirus onkogenny HPV a nowotwory jamy ustnej i gardła”, Nowa Stomatologia 4/2019

Dreszcze i uczucie zimna – jakie mogą być przyczyny?

Katarzyna Kopycińska
-
0
Dreszcze i uczucie zimna – jakie mogą być przyczyny?

Dreszcze to naturalna reakcja organizmu, której celem jest utrzymanie właściwej temperatury ciała.  Mogą pojawić się zarówno po wychłodzeniu w zimny, wietrzny dzień, jak i w chwili, gdy układ odpornościowy rozpoczyna walkę z infekcją. Jak rozpoznać przyczyny dreszczy i kiedy warto zgłosić się do lekarza?

Spis treści:

  1. Dreszcze i uczucie zimna: co to za uczucie?
  2. Dreszcze i uczucie zimna z gorączką: przyczyny
  3. Dreszcze i uczucie zimna bez gorączki: przyczyny
  4. Jak sprawdzić, co jest przyczyną dreszczy i uczucia zimna?
  5. Co stosować na uczucie zimna i dreszcze?
  6. Dreszcze w nocy i w dzień: odpowiedzi na najczęstsze pytania (FAQ)
  7. Uczucie zimna i dreszcze: podsumowanie informacji

Dreszcze i uczucie zimna: co to za uczucie?

Dreszcze to mimowolne, drobne skurcze mięśni, nad którymi nie ma świadomej kontroli. Odczuwa się je jako charakterystyczne drżenie ciała, połączone z unoszeniem się włosków i ,,gęsią skórką’’. Zazwyczaj kojarzone są z infekcjami przebiegającymi z gorączką, jednak dreszcze i uczucie zimna bez gorączki również zdarzają się stosunkowo często.

Warto wiedzieć:

DreszczeDrgawki (konwulsje)
Zachowana przytomnośćMoże wystąpić utrata przytomności
Drobne, rytmiczne drżenia mięśni; najczęściej obejmują ręce i nogiSilne, gwałtowne skurcze całego ciała
Mechanizm termoregulacjiBrak funkcji ochronnej związanej z termoregulacją
Najczęściej pojawiają się w czasie infekcji, z powodu stresu lub jako objaw menopauzyMogą wystąpić w przebiegu wysokiej gorączki (np. u dzieci), w zaburzeniach neurologicznych, metabolicznych i polekowych
Możliwość mówienia i reagowania pozostajeKontakt z otoczeniem jest zaburzony lub całkowicie niemożliwy
Zwykle nie wymagają pilnej konsultacji lekarskiejZawsze wymagają oceny lekarskiej; mogą być stanem zagrożenia zdrowia i życia

Dreszcze i uczucie zimna z gorączką: przyczyny

Dreszcze i uczucie zimna z gorączką to częsty sygnał, że organizm właśnie mobilizuje siły do walki z infekcją. Jeśli pojawiają się razem z bólami mięśni, głowy czy katarem, zwykle świadczą o odpowiedzi układu odpornościowego na atak drobnoustrojów. Zimne dreszcze nie są więc przypadkowe – pomagają podnieść temperaturę ciała, co utrudniają wirusom i bakteriom namnażanie się. Wiele rozwijających się chorób może wywołać dreszcze. Przyczyny obejmują m.in.:

W rzadkich sytuacjach dreszcze mogą być również objawem choroby pasożytniczej (lambliozy, malarii) lub rozwijającej się sepsy. Zdecydowanie częściej jednak wiążą się z powszechnymi i mniej groźnymi infekcjami.

>> Przeczytaj także: Sezonowe zakażenia układu oddechowego – ostre zakażenia górnych dróg oddechowych

Dreszcze i uczucie zimna bez gorączki: przyczyny

Dreszcze i uczucie zimna bez gorączki są zjawiskiem dość powszechnym i mogą pojawiać się w różnych sytuacjach. Stanowią naturalną reakcję organizmu na stres, zmiany hormonalne czy przewlekłe zmęczenie. Zdarzają się również w przypadku zaburzeń pracy układu krążenia.

