Sklep
Strona główna Blog

Udar słoneczny u dziecka – objawy, postępowanie i zapobieganie

Damian Matusiak
-
0
Udar słoneczny u dziecka – objawy, postępowanie i zapobieganie

Słoneczna aura i piękna letnia pogoda są tym, na co czekamy cały rok. Bywa to jednak niebezpieczne. Udar słoneczny to stan zagrażający zdrowiu, a niekiedy nawet i życiu, który może wystąpić u dziecka w wyniku nadmiernej ekspozycji na słońce. Jak rozpoznać niepokojące symptomy? Kiedy konieczna jest interwencja lekarza? Jak skutecznie chronić siebie i dziecko przed przegrzaniem? Jeżeli chcesz zapewnić swojemu maluchowi bezpieczeństwo podczas letnich upałów, to ten artykuł jest właśnie dla Ciebie.

Spis treści:

  1. Przyczyny udaru słonecznego u dziecka
  2. Objawy udaru słonecznego u dziecka
  3. Objawy udaru słonecznego u niemowlaka
  4. Ile trwa udar słoneczny u dziecka?
  5. Udar słoneczny u dziecka – co robić?
  6. Udar słoneczny u dziecka – kiedy iść do lekarza?
  7. Jak leczyć udar słoneczny u dziecka?
  8. Podsumowanie
  9. Udar słoneczny u dziecka – często zadawane pytania

Przyczyny udaru słonecznego u dziecka

    Udar słoneczny to forma udaru cieplnego – dysproporcji między wzrostem temperatury ciała a możliwością termoregulacji – spowodowana bezpośrednim działaniem promieni słonecznych na głowę i kark. U dzieci mechanizmy termoregulacji są mniej wydajne niż u dorosłych, co zwiększa ryzyko przegrzania.

    Główne przyczyny to:

    • długotrwała ekspozycja na słońce – szczególnie w godzinach 11:00-16:00, gdy promieniowanie UV jest najsilniejsze,
    • niewystarczające nawodnienie – dzieci szybko tracą płyny przez pocenie się, a nie zawsze sygnalizują pragnienie,
    • brak nakrycia głowy – czapka lub kapelusz chronią przed bezpośrednim działaniem słońca, odbijając promienie,
    • wysoka wilgotność powietrza – utrudnia parowanie potu, co zaburza chłodzenie organizmu,
    • aktywność fizyczna podczas upału – bieganie, zabawy na plaży czy uprawianie sportu zwiększają produkcję ciepła.

    Badania wskazują, że dzieci do 4. roku życia są szczególnie narażone na udar słoneczny ze względu na niedojrzałość układu termoregulacyjnego.

    Pamiętaj:
    Podstawowe zapotrzebowanie płynowe można obliczyć następująco:
    – do 10 kg masy ciała: 100 ml na każdy kg,
    – między 10 a 20 kg masy ciała: 1000 ml plus 50 ml na każdy kg powyżej 10 kg masy,
    – powyżej 20 kg masy ciała: 1500 ml plus 20 ml na każdy kg powyżej 20 kg masy.
    Podczas upałów konieczność uzupełniania płynów dodatkowo rośnie!

    Objawy udaru słonecznego u dziecka

      Objawy udaru słonecznego mogą narastać stopniowo lub pojawić się nagle. Do najczęstszych należą:

      • gorączka – temperatura ciała może przekroczyć 39°C,
      • zawroty i ból głowy – dziecko może skarżyć się na uczucie ucisku w skroniach,
      • nudności i wymioty – mogą wynikać z zaburzeń elektrolitowych,
      • osłabienie i apatia – maluch jest senny, nie ma energii do zabawy,
      • sucha, zaczerwieniona skóra – brak potu pomimo wysokiej temperatury,
      • przyspieszony oddech i tętno – organizm próbuje pozbyć się nadmiaru ciepła.

      >> Sprawdź też: 40 stopni gorączki u dziecka – co robić?

      W cięższych przypadkach mogą wystąpić drgawki, zaburzenia świadomości, omamy lub utrata przytomności. Według danych literaturowych udar słoneczny może prowadzić do niewydolności wielonarządowej, jeśli w porę nie zostanie podjęta interwencja.

      Objawy udaru słonecznego u niemowlaka

        Niemowlęta nie werbalizują swoich dolegliwości, stąd należy wnikliwie obserwować ich zachowanie. Alarmujące objawy to:

        • płaczliwość i rozdrażnienie,
        • gorąca i sucha skóra – szczególnie na głowie i karku,
        • brak apetytu – odmowa picia mleka lub wody,
        • wiotkość mięśni – niemowlę wydaje się „bezwładne”,
        • zapadnięte ciemiączko (gdy jest jeszcze obecne).
        Pamiętaj:
        U niemowląt udar słoneczny może szybko prowadzić do wstrząsu, dlatego wymaga natychmiastowej pomocy medycznej!
        Pakiet małego dziecka (6 badań) banerek

        Ile trwa udar słoneczny u dziecka?

          Czas trwania objawów zależy od stopnia przegrzania i szybkości reakcji rodziców.

          W łagodnych przypadkach (np. lekkie osłabienie) stan poprawia się w ciągu kilku godzin po odpowiednim schłodzeniu i nawodnieniu. W cięższych przypadkach objawy mogą utrzymywać się 24-48 godzin, a powrót do pełni sił trwa nawet kilka dni. Jeśli doszło do zaburzeń neurologicznych (np. drgawek), konieczna jest hospitalizacja – zalecenie bezwzględne!

          Udar słoneczny u dziecka – co robić?

            Gdy zauważysz objawy udaru słonecznego:

            • przenieś dziecko w chłodne miejsce – najlepiej zacienionego,
            • schładzaj stopniowo – stosuj chłodne (nie zimne!) okłady na kark, czoło i pachwiny,
            • nawadniaj – podawaj wodę lub elektrolity małymi porcjami,
            • zdejmij nadmiar warstw odzieży,
            • monitoruj stan – sprawdzaj temperaturę, śledź zachowanie dziecka.
            Warto wiedzieć:
            Dla dzieci poniżej 3. roku życia są przeznaczone preparaty oznaczone jako „elektrolity dla dzieci”; powyżej 3. roku życia można stosować preparaty typowe dla dorosłych.

            Udar słoneczny u dziecka – kiedy iść do lekarza?

              Pilna konsultacja lekarska jest konieczna, gdy:

              • dziecko jest nieprzytomne lub ma drgawki,
              • występują zaburzenia oddychania,
              • gorączka przekracza 40°C i nie spada,
              • pojawiają się objawy odwodnienia (np. brak moczu przez 6 godzin),
              • dziecko jest wiotkie i słabo reaguje na bodźce.

              W takich przypadkach wezwij pogotowie lub udaj się na szpitalny oddział ratunkowy.

              Jak leczyć udar słoneczny u dziecka?

                Leczenie zależy od ciężkości stanu:

                • łagodne przypadki – wystarczy nawodnienie i odpoczynek w chłodnym miejscu,
                • cięższe przypadki – leczenie wewnątrzszpitalne (chłodzenie, płyny podawane dożylnie).

                >> Sprawdź: Odwodnienie i nawodnienie organizmu – fakty i mity

                Podsumowanie

                Udar słoneczny u dziecka to stan wymagający szybkiej reakcji. Kluczowe jest zapobieganie: unikanie słońca w najgorętszych godzinach, nawadnianie i ochrona głowy. Jeśli dojdzie do przegrzania, działaj spokojnie, ale stanowczo – od tego może zależeć zdrowie twojego malucha.

                Udar słoneczny u dziecka – często zadawane pytania

                Jak rozpoznać udar słoneczny u dzieci?

                Kluczowe objawy to gorączka, sucha skóra, ból głowy, osłabienie i wymioty. U niemowląt – płaczliwość i wiotkość.

                Co robić, gdy dziecko się przegrzeje na słońcu?

                Natychmiast przenieś je do cienia, schładzaj okładami i podawaj płyny. Jeśli objawy są ciężkie – szukaj pomocy medycznej.

                Czym się różni udar cieplny od słonecznego?

                Udar słoneczny jest rodzajem udaru cieplnego, ale wynika z bezpośredniego działania słońca na głowę. Udar cieplny może wystąpić np. w dusznym pomieszczeniu bez słońca.

                Źródła

                1. Adnan Bukhari H. A Systematic Review on Outcomes of Patients with Heatstroke and Heat Exhaustion. Open Access Emerg Med. 2023 Sep 22;15:343-354. doi: 10.2147/OAEM.S419028. PMID: 37771523; PMCID: PMC10522494., https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10522494 (dostęp: 16.06.2025).
                2. Cohen-Ronen N, Rimon A, Cohen N, Capua T. Heat stroke: knowledge and practices of medical professionals in pediatric emergency medicine departments – a survey study. Isr J Health Policy Res. 2021 Jun 2;10(1):35. doi: 10.1186/s13584-021-00469-7. PMID: 34078464; PMCID: PMC8173899., https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8173899 (dostęp: 16.06.2025).
                3. Yoram Epstein, Ph.D., and Ran Yanovich, Ph.D. Heatstroke. Published June 19, 2019, N Engl J Med 2019;380:2449-2459, DOI: 10.1056/NEJMra1810762, VOL. 380 NO. 25, https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMra1810762 (dostęp: 16.06.2025).
                4. McGarr GW, Saci S, King KE, Topshee S, Richards BJ, Gemae MR, McCourt ER, Kenny GP. Heat strain in children during unstructured outdoor physical activity in a continental summer climate. Temperature (Austin). 2020 Aug 12;8(1):80-89. doi: 10.1080/23328940.2020.1801120. PMID: 33553507; PMCID: PMC7849747., https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7849747 (dostęp: 16.06.2025).

                Zapalenie pęcherza moczowego w ciąży: objawy, leczenie i profilaktyka

                Elwira Zawidzka
                -
                0
                Zapalenie pęcherza moczowego w ciąży: objawy, leczenie i profilaktyka

                Zapalenie pęcherza moczowego jest jedną z najczęściej występujących infekcji w przebiegu ciąży. Nie należy go lekceważyć, ponieważ nawet bezobjawowe zakażenie układu moczowego może prowadzić do groźnych dla zdrowia kobiety i dziecka następstw. Artykuł daje odpowiedź na najczęściej zadawane pytania: jak rozpoznać infekcję układu moczowego oraz jak leczyć i łagodzić dolegliwości występujące w trakcie choroby.

                Spis treści:

                1. Zapalenie pęcherza w ciąży – dlaczego ciężarne są bardziej narażone na infekcje?
                2. Objawy zapalenia pęcherza moczowego
                3. Zapalenie pęcherza moczowego w ciąży – diagnostyka
                4. Czy zapalenie pęcherza w ciąży jest niebezpieczne?
                5. Leczenie zapalenia pęcherza moczowego w ciąży – jakie leki można przyjmować?
                6. Domowe sposoby na łagodzenie objawów zapalenia pęcherza moczowego w ciąży
                7. Podsumowanie
                8. Zapalenie pęcherza moczowego w ciąży – często zadawane pytania

                Zapalenie pęcherza w ciąży – dlaczego ciężarne są bardziej narażone na infekcje?

                Kobiety są z natury bardziej narażone na zapalenie pęcherza moczowego niż mężczyźni. Powodem tego jest odmienna budowa anatomiczna układu moczowego. Krótka cewka moczowa u kobiet oraz niewielka odległość między odbytem a ujściem cewki moczowej sprzyjają zakażeniom. Okres ciąży dodatkowo zwiększa prawdopodobieństwo infekcji. Sprzyja temu kilka czynników:

                • powiększająca się macica – powoduje ucisk na moczowody, przez co odpływ moczu z nerek jest utrudniony,
                • zmiany hormonalne – wpływają na zmniejszenie napięcia mięśni moczowodów i miedniczek, co sprzyja zastojowi moczu,
                • glikozuria – może dotyczyć również kobiet niechorujących na cukrzycę, obecność glukozy w moczu sprzyja rozwojowi bakterii.

                >> Zobacz: Glukozuria (cukromocz, cukier w moczu) – co oznacza i czy jest niebezpieczny? Przyczyny i badania

                Objawy zapalenia pęcherza moczowego

                Zakażenie układu moczowego w ciąży może przybierać różne formy. U ok. 5-10% zdrowych ciężarnych kobiet występuje bezobjawowy bakteriomocz, który jest rodzajem nosicielstwa bakterii w cewce moczowej i pęcherzu. U 2-4% ciężarnych pojawiają się objawy zapalenia pęcherza moczowego lub odmiedniczkowego zapalenia nerek.

                Zakażenia objawowe są zazwyczaj (70-80% przypadków) poprzedzone przez bakteriomocz bezobjawowy. Typowymi objawami ostrego zapalenia pęcherza są:,

                • ból lub pieczenie podczas oddawania moczu,
                • częste oddawanie moczu,
                • oddawanie niewielkich ilości moczu (kroplami, nie strumieniem),
                • parcie na pęcherz,
                • ból w dole brzucha,
                • zmiana koloru moczu (ciemny lub czerwony),
                • problemy z nietrzymaniem moczu.

                Zapalenia i infekcje dróg moczowych mogą wystąpić w każdym trymestrze ciąży, ale objawy choroby, w zależności od trymestru ciąży, mogą różnić się i mieć różne nasilenie. Jest to spowodowane zmianami zachodzącymi w organizmie kobiety.

