Leniwe jelita to problem, który dotyka coraz więcej osób – zarówno dorosłych, jak i dzieci, a także osoby starsze. Objawia się przede wszystkim zaparciami, uczuciem pełności, wzdęciami i dyskomfortem trawiennym. Jakie są przyczyny spowolnionej perystaltyki jelit i jak można ją skutecznie pobudzić? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule. Dowiedz się, jak rozruszać leniwe jelita i poprawić jakość życia!
Zespół jelita leniwego to zaburzenie czynności przewodu pokarmowego, polegające na spowolnionym pasażu jelitowym, czyli wolnym przesuwaniu się treści pokarmowej przez jelita. Termin ten odnosi się głównie do obniżonej perystaltyki jelit, czyli naturalnych skurczów mięśni jelit, które odpowiadają za przesuwanie strawionego pokarmu.
Choć nie jest to jednostka chorobowa w klasycznym rozumieniu, leniwe jelita mogą znacząco wpływać na komfort życia pacjenta, prowadząc do przewlekłych zaparć, bólu brzucha i innych dolegliwości ze strony układu pokarmowego.
zaburzenia perystaltyki mogą być pierwszym objawem chorób nowotworowych w obrębie jelita.
U osób starszych spowolniona perystaltyka jelit występuje szczególnie często, co wiąże się ze zmniejszoną ruchliwością oraz zmianami w diecie i metabolizmie. W celu różnicowania przyczyn zaburzonej perystaltyki jelit wykonuje się niekiedy badania kału.
Zespół jelita leniwego – jakie daje objawy?
Objawy leniwego jelita mogą się różnić w zależności od osoby, ale najczęściej należą do nich: zaparcia (rzadsze niż trzy wypróżnienia tygodniowo), wzdęcia i gazy, uczucie pełności po posiłkach, ból brzucha lub skurcze jelit, utrata apetytu, mdłości.
W przypadku dzieci, leniwe jelita mogą objawiać się brakiem regularnych wypróżnień, niechęcią do jedzenia i ogólnym rozdrażnieniem.
Poprawa perystaltyki jelit wymaga kompleksowego podejścia, które obejmuje zmianę stylu życia, diety oraz w niektórych przypadkach wsparcie farmakologiczne lub ziołowe.
Dieta na leniwe jelita
Jednym z kluczowych elementów leczenia jest odpowiednia dieta na leniwe jelita. Warto w niej uwzględnić:
błonnik pokarmowy – obecny w pełnoziarnistym pieczywie, warzywach, owocach (szczególnie suszonych śliwkach, figach), siemieniu lnianym,
olej na leniwe jelita – np. oliwa z oliwek, olej lniany czy z czarnuszki mogą pobudzać wypróżnienia.
Unikaj przetworzonej żywności, tłustych potraw i słodyczy, które spowalniają perystaltykę.
Jakie ćwiczenia na leniwe jelita?
Regularna aktywność fizyczna jest kluczowa. Już 30 minut umiarkowanego ruchu dziennie (spacery, pływanie, joga) może znacząco poprawić perystaltykę. Skuteczne są także:
ćwiczenia oddechowe i rozciągające,
ruchy koliste biodrami lub lekkie podskoki (np. na trampolinie),
masaż brzucha zgodnie z ruchem wskazówek zegara.
Leniwe jelita – często zadawane pytania (FAQ)
Jak pobudzić jelita do wypróżnienia?
Pomocne są napary z ziół (np. mięta, rumianek, senes), szklanka ciepłej wody z cytryną na czczo, a także spożywanie suszonych śliwek. Można też stosować łagodne środki przeczyszczające, jednak tylko krótkoterminowo.
Jak naprawić leniwe jelita?
Najskuteczniejsze jest holistyczne podejście: zmiana nawyków żywieniowych, więcej ruchu, redukcja stresu, probiotyki oraz unikanie leków spowalniających pracę jelit.
Co brać na leniwe jelita?
W aptekach dostępne są preparaty zawierające błonnik, probiotyki, olej lniany, a także naturalne środki przeczyszczające. Przed ich stosowaniem warto skonsultować się z lekarzem.
Co hamuje perystaltykę jelit?
Do czynników hamujących perystaltykę należą: siedzący tryb życia, brak błonnika w diecie, niedostateczne nawodnienie, leki przeciwbólowe, stres oraz niektóre choroby przewlekłe.
Czy leniwe jelita można wyleczyć?
W większości przypadków tak – poprzez wprowadzenie zdrowych nawyków i odpowiednie leczenie można znacząco poprawić pracę jelit, a nawet całkowicie zlikwidować problem.
Perystaltyka jelit – podsumowanie
Najważniejsze informacje w skrócie:
Perystaltyka jelit to rytmiczne skurcze mięśni przewodu pokarmowego umożliwiające przesuwanie treści pokarmowej.
Leniwe jelita mogą powodować zaparcia, wzdęcia i dyskomfort.
Główne przyczyny to zła dieta, brak ruchu, stres i niektóre leki.
Dieta bogata w błonnik, odpowiednie nawodnienie i aktywność fizyczna to kluczowe elementy leczenia.
Wspomagająco można stosować zioła i naturalne oleje.
Regularne nawyki i zdrowy tryb życia mogą przywrócić prawidłową perystaltykę.
Bibliografia
Bharucha AE. Constipation. Best Pract Res Clin Gastroenterol. 2007
Mulhem E, Khondoker F, Kandiah S. Constipation in Children and Adolescents: Evaluation and Treatment. Am Fam Physician. 2022
Frattini JC, Nogueras JJ. Slow transit constipation: a review of a colonic functional disorder. Clin Colon Rectal Surg. 2008
Krosty na twarzy to element kliniczny wielu jednostek dermatologicznych, który stanowi duży problem natury estetycznej i niekiedy również psychologicznej. Jakie są przyczyny ropnych krost na twarzy u dorosłych? Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się, co robić w przypadku pojawienia się krost na twarzy.
Krosty to zmiany skórne wyniosłe ponad poziom skóry, wypełnione treścią ropną. Najczęstszą jednostką chorobową związaną z pojawieniem się krost na twarzy jest trądzik pospolity. Schorzenie to kojarzone jest przede wszystkim z populacją nastolatków, jednak należy mieć świadomość, że coraz więcej osób dorosłych także boryka się z tym problemem. W przypadku trądziku pospolitego poza krostami na skórze twarzy obserwuje się również obecność zaskórników (otwartych, jak i zamkniętych), grudek, a w cięższych przypadkach – guzów i torbieli.
Określenie trądzik nie ogranicza się jednak wyłącznie do trądziku pospolitego. Drobne krosty na twarzy mogą pojawić się również w przebiegu trądziku różowatego, a więc schorzenia, które ujawnia się zdecydowanie później niż trądzik pospolity (typowo piąta i szósta dekada życia). Warto mieć jednak świadomość, że krosty na twarzy pojawiają się nie tylko w przebiegu trądzików, o czym więcej przeczytamy w poniższych akapitach.
Krosty na twarzy: od czego? Przyczyny dolegliwości
Jakie są przyczyny pojawiania się krost na twarzy? Etiologia schorzeń związanych z obecnością krost jest stosunkowo złożona i zależna od konkretnej jednostki chorobowej. Najważniejsze przyczyny tego rodzaju wykwitów to:
w przypadku trądziku pospolitego:
nadmierna aktywność gruczołów łojowych, łojotok,
nieprawidłowe rogowacenie ujść mieszków włosowych, prowadzące do powstawania zaskórników,
czynniki neurogenne, w tym działanie neuropeptydów takich jak substancja P.
infekcja wywołana przez bakterie (gronkowce, paciorkowce) – jest to najczęstsza przyczyna zapalenia mieszków włosowych, a więc schorzenia, które również może manifestować się jako krosty na twarzy.