Morfologia banerek

Zimne dreszcze a menopauza

U wielu kobiet w okresie okołomenopauzalnym pojawiają się uderzenia gorąca, nocne poty oraz zimne dreszcze, których przyczyną są zmiany hormonalne towarzyszące wygaszaniu czynności jajników. Charakterystyczne objawy wiążą się przede wszystkim ze spadkiem poziomu estrogenów i progesteronu oraz ze wzrostem FSH (hormonu folikulotropowego). Układ nerwowy, a zwłaszcza ośrodek termoregulacji w mózgu, staje się wtedy bardziej wrażliwy. Tego rodzaju dreszcze bez gorączki zwykle mijają szybko, choć czasem mogą wymagać leczenia.

Uczucie zimna, dreszcze a nerwica i inne zaburzenia psychiczne

Stres u niektórych osób powoduje reakcję organizmu w postaci „gęsiej skórki”. Uczucie zimna i dreszcze przy nerwicy są dobrze opisanym zjawiskiem i mogą pojawiać się także w napadach lękowych, depresji, PTSD czy epizodach psychotycznych. Wynikają z nadmiernej aktywacji układu nerwowego i hormonów stresu, dlatego mogą występować niezależnie od temperatury otoczenia.

Dreszcze po opalaniu

Dreszcze po opalaniu są zazwyczaj objawem oparzenia słonecznego, którego skutki nie zawsze są od razu odczuwalne. Pierwsze dolegliwości (ból i zaczerwienienie skóry), pojawiają się zwykle po kilku godzinach i osiągają maksimum nasilenia po około jednej dobie. Reakcja na silne oparzenie przypomina objawy alergiczne: oprócz zmian skórnych pojawiają się nudności, uczucie ogólnego rozbicia a często również dreszcze w nocy.

Uczucie zimna i dreszcze w chorobach serca

Dreszcze, które nie wynikają z infekcji, mogą występować także przy chorobach układu sercowo-naczyniowego, szczególnie u osób z miażdżycą i wysokim ciśnieniem. Jeśli towarzyszy im ból w klatce piersiowej, duszność i kołatanie serca, konieczna jest pilna konsultacja lekarska.

Inne przyczyny „zimnych” dreszczy

Dreszcze mogą być objawem zaburzeń hormonalnych, np. niedoczynności tarczycy, kiedy pojawia się uporczywe uczucie zimna i marznięcie czy hipoglikemii, czyli spadku poziomu cukru we krwi. Warto jednak pamiętać, że zimne dreszcze mogą być też zupełnie niegroźnym skutkiem wychłodzenia organizmu lub silnych, pozytywnych emocji, np. podczas słuchania poruszającej muzyki.

Pakiet tarczycowy (TSH, fT3, fT4) banerek

Jak sprawdzić, co jest przyczyną dreszczy i uczucia zimna?

W ustaleniu skąd biorą się dreszcze i uczucie zimna najbardziej pomocna jest obserwacja objawów towarzyszących, takich jak gorączka, kaszel, duszność, ból czy uczucie niepokoju. Gdy nie mamy pewności co do przyczyny, najlepiej skonsultować się z lekarzem. Podczas wizyty zapyta on o współistniejące dolegliwości, choroby przewlekłe czy ostatnie podróże, a w razie potrzeby zleci dodatkowe badania, np. badanie moczu, wymaz z gardła lub testy hormonalne.

Pakiet anemii(4 badania) banerek

Co stosować na uczucie zimna i dreszcze?

Sposób radzenia sobie z dreszczami zależy od przyczyny. W infekcji pomaga ciepły napój i lekki koc, jednak unikaj przegrzewania się pod grubą pierzyną. Jeśli przyczyną są zaburzenia hormonalne lub lękowe rozwiązaniem może być terapia zalecona przez lekarza. Najważniejsze jednak, by ustalić źródło problemu.

Dreszcze w nocy i w dzień: odpowiedzi na najczęstsze pytania (FAQ)

Dreszcze mogą pojawiać się o różnych porach doby i nie zawsze mają tę samą przyczynę. Poniżej znajdziesz odpowiedzi na zimne dreszcze w nocy bez gorączki.

Czy stres może wywołać dreszcze?