                Warto wiedzieć:
                Zakażenia pęcherza w I trymestrze ciąży mają zazwyczaj przebieg bezobjawowy (bakteriomocz bezobjawowy). Powiększająca się macica oraz zmiany hormonalne sprzyjają rozwojowi objawowej infekcji w II i III trymestrze ciąży, co może prowadzić do poważnych powikłań.

                Zastój moczu a odmiecznikowe zapalenie nerek u kobiety w ciąży

                Zastój moczu, wynikający ze zmian w organizmie, może prowadzić do odmiedniczkowego zapalenia nerek, w przebiegu którego zazwyczaj obserwuje się:

                • gorączkę >38 °C,
                • dreszcze,
                • jednostronny lub dwustronny ból w okolicy nerek,
                • nudności,
                • brak apetytu,
                • wymioty,
                • złe samopoczucie.

                >> Sprawdź: Ból pęcherza – możliwe przyczyny, objawy, badania i leczenie 

                Zapalenie pęcherza moczowego w ciąży – diagnostyka

                Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników w trakcie ciąży siedmiokrotnie wykonywane jest badanie ogólne moczu. Ma to na celu systematyczną ocenę funkcjonowania nerek oraz szybkie wykrywanie infekcji układu moczowego.

                Nieprawidłowości w wynikach wskazujące na obecność w moczu białka, glukozy, bakterii, azotynów, zwiększoną liczbę leukocytów i erytrocytów jest przesłanką do przeprowadzenia diagnostyki mikrobiologicznej. Wykonanie badania mikrobiologicznego moczu i badania ogólnego jest również konieczne każdorazowo przy wystąpieniu objawów klinicznych wskazujących na infekcję układu moczowego.

                Dowiedz się więcej o wynikach badania moczu:

                Podstawową metodą mikrobiologicznego diagnozowania zapalenia pęcherza moczowego jest posiew. Materiałem do badania jest mocz pobrany metodą strumienia środkowego. Niezwykle ważne jest odpowiednie przygotowanie do badania oraz właściwe pobranie próbki.

                Pakiet zakażenie układu moczowego (2 badania) banerek

                Jak przygotować próbkę moczu do badania?

                Celem prawidłowego pobrania próbki moczu należy:

                • zaopatrzyć się w sterylny (jałowy) pojemnik do posiewu moczu (dostępny w aptekach i laboratoriach),
                • przed pobraniem moczu umyć dokładnie ręce ciepłą wodą z mydłem oraz wykonać toaletę krocza i okolic ujścia cewki moczowej,
                • pobierać pierwszy poranny mocz lub po minimum 4-godzinnej przerwie od ostatniej mikcji (oddania moczu),
                • pierwszą porcję moczu oddać do toalety, do pojemnika pobrać środkowy strumień,
                • dostarczyć próbkę niezwłocznie laboratorium; jeżeli przewidywany czas dostarczenia próbki do laboratorium przekracza 2 h, wówczas próbkę do czasu transportu należy przechowywać w lodówce.

                >> Dokładną instrukcję, jak przygotować się do badania moczu, znajdziesz w tutaj: Przygotowanie do badania

                Odstępstwa od zasad prawidłowego postępowania przy pobieraniu próbki moczu mogą być przyczyną fałszywie dodatniego wyniku badania. Najczęściej dzieje się tak, gdy niedokładnie przeprowadzimy toaletę lub przetrzymamy próbkę moczu w temperaturze pokojowej powyżej 2 h. Wyniki fałszywie ujemne mogą być skutkiem aktualnej lub niedawnej antybiotykoterapii.

                Mocz dostarczony do pracowni mikrobiologii posiewa się na pożywki agarowe i po okresie inkubacji ocenia pod kątem występowania w nim drobnoustrojów. Wynik badania wydawany jest zazwyczaj po 2-4 dniach od dotarcia próbki do laboratorium. Sprawozdanie z badania obejmuje ocenę liczebności bakterii w moczu (poziom bakteriurii), identyfikację drobnoustroju do gatunku oraz wzór lekowrażliwości drobnoustroju na wybrane leki (antybiogram).

                Najczęstszą przyczyną zapalenia pęcherza moczowego są bakterie z gatunku Escherichia coli. Poziom bakteriurii świadczący o istniejącym zakażeniu może być różny w zależności od konkretnego przypadku, dlatego powinien być interpretowany przez lekarza, który zaleci dalsze postępowanie.

                Czy zapalenie pęcherza w ciąży jest niebezpieczne?

                Każda postać zakażenia układu moczowego kobiety ciężarnej (nawet bezobjawowa bakteriuria) jest niebezpieczna zarówno dla matki, jak i dla płodu i wymaga leczenia. Zapalenie pęcherza może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak:

                • odmiedniczkowe zapalenie nerek,
                • poronienie,
                • poród przedwczesny,
                • niska masa urodzeniowa dziecka.

                Następstwem nieleczonej infekcji może być również przewlekła choroba nerek, a nawet sepsa, czyli uogólniona reakcja zapalna, w skrajnych przypadkach prowadząca do niewydolności wielonarządowej i zgonu. 

                Leczenie zapalenia pęcherza moczowego w ciąży – jakie leki można przyjmować?

                Zarówno bezobjawowa bakteriuria, jak i objawowe zapalenie pęcherza u kobiety ciężarnej są wskazaniem do leczenia przeciwdrobnoustrojowego. Lekami działającymi przeciwbakteryjnie są antybiotyki, jednak nie wszystkie można bezpiecznie stosować w ciąży. O wyborze antybiotyku i czasie trwania kuracji decyduje lekarz.

                Pamiętaj:
                Zdecydowanie nie należy stosować powszechnie podawanych przy zakażeniach układu moczowego fluorochinolonów (np. norfloksacyna, ciprofloksacyna) ponieważ mogą one powodować wady rozwojowe płodu.

                Leczenie bakteriurii bezobjawowej i zapalenia pęcherza trwa zazwyczaj 7 dni (czasami dłużej) i przebiega w warunkach domowych. Należy bezwzględnie przestrzegać zaleceń lekarza, co ma wpływ na skuteczność terapii i ograniczenie możliwości wystąpienia powikłań. Po 1–2 tygodniach po zakończeniu antybiotykoterapii należy wykonać kontrolny posiew moczu. W przypadku odmiedniczkowego zapalenia nerek czas leczenia jest wydłużony, a terapia zazwyczaj przebiega pod ścisłą kontrolą w szpitalu.

                U kobiet ciężarnych, u których zdiagnozowano zakażenie układu moczowego, należy do końca ciąży wykonywać okresowo kontrolny posiew moczu.

                Domowe sposoby na łagodzenie objawów zapalenia pęcherza w ciąży

                Przykre dolegliwości zapalenia pęcherza w ciąży można łagodzić domowymi sposobami. Należy jednak pamiętać, że są one tylko dodatkowym postępowaniem, a nie metodą zastępującą leczenie przeciwdrobnoustrojowe. Ulgę w dolegliwościach może przynieść:

                • zioła – działają moczopędnie i odkażająco (np. skrzyp polny, pokrzywa, mniszek lekarski, rdest ptasi),
                • nawadnianie – wspomaga wypłukiwanie bakterii z pęcherza, wskazane jest picie 2-3 litrów niegazowanej wody dziennie,
                • żurawina (soki, owoce suszone) – zakwasza mocz, co ma wpływ na zahamowanie rozwoju bakterii, działa moczopędnie,
                • nasiadówki z ziół – działają antyseptycznie i przeciwzapalnie (np. napar ze skrzypu polnego, rumianku),
                • odpoczynek.

                >> Zobacz: Odwodnienie i nawodnienie organizmu – fakty i mity

                Podsumowanie

                • Zapalenie pęcherza moczowego jest częstą przypadłością kobiet w ciąży.
                • Potwierdzeniem infekcji dróg moczowych jest dodatni wynik posiewu moczu.
                • Zakażenie układu moczowego kobiet w ciąży wymaga leczenia antybiotykami, nawet wtedy, gdy infekcja ma postać bezobjawową.
                • Terapia zapalenia pęcherza antybiotykami musi przebiegać zgodnie z zaleceniami lekarza, nie należy skracać kuracji w momencie zaobserwowania poprawy stanu zdrowia po przyjęciu pierwszych dawek leku.
                • Nieleczone zapalenie pęcherza moczowego może być przyczyną powikłań zdrowotnych zarówno matki, jak i dziecka.
                • Domowe sposoby łagodzenia dolegliwości związanych z infekcją układu moczowego są metodą wspomagającą, ale nie zastępującą antybiotykoterapię.

                Zapalenie pęcherza moczowego w ciąży – często zadawane pytania

                Ile trwa zapalenie pęcherza w ciąży?  

                Nieleczone zapalenie pęcherza może trwać od kilku dni do kilku tygodni i może przechodzić w przewlekłą postać choroby z powikłaniami. Infekcja leczona antybiotykami  trwa kilka dni, powikłania występują rzadko. Zapalenie pęcherza u kobiet ciężarnych może powracać mimo leczenia.

                Jak złagodzić zapalenie pęcherza w ciąży?

                Zapalenie pęcherza u kobiet ciężarnych wymaga leczenia przeciwdrobnoustrojowego, które skraca czas choroby i zapobiega powikłaniom. Dodatkowo dolegliwości wynikające z infekcji można łagodzić poprzez spożywanie dużej ilości płynów, nasiadówki z ziół o działaniu przeciwzapalnym, odpoczynek.

                Co pić przy zapaleniu pęcherza w ciąży?

                Wskazane jest picie dużej ilości wody niegazowanej, soku z żurawiny, naparów z ziół moczopędnych.

                Piśmiennictwo

                1. Dr n. med. Robert Drabczyk „Zakażenie układu moczowego w ciąży” https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/118965,zakazenie-ukladu-moczowego-w-ciazy (dostęp 16.06.2025 r.)
                2. Prof. dr hab. med. Waleria Hryniewicz, dr hab. med. Michał Holecki, „Rekomendacje diagnostyki, terapii i profilaktyki zakażeń układu moczowego u dorosłych” Narodowy Instytut Leków, Warszawa 2015
                3. Prof. dr hab. med. Waleria Hryniewicz, Mgr Katarzyna Pawlik, dr n. med. Aleksander Deptuła, dr n. med. Monika Wanke-Rytt „Rekomendacje laboratoryjnej diagnostyki zakażeń 1. Zakażenia układu moczowego” Narodowy Instytut Leków, Warszawa 2017

                Wirus Marburg – objawy, przyczyny i leczenie choroby marburskiej

                Angelika Janowicz
                -
                0
                Wirus Marburg – objawy, przyczyny i leczenie choroby marburskiej

                Wirus Marburg odpowiada za rzadką, ale bardzo niebezpieczną chorobę marburską –  gorączkę krwotoczną o wysokiej śmiertelności. Schorzenie występuje głównie w Afryce, ale stanowi poważne zagrożenie również w innych częściach świata w związku z globalizacją i międzynarodowym ruchem turystycznym. Niestety, do tej pory nie wynaleziono skutecznego leczenia. Dowiedz się, co to jest wirus Marburg, jak się przenosi, jakie powoduje objawy i jak go rozpoznać.

                Spis treści:

                1. Wirus Marburg – co to jest?
                2. Jak się przenosi wirus Marburg?
                3. Wirus Marburg – gdzie występuje?
                4. Jakie są objawy wirusa Marburg?
                5. Jak leczyć chorobę marburską?
                6. Wirus Marburg – podsumowanie
                7. Wirus Marburg – często zadawane pytania

                Wirus Marburg – co to jest?

                Wirus Marburg należy do rodziny Filoviridae – tej samej, co wirus Ebola. Mają one podobne cechy morfologiczne i wywołują podobne objawy chorobowe. Różnią się natomiast cechami biologicznymi i antygenowymi. Pod mikroskopem elektronowym wirus Marburg przyjmuje charakterystyczne nitkowate, poskręcane kształty. Jego materiałem genetycznym jest jednoniciowe RNA.

                Wirus Marburg powoduje chorobę Marburg – dawniej znaną jako gorączka krwotoczna Marburg. Ma ona bardzo poważny i gwałtowny przebieg. Atakuje wiele narządów, prowadząc do rozległych uszkodzeń wątroby, śledziony, nerek i układu krwionośnego. Wirus Marburg szybko się replikuje, powodując masywne uszkodzenia śródbłonka naczyń krwionośnych, co prowadzi do krwotoków wewnętrznych.

                Wirus Marburg został wykryty w 1967 roku w Niemczech u pracowników laboratorium medycznego produkującego szczepionki. Chorzy pracowali wcześniej z tkankami pobranymi od małp zielonych przywiezionych z Ugandy. Łącznie zostało zakażonych 31 osób, z czego 7 zmarło.

                Jak się przenosi wirus Marburg?

                Wirus Marburg przenosi się głównie z człowieka na człowieka poprzez bezpośredni kontakt z krwią, wydzielinami płynami ustrojowymi (w tym śliną, moczem, kałem, wymiocinami, nasieniem) lub tkankami. Zagrożenie stanowią również skażony sprzęt medyczny oraz powierzchnie i przedmioty zanieczyszczone materiałem biologicznym. Co ważne – patogen nie przenosi się drogą kropelkową.