Krosty to zmiany skórne, które są wyczuwalne palpacyjnie podczas badania skóry pacjenta. Mogą być otoczone rumieniem, a więc płaskimi zmianami, które odpowiadają po prostu zaczerwienieniu. Pacjenci opisując swoje zmiany skórne jako krosty mogą mieć na myśli zupełnie inne wykwity. Temat ten zostanie szerzej poruszony w kolejnych akapitach.
Białe krosty na twarzy
Mianem białych krost na twarzy określane są zazwyczaj klasyczne krosty, które są wypełnione żółto-białą treścią ropną. Tego rodzaju zmiany dzieli się w dermatologii na jałowe (nieinfekcyjne) i niejałowe, a więc infekcyjne. Jałowe krosty nie powstają w wyniku zakażenia skóry drobnoustrojami i zawierają treść, składającą się głównie z komórek zapalnych.
Czerwone krosty to określenie, które pacjenci mogą stosować w odniesieniu do grudek, które podobnie jak krosty są zmianami wyniosłymi ponad poziom skóry, jednak nie są wypełnione treścią ropną. Grudki często przyjmują czerwonawe zabarwienie, a ich dokładna morfologia zależy od konkretnej jednostki chorobowej. Grudki mogą być elementem obrazu klinicznego trądziku pospolitego, trądziku różowatego, ale również łuszczycy i wielu innych schorzeń dermatologicznych.
Podskórne krosty na twarzy
Podskórne krosty to kolejne określenie stosowane w mowie potocznej. Pod tym pojęciem chorzy mają zazwyczaj na myśli guzki i torbiele, które mogą występować w przebiegu ciężkich postaci trądziku. Tego rodzaju wykwity pacjenci mogą również określać mianem krost na żuchwie.
Swędzące krosty na twarzy
Zmianom skórnym o typie krost może niekiedy towarzyszyć świąd. Dotyczy to między innymi przypadków, w których dojdzie do nadkażenia bakteryjnego zmian skórnych w przebiegu alergicznego kontaktowego zapalenia skóry czy atopowego zapalenia skóry. Choć krosty nie są klasycznym objawem alergicznych schorzeń skóry, to mogą się pojawić w przypadku dodatkowo nakładającej się infekcji bakteryjnej.
Czarne krosty na twarzy
W dermatologii nie obserwujemy czarnych krost, jednak pacjenci mogą pod tym pojęciem rozumieć zaskórniki otwarte, a więc zmiany skórne typowe dla trądziku pospolitego. Zaskórniki otwarte potocznie nazywane są wągrami. Ich ciemne zabarwienie wynika z utleniania się keratyny, do której dochodzi pod wpływem działania tlenu.
Krosty na twarzy mogą pojawić się zarówno u dzieci, jak i pacjentów dorosłych. Krosty na twarzy u dzieci najczęściej występują w przebiegu trądziku pospolitego. Z kolei krosty na twarzy u dorosłych pojawiają się częściej jako element obrazu klinicznego trądziku różowatego i innych przewlekłych schorzeń skóry.
Diagnostyka przyczyny krost na twarzy: jak przebiega?
W pierwszym kroku konieczne jest udanie się na wizytę do lekarza dermatologa. W gabinecie dermatologicznym specjalista oceni stan skóry i przeprowadzi z pacjentem wnikliwy wywiad chorobowy.
Jeżeli jest to niezbędne, zostaną zlecone odpowiednie badania laboratoryjne, w tym:
wymaz ze zmian skórnych – przy podejrzeniu zapalenia mieszków włosowych,
zeskrobiny w kierunku infekcji wywołanej przez nużeńca,
niekiedy badania hormonalne – w tym stężenie prolaktyny, TSH, testosteronu wolnego i całkowitego i DHEA-S.
Czy można zapobiec powstawaniu krost na twarzy?
Profilaktyka pojawiania się zmian o typie krost na twarzy zależy przede wszystkim od konkretnej jednostki chorobowej. Na przykład w przebiegu trądziku różowatego, zmiany skórne będą rzadziej nawracać, gdy pacjent będzie unikał narażenia na czynniki wyzwalające, w tym:
narażenia na promieniowanie ultrafioletowe,
zmiany temperatur,
spożywania gorących i pikantnych pokarmów czy czerwonego wina,
W celu usunięcie krost z twarzy konieczne jest podjęcie odpowiedniej, dostosowanej indywidualnie terapii dermatologicznej. W tym celu konieczne jest umówienie wizyty u dermatologa. Wybór metody leczenia zależy od konkretnej jednostki chorobowej. Niekiedy wystarczy jedynie leczenie zewnętrzne, a przy bardziej zaawansowanych stanach klinicznych konieczne może być włączenie leczenia doustnego. Leczenie dermatologiczne powinno być uzupełnione specjalną pielęgnacją, z wykorzystaniem dermokosmetyków.
Domowe sposoby na krosty na twarzy
Nie warto bazować na domowych sposobach na krosty na twarzy, szczególnie tych przypadkowo zasłyszanych i pochodzących z niepewnych źródeł. Z pewnością nie należy wyciskać tego rodzaju zmian oraz stosować preparatów, które nie były zalecone przez lekarza. Krosty na twarzy mogą być elementem klinicznym wielu jednostek chorobowych, co sprawia, że niezbędna jest ocena lekarska.
Krosty na twarzy to nie tylko problem medyczny, ale i estetyczny, co może istotnie obniżać jakość życia pacjentów. Co za tym idzie, zmiany te wzbudzają wiele wątpliwości. Poniżej odpowiedzi na najczęściej zadawane przez pacjentów pytania.
Jaka choroba powoduje wypryski na twarzy?
Zmiany opisywane przez pacjentów jako wypryski to najczęściej trądzik pospolity, jednak warto wiedzieć, że zmiany na twarzy mogą pojawiać się w przebiegu wielu innych jednostek chorobowych. Z tego powodu zmiany skórne na twarzy warto poddać ocenie w gabinecie dermatologicznym.
Od czego robią się krosty na twarzy?
Przyczyny pojawiania się krost na twarzy są różnorodne. Krosty w przebiegu trądziku mogą wynikać z predyspozycji genetycznej, łojotoku i nadmiernego rogowacenia ujść mieszków włosowych. Z kolei zmiany w przebiegu trądziku różowatego wynikają m. in. z nadmiernej reaktywności naczyń krwionośnych. Przyczyny zależą od konkretnej jednostki chorobowej.
Niezbędne jest zgłoszenie się na wizytę do lekarza dermatologa i włączenie zalecanego leczenia. Należy stosować się do zaleceń dermatologicznych i wykonać zlecone badania laboratoryjne.
Jakie krosty na twarzy powinny niepokoić?
Krosty same w sobie nie są typowo zmianami onkologicznie podejrzanymi, jednak pacjenci mogą błędnie definiować zmiany skórne obecne na ich skórze. Wzbudzać niepokój powinny między innymi te zmiany, które utrzymują się długo, krwawią, powiększają się czy pokryte są owrzodzeniem.
Krosty na twarzy to zmiany wypełnione treścią ropną, która może być jałowa lub wynikać z nadkażenia przez drobnoustroje.
Krosty na twarzy z białą wydzieliną mogą być elementem klinicznym trądziku pospolitego, zapalenia mieszków włosowych, trądziku różowatego, ale i rzadszych schorzeń dermatologicznych.