Tak, silne emocje mogą powodować krótkotrwałe dreszcze, napięcie mięśni i gęsią skórkę.

Czy nagłe dreszcze i uczucie zimna w nocy to objaw choroby?

W wielu przypadkach tak. Nagłe dreszcze i uczucie zimna w nocy mogą być związane z gorączką, ale także z problemami krążeniowymi, stanami lękowymi czy wahaniami hormonalnymi w menopauzie.

Czy przy infekcji COVID-19 są dreszcze?

Tak, to częsty objaw zakażenia COVID-19, zwykle występujący razem z gorączką, kaszlem i bólem mięśni. Mogą pojawić się także dreszcze bez gorączki – wówczas są związane z odpowiedzią immunologiczną organizmu na infekcję wirusem SARS-CoV-2. Uczucie zimna i drżenie mogą wynikać zarówno z działania cytokin zapalnych, jak i ogólnego stanu wyczerpania organizmu.

Uczucie zimna i dreszcze: podsumowanie informacji

Choć dreszcze najczęściej kojarzymy z infekcjami i gorączką, ich przyczyny bywają znacznie bardziej złożone. Mogą być odpowiedzią organizmu na stres, zaburzenia hormonalne, a nawet problemy z sercem. Zazwyczaj dreszcze bez gorączki to tylko chwilowy dyskomfort, ale bywa, że stanowią ważny sygnał ostrzegawczy. Dlatego przyjrzyj się towarzyszącym objawom i w razie obaw skonsultuj się z lekarzem.

Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Ciepłucha

Bibliografia

  1. Dayananda KK, Achur RN, Gowda DC. Epidemiology, drug resistance, and pathophysiology of Plasmodium vivax malaria. Journal of Vector Borne Diseases. 2018;
  2. Eccles R. Understanding the symptoms of the common cold and influenza. The Lancet Infectious Diseases. 2005;
  3. Freedman RR. Menopausal hot flashes: mechanisms, endocrinology, treatment. Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology. 2014;
  4. Schoeller F, Jain A, Pizzagalli DA, Reggente N. The neurobiology of aesthetic chills: How bodily sensations shape emotional experiences. Cognitive, Affective, & Behavioral Neuroscience. 2024;
  5. Islam MA, Kundu S, Alam SS, Hossan T, Kamal MA, Hassan R. Prevalence and characteristics of fever in adult and paediatric patients with coronavirus disease 2019 (COVID-19): A systematic review and meta-analysis of 17,515 patients. PLoS One. 2021;

Sucha i swędząca skóra w ciąży – o czym świadczy i jak sobie z tym radzić?

Katarzyna Banaszczyk
-
0
Sucha i swędząca skóra w ciąży – o czym świadczy i jak sobie z tym radzić?

W czasie ciąży liczne zmiany, które zachodzą w organizmie kobiety mają wpływ na wiele układów i narządów, w tym na największy narząd naszego organizmu, a więc skórę. Jednym z problemów dermatologicznych, które zgłaszają kobiety ciężarne jest suchość i swędzenie skóry. Objawy te mogą być związane z niegroźnymi czynnikami, ale mogą być również elementem obrazu klinicznego wielu schorzeń dermatologicznych. Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się, kiedy świąd i suchość skóry w ciąży powinny wzbudzać nasz niepokój.

Spis treści:

  1. Najczęstsze przyczyny swędzącej, suchej skóry w ciąży
  2. Jakie objawy mogą towarzyszyć suchej i swędzącej skórze w ciąży?
  3. Czy suchość i świąd skóry w ciąży może być objawem choroby?
  4. Badania w diagnostyce źródła suchej, swędzącej skóry w ciąży
  5. Co na suchą, swędzącą skórę w ciąży?
  6. Pielęgnacja skóry, która swędzi i jest sucha: na czym polega?
  7. Swędząca i sucha skóra w ciąży: najczęstsze pytania (FAQ)
  8. Sucha, swędząca skóra w ciąży: podsumowanie informacji