                Obecnie nie jest znany rezerwuar wirusa Marburg. Podejrzewa się, że jest to nietoperz owocożerny – rudawka nilowa. Zwierzę zamieszkuje jaskinie w Afryce. Możliwe również, że infekcja przenosi się na człowieka z niektórych gatunków małp, gryzoni czy antylopy.

                Wirus Marburg – gdzie występuje?

                Naturalne ogniska wirusa Marburg zlokalizowane są głównie w Afryce Subsaharyjskiej. Przypadki odnotowano m.in. w Ugandzie, Kenii, Demokratycznej Republice Konga, Sudanie, Zimbabwe, Angoli. W 2024 roku po raz pierwszy ogłoszono epidemię choroby Marburga w Rwandzie, a w 2025 roku potwierdzono zakażenie u osoby powracającej z Tanzanii.

                >> Zobacz także: Najczęstsze choroby odzwierzęce i ich objawy

                Wirus Marburg w Polsce

                W Polsce nie odnotowano dotąd przypadków choroby marburskiej. Jednak ze względu na globalizację i zwiększoną mobilność ludzi istnieje teoretyczne ryzyko zawleczenia wirusa. Dlatego osoby podróżujące do krajów endemicznych powinny zachować szczególną ostrożność i unikać kontaktu z dzikimi zwierzętami oraz chorymi.

                Jakie są objawy wirusa Marburg?

                Okres od zakażenia do momentu pojawienia się objawów choroby Marburga wynosi2–21 dni (najczęściej 5-10 dni)– średnio jest to 7 dni. Początkowe symptomy są bardzo niespecyficzne

                i łatwo je pomylić z innymi chorobami. Wśród pierwszych dolegliwości wymienia się wysoką gorączkę, dreszcze, uczucie ogólnego rozbicia i osłabienia, silne bóle mięśni i stawów oraz bóle głowy.

                Po 5 dniach od pojawienia się powyższych dolegliwości rozwijają się inne objawy wirusa Marburg. Są to:

                • plamisto-grudkowa wysypka na tułowiu,
                • nieżyt górnych dróg oddechowych,
                • zawroty głowy,
                • bóle brzucha,
                • nudności i wymioty,
                • uporczywa biegunka,
                • szybko postępujący spadek masy ciała,
                • wyczerpanie organizmu,
                • uszkodzenie wątroby i trzustki,
                • objawy neurologiczne.

                Zgon z powodu choroby Marburga może nastąpić w wyniku niewydolności wielonarządowej, wstrząsu hipowolemicznego lub masywnych krwotoków. Śmierć następuje najczęściej między 8. a 9. dniem od pojawienia się objawów. Osoby, które przeżyją fazę ostrą, często wracają do zdrowia bardzo powoli, z licznymi powikłaniami.

                Powikłania infekcji wirusem Marburg to m.in. przewlekłe zapalenie wątroby, silne bóle mięśni i stawów, osłabienie fizyczne, problemy ze wzrokiem, zaburzenia psychiczne.

                Jak leczyć chorobę marburską?

                Rozpoznanie choroby marburskiej opiera się na szczegółowym wywiadzie medycznym oraz badaniach laboratoryjnych. Zastosowanie mają testy ELISA oraz badania molekularne metodą RT-PCR.

                Obecnie nie istnieje żadne swoiste leczenie przeciwwirusowe zatwierdzone do terapii zakażenia wirusem Marburg. Postępowanie opiera się na intensywnej opiece wspomagającej, której celem jest podtrzymanie funkcji życiowych pacjenta.

                Prowadzone są badania nad zastosowaniem przeciwciał monoklonalnych oraz leków przeciwwirusowych działających na poziomie komórkowym. Równolegle trwają prace nad szczepionkami.

                >> Zobacz także: Szczepionki – profilaktyka zakażeń

                Wirus Marburg – podsumowanie

                • Wirus Marburg to jeden z najbardziej niebezpiecznych patogenów. Wywołuje gorączkę krwotoczną, która cechuje się wysokim ryzykiem zgonu. Śmiertelność szacuje się na około 50%.
                • Patogen przenosi się z człowieka na człowieka poprzez bezpośredni kontakt z krwią i płynami ustrojowymi.
                • Wirus Marburg Występuje głównie w Afryce, ale może być zawleczony do innych regionów.
                • Objawy wirusa Marburg są niespecyficzne, a choroba może szybko przejść w fazę ciężką z krwotokami i niewydolnością narządową.
                • Obecnie nie ma leku na chorobę Marburg. W razie zachorowania stosuje się leczenie objawowe. Trwają intensywne badania nad szczepionkami i terapiami przeciwwirusowymi.

                Wirus Marburg – często zadawane pytania

                Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące wirusa Marburg i choroby marburskiej.

                Czy wirus Marburg jest uleczalny?

                Możliwe jest wyzdrowienie z choroby Marburg, ale proces zdrowienia jest powolny i obciążony powikłaniami.

                Jaka jest śmiertelność wirusa Marburg?

                Śmiertelność waha się od 24 % do 88 % w zależności od ogniska; średnio wynosi około 50 %.

                Czy można przeżyć chorobę Marburga?

                Możliwe jest przeżycie infekcji wirusem Marburg. Szansę na to zwiększa szybka diagnoza i dostęp do profesjonalnej opieki medycznej. Wiele zależy też od indywidualnej odporności organizmu. Osoby, które przejdą ostrą fazę choroby, mogą powoli wracać do zdrowia, ale często towarzyszą im długofalowe powikłania.

                Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Ciepłucha

                Bibliografia

                1. M. Smreczak, J.F. Żmudziński, Nietoperze jako rezerwuar wirusów groźnych dla człowieka i zwierząt, Medycyna Weterynaryjna 2016, 72, s. 284–290
                2. https://www.gov.pl/web/gis/informacja-dla-osob-podrozujacych-nt-goraczki-krwotocznej-marburg-w-tanzanii (dostęp 04.06.2025)
                3. K. Korzeniewski, Wirusowe gorączki krwotoczne, Forum Medycyny Rodzinnej 2012, t. 6, nr 5, s. 205–221
                4. https://www.mp.pl/interna/table/B01.XI.G.4-1. (dostęp 04.06.2025)
                5. https://www.mp.pl/medycynapodrozy/artykuly-wytyczne/364041,epidemia-goraczki-marburg-w-rwandzie-i-jej-znaczenie-dla-krajow-ue (dostęp 04.06.2025)
                6. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/marburg-virus-disease (dostęp 04.06.2025)

                Bostonka u dzieci – objawy, przyczyny, przebieg choroby i leczenie

                Damian Matusiak
                -
                0
                Bostonka u dzieci – objawy, przyczyny, przebieg choroby i leczenie

                Bostonka, znana również jako choroba dłoni, stóp i jamy ustnej (HFMD), to częsta infekcja wirusowa występująca głównie u dzieci. I choć z pewnością słyszałeś/aś co nieco o tej chorobie, to z pewnością przyda się usystematyzowanie wiedzy. Jakie zatem są objawy? Co wywołuje bostonkę? Jaki jest naturalny przebieg oraz metody leczenia? Jak długo trwa choroba? Czy jest zaraźliwa? Poniższe kompendium praktycznej wiedzy z pewnością będzie cennym orężem w walce o zdrowie Twojego malucha.

                Spis treści:

                1. Jakie są objawy bostonki u dzieci?
                2. Ile trwa bostonka u dzieci?
                3. Czy bostonka u dzieci jest zaraźliwa?
                4. Ile razy można zachorować na bostonkę?
                5. Jak leczyć bostonkę u dzieci?
                6. Bostonka u dzieci – często zadawane pytania
                7. Podsumowanie

                Jakie są objawy bostonki u dzieci?

                Bostonka najczęściej objawia się charakterystycznymi zmianami skórnymi oraz ogólnoustrojowo. Najczęstsze dolegliwości to:

                • gorączka – zwykle utrzymuje się 1-3 dni, ale może trwać nawet dłużej,
                • charakterystyczna wysypka – pęcherzyki lub czerwone plamki na dłoniach, stopach i w jamie ustnej (może pojawić się także na pośladkach i w okolicy narządów płciowych),
                • ból gardła i trudności w przełykaniu,
                • osłabienie, brak apetytu, rozdrażnienie,
                • u niektórych dzieci występują również biegunka i/lub wymioty.
                Warto wiedzieć:
                Bardzo niewiele chorób zakaźnych wywołuje wysypkę na dłoniowej powierzchni rąk i podeszwowej powierzchni stóp; zawsze oglądaj te okolice, gdy zauważysz grudkową wysypkę u swojego dziecka.
                Badanie przeciwciał przeciwko wirusom Coxsackie (metoda neutralizacji) banerek

                Jak wygląda bostonka u 3-miesięcznego dziecka?

                U niemowląt bostonka może mieć cięższy przebieg ze względu na niedojrzały układ odpornościowy. Objawy obejmują:

                • wysoką gorączkę (nawet powyżej 39°C),
                • rozległe pęcherze w jamie ustnej utrudniające picie mleka,
                • wysypka na dłoniach i stopach, a także na tułowiu,
                • płaczliwość na zmianę z apatią,
                • znaczne osłabienie, wiotkość.

                Ze względu na ryzyko odwodnienia, niemowlęta wymagają szczególnej obserwacji i konsultacji z lekarzem, optymalnie specjalistą pediatrii.

                Pamiętaj:
                Każde dziecko poniżej 4. miesiąca życia z wysoką gorączką jest „potencjalnie niestabilne”, czyli istnieje duża szansa na to, że przyczyną gorączki jest bardzo poważna, zagrażająca życiu choroba. W takich przypadkach nie lekceważ objawów, udaj się pilnie do szpitala.

                Jak wygląda bostonka u rocznego dziecka?

                U rocznych dzieci choroba często ma łagodniejszy przebieg, ale nadal może być uciążliwa. Typowe objawy to:

                • gorączka (zwykle do 38-39°C),
                • bolesne owrzodzenia w jamie ustnej,
                • drobne pęcherze na dłoniach i stopach,
                • utrata apetytu (w tym spowodowana bólem przy przełykaniu).

                >> Przeczytaj: 40 stopni gorączki u dziecka – co robić?

                Ile trwa bostonka u dzieci?

                  Przebieg choroby zwykle trwa 7-10 dni, przy czym:

                  • gorączka utrzymuje się zazwyczaj 1-3 dni,
                  • wysypka rzadko pozostawia blizny i zwykle znika w ciągu 7-10 dni,
                  • owrzodzenia w jamie ustnej goją się najdłużej – nawet do 10 dni.

                  U niektórych dzieci objawy mogą utrzymywać się dłużej, zwłaszcza jeśli doszło do nadkażenia bakteryjnego. Właśnie w przypadku wystąpienia tego powikłania może dochodzić do powstawania blizn w miejscu zmian skórnych – ta zasada dotyczy wielu dermatoz.

                  Badanie przeciwciał IgM przeciwko wirusom Coxsackie banerek

                  Czy bostonka u dzieci jest zaraźliwa?

                    Tak, pamiętaj, że bostonka jest wysoce zaraźliwa. Wirus przenosi się przez kontakt z wydzielinami (ślina, kichanie, kał), dotykanie zakażonych przedmiotów (zabawki, naczynia), bliski kontakt fizyczny (przytulanie, całowanie).

                    Największa zaraźliwość występuje w pierwszym tygodniu choroby, ale wirus może być wydalany nawet kilka tygodni po ustąpieniu objawów.

                    >> To może Cię zainteresować: Czyste piaskownice – zadbajmy o bezpieczeństwo dzieci

                    Ile razy można zachorować na bostonkę?

                    Możliwe są nawroty choroby, ponieważ wywołują ją różne szczepy enterowirusów (głównie Coxsackie A16 i Enterovirus 71). Przechorowanie jednego rodzaju wirusa nie daje odporności na inne, dlatego dziecko może zachorować ponownie.

                    Jak leczyć bostonkę u dzieci?

                    Leczenie bostonki jest objawowe, ponieważ nie ma leku przeciwwirusowego skierowanego przeciwko jej przyczynie. Zalecane postępowanie obejmuje:

                    • nawadnianie – podawanie chłodnych płynów (woda, herbatki),
                    • leki przeciwgorączkowe (paracetamol, ibuprofen),
                    • żele łagodzące ból jamy ustnej (np. z lidokainą),
                    • lekkostrawną dietę (unikanie kwaśnych i ostrych potraw).

                    W przypadku dowodów na nadkażenie bakteryjne, lekarz może zalecić antybiotykoterapię.

                    Warto wiedzieć:
                    Popularne (niestety) preparaty z izoprynozyną, przedstawiane jako „przeciwwirusowe”, nie posiadają istotnych, wiarygodnych dowodów na skuteczność w leczeniu infekcji wirusowych.
                    Badanie przeciwciał IgA przeciwko wirusom Coxsackie banerek

                    Bostonka u dzieci – często zadawane pytania

                    Co podać dziecku na bostonkę?

                    Leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe (paracetamol, ibuprofen), płyny (woda, elektrolity), miękkie pokarmy (kaszki, jogurty). „Cudowne preparaty” przeciwwirusowe i inne podobnego typu farmaceutyki dostępne bez recepty i szeroko reklamowane to oszukiwanie rodziców.

                    Czy można kąpać dziecko z bostonką?

                    Tak, ale należy unikać moczenia pęcherzy, aby nie doszło do nadkażenia. Lepiej stosować krótkie prysznice zamiast długich kąpieli.