Pojawienie się krost na twarzy wymaga wizyty u lekarza dermatologa, dokładnej oceny skóry i niekiedy również wykonania badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych.
Leczenie krost na twarzy jest uzależnione od zdiagnozowanej jednostki chorobowej.
Bibliografia
L. Rudnicka i inni, Współczesna Dermatologia, PZWL, Warszawa 2022,
L. Bolognia i inni, Fourth Edition Dermatologia, Medipage, Warszawa 2022,
A. Szczeklik, Piotr Gajewski, Interna Szczeklika, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020/2021,
A. Dembińska-Kieć i inni, Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2005 (dodruk), s. 654–659.
Uporczywa chrypka, ból gardła utrzymujący się tygodniami, powiększone węzły chłonne na szyi – to objawy, które łatwo przypisać przewlekłej infekcji. Tymczasem mogą one sygnalizować raka gardła – nowotwór złośliwy rozwijający się w nosogardle, części ustnej lub krtaniowej gardła. W artykule wyjaśnimy, jak rozpoznać pierwsze symptomy nowotworu, kto jest szczególnie narażony i jakie badania pozwalają postawić pewną diagnozę. Dowiesz się też, jak współczesna medycyna łączy chirurgię, radioterapię i chemioterapię, aby skutecznie walczyć z tą jednostką chorobową. Jeśli chcesz świadomie dbać o swoje zdrowie, czytaj dalej – szybka reakcja może uratować życie.
Rak gardła to nowotwór złośliwy, który rozwija się z komórek nabłonka wyścielającego gardło. Dochodzi do niekontrolowanego podziału tych komórek, co prowadzi do powstania guza. W ponad 90% przypadków mamy do czynienia z rakiem płaskonabłonkowym (kolczystokomórkowym), czyli nowotworem wywodzącym się z komórek nabłonka wielowarstwowego płaskiego. Pozostałe przypadki to rzadziej występujące typy, takie jak gruczolakoraki, czerniaki śluzówek czy nowotwory gruczołów ślinowych.
Gardło można podzielić anatomicznie na trzy części: górną (nosogardło), środkową (część ustna, okolica migdałków) oraz dolną (część krtaniowa). Każda z tych części różni się funkcją, budową oraz podatnością na konkretne typy nowotworów.
Rodzaje raka gardła
Trzy lokalizacje choroby różnią się objawami i rokowaniem:
Nosogardle (część górna) – obejmuje tylną ścianę jamy nosowej i ujścia trąbek słuchowych. Nowotwory tej lokalizacji często mają związek z wirusem Epstein-Barr (EBV). Objawy mogą obejmować krwawienia z nosa, niedrożność nosa, pogorszenie słuchu i wysięk do ucha środkowego.
Gardło środkowe (ustna część) – obejmuje tylną ścianę jamy ustnej, migdałki podniebienne i nasadę języka. Coraz częściej nowotwory tej okolicy są związane z wirusem HPV 16. Bywa, że jedynym pierwszym objawem choroby jest bezbolesne powiększenie węzła chłonnego na szyi.
Gardło dolne (część krtaniowa) – długo bezobjawowe; w chwili rozpoznania często zaawansowane, powoduje dysfagię (utrudnione połykanie pokarmów lub płynów) i chrypkę.
Zapamiętaj: położenie guza wpływa na wczesne symptomy, sposób leczenia oraz rokowanie.
Przyczyny raka gardła
Do zachorowania na raka gardła przyczyniają się głównie czynniki środowiskowe i styl życia:
Palenie tytoniu – ryzyko rośnie nawet 10‑krotnie.
Nadużywanie alkoholu – działa synergistycznie z dymem papierosowym.
Wariant HPV‑zależny dotyczy zwykle młodszych, niepalących pacjentów, u których nie występują inne klasyczne czynniki ryzyka, takie jak palenie czy alkohol. Nowotwory te najczęściej lokalizują się w gardle środkowym (okolice migdałków i nasady języka). Charakteryzują się dobrą odpowiedzią na leczenie oraz znacznie wyższym odsetkiem przeżyć 5‑letnich, sięgającym ponad 80%.
Jak objawia się rak gardła?
Pierwsze sygnały są niespecyficzne, dlatego łatwo je przeoczyć. Zwróć uwagę szczególnie na:
ból lub drapanie w gardle trwające > 3 tygodnie,
przewlekłą chrypkę lub zmianę barwy głosu,
trudności czy ból przy połykaniu,
jednostronny ból ucha bez zapalenia,
powiększone, twarde węzły chłonne szyi,
niezamierzoną utratę masy ciała.
Utrzymywanie się tych dolegliwości przez ponad dwa tygodnie jest wskazaniem do pilnej konsultacji laryngologicznej.
Każdy przypadek omawia zespół interdyscyplinarny, aby dobrać strategię maksymalizującą szanse na wyleczenie i zachowanie funkcji mowy oraz połykania.
Rak gardła – często zadawane pytania
Ile żyje się z rakiem gardła?
W Polsce 5-letnie przeżycie względne dla raka gardła wynosi od 20% (dla nowotworów części krtaniowej) do ponad 60% w lokalizacjach o lepszym rokowaniu. Wczesne rozpoznanie znacząco zwiększa szanse na skuteczne leczenie.
Z czym można pomylić raka gardła?
Najczęściej z przewlekłym zapaleniem gardła, anginą, refluksem krtaniowo‑gardłowym lub powiększonymi migdałkami.
Czy rak gardła jest wyleczalny?
Tak, zwłaszcza w stadium I–II oraz w przypadkach HPV‑dodatnich.
Jaki jest marker nowotworowy gardła?
Nie istnieje specyficzny marker wykrywany w badaniu krwi, który jednoznacznie wskazywałby na raka gardła. W raku gardła środkowego oznacza się ekspresję białka p16 jako pośredni dowód zakażenia HPV.
Jak diagnozować raka gardła?
Podstawą jest laryngoskopia z biopsją, a następnie obrazowanie (CT, MRI, PET/CT) w celu określenia stopnia zaawansowania.
Rak gardła – podsumowanie
Rak gardła rozwija się najczęściej z nabłonka płaskiego, pokrywającego wewnętrzne ściany gardła.
Główne czynniki ryzyka to palenie, alkohol oraz zakażenie HPV.
Objawy są niespecyficzne i łatwe do przeoczenia, dlatego przedłużające się dolegliwości powinny skłonić do wizyty u laryngologa.
Skuteczne leczenie obejmuje chirurgię, radioterapię i chemioterapię, o wyborze decyduje zespół specjalistów.
Wczesne wykrycie znacząco zwiększa szanse na całkowite wyleczenie.
Bibliografia
Komorowski A. Nowotwory złośliwe gardła. mp.pl.
Poon C.S., Stenson K.M. Overview of the diagnosis and staging of head and neck cancer. UpToDate, 2025.
Brockstein B.E. i wsp. Overview of treatment for head and neck cancer. UpToDate, 2025.
Krosty na szyi to nie tylko objaw dermatologiczny, ale i również aspekt mogący istotnie obniżać jakość życia pacjentów. Jakie są przyczyny pojawiania się krost na skórze szyi? Czy krosty na szyi u dorosłych mogą wynikać z zaburzeń hormonalnych? Na czym polega terapia tego rodzaju wykwitów? Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się więcej na temat krost na szyi.