Najczęstsze przyczyny swędzącej, suchej skóry w ciąży

Suchość i swędzenie skóry w ciąży najczęściej jest związane z fizjologicznymi zmianami zachodzącymi w organizmie kobiety, ale również z czynnikami środowiska zewnętrznego oraz nieprawidłową jej pielęgnacją. Świąd skóry oznaczany jest w klasyfikacji ICD 10 kodem L29, z kolei suchość skóry kodem L85.3. Sytuacje i stany kliniczne, które sprzyjają wystąpieniu tych nieprzyjemnych objawów to przede wszystkim:

  • zmiany hormonalne, prowadzące do obniżenia aktywności gruczołów łojowych i tym samym zmniejszenia produkcji sebum,
  • powiększanie się obwodu brzucha i w konsekwencji rozciąganie skóry – zjawisko to może wiązać się z uczuciem dyskomfortu i swędzenia,
  • narażenie na zmiany temperatur, ale również mróz i wiatr,
  • niewystarczające nawodnienie organizmu,
  • suchość skóry związana z sezonem grzewczym i narażeniem na suche powietrze i/lub klimatyzację,
  • niedobory witamin i mikroelementów – w tym na przykład kwasów tłuszczowych, czy żelaza,
  • brak lub nieregularna pielęgnacja skóry.

>> Przeczytaj także: Sucha skóra cz. 1. Postawienie prawidłowej diagnozy – problem interdyscyplinarny

Jakie objawy mogą towarzyszyć suchej i swędzącej skórze w ciąży?

Inne objawy, które mogą towarzyszyć suchej i swędzącej skórze w ciąży zależą przede wszystkim od przyczyn tych dolegliwości. Symptomy towarzyszące to między innymi:

  • pojawienie się przebarwień i rozstępów skóry,
  • wystąpienie zmian naczyniowych – w tym na przykład licznych naczyniaków rubinowych, czy teleangiektazji (pajączków naczyniowych),
  • kruchość i łamliwość paznokci,
  • wystąpienie onycholizy – a więc oddzielanie się płytki paznokciowej od łożyska,
  • pojawienie się przeczosów – a więc linijnych uszkodzeń naskórka, powstałych na skutek drapania skóry.  

Czy suchość i świąd skóry w ciąży może być objawem choroby?

W niektórych przypadkach suchość i świąd skóry może być związany z wystąpieniem pewnych chorób. Dlatego nie powinno się bagatelizować tych objawów, szczególnie, gdy nie mijają mimo włączenia postępowania nawilżającego i przeciwświądowego. Poniżej zostaną przedstawione schorzenia, które mogą być związane z suchością i świądem skóry w ciąży.

Cholestaza ciężarnych

Istotą cholestazy ciężarnych jest wystąpienie zastoju żółci w wewnątrzwątrobowych drogach żółciowych, który prowadzi do zwiększenia stężenia kwasów żółciowych we krwi. Zmiany te związane są ze wzrostem stężenia estrogenów i czynnikami genetycznymi (nie u każdej ciężarnej wystąpi cholestaza). Choroba ujawnia się typowo w drugiej połowie ciąży i objawia się nie tylko świądem skóry, ale również:

  • zażółceniem skóry i błon śluzowych (żółtaczka),
  • pojawieniem się ciemnego moczu i odbarwionego stolca,
  • zmęczeniem i osłabieniem,
  • niekiedy bólem brzucha, nudnościami i wymiotami.

>> Przeczytaj też: Cholestaza ciążowa: objawy, przyczyny, badania i leczenie

Choroby dermatologiczne

Opisywane w tym artykule dolegliwości mogą wpisywać się również w obraz kliniczny dermatoz typowych dla okresu ciąży, do których zalicza się:

  • polimorficzne osutki ciężarnych (PEP) – najczęściej występują w trzecim trymestrze ciąży i objawiają się pojawieniem się wykwitów rumieniowo-grudkowych i pokrzywkowych, które najczęściej lokalizują się na skórze w obrębie rozstępów, ale może występować również na udach, ramionach i dystalnych częściach kończyn. Polimorficzne osutki ciężarnych mają klasycznie łagodny przebieg i tendencję do samoograniczania,
  • atopowe wykwity ciążowe (AEP) – to tej grupy schorzeń zalicza się świerzbiączkę ciężarnych, swędzące ciążowe zapalenie mieszków włosowych, a także zaostrzenie atopowego zapalenia skóry (AZS), które zostało zdiagnozowane przed ciążą. Atopowe wykwity ciążowe mogą mieć różnorodny obraz kliniczny, w zależności od podtypu choroby. Możemy mieć do czynienia z rumieniowymi grudkami, ale również z przymieszkowym krostami,
  • pemfigoid ciężarnych (PG) – w przeciwieństwie do dwóch wyżej wymienionych schorzeń, pemfigoid ciężarnych wiąże się z ryzykiem wystąpienia powikłań, w tym wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu płodu, czy porodu przedwczesnego. W przebiegu tego schorzenia obserwuje się takie wykwity skórne jak bąble pokrzywkowe, grudki rumieniowe, czy dobrze napięte pęcherze, a zmiany skórne początkowo pojawiają się w okolicy pępka.

Badania w diagnostyce źródła suchej, swędzącej skóry w ciąży

Jakie badania laboratoryjne należy wykonać w przypadku uporczywego świądu i suchości w obrębie skóry w czasie ciąży? W przypadku podejrzenia cholestazy ciężarnych konieczne jest wykonanie takich badań jak:

Z kolei w przypadku podejrzenia pemfigoidu ciężarnych wykonuję się oznaczenie przeciwciał skierowanych przeciwko antygenom błony podstawnej, a także badanie immunopatologiczne – DIF (w tym celu konieczne jest pobranie wycinka skóry).  W obu wymienionych powyżej schorzeniach konieczne jest monitorowanie stanu płodu.

Pakiet kobiety w ciąży (16 badań) banerek

Inne badania laboratoryjne, które mogą okazać się pomocne w diagnostyce świądu i suchej skóry w ciąży to między innymi:

Co na suchą, swędzącą skórę w ciąży?

Świąd i suchość skóry związana ze schorzeniami dermatologicznymi lub internistycznymi wymaga włączenia leczenia przyczynowego. Jednak w każdym przypadku można zastosować miejscowe, jak i ogólne preparaty przeciwświądowe, w tym produkty o działaniu nawilżającym i wspierającym barierę naskórkową (emolienty), a także niektóre, dopuszczone w ciąży leki antyhistaminowe (a więc przeciwalergiczne). Ulgę mogą również przynieść preparaty zewnętrzne z zawartością mentolu i polidokanolu. W przypadku cholestazy ciężarnych preparatem pierwszego rzutu jest kwas ursodeoksycholowy. Z kolei przy niedoczynności tarczycy konieczne jest podawanie syntetycznego hormonu tarczycy w postaci doustnej.

Znaczenie diety przy suchej i swędzącej skórze

Istotną rolę w profilaktyce suchości i świądu skóry pełni również dieta. Warto wybierać produkty bogate w kwasy tłuszczowe (ryby, nasiona chia, orzechy włoskie), a także witaminę E i A (migdały, orzechy laskowe, marchew, czy jarmuż). Trzeba również pamiętać o odpowiednim nawodnieniu organizmu. Stan skóry mogą natomiast pogarszać produkty wysokoprzetworzone, a także bogate w cukry proste i tłuszcze nasycone.

>> To może Cię zainteresować: Kwasy omega-3 i omega-6 w diecie kobiet w ciąży. Czy kobiety w ciąży mogą jeść ryby?

Pielęgnacja skóry, która swędzi i jest sucha: na czym polega?

Po pierwsze, należy skupić się na odpowiednim nawilżaniu skóry z wykorzystaniem balsamów dermokosmetycznych. Takie produkty powinny być stosowane przynajmniej dwa razy dziennie. Warto również chronić skórę przed promieniowaniem ultrafioletowym poprzez stosowanie kremów z filtrem. Narażenie na Słońce może bowiem wysuszać skórę, a także sprzyjać powstawaniu przebarwień i rozwojowi nowotworów skóry.