                    Kiedy po bostonce do przedszkola?

                    Dziecko może wrócić do przedszkola, gdy ustąpi gorączka, a pęcherze przyschną (zwykle po 7-10 dniach).

                    Ile dziecko powinno być w domu przy bostonce?

                    Zaleca się izolację przez min. 7 dni lub do czasu, gdy zmiany skórne przestaną być sączące.

                    Podsumowanie

                    Bostonka to powszechna choroba wieku dziecięcego, która zwykle ma łagodny przebieg. Kluczowe jest nawadnianie, kontrola gorączki i zapobieganie rozprzestrzenianiu się wirusa. W razie wątpliwości zawsze warto skonsultować się z pediatrą, szczególnie, jeśli bostonka wystąpiła u dziecka poniżej 1. roku życia.

                    Źródła

                    1. Zhu P, Ji W, Li D, Li Z, Chen Y, Dai B, Han S, Chen S, Jin Y, Duan G. Current status of hand-foot-and-mouth disease. J Biomed Sci. 2023 Feb 24;30(1):15. doi: 10.1186/s12929-023-00908-4. PMID: 36829162; PMCID: PMC9951172., https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9951172 (dostęp: 16.06.2025).
                    2. Yi Z, Pei S, Suo W, Wang X, Huang Z, Yi A, Wang B, He Z, Wang R, Li Y, Fan W, Huang X. Epidemiological characteristics, routine laboratory diagnosis, clinical signs and risk factors for hand, -foot -and -mouth disease: A systematic review and meta-analysis. PLoS One. 2022 Apr 28;17(4):e0267716. doi: 10.1371/journal.pone.0267716. PMID: 35482791; PMCID: PMC9049560., https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9049560 (dostęp: 16.06.2025).
                    3. Saguil A, Kane SF, Lauters R, Mercado MG. Hand-Foot-and-Mouth Disease: Rapid Evidence Review. Am Fam Physician. 2019 Oct 1;100(7):408-414. PMID: 31573162., https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2019/1001/p408.html (dostęp: 16.06.2025).
                    4. Huang CY, Su SB, Chen KT. A review of enterovirus-associated hand-foot and mouth disease: preventive strategies and the need for a global enterovirus surveillance network. Pathog Glob Health. 2024 Oct-Dec;118(7-8):538-548. doi: 10.1080/20477724.2024.2400424. Epub 2024 Sep 4. PMID: 39229797; PMCID: PMC11892072., https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11892072 (dostęp: 16.06.2025).

                    Żółta wydzielina z nosa – co oznacza żółty katar? Przyczyny i leczenie

                    Sandra Słuszewska
                    -
                    0
                    Żółta wydzielina z nosa – co oznacza żółty katar? Przyczyny i leczenie

                    Żółta wydzielina z nosa jest nie tylko powszechnym objawem klinicznym, ale także ważnym wskaźnikiem stanu błony śluzowej nosa i zatok przynosowych. Zmiana jej barwy i konsystencji odzwierciedla dynamiczne procesy toczące się w obrębie układu oddechowego — od fizjologicznej reakcji zapalnej po potencjalne nadkażenie bakteryjne. Prawidłowa interpretacja tego objawu, w kontekście obrazu klinicznego pacjenta, stanowi istotny element skutecznej diagnostyki i pozwala na optymalne zaplanowanie leczenia.

                    Spis treści:

                    1. Żółty katar: skąd bierze się jego charakterystyczny kolor?
                    2. O czym świadczy żółty katar? Przyczyny żółtej wydzieliny z nosa
                    3. Żółty katar — co oznacza konsystencja?
                    4. Jakie jeszcze objawy mogą towarzyszyć gęstej żółtej wydzielinie z nosa?
                    5. Na co wskazuje żółty katar u dziecka?
                    6. Diagnostyka przyczyny żółtego kataru
                    7. Jak „leczyć” żółty katar?
                    8. Żółta wydzielina z nosa: często zadawane pytania
                    9. O czym świadczy żółta wydzielina z nosa: podsumowanie

                    Żółty katar: skąd bierze się jego charakterystyczny kolor?

                    Charakterystyczny żółty kolor kataru jest wynikiem dynamicznej odpowiedzi układu odpornościowego na infekcję lub podrażnienie błony śluzowej nosa. Zabarwienie wydzieliny to efekt skomplikowanych procesów zachodzących na poziomie komórkowym — w miarę napływu leukocytów (białych krwinek) do ogniska zapalnego dochodzi do ich rozpadu po zakończonej walce z drobnoustrojami.

                    Produkty tego rozpadu, aktywowane enzymy, martwe patogeny oraz resztki uszkodzonych tkanek barwią śluz na żółto lub zielono. Taka przemiana wydzieliny — od przezroczystej i wodnistej po gęstą i kolorową — jest naturalnym etapem procesu zdrowienia i nie musi oznaczać infekcji bakteryjnej.

                    >> Sprawdź: Stan zapalny i rola leukocytów

                    O czym świadczy żółty katar? Przyczyny żółtej wydzieliny z nosa

                    Żółty katar to objaw, który może mieć różne podłoże — jego obecność sygnalizuje, że organizm reaguje na stan zapalny toczący się w obrębie nosa lub zatok. Barwa i konsystencja wydzieliny dostarczają cennych wskazówek co do możliwej przyczyny dolegliwości. Tak więc w przypadku:

                    • infekcji bakteryjnej — gęsty katar o żółtym lub żółtozielonym zabarwieniu, często o nieprzyjemnym zapachu, jest typowym objawem zakażenia bakteryjnego (np. wywołanego przez Streptococcus pneumoniae). Utrzymujący się ropny katar powinien skłonić do konsultacji lekarskiej;
                    • infekcji wirusowej — w przebiegu zakażeń wirusowych (grypa, adenowirusy, koronawirusy) początkowo pojawia się wodnista, przezroczysta wydzielina, która wraz z rozwojem infekcji może gęstnieć i przybierać żółte zabarwienie;
                    • zapalenia zatok przynosowych — żółty katar często towarzyszy stanom zapalnym zatok. W wyniku zakażenia (częściej wirusowego, rzadziej bakteryjnego) w zatokach gromadzi się zabarwiona wydzielina, która spływa do jamy nosowej.

                    >> Zobacz też: Katar zatokowy: objawy, przyczyny i leczenie

                    Żółty katar — co oznacza konsystencja?

                    Konsystencja żółtego kataru dostarcza istotnych informacji o charakterze i etapie infekcji toczącej się w drogach oddechowych. Żółta galaretowata wydzielina z nosa najczęściej wskazuje na infekcyjny proces zapalny — zarówno w obrębie nosa, jak i zatok przynosowych. W wielu przypadkach jest to objaw przeziębienia lub infekcji wirusowej, która uległa wtórnemu nadkażeniu bakteryjnemu, prowadząc do powstania tzw. ropnego kataru.

                    Taka wydzielina bywa również charakterystyczna dla ostrego lub przewlekłego zapalenia zatok — w przebiegu ostrego zapalenia ma zwykle gęstą, ropną postać. Gęsta, żółta wydzielina z nosa spływająca po tylnej ścianie gardła często powoduje uczucie podrażnienia i wywołuje odruch odkasływania. Im bardziej lepka i trudna do usunięcia jest wydzielina, tym bardziej może świadczyć o nasileniu stanu zapalnego.

                    >> To może Cię zainteresować: Wybrane wskaźniki stanu zapalnego

                    Z kolei rzadka żółta wydzielina z nosa może występować w początkowej fazie sezonowego przeziębienia, zanim infekcja rozwinie się w pełni. Podobny obraz może pojawić się również w przebiegu alergii, gdzie wodnisty lub lekko zabarwiony śluz towarzyszy często napadom kichania i świądowi nosa.

                    Co oznacza żółty katar z krwią? Może on być wynikiem uszkodzenia drobnych naczyń krwionośnych w błonie śluzowej nosa, które staje się bardziej podatne na podrażnienia w przebiegu przewlekłego stanu zapalnego lub intensywnego oczyszczania nosa.

                    >> Przeczytaj również: Przewlekły (chroniczny) katar – objawy, przyczyny, leczenie

                    Jakie jeszcze objawy mogą towarzyszyć gęstej żółtej wydzielinie z nosa?

                    Gęsta żółta wydzielina z nosa rzadko występuje jako jedyny objaw — zazwyczaj towarzyszy jej szereg innych dolegliwości, które pomagają rozpoznać charakter i zaawansowanie infekcji. W przypadku zapalenia zatok czy nadkażonych infekcji wirusowych często pojawia się, m.in.:

                    • uczucie zatkanego nosa;
                    • gorączka;
                    • ucisk lub ból w obrębie twarzy — szczególnie wokół nosa, oczu i czoła.

                    Spływający do gardła śluz może wywoływać podrażnienie i przewlekły kaszel. Pacjenci często skarżą się również na ból głowy, zmęczenie, a nawet ból zębów czy uszu, co świadczy o rozprzestrzenianiu się stanu zapalnego. Nieświeży oddech lub nieprzyjemny smak w ustach mogą wskazywać na obecność ropnej wydzieliny.

                    Na co wskazuje żółty katar u dziecka?

                    Żółty katar u dziecka to sygnał, którego nie należy bagatelizować, zwłaszcza, że układ odpornościowy i oddechowy najmłodszych jest jeszcze w fazie dojrzewania. Najczęściej gęsta, żółtawa wydzielina z nosa jest objawem wirusowej infekcji górnych dróg oddechowych, która w wielu przypadkach ustępuje samoistnie po odpowiednim wsparciu organizmu. Jednak u dzieci, szczególnie niemowląt, katar może szybko prowadzić do powikłań — zalegający śluz utrudnia oddychanie, spływa po tylnej ścianie gardła, zwiększając ryzyko zapalenia ucha środkowego, oskrzeli czy płuc.

                    Rzadziej żółty katar może być wczesnym sygnałem rozwijającej się alergii lub, w wyjątkowych przypadkach, związany jest z zapaleniem zatok — choć te u najmłodszych nie są jeszcze w pełni rozwinięte. Należy pamiętać, że dzieci uczęszczające do żłobków i przedszkoli są dodatkowo bardziej narażone na kontakt z różnorodnymi patogenami. Dlatego każdorazowo, gdy u dziecka pojawia się gęsty żółty katar, warto skonsultować się z pediatrą, aby przeprowadzić odpowiednie badania i wdrożyć właściwe leczenie.

                    Badanie CRP - (białko C-reaktywne) banerek

                    Diagnostyka przyczyny żółtego kataru

                    By dowiedzieć się, o czym świadczy żółta wydzielina z nosa, w pierwszej kolejności należy zgłosić się do lekarza. Wywiad lekarski oraz badania diagnostyczne w tej sytuacji to podstawa, zwłaszcza gdy objaw ten utrzymuje się dłużej lub towarzyszą mu inne niepokojące symptomy. W przypadku podejrzenia infekcji bakteryjnej jednym z podstawowych narzędzi diagnostycznych jest posiew z nosa.

                    Badanie to umożliwia identyfikację potencjalnie patogennych bakterii tlenowych, takich jak Staphylococcus aureus, Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae czy Moraxella catarrhalis. Pobranie materiału polega na wykonaniu wymazu z obu nozdrzy za pomocą specjalnej wymazówki — istotne jest, aby przed badaniem pacjent nie stosował miejscowych preparatów (aerozoli, kropli, maści) i nie był w trakcie lub bezpośrednio po antybiotykoterapii. Próbkę najlepiej pobrać na początku infekcji, w momencie występowania objawów klinicznych.

                    Morfologia banerek

                    Jak „leczyć” żółty katar?

                    Leczenie żółtego kataru ma przede wszystkim charakter objawowy i powinno wspierać naturalne mechanizmy oczyszczania dróg oddechowych. Najważniejszym elementem jest regularne oczyszczanie nosa — u dorosłych poprzez wydmuchiwanie, a u małych dzieci za pomocą aspiratora lub gruszki. Pomocne jest także płukanie nosa solą fizjologiczną lub roztworami wody morskiej, które rozrzedzają gęstą wydzielinę i ułatwiają jej usuwanie.

                    W celu zmniejszenia obrzęku błony śluzowej nosa można stosować krople lub spraye obkurczające naczynia krwionośne (maksymalnie przez 3–5 dni), a także leki przeciwbólowe i przeciwzapalne.

                    >> Zobacz: Alergiczny nieżyt nosa – najczęściej diagnozowana choroba alergiczna w Polsce

                    Żółta wydzielina z nosa: często zadawane pytania

                    Czy żółty katar przejdzie sam?

                    Często tak — żółty katar, będący zwykle efektem infekcji wirusowej może ustąpić samoistnie. Warto jednak wspomagać organizm leczeniem objawowym i monitorować stan zdrowia.

                    Jak pozbyć się gęstego żółtego kataru?

                    Skuteczne usuwanie gęstego żółtego kataru polega na regularnym oczyszczaniu nosa (wydmuchiwanie, aspirator), płukaniu nosa solą fizjologiczną lub roztworami wody morskiej, stosowaniu krótkoterminowo kropli obkurczających błonę śluzową oraz nawilżaniu śluzówki poprzez picie dużej ilości płynów i inhalacje.

                    >> Sprawdź: Odwodnienie i nawodnienie organizmu – fakty i mity

                    Co oznacza żółta wydzielina z nosa?