Krosty to zmiany wyczuwalne podczas badania palpacyjnego skóry pacjenta, które cechują się tym, że są wypełnione żółtą treścią o ropnym charakterze. Choć wykwity te są kojarzone głównie z infekcjami skóry, to jednak nie zawsze są związane z zakażeniem. Mogą być bowiem elementem obrazu klinicznego również nieinfekcyjnych schorzeń skóry, w tym na przykład zespołu Sneddona-Wilkinsona.
Krosty na szyi mogą wpisywać się w objawy wielu schorzeń dermatologicznych, a najczęstsze z nich to:
zapalenie mieszków włosowych – jest to infekcja skóry najczęściej spowodowana przez bakterie (często Staphylococcus aureus), objawia się pojawieniem się krost na rumieniowym podłożu, które są związane z mieszkami włosowymi,
figówka – jest to przewlekłe, nawracające zapalenie mieszków włosowych, schorzenie to częściej pojawia się u mężczyzn, często w okolicy skóry brody,
trądzik pospolity– choć zmiany najczęściej pojawiają się na twarzy i plecach, to mogą niekiedy swoją lokalizacją objąć również skórę szyi, w tym przypadku częste są również krosty na karku,
zespół Sneddona-Wilkinsona – rzadkie schorzenie dermatologiczne, występujące zazwyczaj u kobiet po 40. roku życia, objawiające się obecnością drobnych krost i nadżerek zlokalizowanych najczęściej w okolicy fałdów skóry, tułowia i kończyn,
infekcje wirusowe, w tym półpasiec i ospa wietrzna – w przebiegu infekcji spowodowanej przez wirusa ospy i półpaśca mogą na pewnym etapie ewolucji zmian pojawić się właśnie krosty,
łuszczyca krostkowa – jest to jedna z odmian łuszczycy, której cechą charakterystyczną są właśnie wykwity krostkowe,
grzybice skóry – w przebiegu zmian grzybiczych niekiedy obserwuje się obecność krost, klasycznie układających się na obwodzie zmian.
Krosty na szyi u dorosłych i dzieci – czym się różnią?
Wygląd krost nie różni się istotnie między populacją osób dorosłych, a populacją pediatryczną. Krosty na szyi u pacjentów pediatrycznych związane są najczęściej z trądzikiem pospolitym i miejscowymi infekcjami skóry (zapalenie mieszków włosowych, grzybica). Krosty na szyi u niemowlaka mogą wystąpić między innymi w przebiegu trądziku niemowlęcego. U pacjentów dorosłych przyczyną tego rodzaju wykwitów częściej są choroby przewlekłe, w tym łuszczyca krostkowa.
Lokalizacja krost – co może sugerować?
Jakich informacji może dostarczyć lokalizacja zmian krostkowych? W sytuacji, gdy zmiany krostkowe obecne są na twarzy, szyi i plecach, a także towarzyszą im zaskórniki i grudki, to wówczas mamy zwykle do czynienia z trądzikiem pospolitym. Jeżeli natomiast zmiany krostkowe znajdują się na całym ciele i towarzyszą im zmiany o typie grudek i złuszczania, to może to świadczyć o łuszczycy krostkowej. Krosty mogą się pojawiać w różnych miejscach na ciele, a postawienie wstępnej diagnozy jest możliwe po wnikliwej ocenie skóry.
Kiedy krosty na szyi są objawem choroby?
Pojedyncza zmiana krostkowa to najczęściej miejscowa infekcja zlokalizowana w obrębie mieszka włosowego, co nie stanowi poważnego stanu klinicznego. Warto jednak wszelkie niepokojące nas zmiany skonsultować z lekarzem dermatologiem.
Jak leczyć krosty na szyi?
Leczenie zmian krostkowych na szyi zależy od konkretnej jednostki chorobowej. W przypadku infekcji spowodowanej przez bakterie konieczne jest włączenie odpowiedniego antybiotyku (w postaci miejscowej lub ogólnej). W odniesieniu do łuszczycy krostkowej niezbędne może okazać się włączenie leczenia ogólnego, na przykład z wykorzystaniem retinoidu – acytretyny. Z kolei zmiany grzybicze wymagają włączenia leczenia przeciwgrzybiczego, po uprzednim pobraniu materiału do badania mikrobiologicznego (zeskrobiny ze skóry). W sytuacji trądziku pospolitego, w zależności m. in. od stanu skóry i wieku pacjenta, stosuje się leki miejscowe (żele, kremy) lub leki doustne (antybiotyki doustne, w tym tetracykliny, a także izotretynoinę).
Krosty na szyi – często zadawane pytania (FAQ)
Poniżej odpowiedzi na najczęściej zadawane przez pacjentów pytania.
O czym świadczą krosty na szyi?
Krosty na szyi mogą świadczyć o infekcji skóry, ale również o schorzeniach przewlekłych. W celu identyfikacji przyczyny pojawienia się krost na szyi należy odwiedzić gabinet dermatologiczny.
Jak pozbyć się krost na szyi?
Niezbędne jest włączenie odpowiedniego leczenia dermatologicznego. Wybór terapii zależy od konkretnej jednostki chorobowej. Niekiedy wystarczy jedynie zastosowanie leku miejscowego (maści lub kremu), w innych zaś przypadkach konieczne może być włączenie leczenia systemowego (na przykład doustnego).
Co oznaczają grudki na szyi?
Grudki zlokalizowane na skórze szyi mogą być elementem obrazu klinicznego wielu schorzeń dermatologicznych. Warto podkreślić, że grudka nie jest synonimem krosty. Grudki to zmiany wyniosłe ponad poziom skóry, które nie są wypełnione treścią ropną. Różnią się od otaczającej skóry spoistością. Grudki mogą występować między innymi w przebiegu takich schorzeń jak łuszczyca, liszaj płaski, czy osutki polekowe.
Czy hormony mogą powodować krosty na szyi?
Zaburzenia hormonalne mogą przyczyniać się do pojawiania się krost na szyi między innymi w przebiegu trądziku pospolitego. Warto jednak podkreślić, że nie jest to jedyna, konkretna przyczyna tego schorzenia. Zaburzenia dotyczące hormonów mogą jednak istotnie wpływać na stan skóry i skuteczność leczenia. Warto wiedzieć, że zmiany trądzikowe mogą być elementem obrazu klinicznego schorzenia ginekologicznego jakim jest zespół policystycznych jajników (PCOS).
Krosty na szyi – podsumowanie
Bibliografia
L. Rudnicka i inni, Współczesna Dermatologia, PZWL, Warszawa 2022,
L. Bolognia i inni, Fourth Edition Dermatologia, Medipage, Warszawa 2022,
A. Szczeklik, Piotr Gajewski, Interna Szczeklika, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020/2021,
A. Dembińska-Kieć i inni, Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2005 (dodruk), s. 654–659.
Grzybice to rozpowszechnione choroby infekcyjne, które mogą zajmować różne obszary organizmu człowieka. Jak objawia się grzybica okolic odbytu i jakie czynniki sprzyjają zakażeniu? Na czym polega diagnostyka i leczenie drożdżycy odbytu? Przeczytaj artykuł i dowiedz się więcej o tym schorzeniu.
Grzybice to infekcje, które mogą dotyczyć nie tylko skóry i błon śluzowych, ale również narządów wewnętrznych, w tym przewodu pokarmowego. Odbyt to końcowy odcinek przewodu pokarmowego. Struktura ta również może być dotknięta zakażeniem grzybiczym. Inne określenia na grzybicę odbytu, z którymi można się spotkać to kandydoza odbytu i drożdżyca odbytu.