Należy również pamiętać o delikatnym myciu skóry z wykorzystaniem produktów wspierających barierę naskórkową (warto wybierać dermokosmetyki – na przykład syndety myjące, czy delikatne emulsje). Takie produkty mogą w swoim składzie zawierać lipidy uzupełniające barierę naskórkową, co zmniejsza świąd i przeznaskórkową utratę wody.

Swędząca i sucha skóra w ciąży: najczęstsze pytania (FAQ)

Świąd i suchość skóry to częsty problem pojawiający się u ciężarnych. Poniżej znajdziemy odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania.

Czy swędzenie skóry w ciąży to zawsze cholestaza?

Świąd skóry w ciąży nie zawsze świadczy o cholestazie ciężarnych. Objaw ten może bowiem towarzyszyć trywialnej suchości, związanej z nieodpowiednią pielęgnacją skóry, ale również dermatozom typowym dla okresu ciąży, w tym pemfigoidowi ciężarnych. W przypadku nieustępującego świądu konieczna jest wizyta u lekarza i przeprowadzenie wnikliwej diagnostyki.

Co zrobić, by złagodzić swędzenie skóry?

Złagodzenie dolegliwości można uzyskać poprzez nakładanie na skórę specjalnych dermokosmetyków, z zawartością substancji przeciwświądowych o nawilżających. Ulgę przynosi również przyjęcie leków antyhistaminowych.

Jakie są domowe sposoby na swędzenie skóry w ciąży?

Domowe sposoby na świąd skóry w ciąży, które można zastosować samodzielnie to przede wszystkim wymienione już dermokosmetyki. Są to preparaty dostępne bez recepty, które można znaleźć w każdej aptece. Pomocne jest również wzięcie chłodnego prysznica, a także pamiętanie o nawadnianiu organizmu.

Sucha, swędząca skóra w ciąży: podsumowanie informacji

  • Suchość i swędzenie skóry w czasie ciąży to częste dolegliwości, które mogą istotnie obniżyć jakość życia kobiety.
  • Przyczyny suchości i świądu skóry są różnorodne. Zalicza się do nich nie tylko nieprawidłową pielęgnację i narażenie na suche powietrze, ale również schorzenia dermatologiczne, w tym atopowe zapalenie skóry i dermatozy charakterystyczne dla okresu ciąży.
  • W diagnostyce świądu i suchości skóry konieczne jest oznaczenie kwasów żółciowych we krwi, w celu wykluczenia cholestazy ciężarnych. Niezbędna jest również ocena metabolizmu glukozy, gospodarki tarczycowej, jak również pracy nerek.
  • Terapia świądu i suchości skóry w ciąży to przede wszystkim leczenie przyczynowe schorzenia powodującego te objawy. Leczenie objawowe obejmuje stosowanie dermokosmetyków, miejscowych leków przeciwzapalnych, a także preparatów antyhistaminowych.

Bibliografia

  1. J. Radkiewicz i inni, Dermatozy charakterystyczne dla okresu ciąży. Forum Ginekologii i Położnictwa, 2016; 26: 48–54,
  2. L. Rudnicka i inni, Współczesna Dermatologia, PZWL, Warszawa 2022,
  3. A. Reich i inni, Dermatozy ciężarnych, PZWL, Warszawa 2018,
  4. R. Nowicki, Atopowe Zapalenie Skóry – poradnik lekarza praktyka, Wydawnictwo Medical Education, Warszawa 2017.

Page 4 of 161
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161
1...345...161Strona 4 z 161

Zadbaj z nami o zdrowie - zapisz się na newsletter!

Otrzymuj praktyczne informacje na temat profilaktyki i badań laboratoryjnych, dzięki którym poszerzysz swoją wiedzę na temat świadomej troski o zdrowie. Zapisz się na newsletter i odbierz -20% zniżki na kolejny zakup w e-sklepie.

O nas

Firma ALAB laboratoria to ogólnopolska sieć najnowocześniejszych laboratoriów diagnostycznych w Polsce oferująca najszerszą ofertę ponad 3 500 badań diagnostycznych.

Nasz adres

ul. Stępińska 22/30, 00-739 Warszawa (22) 349 60 12 info@alab.com.pl © ALAB laboratoria Sp. z o.o.