                    Żółta wydzielina z nosa zwykle świadczy o toczącym się procesie zapalnym w obrębie błony śluzowej nosa lub zatok. Może być efektem infekcji wirusowej, czasem nadkażenia bakteryjnego lub – rzadziej – reakcją alergiczną.

                    Czy na żółty katar zawsze antybiotyk?

                    Nie – antybiotykoterapię rozważa się dopiero, gdy objawy trwają dłużej niż 10 dni bez poprawy, następuje wyraźne pogorszenie po początkowej fazie łagodniejszej, lub od początku występują ciężkie dolegliwości, takie jak gorączka ≥ 39 °C, silny ból twarzy bądź ropny wyciek utrzymujący się co najmniej 3-4 dni.

                    O czym świadczy żółta wydzielina z nosa: podsumowanie

                    Podsumowując:

                    • żółta wydzielina z nosa to najczęściej objaw toczącego się stanu zapalnego, zwykle w przebiegu infekcji wirusowej, a czasem bakteryjnej;
                    • konsystencja wydzieliny – od wodnistej po gęstą – odzwierciedla etap i charakter infekcji;
                    • rzadka żółta wydzielina z nosa może towarzyszyć początkowej fazie przeziębienia lub alergii;
                    • żółty katar z krwią może wskazywać na podrażnienie lub uszkodzenie drobnych naczyń w błonie śluzowej nosa;
                    • leczenie żółtego kataru opiera się głównie na terapii objawowej — płukaniu nosa, stosowaniu kropli, inhalacjach i odpowiednim nawodnieniu;
                    • antybiotyki stosuje się wyłącznie w przypadku przedłużającego się kataru z cechami nadkażenia bakteryjnego;
                    • w przypadku dzieci, osób przewlekle chorych lub gdy objawy nasilają się, wskazana jest konsultacja lekarska.

                    Właściwa ocena konsystencji wydzieliny i towarzyszących jej objawów pomaga w trafnej diagnostyce i skutecznym leczeniu. Jeśli katar się nasila lub utrzymuje przez dłuższy czas, warto skonsultować się z lekarzem i rozważyć wykonanie odpowiednich badań diagnostycznych, takich jak posiew z nosa. Wczesna diagnoza to najlepszy sposób, by uniknąć powikłań i szybko wrócić do pełni zdrowia.

                    Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Ciepłucha

                    Bibliografia

                    1. Zaremba-Wilk A., Gęsty, żółty i ropny katar – jak go leczyć?, wylecz.to, 2024.
                    2. Ah-See K.W., Evans A.S., Sinusitis and its management, BMJ. 2007;334(7589):358–361.
                    3. Zieliński R., Zakrzewska A., Ostre infekcje górnych dróg oddechowych u dzieci – podział morfologiczny, diagnostyka i terapia, Forum Medycyny Rodzinnej 2010.
                    4. https://www.bcm.edu/news/nose-flu-cold-allergies [dostęp: 11.06.2025]
                    5. EPOS 2020 – European Position Paper on Rhinosinusitis and Nasal Polyps, rozdz. 7 (Integrated Care Pathways)
                    6. Charakterystyka Produktu Leczniczego Nasivin Classic 0,05 % (oksymetazolina) – pkt 4.2

                    Jak działa metformina? Skutki uboczne, monitorowanie stanu zdrowia podczas terapii

                    Angelika Janowicz
                    -
                    0
                    Jak działa metformina? Skutki uboczne, monitorowanie stanu zdrowia podczas terapii

                    Metformina jest jednym z najczęściej przepisywanych leków w leczeniu cukrzycy typu 2. Jej popularność wynika z głównie z wysokiej skuteczności i dobrego profilu bezpieczeństwa. Chociaż ma wiele zalet, jej stosowanie wymaga odpowiedzialnego podejścia – znajomości przeciwwskazań, skutków ubocznych oraz zasad monitorowania terapii. Dowiedz się, jak działa metformina, czy jest bezpieczna, jakie ma skutki uboczne i z czym jej nie łączyć.

                    Spis treści:

                    1. Metformina – co to za lek?
                    2. Jak działa metformina?
                    3. Z czym nie łączyć metforminy?
                    4. Przeciwwskazania do stosowania metforminy
                    5. Jakie skutki uboczne ma metformina?
                    6. Jakie badania wykonywać podczas stosowania metforminy?
                    7. Metformina – często zadawane pytania
                    8. Metformina – podsumowanie

                    Metformina – co to za lek?

                    Metformina jest organicznym związkiem chemicznym należącym do grupy biguanidów. Stosuje się ją jako doustny lek przeciwcukrzycowy już od 1957 roku. Powoduje obniżenie stężenia glukozy we krwi, ale bez wpływu na wydzielanie insuliny przez trzustkę. Metformina działa przede wszystkim przez hamowanie glukoneogenezy w wątrobie oraz zwiększanie wrażliwości tkanek na insulinę.

                    Wskazaniem do stosowania metforminy jest cukrzyca typu 2 – szczególnie ze współistniejącą otyłością. Może być jedynym lekiem lub stanowić element leczenia skojarzonego. Podaje się ją również przy stanie przedcukrzycowym, insulinooporności, zespole metabolicznym, PCOS i lipodystrofii. Przyjmowanie metforminy musi być zawsze połączone ze zmianą stylu życia – zdrową i dobrze zbilansowaną dietą oraz regularną aktywnością fizyczną dopasowaną do możliwości organizmu.

                    Aby uniknąć działań niepożądanych metforminy, leczenie rozpoczyna się od małej dawki 2-3 razy dziennie. Następnie jest ona stopniowo zwiększana w porozumieniu z lekarzem. Maksymalna dawka leku na dobę to 3 g.

                    Jak działa metformina?

                    Mechanizm działania metforminy jest złożony i wielokierunkowy. Główną funkcją jest hamowanie glukoneogenezy, czyli procesu wytwarzania glukozy w wątrobie. Efektem jest zmniejszenie glikemii na czczo i glikemii poposiłkowej (kilka godzin po przyjęciu leku).

                    Działanie metforminy polega również na zwiększeniu wychwytu glukozy przez mięśnie szkieletowe, poprawie wrażliwości tkanek na działanie insuliny oraz hamowaniu wchłaniania glukozy w jelicie cienkim. Oprócz tego lek wykazuje zdolność do:

                    • nieznacznego obniżania ciśnienia tętniczego,
                    • obniżenia stężenia wolnych kwasów tłuszczowych,
                    • zmniejszenia skłonności do powstawania zakrzepów,
                    • poprawy lipidogramu,
                    • wspierania procesu zmniejszania masy ciała,
                    • redukcji ryzyka sercowo-naczyniowego.
                    Leczenie metforminą prowadzi do przywrócenia równowagi gospodarki węglowodanowej, na co wskazuje obniżenie wartości hemoglobiny glikowanej o 1–1,5%.

                    Na poziomie komórkowym metformina aktywuje enzym AMPK. Odpowiada on za regulację metabolizmu – m.in. stymuluje wychwyt glukozy i kwasów tłuszczowych. 

                    Z czym nie łączyć metforminy?

                    Osoby stosujące metforminę powinny znać możliwe reakcje z innymi lekami oraz substancjami. Mogą one osłabiać jej skuteczność lub zwiększać ryzyko działań niepożądanych.

                    Metformina nie powinna być łączona z:

                    • dożylnymi środkami kontrastowymi zawierającymi jod (48-godzinna przerwa przed i po badaniu),
                    • alkoholem.

                    Szczególną ostrożność należy zachować przy jednoczesnym stosowaniu metforminy i glikokortykosteroidów (o działaniu ogólnym i miejscowym), leków moczopędnych, leków pobudzających receptory beta-2-adrenergiczne, inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACE).

                    Metformina i alkohol

                    Spożywanie alkoholu podczas leczenia metforminą stwarza ryzyko kwasicy mleczanowej. Jest to poważny stan, w którym dochodzi do nadmiernej produkcji mleczanów w organizmie. Niepokojące objawy to m.in. osłabienie, bóle brzucha, nudności i wymioty, zaburzenia świadomości, odwodnienie, zaburzenia oddychania, zmniejszenie ilości wydalanego moczu, tachykardia, spadek ciśnienia tętniczego.

                    Przeciwwskazania do stosowania metforminy

                    Przeciwwskazania do stosowania metforminy to:

                    ● nadwrażliwość na metforminę lub składniki pomocnicze,
                    ● ostra kwasica metaboliczna (kwasica mleczanowa, cukrzycowa kwasica ketonowa) lub stan przedśpiączkowy w cukrzycy,
                    ● ciężka niewydolność nerek (eGFR < 30 ml/min/1,73 m²),
                    ● ostre stany mogące pogorszyć czynność nerek (odwodnienie, ciężkie zakażenie, wstrząs),
                    ● choroby przebiegające z niedotlenieniem tkanek (niewyrównana niewydolność serca, niewydolność oddechowa, świeży zawał serca, wstrząs),
                    ● niewydolność wątroby,
                    ● ostre zatrucie alkoholem lub przewlekły alkoholizm.

                    Decyzję o włączeniu metforminy do terapii zawsze podejmuje lekarz po uprzednim zapoznaniu się ze stanem zdrowia pacjenta.

                    Jakie skutki uboczne ma metformina?

                    Najczęstsze skutki uboczne metforminy to dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Pacjenci zgłaszają nudności, biegunkę, bóle brzucha, wzdęcia, utratę apetytu oraz metaliczny posmak w ustach. Objawy zwykle mają charakter przejściowy i ustępują po kilku dniach lub tygodniach leczenia. W celu zminimalizowania ryzyka ich wystąpienia zalecane jest rozpoczęcie terapii od niskiej dawki i stopniowe jej zwiększanie oraz przyjmowanie metforminy podczas posiłku. Inne możliwe działania niepożądane metforminy to zmniejszenie wchłaniania witaminy B12, świąd i pokrzywka.

                    Jakie badania wykonywać podczas stosowania metforminy?

                    Podczas stosowania metforminy zaleca się regularne monitorowanie określonych parametrów zdrowotnych, aby zapewnić bezpieczeństwo terapii i uniknąć powikłań:

                    Badanie witaminy B12 banerek

                    >> Zobacz także: Metformina a niedobór witaminy B12

                    Metformina – często zadawane pytania

                    Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące działania i skutków ubocznych metforminy.

                    Na co pomaga lek metformina?

                    Metformina jest stosowana głównie w leczeniu cukrzycy typu 2, ale również w stanie przedcukrzycowym, insulinooporności, PCOS, zespole metabolicznym.

                    Czy po metforminie się chudnie?

                    U niektórych pacjentów stosowanie metforminy może prowadzić do umiarkowanej utraty masy ciała. Działanie to wynika z poprawy metabolizmu glukozy i redukcji insulinooporności. Należy jednak pamiętać, że metformina nie jest lekiem na odchudzanie.

                    Czy metformina jest bezpieczna dla zdrowia?

                    Metformina stosowana zgodnie z zaleceniami lekarza wykazuje duży profil bezpieczeństwa. Jednak, jak każdy lek, może powodować skutki uboczne. Są to głównie dolegliwości ze strony układu pokarmowego, niedobór witaminy B12 oraz reakcje alergiczne u osób z nadwrażliwością na składniki preparatu.

                    Czy metformina wyniszcza organizm?

                    Metformina nie wyniszcza organizmu. Może jednak prowadzić do zaburzeń wchłaniania witaminy B12.

                    Jak długo można brać metforminę?

                    Metforminę można przyjmować przez wiele lat, a nawet całe życie, jeśli jest dobrze tolerowana i skuteczna.

                    Czy metformina niszczy trzustkę?

                    Nie ma dowodów na to, że metformina uszkadza trzustkę. Lek nie pobudza komórek trzustki do produkcji insuliny.

                    Czy metformina uszkadza jelita?

                    Skutkiem ubocznym metforminy mogą być objawy ze strony przewodu pokarmowego, ale lek ten nie prowadzi do uszkodzenia jelit. W większości przypadków działania niepożądane mają charakter łagodny i ustępują po adaptacji organizmu lub zmianie dawkowania.

                    Metformina – podsumowanie

                    • Metformina to podstawowy lek w leczeniu cukrzycy typu 2.
                    • Substancja hamuje produkcję glukozy w wątrobie i poprawia wrażliwość tkanek na insulinę.
                    • Najczęstsze skutki uboczne metforminy dotyczą przewodu pokarmowego. Są to m.in. bóle brzucha, wzdęcia, utrata apetytu i nieprzyjemny posmak w ustach.

                    Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Ciepłucha

                    Bibliografia

                    1. G. Dzida i in., Metformina w codziennej praktyce lekarskiej,  Lekarz POZ 2/2017, s. 113-115
                    2. A. Bauer, Metformina – cudowny lek?, Eliksir 1(5)/2017, s. 6–10
                    3. https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=550 (dostęp 05.06.2025)
                    4. M. Potempa i in., Metformina – panaceum dzisiejszych czasów?, Diabetologia Praktyczna 2016, t. 2, nr 4, s. 134–140
                    5. M. Kujawska-Łuczak, D. Pupek-Musialik, Metformina — efektywny lek przeciwcukrzycowy. Czy potrafimy wykorzystać jej potencjał?, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2010, tom 1, nr 2, s. 73–82
                    6. Charakterystyka produktu leczniczego (ChPL) https://rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl/api/rpl/medicinal-products/39702/characteristic

                    Hipochondria: objawy przyczyny, leczenie. Jak radzić sobie z hipochondrią?    