Gatunki grzybów, które najczęściej odpowiadają za pojawienie się objawów grzybicy odbytu są drożdżaki z rodzaju Candida. Należy mieć jednak świadomość, że ten gatunek drożdżaków może stanowić element flory fizjologicznej w tym obszarze. W niektórych przypadkach dochodzi jednak do zaburzenia w składzie mikrobiomu, co może skutkować nadmiernym namnażaniem się drożdżaków i powodować rozwój grzybicy odbytu.
Przyczyny grzybicy odbytu
Jakie są przyczyny kandydozy odbytu? Najważniejsze czynniki, które sprzyjają namnażaniu się drożdżaków w obrębie odbytu to:
antybiotykoterapia prowadząca do zaburzeń w składzie mikrobiomu, szczególnie, gdy nie są stosowane zalecane probiotyki,
wrodzone i nabyte zaburzenia odporności organizmu,
noszenie nieprzewiewnej bielizny, szczególnie wykonanej ze sztucznych materiałów,
przyjmowanie leków immunosupresyjnych, w tym długotrwała, ogólna sterydoterapia,
zaniedbania higieniczne,
okres ciąży,
stan po przeszczepie narządu.
Objawy grzybicy odbytu
Jak wygląda grzybica odbytu? Najważniejszym objawem związanym z kandydozą odbytu jest rumień, a więc zaczerwienienie w tej okolicy. Objawom skórnym towarzyszy zazwyczaj świąd, pieczenie, a niekiedy również dolegliwości bólowe. Ból może być związany z pęknięciami w obrębie odbytu. Warto wiedzieć, że zmiany skórne mogą pojawić się również w okolicy genitalnej, a także w okolicy pachwin.
Jak leczyć grzybicę odbytu?
Zanim zostanie opisany sposób leczenia grzybicy odbytu, należy poruszyć również temat diagnostyki tej jednostki chorobowej. W pierwszym kroku kluczowy jest dokładnie przeprowadzony wywiad chorobowy oraz badanie przedmiotowe pacjenta, a więc oglądanie zmienionych okolic. Lekarz może zadecydować o konieczności wykonania dodatkowych badań, mających na celu ustalenie jaki gatunek grzyba jest odpowiedzialny za dolegliwości. W tym celu można wykonać:
wymaz z odbytu i klasyczne badanie mykologiczne,
wymaz z odbytu i badania molekularne metodą PCR – mające na celu wykrycie obecności materiału genetycznego grzybów.
Po postawieniu diagnozy, konieczne jest włączenie odpowiedniej terapii. W leczeniu grzybicy odbytu wykorzystuje się:
miejscowe leki przeciwgrzybicze w postaci maści, kremów, lotionów – z zawartością między innymi takich substancji jak klotrimazol, ketokonazol, natamycyna, czy też mikonazol,
doustne leki przeciwgrzybicze w postaci tabletek lub kapsułek – w tym itrakonazol, flukonazol, czy terbinafina.
Trzeba wiedzieć, że wymaz z odbytu powinien być wykonany przed włączeniem leczenia grzybiczego, w innym przypadku jego wynik może być niemiarodajny.
Co możemy zrobić w warunkach domowych aby zredukować objawy związane z grzybicą odbytu? Przede wszystkim warto zadbać o odpowiednią higienę i noszenie naturalnej, przewiewnej bielizny. Nie tylko przyśpiesza to ustępowanie objawów w trakcie leczenia przeciwgrzybiczego, ale także zapobiega nawrotom infekcji. Warto również wzmacniać swoją odporność poprzez dopasowaną do naszych możliwości aktywność fizyczną oraz zróżnicowaną dietę.
Należy mieć jednak świadomość, że domowe sposoby nie zagwarantują nam wyleczenia, konieczne jest bowiem włączenie terapii przeciwgrzybiczej. W tym celu warto udać się na wizytę do lekarza rodzinnego lub lekarza dermatologa, który po ocenie stanu skóry zadecyduje o dalszym postępowaniu. Objawy takie jak świąd i pieczenie odbytu mogą towarzyszyć również innym schorzeniom, w tym chorobom onkologicznym, dotyczącym jelita grubego. Z tego powodu nie warto bagatelizować tych symptomów.
Drożdżyca odbytu rodzi wśród pacjentów wiele pytań i wątpliwości. Poniżej odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania.
Jak wygląda stolec przy grzybicy?
Kandydoza odbytu zazwyczaj nie wiąże się ze zmianami w wyglądzie stolca. Niekiedy jednak objawom grzybicy odbytu może towarzyszyć pojawienie się śluzu i białawych elementów na powierzchni stolca.
Jak rozpoznać grzybicę odbytu?
Konieczna jest wizyta w gabinecie lekarskim. Zazwyczaj wystarczająca jest ocena kliniczna okolicy odbytu, a więc wnikliwie przeprowadzone badanie przedmiotowe. W celu potwierdzenia rozpoznania można wykonać wymaz z odbytu i badanie mykologiczne.
Czy grzybica odbytu śmierdzi?
Grzybica odbytu może być związana z pojawieniem się nieprzyjemnego zapachu, jednak należy podkreślić, że nie jest to regułą. Nieprzyjemny zapach może być również związany z takimi dolegliwościami jak infekcje bakteryjne odbytu, nietrzymanie moczu, nietrzymanie stolca, a także choroby zapalne jelit. Przykry zapach pojawia się częściej w sytuacji, gdy grzybica odbytu nie jest odpowiednio leczona.
Czy grzybica odbytu jest zaraźliwa?
Grzybice należą do schorzeń infekcyjnych, a więc w przypadku kandydozy odbytu – jest możliwość przeniesienia choroby na inną osobę. Zarazić można się poprzez bliski kontakt ze skórą pacjenta, w tym drogą kontaktów seksualnych. Zakażenie może zostać przeniesione również w inne obszary skóry lub śluzówek u danego pacjenta (tak zwana autoinfekcja). Możliwe jest również zakażenie drogą pośrednią, poprzez używanie tych samych ręczników lub bielizny.
Jak wygląda odbyt przy grzybicy?
Zmiany na odbycie w przebiegu grzybicy to przede wszystkim zaczerwienienie. Mogą również pojawić się białawe naloty, a niekiedy bolesne pęknięcia. Zmianom w okolicy odbytu mogą towarzyszyć wykwity, które lokalizują się w sąsiednich obszarach, w tym na narządach płciowych i w pachwinach.
Grzybica odbytu – podsumowanie
Grzybica odbytu to schorzenie infekcyjne, spowodowane najczęściej przez drożdżaki z rodzaju Candida.
Wyróżnia się wiele czynników sprzyjających grzybicy odbytu, a najważniejsze z nich to obniżenie odporności, obciążenie chorobami przewlekłymi, a także antybiotykoterapia.
Najczęstsze objawy kandydozy odbytu to zaczerwienienie w tej okolicy, a także nasilony świąd i pieczenie.
W diagnostyce najważniejszą rolę odgrywa ocena kliniczna pacjenta, pomocne jest również badanie mykologiczne.
W leczeniu kandydozy odbytu zastosowanie znajdują miejscowe jak i ogólnie stosowane leki przeciwgrzybicze.
Bibliografia
L. Rudnicka i inni, Współczesna Dermatologia, PZWL, Warszawa 2022,
J. L. Bolognia i inni, Fourth Edition Dermatologia, Medipage, Warszawa 2022.
A. Kaszuba, M. Kuchciak-Brancewicz, Dermatologia dziecięca w pytaniach i odpowiedziach, Wydawnictwo Czelej, Lublin, 2019.