                    Agnieszka Kościelniak
                    -
                    0
                    Hipochondria: objawy przyczyny, leczenie. Jak radzić sobie z hipochondrią?    

                    Hipochondria (inaczej: zaburzenie hipochondryczne) to stan, w którym osoba nadmiernie martwi się o swoje zdrowie, interpretując normalne objawy fizyczne jako oznaki poważnej choroby. Czy hipochondria to choroba? Jakie są objawy somatyczne hipochondrii i jak odróżnić je od rzeczywistych dolegliwości? Jeśli często zastanawiasz się, czy poszczególne objawy oznaczają coś groźnego – ten artykuł wyjaśni, na czym polega hipochondria, jakie są jej objawy i przyczyny oraz jak można sobie z nią radzić.

                    Spis treści:

                    1. Co to jest hipochondria?
                    2. Objawy hipochondrii
                    3. Przyczyny hipochondrii
                    4. Jak leczyć hipochondrię?
                    5. Hipochondria – często zadawane pytania
                    6. Hipochondria – podsumowanie

                    Co to jest hipochondria?

                    Pierwsze skojarzenie z określeniem „hipochondryk” to zwykle nadmierne przejmowanie się swoim zdrowiem i wyolbrzymianie objawów. Hipochondria to jedno z zaburzeń psychiatrycznych z objawami somatycznymi, które stanowią ogromne wyzwanie zarówno dla nowoczesnej psychiatrii, jak i medycyny. Hipochondria to przekonanie o chorobie lub posiadaniu czynników mogących w przyszłości wywołać ciężkie schorzenia. Osoby z hipochondrią są przekonane o chorobie pomimo medycznych dowodów na jej istnienie, dlatego często obsesyjnie sprawdzają swoje ciało lub szukają informacji o chorobach. Samo określenie „hipochondria” kojarzy się na tyle negatywnie, że obecnie w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-11) mówi się o zaburzeniu lękowym związanym ze stanem zdrowia.

                    Hipochondria u dziecka

                    Większość badań na temat hipochondrii koncentruje się na populacji dorosłych, jednak hipochondria u dzieci może pojawić się już we wczesnym dzieciństwie i utrzymywać w okresie dorastania. Trwają jednak dyskusje, czy hipochondria u dziecka może być uznawana za niezależną jednostkę diagnostyczną. Badania wskazują, że objawy hipochondrii u dzieci nasilają się po 7 roku życia – wraz z rozwojem zdolności do przewidywania przyszłych zagrożeń. Potwierdzono także, że hipochondria u nastolatków może być początkową fazą hipochondrii u osób dorosłych.

                    Objawy hipochondrii

                    Jak rozpoznać, że u danej osoby występuje hipochondria? Objawy obejmują dolegliwości zarówno na poziomie psychicznym, jak i fizycznym. Osoby dotknięte tym zaburzeniem często odczuwają lęk związany ze zdrowiem, co może prowadzić do objawów somatycznych, takich jak bóle czy napięcie mięśni. Do najważniejszych objawów zaliczamy:

                    • obsesyjne myśli o chorobach i ciągłe martwienie się o zdrowie
                    • nadmierne sprawdzanie ciała: szukanie guzków, zmian skórnych i innych symptomów nadchodzącej choroby
                    • częste wizyty u lekarza pomimo negatywnych wyników badań i braku podstaw           do podjęcia leczenia

                    Jeśli chodzi o objawy fizyczne hipochondrii, zaliczamy do nich bóle głowy, brzucha czy zmęczenie wynikające z ciągłego napięcia organizmu i lęku.

                    Hipochondryk błędnie interpretuje objawy somatyczne i wiąże je z poważnymi schorzeniami. Będzie często sięgał po poradę lekarską – jeśli jednak nie otrzyma rozpoznania poważnej choroby, zniechęci się do wizyt i rozpocznie poszukiwania diagnozy na własną rękę. Silny, nieustanny lęk o zdrowie zdecydowanie utrudnia codzienne funkcjonowanie. Hipochondryk wykonuje kolejne badania (często na własną rękę), nawet pomimo zapewnień lekarzy o braku choroby. Nieustannie poszukuje także informacji na temat wielu chorób i przypisuje sobie ich objawy, często wyolbrzymia problem i zamartwia się prawidłowo funkcjonującym organizmem.

                    Różnicowanie zaburzeń hipochondrycznych wymaga wykluczenia chorób somatycznych. Proces diagnostyki warto przeprowadzić jak najszybciej, ponieważ pacjent zwraca wówczas większą uwagę na sygnały płynące z ciała i staje się wrażliwszy na zmiany w funkcjonowaniu, co wiąże się z dodatkowym lękiem i poczuciem zagrożenia. Dobrym rozwiązaniem w takiej sytuacji będą pakiety badań, dzięki czemu jedno badanie pozwoli na wykluczenie kilku dolegliwości.

                    Pakiet profilaktyka ogólny (10 badań) banerek

                    Hipochondria (lęk zdrowotny) może być mylona z chorobami fizycznymi, ponieważ jej objawy somatyczne naśladują dolegliwości związane z rzeczywistymi schorzeniami:

                    • Przyspieszone tętno, kołatanie serca lub ból w klatce piersiowej wynikające z lęku mogą być błędnie interpretowane jako objawy zawału serca lub arytmii, dlatego warto wykonać podstawową diagnostykę chorób sercowo – naczyniowych
                    • Bóle głowy, które w hipochondrii wynikają z napięcia i lęku, mogą być interpretowane jako objawy guza mózgu.
                    • Bóle brzucha bywają mylone z chorobami układu pokarmowego, takimi jak zespół jelita drażliwego czy nowotwór jelita, które także można wykluczyć poprzez odpowiednie badania
                    • Osoby cierpiące na hipochondrię uskarżają się także na zmęczenie, kojarzone z chorobami autoimmunologicznymi, choć warto zbadać wówczas tarczycę i sprawdzić wskaźnik insulinooporności
                    • Objawy takie jak osłabienie czy bóle stawów mogą być interpretowane jako borelioza, którą łatwo można wykluczyć poprzez badania krwi.

                    >> Sprawdź także: Badania w kierunku boreliozy – które i na jakim etapie wykonać?

                    Przyczyny hipochondrii

                    W przypadku hipochondrii szczególną rolę odgrywa mylna interpretacja powszechnie występujących i zazwyczaj nieszkodliwych objawów somatycznych, traktowanych jako proces chorobowy. Co ważne, ból w hipochondrii wcale nie jest konieczny, by wystąpił ciężki lęk o zdrowie – zaburzenie może rozwinąć się nawet przy braku jakichkolwiek objawów fizycznych. Choć samo zaburzenie jest znane od dawna, trudno podać jednoznaczne przyczyny hipochondrii. Do wystąpienia hipochondrii predysponują między innymi:

                    • nadopiekuńczość rodziców, częste omawianie problemów zdrowotnych,
                    • zaburzenia lękowe,
                    • skłonności do występowania stanów depresyjnych,
                    • traumatyczne wydarzenia w życiu pacjenta (np. doświadczenie ciężkiej choroby lub poważna choroba w rodzinie),
                    • zaburzenia postrzegania własnego ciała,
                    • potrzeba akceptacji i zainteresowania ze strony otoczenia,
                    • nadmierna koncentracja na sobie.

                    Jak leczyć hipochondrię?

                    Leczenie hipochondrii jest trudnym procesem; to jedno z zaburzeń trudno poddających się leczeniu i wiążących się z dużym poziomem niezadowolenia u pacjenta. Leczenie opiera się głównie na psychoterapii, a w niektórych przypadkach także na farmakoterapii. Psychoterapia poznawczo – behawioralna pozwala na zmianę zachowań oraz nawyków i sposobu myślenia. Pacjent uczy się, jak przerwać mechanizm „błędnego koła” oraz stara się zrozumieć przyczyny wywołujące i podtrzymujące zaburzenie. Uświadamia sobie także, że problemem jest nie tyle faktyczna choroba organizmu, co zamartwianie się jej ewentualnym wystąpieniem. W leczeniu hipochondrii zaleca się długotrwałą terapię: nie wystarczy jedynie podważanie przekonania o zachowaniu na poważną chorobę. Leczenie farmakologiczne ma za zadanie wyciszenie objawów.

                    Hipochondria – często zadawane pytania

                    Potrzebujesz więcej informacji na temat hipochondrii? Poniżej znajdziesz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania.

                    Czy hipochondria to choroba psychiczna?

                    Hipochondria jest uznawana za zaburzenie psychiczne, charakteryzujące się nadmiernymi obawami o zdrowie i przekonaniem o chorobie.

                    Czy hipochondria jest groźna?

                    Hipochondria może być groźna, ponieważ powoduje realne cierpienie, obniża jakość życia pacjenta, dlatego tak ważne jest rozpoczęcie procesu leczenia.

                    Jak uspokoić hipochondryka?

                    Jak radzić sobie z hipochondrią u bliskiej osoby? Unikaj nadmiernego zapewniania o zdrowiu; zamiast tego zaproponuj wsparcie w poszukiwaniu profesjonalnej pomocy – np. terapii poznawczo-behawioralnej.

                    Jak wyjść z hipochondrii?

                    Skuteczne leczenie  hipochondrii to terapia pomagająca zmienić błędne przekonanie o zdrowiu, niekiedy połączona z farmakoterapią.

                    Czy hipochondryk czuje ból?

                    Hipochondryk może odczuwać ból lub inne objawy somatyczne, które są rzeczywiste; lęk o zdrowie może współistnieć z chorobą somatyczną. Charakterystyczne jest wówczas występowanie nieproporcjonalnych objawów pierwotnego schorzenia.

                    Czy hipochondria jest dziedziczna?

                    Zastanawiasz się, czy hipochondria jest dziedziczna? Istnieją dowody na międzypokoleniowy wpływ lęku zdrowotnego,       obejmujący genetykę i środowisko.

                    Czy hipochondria jest uleczalna?

                    Odpowiedź na pytanie, czy hipochondria jest uleczalna, brzmi: tak, terapia poznawczo – behawioralna jest skutecznym sposobem leczenia. Jeśli chcesz dowiedzieć się dokładniej, jak leczyć hipochondrię, skontaktuj się z lekarzem rodzinnym, psychiatrą lub psychologiem.

                    Czy hipochondria to nerwica?

                    Nie do końca, choć obie te kategorie mogą się częściowo pokrywać. Zaburzenia lękowe – nerwica – to szeroka kategoria obejmująca stany takie jak lęk uogólniony, fobie czy zaburzenia obsesyjno–kompulsyjne. Hipochondria, wcześniej zaliczana do zaburzeń nerwicowych, obecnie klasyfikowana jest osobno – jako zaburzenie lękowe o zdrowie lub zaburzenie somatyzacyjne.

                    Hipochondria – podsumowanie

                    1. Hipochondria to zaburzenie psychiczne charakteryzujące się nadmiernym lękiem i błędną interpretacją normalnych objawów jako oznak poważnej choroby.
                    2. Objawy obejmują obsesyjne myśli o chorobach, bóle somatyczne i częste wizyty u lekarza;
                    3. Leczenie opiera się na psychoterapii poznawczo – behawioralnej oraz niekiedy           farmakoterapii. Hipochondria może powodować cierpienie i obniżać jakość życia, dlatego warto podjąć długotrwałe leczenie.

                    Opieka merytoryczna: lek. Kacper Staniszewski

                    Bibliografia

                    1. Kocjan, J. (2015). Hipochondria (lęk o zdrowie): obecna konceptualizacja, klasyfikacja oraz podobieństwo do zaburzeń lękowych. Journal of Education, Health and Sport, 5(5), 193–204.
                    2. Stec-Szczęsna, B., & Żebrowski, M. (2016) Zastosowanie terapii poznawczo-behawioralnej w leczeniu lęku o zdrowie. Psychiatria, 13(2), 77–83.
                    3. Gaebel, W., Zielasek, J., & Reed, G. M. (2017). Zaburzenia psychiczne i behawioralne w ICD-11: koncepcje, metodologie oraz obecny status. Psychiatria Polska, 51(2), 169–195.
                    4. Rask, C. U., Duholm, C. S., Poulsen, C. M., Rimvall, M. K., & Wright, K. D. (2024). AnnualResearchReview: Healthanxiety in children and adolescents — developmentalaspects and cross-generationalinfluences. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 65(4), 413–430.
                    5. Klasa, K., Sobański, J. A., Konop, M., Dembińska, E., Mielimąka, M., Citkowska Kisielewska, A., Jęda, P., Pelc, M., & Rutkowski, K. (2023). Czego się boimy bojąc się o swoje zdrowie? Kontekst objawowy skarg hipochondrycznych. Psychiatria Polska, 57(1), 163–178.

                    Czym jest żółta wydzielina z rany i kiedy jest powodem do niepokoju?              

                    Sandra Słuszewska
                    -
                    0
                    Czym jest żółta wydzielina z rany i kiedy jest powodem do niepokoju?              

                    Żółta wydzielina z rany to objaw, który niejednokrotnie budzi niepewność. Jej pojawienie się bywa istotnym sygnałem biologicznym. Subtelne różnice w wyglądzie czy zapachu tej wydzieliny mogą stanowić cenne wskazówki diagnostyczne. Co oznacza żółta wydzielina z rany?