Z pozoru niegroźny uraz palca może przerodzić się w bolesny i wymagający leczenia stan znany jako zastrzał. To schorzenie, często lekceważone we wczesnym stadium, często prowadzi do poważnych powikłań, jeśli nie zostanie odpowiednio rozpoznane i leczone. Jak wyleczyć zastrzał na palcu?
Zastrzał palca (łac. panaritium) to ostry, ropny stan zapalny, który rozwija się najczęściej na dłoniowej stronie palców ręki. Choć jego przyczyny mogą wydawać się błahe, konsekwencje nieleczonego zakażenia bywają poważne. Do powstania zastrzału wystarczy drobne uszkodzenie skóry:
ukłucie;
zadrapanie;
skaleczenie podczas codziennych czynności;
zanokcica.
Uraz ten otwiera wrota zakażenia dla bakterii, głównie gronkowca złocistego (Staphylococcus aureus) i paciorkowców, które wnikając do tkanek, inicjują proces zapalny. Początkowo infekcja może ograniczać się do powierzchownych warstw skóry (zastrzał skórny), jednak bez szybkiego leczenia może szerzyć się na głębsze struktury:
tkankę podskórną;
ścięgna;
kości i stawy.
Na rozwój zastrzału szczególnie narażone są osoby z obniżoną odpornością, cierpiące na cukrzycę, dzieci i seniorzy.
Rodzaje zastrzału różnią się przede wszystkim głębokością i zasięgiem procesu zapalnego. Wyróżnić można następujące formy zastrzału:
zastrzał skórny (panaritium cutaneum) – to najłagodniejsza postać zastrzału, ograniczona do powierzchownych warstw naskórka. Charakterystyczny jest pulsujący ból oraz obecność zbiornika ropy pod zrogowaciałą warstwą skóry;
zastrzał podskórny (panaritium subcutaneum) – dochodzi do rozszerzenia zakażenia na tkankę podskórną, zazwyczaj w obrębie jednego paliczka. Silny ból, nasilający się po opuszczeniu ręki, oraz obrzęk — często widoczny po grzbietowej stronie palca — to typowe objawy;
zastrzał ścięgnisty (panaritium tendineum) – to zaawansowana postać, w której proces ropny obejmuje pochewkę ścięgna. Objawia się bardzo silnym bólem, nasilającym się przy ruchu palca, obrzękiem oraz zaczerwienieniem. Może towarzyszyć mu gorączka i szerzenie się zakażenia na śródręcze;
zastrzał kostny i stawowy (panaritium articulare) – najcięższe i najgroźniejsze postacie zastrzału, często będące konsekwencją nieleczonych lub źle leczonych płytszych infekcji. Zakażenie zajmuje kości i stawy, prowadząc do silnego bólu, ograniczenia ruchomości, gorączki, a czasem powstawania przetok ropnych.
Zazwyczaj zastrzał zaczyna się od zaczerwienienia i obrzęku w miejscu uszkodzenia skóry, któremu towarzyszy pulsujący, narastający ból — często nasilający się w nocy. W zastrzale skórnym pod zgrubiałym naskórkiem szybko zaczyna gromadzić się ropa, a dotknięty obszar staje się wyraźnie ocieplony. Jeżeli zakażenie przenika głębiej, rozwija się zastrzał podskórny, charakteryzujący się jeszcze silniejszym bólem, który nasila się przy nacisku.
W przypadku zastrzału ścięgnistego ból promieniuje wzdłuż ścięgien i pojawia się podczas każdego ruchu palca. Zastrzał stawowy prowadzi do ograniczenia ruchomości palca, wysokiej gorączki i dreszczy. Najcięższa postać – zastrzał kostny – objawia się przede wszystkim:
intensywnym bólem;
zaczerwienieniem;
obrzękiem;
później demineralizacją kości paliczka,
ogólnym złym samopoczuciem i wysoką gorączką.
Zastrzał paznokcia a zanokcica – czym się różnią?
Zastrzał jest ropnym stanem zapalnym, który może rozwinąć się w dowolnym miejscu na palcu — w skórze, tkance podskórnej, pochewce ścięgna, kości — najczęściej powstaje w wyniku uszkodzenia skóry, przez które bakterie dostają się w głąb tkanek. Może obejmować również okolice paznokcia, w tym wał boczny i opuszkę palca, ale jest konsekwencją głębszego urazu.
Zanokcica natomiast to powierzchowna infekcja bakteryjna obejmująca wyłącznie wał paznokciowy, najczęściej spowodowana drobnymi urazami tej okolicy, np. wskutek:
obgryzania paznokci;
nieprawidłowego ich obcinania;
wrastania płytki paznokciowej.
Zastrzał – ile trwa i jak przebiega gojenie?
Czas trwania zastrzału oraz przebieg gojenia zależą przede wszystkim od rodzaju i zaawansowania infekcji, a także od tego, jak szybko wdrożono odpowiednie leczenie. W początkowej fazie zastrzał rozwija się stosunkowo szybko. Jeśli w tym momencie zostanie podjęte leczenie, np. nacięcie i drenaż ropnia w przypadku zastrzału skórnego lub podskórnego, gojenie zwykle trwa od kilku dni do około 1–2 tygodni.
W przypadku głębiej położonych postaci, takich jak zastrzał kostny, proces leczenia i rekonwalescencji jest znacznie dłuższy i bardziej złożony — może trwać nawet kilka tygodni, a w niektórych przypadkach wymaga rehabilitacji w celu przywrócenia pełnej sprawności palca.
Leczenie zastrzału
Jak zlikwidować zastrzał na palcu? Leczenie zastrzału zależy od stopnia zaawansowania infekcji i głębokości zajętych tkanek. W przypadku łagodnych postaci, ograniczonych do powierzchownych warstw skóry, zwykle wystarcza regularna dezynfekcja, stosowanie maści przeciwbakteryjnych oraz – w razie potrzeby – leki przeciwbólowe.
Jeśli jednak stan zapalny postępuje, obejmując głębsze warstwy, konieczna jest interwencja specjalistyczna. W takich sytuacjach lekarz wykonuje nacięcie skóry w celu odprowadzenia ropy i dokładnie oczyszcza ognisko zakażenia za pomocą drenażu. W przypadku zastrzału ścięgnistego lub stawowego dodatkowo stosuje się płukanie jamy stawowej, usunięcie martwiczych tkanek (łyżeczkowanie) oraz unieruchomienie palca, by ograniczyć dalsze szerzenie się infekcji.
Jaki antybiotyk na zastrzał palca zazwyczaj się stosuje? Najczęściej są to preparaty skuteczne wobec gronkowców, np. amoksycylina z kwasem klawulanowym lub klindamycyna.
Jaka maść na zastrzał palca?
W leczeniu zastrzału palca miejscowe preparaty odgrywają fundamentalną rolę, zwłaszcza we wczesnym stadium zakażenia. Odpowiednia maść powinna zawierać substancje przeciwbakteryjne lub przeciwzapalne, które pomagają ograniczyć rozwój infekcji i łagodzą stan zapalny. W praktyce najczęściej stosuje się maści z antybiotykami, takie jak te zawierające: mupirocynę, bacytracynę czy też neomycynę.
Jakie są domowe sposoby na zastrzał palca?
W początkowym stadium, gdy zastrzał ma charakter powierzchowny i nie towarzyszą mu silny ból czy rozległy obrzęk, można wspomóc leczenie prostymi, domowymi metodami. Najważniejsze jest wówczas dokładne odkażenie miejsca zranienia, aby ograniczyć rozwój bakterii. Dobrym uzupełnieniem są okłady łagodzące, które działają przeciwzapalnie i wspomagają oczyszczanie rany. W tym celu można stosować np. napar z szałwii, rumianku czy nagietka lekarskiego, które znane są ze swoich właściwości antyseptycznych.
Powikłania nieleczonego zastrzału
Brak leczenia zastrzału może nieść poważne konsekwencje. Zakażenie, które początkowo ogranicza się do palca, może wnikać głębiej, uszkadzając ścięgna, stawy i kości, a także prowadzić do trwałej deformacji paznokcia lub zaburzenia sprawności ręki. W skrajnych przypadkach bakterie mogą przedostać się do krwi, wywołując sepsę — stan bezpośrednio zagrażający życiu.
Jak zapobiegać zastrzałowi?
Skuteczna profilaktyka zastrzału opiera się przede wszystkim na odpowiedniej higienie i ochronie skóry dłoni, szczególnie podczas czynności narażających na urazy. Choć nie da się całkowicie wyeliminować ryzyka zakażenia, stosowanie kilku prostych zasad znacząco je ogranicza. Aby zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia zastrzału, warto:
regularnie myć ręce i stosować ochronne kremy nawilżające, które wzmacniają barierę skóry;
używać rękawic ochronnych podczas prac domowych, ogrodowych czy majsterkowania;
unikać długiego moczenia dłoni, co osłabia naskórek i zwiększa jego podatność na urazy;
prawidłowo pielęgnować paznokcie — używać czystych narzędzi, nie wycinać skórek i unikać obgryzania paznokci;
niezwłocznie oczyszczać i dezynfekować drobne rany — myć je wodą z mydłem, stosować środki odkażające i zabezpieczać jałowym opatrunkiem;
kontrolować stan szczepienia przeciwko tężcowi — każda rana wiąże się z ryzykiem tego powikłania.
Ciepłe (ale nie gorące) kąpiele wodne mogą być pomocne we wczesnym stadium zastrzału, ponieważ poprawiają krążenie krwi, wspierają naturalne mechanizmy obronne organizmu i mogą łagodzić ból. Ważne jest jednak, by temperatura wody była umiarkowana — zbyt gorąca woda może dodatkowo podrażnić tkanki i pogorszyć stan zapalny.
W czym moczyć palec z zastrzałem?
Na początkowym etapie infekcji można moczyć palec w ciepłej wodzie z dodatkiem szarego mydła lub soli (1 łyżeczka soli kuchennej na szklankę wody) bądź w naparach ziołowych, takich jak szałwia, rumianek czy nagietek, które mają właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne.
Czy zastrzał można przebić?
Nie powinno się samodzielnie przekłuwać ani nacinać zastrzału. Takie działanie, wykonane w warunkach domowych, niesie wysokie ryzyko pogłębienia infekcji i uszkodzenia okolicznych tkanek. W przypadku obecności ropy lub pogarszających się objawów należy zgłosić się do specjalisty, który przeprowadzi bezpieczny zabieg chirurgiczny.
Czy wyciskać ropę z zastrzału?
Nie zaleca się samodzielnego wyciskania ropy z zastrzału. Może to prowadzić do dalszego rozprzestrzeniania się zakażenia w głąb tkanek, a w skrajnych przypadkach — do groźnych powikłań, takich jak sepsa.
Czy zastrzał sam zniknie?
Początkowy, bardzo powierzchowny zastrzał może ustąpić samoistnie po odpowiednim odkażeniu i pielęgnacji skóry. Jednak w momencie, gdy pojawia się ropa, nasilający się ból, obrzęk lub ograniczenie ruchomości palca, nie należy liczyć na samoistne wyleczenie.
Zastrzał palca: objawy, przyczyny i leczenie – podsumowanie
Podsumowując, zastrzał palca to stan zapalny, którego nie należy lekceważyć — szybka reakcja i odpowiednie postępowanie mają kluczowe znaczenie dla uniknięcia powikłań. Warto pamiętać o kilku istotnych kwestiach:
zastrzał najczęściej powstaje w wyniku drobnych urazów skóry, takich jak skaleczenia, zadrapania czy ukłucia, które umożliwiają wniknięcie bakterii, głównie gronkowca złocistego;
do charakterystycznych objawów należą zaczerwienienie i obrzęk palca, nasilający się, pulsujący ból, gromadzenie się ropy, a w bardziej zaawansowanych przypadkach także ograniczenie ruchomości, gorączka oraz dreszcze;
leczenie zależy od stopnia zaawansowania infekcji. W łagodnych przypadkach wystarczająca może być miejscowa dezynfekcja i stosowanie maści przeciwbakteryjnych, natomiast w poważniejszych sytuacjach konieczne jest chirurgiczne nacięcie, drenaż ropy oraz antybiotykoterapia;
w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia zastrzału, podczas prac ręcznych należy nosić rękawice ochronne, dbać o prawidłową higienę dłoni i paznokci, a także szybko oczyszczać i zabezpieczać nawet drobne skaleczenia.
Pamiętaj — jeśli zauważysz niepokojące zmiany, nie czekaj. Zgłoś się do lekarza i przeprowadź odpowiednie badania, by uniknąć poważniejszych problemów zdrowotnych.
Soplówka jeżowata to grzyb, który od dawna stosuje się w medycynie chińskiej. Ostatnio zyskuje coraz większą popularność również poza Azją. Co warto wiedzieć na jego temat? Jakie jest działanie soplówki jeżowatej i czy każdy może korzystać z jej cennych właściwości? Przeczytaj nasz artykuł, aby poznać odpowiedzi na te pytania.
Soplówka jeżowata (Hericium erinaceus) to gatunek grzyba, który od dawna stosuje się w medycynie chińskiej. Od kilkunastu lat wzbudza również zainteresowanie badaczy z całego świata. Do tej pory ustalili oni, że soplówka jeżowata jest źródłem wielu cennych substancji o działaniu prozdrowotnym i może być stosowana wspomagająco m.in. w schorzeniach gastrologicznych i neurologicznych.
Rodzaj soplówka (Hericium) obejmuje 14 gatunków. Jednym z nich jest soplówka jeżowata, którą potocznie nazywa się „lwią grzywą”, „grzybem małpim” lub „Yamabushitake”. Jest to grzyb saprofityczny (czasami pasożyt drzew), który występuje na obumierających lub martwych drzewach z rodzajów Ulmus spp., Acer spp., Quercus spp., Juglans spp. i Fagus spp.
Soplówka jeżowata bywa kojarzona z Azją, ale warto wiedzieć, że występuje również w stanie naturalnym w Polsce. Od 1995 roku jest objęta ścisłą ochroną, co wynika z braku ciągłości naturalnych drzewostanów zawierających dęby i buki oraz zmian klimatycznych.
Komercyjnie wykorzystuje się 4 gatunki należące do rodzaju soplówka. Pierwsze uprawy tych grzybów powstały w Chinach. Na początku opracowano technologię otrzymywania z upraw owocników soplówki jeżowatej. W Polsce nazywa się ją „uprawą na drzewie”, ponieważ jest prowadzona na pniach i kłodach drzew liściastych (najczęściej buku lub dębu) w warunkach półnaturalnych.
Owocniki grzybów wyrastają z przerośniętego drewna po roku i plonują. Trwa to, dopóki nie wykorzystają składników odżywczych zużytych w drewnie. Wzrost zazwyczaj kończy się po około 5-6 latach.