                    Spis treści:

                    1. Żółta ropa z rany – możliwe przyczyny
                    2. Żółta wydzielina z rany – kiedy jest normalnym etapem gojenia?
                    3. Żółty płyn z rany – kiedy jest powodem do niepokoju?
                    4. Żółta wydzielina z rany po cesarce
                    5. Żółta wydzielina z rany – często zadawane pytania (FAQ)
                    6. Żółta wydzielina z rany – podsumowanie

                    Żółta ropa z rany – możliwe przyczyny

                    Żółta ropa wydobywająca się z rany to niepokojący objaw, który często świadczy o rozwijającym się zakażeniu bakteryjnym. Wydzielina ta, o gęstej, mętnej konsystencji i charakterystycznym, nieprzyjemnym zapachu, powstaje w wyniku reakcji organizmu na obecność patogenów w obrębie uszkodzonej tkanki. Barwa wysięku – od żółtej, przez kremową, aż po zielonkawą czy mleczną – uzależniona jest od rodzaju drobnoustrojów odpowiedzialnych za infekcję, takich jak gronkowce, paciorkowce czy pałeczki ropy błękitnej.

                    Zakażenie może rozwinąć się na skutek:

                    • niedostatecznej higieny rany;
                    • stosowania niejałowych opatrunków;
                    • obecności ciał obcych, które stanowią idealne środowisko do namnażania bakterii.

                    Szczególnie narażeni są pacjenci z cukrzycą, chorobami naczyń oraz zaburzeniami odporności, u których nawet drobne skaleczenie może przekształcić się w trudno gojącą się ranę z obecnością ropy.

                    >> Sprawdź: Paciorkowce – czy te bakterie są groźne? Objawy zakażenia, diagnostyka, leczenie.

                    Żółta wydzielina z rany – kiedy jest normalnym etapem gojenia?

                    Żółta wydzielina z rany nie zawsze musi oznaczać zakażenie – w wielu przypadkach jest ona naturalnym elementem fizjologicznego procesu gojenia. W początkowej fazie zapalnej, która następuje bezpośrednio po uszkodzeniu skóry, dochodzi do zwiększonej przepuszczalności naczyń krwionośnych, co skutkuje powstawaniem wysięku surowiczego. Może on mieć lekko żółtawe lub słomkowe zabarwienie i zazwyczaj jest rzadki, przezroczysty lub lekko mętny.

                    Taka wydzielina zawiera m.in.:

                    • cytokiny;
                    • limfocyty;
                    • enzymy proteolityczne;
                    • czynniki wzrostu – substancje kluczowe dla oczyszczania rany i inicjowania procesów naprawczych.

                    Umiarkowany wysięk o żółtawym odcieniu świadczy więc o aktywnej pracy układu odpornościowego i stanowi pożądany etap gojenia.

                    >> Przeczytaj także: Zakażenie rany – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie.

                    Żółty płyn z rany – kiedy jest powodem do niepokoju?

                    Niepokój powinien wzbudzić moment, gdy wydzielina staje się gęsta, mleczno-żółta, zielonkawa lub brązowawa, a jej zapach jest nieprzyjemny – to klasyczne objawy wysięku ropnego. Jeśli dodatkowo rana staje się zaczerwieniona, obrzęknięta, cieplejsza w dotyku i bolesna, a towarzyszy jej uczucie pulsowania lub pieczenia, mamy do czynienia z obrazem stanu zapalnego spowodowanego infekcją bakteryjną.

                    W bardziej zaawansowanych przypadkach mogą wystąpić także objawy ogólnoustrojowe:

                    • gorączka;
                    • dreszcze;
                    • osłabienie;
                    • nudności.

                    Symptomy te mogą świadczyć o rozszerzającym się zakażeniu. W takich sytuacjach konieczna jest szybka konsultacja z lekarzem, ponieważ nieleczona infekcja może prowadzić do powikłań, w tym zakażenia ogólnoustrojowego.

                    >> Zobacz: Gronkowiec złocisty – zakażenia skóry

                    Żółta wydzielina z rany po cesarce

                    Żółty wysięk z rany po cesarskim cięciu może budzić niepokój, zwłaszcza jeśli towarzyszy mu objawy wskazujące na infekcję. W warunkach prawidłowego gojenia rana pooperacyjna powinna być sucha lub zawierać jedynie niewielką ilość klarownego, surowiczego wysięku. Żółta, mętna, gęsta wydzielina – szczególnie o nieprzyjemnym zapachu – może świadczyć o zakażeniu bakteryjnym, wymagającym natychmiastowej interwencji medycznej.

                    Takie zakażenia są często wywoływane przez bakterie z grupy gronkowców lub paciorkowców i mogą prowadzić do poważnych powikłań, takich jak rozejście się rany czy martwica tkanek. Kluczowe znaczenie ma wówczas szybka diagnostyka i wdrożenie odpowiedniego leczenia, obejmującego oczyszczanie, odkażanie oraz kontrolowaną zmianę opatrunków.

                    Morfologia banerek

                    Żółta wydzielina z rany – często zadawane pytania (FAQ)

                    Co żółtego sączy się z rany?

                    Żółta wydzielina z rany może być fizjologicznym wysiękiem surowiczym, który stanowi naturalny element procesu gojenia. Jest to płyn zawierający m.in. białka, komórki odpornościowe i enzymy, wspomagające oczyszczanie i regenerację tkanek. Jednak jeśli płyn staje się gęsty, mętny, ma nieprzyjemny zapach i towarzyszą mu objawy zapalenia (zaczerwienienie, obrzęk, ból), może to świadczyć o obecności ropy – czyli ropnego wysięku, będącego wynikiem zakażenia bakteryjnego.

                    Jak pozbyć się ropy z rany?

                    Aby skutecznie usunąć ropę z rany, konieczne jest regularne oczyszczanie jej przy użyciu jałowej soli fizjologicznej i środków antyseptycznych. W przypadku zakażenia stosuje się często dwa różne preparaty odkażające, by zwiększyć skuteczność działania przeciw drobnoustrojom. Bardzo ważne jest też stosowanie odpowiednich, chłonnych opatrunków, które należy zmieniać zgodnie z zaleceniami medycznymi. W przypadku nasilonego stanu zapalnego lub głębokiego zakażenia konieczna może być konsultacja lekarska i wdrożenie antybiotykoterapii.

                    Badanie posiew wymazu z rany (tlenowo) banerek
                    Badanie CRP - (białko C-reaktywne) banerek

                    Żółta wydzielina z rany – podsumowanie

                    • Lekko żółtawy, przejrzysty lub mętny płyn może być fizjologicznym wysiękiem surowiczym i oznaczać prawidłowy przebieg fazy zapalnej w procesie gojenia.
                    • Gęsta, ropna wydzielina o intensywnie żółtym, zielonkawym lub brązowym zabarwieniu i nieprzyjemnym zapachu jest typowa dla infekcji bakteryjnej i wymaga konsultacji lekarskiej.
                    • Objawy towarzyszące zakażeniu to m.in. zaczerwienienie, obrzęk, ból, podwyższona temperatura wokół rany, gorączka oraz opóźnione gojenie.
                    • W przypadku rany pooperacyjnej, np. po cesarskim cięciu, żółta wydzielina może wskazywać na rozejście się szwów lub zakażenie tkanek głębokich.
                    • Regularna obserwacja rany oraz właściwa pielęgnacja (dezynfekcja, zmiana opatrunków, higiena) to klucz do zapobiegania powikłaniom i wspierania prawidłowego gojenia.

                    Nigdy nie należy ignorować objawów ropienia – szybka reakcja to podstawa uniknięcia powikłań.

                    Opieka merytoryczna: lek. Sara Aszkiełowicz

                    Bibliografia

                    1. Dąbrowiecki S., Fizjologia i patofizjologia procesu gojenia ran, Polska Medycyna Paliatywna 2003, tom 2, nr 4.
                    2. https://forumleczeniaran.pl/dlaczego-rana-ropieje/ [dostęp: 14.06.2025]
                    3. https://www.termedia.pl/Wytyczne-postepowania-miejscowego-w-ranach-niezakazonych-zagrozonych-infekcja-oraz-zakazonych-przeglad-dostepnych-substancji-przeciwdrobnoustrojowych-stosowanych-w-leczeniu-ran-Zalecenia-Polskiego-Tow,153,41134,1,1.html [dostęp: 14.06.2025]
                    4. https://www.termedia.pl/Wysiek-w-procesie-gojenia-ran,153,44468,1,0.html [dostęp: 14.06.2025]

                    Zanokcica – czym jest i jak wygląda? Objawy, przyczyny i leczenie

                    Sylwia Brodniewska
                    -
                    0
                    Zanokcica – czym jest i jak wygląda? Objawy, przyczyny i leczenie

                    Zanokcica to choroba, która obejmuje tkanki miękkie wokół paznokcia. Towarzyszy jej zaczerwienienie, obrzęk i ból, które mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie. Jak dochodzi do zakażenia? Jak je leczyć? Czy można się zarazić? Dowiedz się z artykułu.

                    Spis treści:

                    1. Co to jest zanokcica?
                    2. Jak wygląda zanokcica?
                    3. Przyczyny zanokcicy
                    4. Objawy zanokcicy
                    5. Jak leczyć zanokcicę?
                    6. Zanokcica – często zadawane pytania (FAQ)
                    7. Zanokcica – podsumowanie

                    Co to jest zanokcica?

                    Zanokcica to choroba, która obejmuje wały paznokciowe. W ich obrębie pojawia się stan zapalny. Jest to dość powszechne schorzenie, które pojawia się zarówno w obrębie tkanek rąk, jak i stóp. Zanokcica może występować w dwóch odmianach:

                    • zanokcica ostra – cechuje się nagłym pojawieniem się objawów, w jej etiologii główną rolę odgrywa zakażenie bakteryjne,
                    • zanokcica przewlekła –  częściej jest konsekwencją nieleczonej ostrej postaci tej choroby. Dodatkowo stan przewlekły utrzymuje się w wyniku działania czynników drażniących.

                    Zanokcica dotyczy  obu płci, może się rozwinąć również u dzieci.

                    Jak wygląda zanokcica?

                    Zanokcica bakteryjna początkowo objawia się zaczerwienieniem i obrzękiem wałów paznokciowych, której towarzyszy sączenie się wydzieliny ropnej. Bez włączenia leczenia i odpowiedniej pielęgnacji paznokci, postać ostra przechodzi w przewlekłą. Wały paznokciowe nadal są obrzęknięte, a z czasem pojawiają się również zmiany o charakterze złuszczającym. Płytka paznokciowa może ulec deformacji. 

                    Czy zanokcica jest zakaźna? Sama w sobie nie, jednak drobnoustroje, które ją wywołują mogą spowodować nadkażenie u innej osoby, szczególnie przy braku odpowiedniej higieny i obniżeniu odporności.

                    >> Przeczytaj także: Łamliwe, rozdwajające się i kruche paznokcie. Stan paznokci a zdrowie

                    Przyczyny zanokcicy

                    Przyczyny zanokcicy są różne. Najczęściej schorzenie wywoływane jest przez bakterie (często S. aureus), jednak zanokcica może być również konsekwencją zakażenia grzybiczego, a także wirusowego (tzw. zanokcica opryszczkowata).

                    Wilgotne i ciepłe miejsca są idealne do rozwoju chorób bakteryjnych i grzybiczych.

                    Zanokcica palca u rąk często jest wynikiem urazu mechanicznego. Może on powstać podczas:

                    • nieumiejętnego wycinania skórek wokół paznokci,
                    • obgryzania paznokci,
                    • uszkodzenia wału okołopaznokciowego np. igłą,
                    • nieprawidłowego obcinania paznokci.

                    Zanokcica u stopy zazwyczaj pojawia się na paluchu i może być wynikiem nieprawidłowego obcinania paznokci, które może prowadzić do ich wrastania.

                    >> Dowiedz się więcej: Grzybica jako najczęstsza choroba płytki paznokcia

                    Objawy zanokcicy

                    Zanokcica nie jest trudna do rozpoznania, ale jeśli potrzebujesz potwierdzenia swoich podejrzeń, warto udać się do gabinetu lekarskiego. Jak wygląda zanokcica?

                    • pojawia się pulsujący ból palca,
                    • tkliwość wału paznokciowego,
                    • występuje zaczerwienienie skóry wokół paznokci i obrzęk,
                    • skóra jest pogrubiała, a wokół paznokcia zbiera się treść ropna.

                    Objawy zanokcicy mogą także rozszerzyć się na płytkę paznokciową. Może dojść do zmiany jej wyglądu. U niektórych osób pojawia się onycholiza, czyli odklejenia się płytki paznokciowej od łożyska. Paznokcie stają się słabsze, kruche i pofałdowane.

                    Objawy zanokcicy najczęściej obejmują okolice paznokcia, ale u niektórych osób, w szczególności z obniżoną odpornością, mogą wystąpić objawy ogólne. Są to: dreszcze, podniesiona temperatura ciała i złe samopoczucie.

                    Jak leczyć zanokcicę?

                    Zanokcica wymaga konsultacji lekarskiej. Zakażenie bakteryjne paznokci zazwyczaj leczy dermatolog. W przypadku bardziej zaawansowanych zmian konieczna może być jednak wizyta u chirurga. Nieleczona zanokcica może prowadzić do uszkodzeń paznokcia, w tym wrastaniu płytki w macierz, co jest bardzo bolesne. W ciężkich przypadkach może dojść do całkowitego zniszczenia paznokci.

                    Badanie posiew ze zmian skórnych (tlenowo) banerek

                    Zanokcicę leczy się zazwyczaj antybiotykami do stosowania miejscowego, niekiedy lekami przeciwgrzybiczymi i przeciwwirusowymi. Lekarz może zlecić badanie bakteriologiczne, które pozwoli ustalić, z jakimi bakteriami ma do czynienia i dobrać skuteczne leki. Domowe sposoby na zanokcicę paznokcia obejmują ciepłe kąpiele w wodzie z szarym  mydłem, a także stosowanie olejku z drzewa herbacianego, jednak nie powinny one stanowić podstawy leczenia.

                    W poważnych przypadkach zanokcicy konieczne może być postępowanie chirurgiczne, w  tym nacięcie chirurgiczne zmiany ropnej.

                    Zanokcica – często zadawane pytania (FAQ)

                    Poznaj odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania związane z zanokcicą paznokci.

                    Ile czasu trwa zanokcica?

                    Zanokcica w fazie ostrej trwa zazwyczaj kilka tygodni. Wszystko zależy od tego, kiedy zostało włączone odpowiednie leczenie. W przypadku jej przewlekłej postaci zmiany mogą utrzymywać się nawet kilka miesięcy.

                    Czy zanokcica przejdzie sama?

                    Zanokcica jest chorobą, która wymaga specjalistycznego leczenia. Konieczna jest wizyta u lekarza, w szczególności, jeśli pojawiła się treść ropna. Celem profilaktyki warto również skorzystać z pomocy podologa, który oczyści wał paznokciowy i prawidłowo obetnie paznokcie.

                    Czy należy wyciskać ropę z zanokcicy?

                    Nie powinno się samodzielnie wyciskać ropy. Robiąc to nieumiejętnie i przy użyciu niewysterylizowanych narzędzi można doprowadzić do rozprzestrzenienia się zakażenia. Usuwaniem zmian ropnych powinien zająć się chirurg .

                    Od czego powstaje zanokcica?

                    Przyczyny zanokcicy mogą być infekcyjne  i wynikać z urazu mechanicznego wału paznokciowego. Często za powstanie ropnych zmian odpowiedzialne jest zakażenie bakteryjne , a także nieumiejętne wycinanie skórek czy obcinanie paznokci.

                    Czym grozi nieleczona zanokcica?

                    Przewlekła zanokcica może doprowadzić do uszkodzenia i trwałej deformacji paznokcia. Może również skutkować ropniem, stanem zapalnym i zmianami w wyglądzie paznokcia. Zanokcica jest bolesna, dlatego leczenie jest konieczne, aby złagodzić dolegliwości i wrócić do codziennych obowiązków.

                    Czy zanokcica może być spowodowana stresem?

                    Zanokcica nie może być spowodowana stresem, jednak nie jest on bez znaczenia. Chroniczny stres może obniżać odporność organizmu, przez co jest on bardziej podatny na różnego rodzaju infekcje.

                    Jak rozpoznać, czy zanokcica ma podłoże bakteryjne czy grzybicze?

                    W rozpoznaniu zanokcicy pomocne może być wykonanie badań bakteriologicznych lub mikologicznych. Te pierwsze pozwalają ustalić, jaka bakteria jest odpowiedzialna za pojawienie się zmian. Te drugie natomiast są niezbędne w ustaleniu, które grzyby są przyczyną objawów.

                    Jak odróżnić zanokcicę od wrastającego paznokcia?

                    Zanokcica jest powikłaniem wrastającego paznokcia. Towarzyszy jej stan zapalny, który nie występuje przy wrastaniu paznokcia w skórę.

                    Zanokcica – podsumowanie

                    Co warto zapamiętać o zanokcicy?

                    • Za jej powstanie odpowiadają drobnoustroje, najczęściej  bakterie, a niekiedy grzyby i wirusy.   Zakażeniom sprzyjają urazy mechaniczne tkanek.
                    • Często wymaga miejscowego stosowania antybiotyku, a niekiedy postępowania chirurgicznego.
                    • Obejmuje wał paznokciowy.
                    • Nieleczona zanokcica może doprowadzić do deformacji, a nawet utraty paznokcia.
                    • Zazwyczaj obejmuje tylko jeden paznokieć, rzadziej kilka.

                    Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk

                    Bibliografia

                    1. Pillai S., Campbell E. i wsp., Hand infections, „British Journal of Hospital Medicine” 2020, t. 81, nr 11, s. 1–14.
                    2. Maleszka R. i wsp., Choroby paznokci w praktyce kosmetologicznej, Annales Academiae Medicae Stetinensis, Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie, 20120, 56, 1, s. 57-64.
                    3. Baran, E., Adamski, Z., Maleszka, R., Szepietowski, J., Nowicki, R. Terapia skojarzona – zalecane leczenie ciężkich postaci grzybicy paznokci. „Mikol. Lek.”, 2003, 10 (2), s. 75-78.
                    4. Antończak P. i wsp., Wrastający paznokieć – etiopatogeneza, profilaktyka i leczenie zachowawcze, „Przegl Dermato”l 2015, 102, s. 343–348.

                    Malinowy (truskawkowy) język – co może oznaczać? Możliwe przyczyny

                    Sylwia Brodniewska
                    -
                    0
                    Malinowy (truskawkowy) język – co może oznaczać? Możliwe przyczyny

                    Prawidłowo wyglądający język jest różowy, wilgotny i ma lekko szorstką powierzchnię. Niekiedy jednak jego wygląd może się zmienić. Czerwony język, który piecze i boli, wymaga diagnostyki. O czym może świadczyć? Odpowiedzi na to i inne pytania znajdziesz w artykule. 

                    Spis treści:

                    1. Jak wygląda malinowy język?
                    2. Najczęstsze przyczyny truskawkowego języka
                    3. Co oznacza malinowy język?
                    4. Truskawkowy język – kiedy udać się do lekarza?
                    5. Malinowy język – podsumowanie

                    Jak wygląda malinowy język?

                    Malinowy język (truskawkowy język) to jeden z objawów różnych chorób. Nigdy nie występuje samodzielnie, dlatego chcąc postawić prawidłową diagnozę, konieczne jest spojrzenie na cały organizm. Charakterystyczny kolor języka może być spowodowany stanem zapalnym brodawek lub niekiedy podrażnieniem śluzówki. Język ma intensywny malinowy lub czerwony kolor, a na jego powierzchni pojawiają się powiększone brodawki. Obrys języka może być pofalowany. Może pojawić się dyskomfort, np. pieczenie i ból.

                    Określenia język malinowy i truskawkowy bywają w nomenklaturze medycznej używane wymiennie.

                    >> Przeczytaj także: Krosty na języku – co mogą oznaczać? Możliwe przyczyny i leczenie

                    Najczęstsze przyczyny truskawkowego języka

                    Truskawkowy język może być jednym z objawów schorzeń infekcyjnych, choć nie tylko. Do przyczyn można zaliczyć:

                    • zakażenia grzybicze,
                    • szkarlatynę (płonicę),
                    • chorobę Kawasakiego,
                    • refluks żołądkowo-przełykowy,
                    • infekcje wirusowe, w tym chorobę COVID-19,
                    • niedobory witaminy B6 i B12, kwasu foliowego lub żelaza – jednak wówczas język jest wygładzony i dochodzi do zaniku brodawek, co odpowiada zanikowemu jego zapaleniu, a nie klasycznemu językowi truskawkowemu,
                    • chorobę Behçeta i inne schorzenia immunologiczne – w ich przebiegu język może być obrzęknięty i zaczerwieniony, jednak nie jest to klasyczny język truskawkowy
                    Badanie witaminy B12 banerek
                    Badanie żelaza banerek

                    >> Warto wiedzieć: Wygląd języka a choroby. Jakie zmiany na języku powinny niepokoić?

                    Co oznacza malinowy język?

                    Malinowy język u dzieci pojawia się częściej niż u dorosłych. Częściej również świadczy o chorobie infekcyjnej niż o niedoborach witaminowych. Warto jednak podkreślić, że niedobory witaminowe tylko imitują język malinowy, bowiem klasycznie w przebiegu niedoborów obserwujemy zanikowe zapalenie języka, objawiające się jego wygładzeniem.

                    Morfologia banerek

                    Malinowy język u dziecka

                    Jedną z przyczyn malinowego języka u dzieci jest szkarlatyna, nazywana również płonicą, czyli bakteryjna choroba zakaźna spowodowana przez paciorkowce. Objawia się ona nie tylko malinowym językiem, ale również gorączką, bólem gardła, dyskomfortem podczas przełykania i osutką na skórze ciała. Kolejną  chorobą infekcyjną pojawiającą się u dzieci jest choroba Kawasakiego. Ma ona złożoną  etiologię, ale przebiega wraz z zapaleniem małych i średnich naczyń krwionośnych. Najczęściej pojawia się u dzieci między 1. a 2. rokiem życia.

                    Malinowy język u dorosłego

                    Zaczerwieniony i wygładzony  język u dorosłego, który przypomina niekiedy pacjentom język malinowy, może być wynikiem niedoborów witaminowych, które mogą pojawić się u osób niedożywionych, stosujących monodiety lub drastycznie obniżających kaloryczność swoich posiłków. Często pojawia się również zmęczenie, nadmierne wypadanie włosów i senność. Czerwony język u starszej osoby może świadczyć też o chorobie refluksowej przełyku, a także być wynikiem palenia papierosów i spożywania alkoholu.

                    Truskawkowy język – kiedy udać się do lekarza?

                    Zmiany w obrębie śluzówek jamy ustnej zawsze wymagają konsultacji lekarskiej. Podejrzewając niedobory witaminowe, warto przyjrzeć  się swojej diecie i zgłosić do lekarza, który może zlecić odpowiednie badania. O czym świadczy truskawkowy język z białym nalotem u dzieci? Może to być szkarlatyna, która wymaga pilnej konsultacji lekarskiej. Powikłania lub ciężki przebieg tej choroby wymagają leczenia szpitalnego, dlatego szybka reakcja jest bardzo ważna. U dorosłych, ale i u dzieci zmiany zabarwienia języka  to również możliwa infekcja grzybicza. Może wystąpić po długotrwałym przyjmowaniu antybiotyków, sterydów czy w okresach obniżonej odporności organizmu.

                    Do lekarza powinno się wybrać, jeśli pojawia się malinowy język i osutka skórna, a także ból gardła, gorączka i osłabienie. Malinowego języka nie należy bagatelizować. Wczesne wykrycie przyczyny pozwala włączyć odpowiednie leczenie i szybciej wrócić do zdrowia.

                    >> Dowiedz się więcej: Spuchnięty język – co może oznaczać? Możliwe przyczyny obrzęku języka

                    Malinowy język – podsumowanie

                    Malinowy język ma wiele przyczyn, których nie warto bagatelizować.

                    • Truskawkowy język u dzieci może być objawem choroby COVID-19, szkarlatyny i choroby Kawasakiego.
                    • Czerwony, wygładzony język świadczy często o niedoborach witamin z grupy B, kwasu foliowego i żelaza.
                    • Leczenie obejmuje nie objaw, jakim jest czerwony język, a pierwotną chorobę.
                    • W ustaleniu przyczyny malinowego języka niezbędna może się okazać konsultacja lekarska.

                    Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk

                    Bibliografia

                    1. Agarwal S, Agrawal DK. Kawasaki disease: etiopathogenesis and novel treatment strategies. Expert Rev Clin Immunol. 2017 Mar;13(3):247-258.
                    2. Wiercińska M., Szkarlatyna (płonica) – objawy i leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/chorobyzakazne/74624,szkarlatyna-plonica
                    3. Kukiz-Świerkot G, Świerkot J. Zmiany obserwowane na śluzówkach jamy ustnej w przebiegu układowych chorób tkanki łącznej. Przewodnik Lekarza/Guide for GPs. 2000:73-77.
                    4. Sikorska D., Samborski W., Jama ustna w reumatologii, Forum Reumatol. 2016, tom 2, nr 2: 65–69.
                    5. Wiercińska M., Choroby języka: zapalenie języka i zmiany na języku, https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-jamy-ustnej-i-gardla/301533,choroby-jezyka-zapalenie-jezyka-i-zmiany-na-jezyku

                    Page 1 of 138
                    1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138
                    123...138Strona 1 z 138

                    Zadbaj z nami o zdrowie - zapisz się na newsletter!

                    Otrzymuj praktyczne informacje na temat profilaktyki i badań laboratoryjnych, dzięki którym poszerzysz swoją wiedzę na temat świadomej troski o zdrowie. Zapisz się na newsletter i odbierz -20% zniżki na kolejny zakup w e-sklepie.

                    O nas

                    Firma ALAB laboratoria to ogólnopolska sieć najnowocześniejszych laboratoriów diagnostycznych w Polsce oferująca najszerszą ofertę ponad 3 500 badań diagnostycznych.

                    Nasz adres

                    ul. Stępińska 22/30, 00-739 Warszawa (22) 349 60 12 info@alab.com.pl © ALAB laboratoria Sp. z o.o.