Soplówka jeżowata: właściwości grzyba
Prozdrowotne działanie soplówki jeżowatej sprawiło, że dziś jest uznawana nie tylko za przysmak, ale i grzyba leczniczego. Owocniki stosuje się od ponad 1000 lat w Chinach, a ich działanie farmakologiczne jest intensywnie badane od około 20 lat przez badaczy z całego świata.
W skład Hericium erinaceus wchodzą substancje, które:
stymulują wzrost komórek nerwowych,
zmniejszają poziom cholesterolu,
pobudzają funkcjonowanie przewodu pokarmowego (głównie wątroby i żołądka),
wykazują potencjalne działanie przeciwnowotworowe – co wymaga jednak dalszych badań celem potwierdzenia tego działania.
Jednym z najważniejszych składników, decydujących o cennych właściwościach soplówki jeżowatej, są polisacharydy. Należy do nich chityna, która buduje strzępki tworzące grzybnię. Zaobserwowano, że ma działanie hipoglikemiczne, przeciwzapalne i przeciwwirusowe. Ponadto wpływa korzystnie na układ immunologiczny i reguluje ciśnienie krwi.
Na co soplówka jeżowata? Działanie grzyba na organizm
Na co pomaga soplówka jeżowata? Jej działanie prozdrowotne jest szerokie, co oznacza, że mogą korzystać z niego osoby zmagające się z różnymi problemami zdrowotnymi.
Soplówka jeżowata a Hashimoto
Soplówka jeżowata wykazuje działanie przeciwzapalne i wspomaga funkcjonowanie układu nerwowego, a dodatkowo zawarta w niej chityna może wspierać proces odchudzania. Wszystkie te właściwości są ważne w leczeniu wspomagającym Hashimoto. Jednak osoby, które zmagają się z tą chorobą, powinny zachować szczególną ostrożność i skonsultować chęć stosowania soplówki jeżowatej z lekarzem.
Należy pamiętać, że lwia grzywa zawiera składniki, które stymulują działanie układu immunologicznego. Może być to niekorzystne w przypadku chorób autoimmunologicznych, do których należy Hashimoto.
Soplówka jeżowata nerwica
W przeciwieństwie do zwykłych grzybów występujących w sklepach spożywczych (np. shiitake), lecznicze grzyby funkcjonalne zawierają bioaktywne związki, które mogą wpływać zarówno na zdrowie mózgu, jak i ogólne samopoczucie.
Lwia grzywa jest jednym z grzybów leczniczych o najlepiej udokumentowanym w badaniach naukowych działaniu wspomagającym pracę ośrodkowego układu nerwowego. Tym samym może wspierać zdrowie psychiczne osób z nerwicą.
Soplówka jeżowata na pamięć
W Australii badania przedkliniczne wykazały, że soplówka jeżowata ma znaczący wpływ na wzrost komórek mózgowych i poprawę pamięci. Z czego to wynika?
Badacze zaobserwowali, że lwia grzywa zawiera m.in. hericenony i erinacyny, które mogą stymulować wzrost neuronów i komórek glejowych znajdujących się w mózgu. To właśnie te aktywne związki razem z innymi składnikami lwiej grzywy (polisacharydami, alkaloidami i laktonami) mogą pomóc w poprawie pamięci.
Jak stosować soplówkę jeżowatą, z czym nie należy jej łączyć? Zalecane dawkowanie może różnić się w zależności od indywidualnych potrzeb i rodzaju suplementu. Przed rozpoczęciem suplementacji należy zapoznać się ze szczegółowymi zasadami dawkowania podanymi przez producenta.
Soplówka jeżowata uważana jest za bezpieczny, jadalny grzyb, który nie ma wielu przeciwwskazań. Przy czym trzeba pamiętać o skonsultowaniu z lekarzem kwestii jednoczesnego przyjmowania leków i innych suplementów diety.
Suplementy diety z soplówką jeżowatą uznawane są za stosunkowo bezpieczne. Poniżej charakterystyka najważniejszych przeciwwskazań do stosowania tego preparatu.
Soplówka jeżowata: przeciwwskazania
Jakie są przeciwwskazania do stosowania soplówki jeżowatej? Suplementacja ekstraktów z lwiej grzywy nie jest zalecana osobom po przeszczepach organów oraz u pacjentów obciążonych schorzeniami autoimmunologicznymi. Nie rekomenduje się jej również tym, którzy mają alergię na grzyby. Preparat jest przeciwwskazany do stosowania u kobiet w ciąży i w trakcie laktacji. Przed zastosowaniem preparatu warto skonsultować się ze swoim lekarzem.
Podsumowanie: czym jest soplówka jeżowata i czy ją stosować?
Soplówka jeżowata to grzyb jadalny, który cieszy się dużym uznaniem w medycynie chińskiej. Od pewnego czasu obserwuje się wzrost zainteresowania jej właściwościami również wśród badaczy z innych zakątków świata. Dotychczas udało im się ustalić, że lwia grzywa ma liczne właściwości prozdrowotne – zawarte w niej składniki działają stymulująco na układ immunologiczny, wspomagają funkcjonowanie układu nerwowego i pokarmowego, pomagają unormować poziom cholesterolu i glukozy we krwi, a nawet wspierają proces odchudzania. Patrząc na tę listę widać, że wiele osób może skorzystać z cennych właściwości tego grzyba. Jednak warto pamiętać, że choć soplówka jeżowata jest uznawana za bezpieczną, są pewne przeciwwskazania do jej stosowania. W razie wątpliwości należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk
Bibliografia
Martínez-Mármol R, Chai Y, Conroy JN, Khan Z, Hong SM, Kim SB, Gormal RS, Lee DH, Lee JK, Coulson EJ, Lee MK, Kim SY, Meunier FA. Hericerin derivatives activates a pan-neurotrophic pathway in central hippocampal neurons converging to ERK1/2 signaling enhancing spatial memory. J Neurochem. 2023 Jun;165(6):791-808.
Roda E, Priori EC, Ratto D, De Luca F, Di Iorio C, Angelone P, Locatelli CA, Desiderio A, Goppa L, Savino E, Bottone MG, Rossi P. Neuroprotective Metabolites of Hericium erinaceus Promote Neuro-Healthy Aging. Int J Mol Sci. 2021 Jun 15;22(12):6379.
Karmańska, Aleksandra. „Skład chemiczny i wartość odżywcza–Buna Shimeji (Hypiszygus tessalatus i sopkówki jeżowatej (Hericium erinaceus).” Bromat. Chem. Toksykol 45.4 (2012): 1271-1275.
Szczelina odbytu to jedno z najczęstszych, a zarazem najbardziej bolesnych schorzeń proktologicznych. Choć u większości pacjentów goi się samoistnie w ciągu kilku tygodni, nieleczona może przejść w formę przewlekłą i znacząco obniżyć jakość życia. W artykule przedstawiamy kluczowe informacje: definicję, objawy, przyczyny oraz metody diagnostyki i leczenia. Podpowiadamy również, jak dieta i codzienne nawyki mogą wspierać proces gojenia.
Szczelina odbytu to wąskie pęknięcie delikatnej skóry i śluzówki, które wyściełają końcowy odcinek jelita (kanał odbytu). Najczęściej pojawia się na tylnej ściance, dokładnie w linii środkowej. Ze względu na czas trwania wyróżnia się:
Najczęstsze objawy szczeliny odbytu to: nagły, ostry ból podczas wypróżniania (może utrzymywać się do kilku godzin); jasnoczerwona krew na papierze toaletowym lub w muszli; pieczenie, świąd i uczucie „rozrywania” w okolicy odbytu; odruchowe napinanie zwieracza i lęk przed kolejnym wypróżnieniem.
U najmłodszych pacjentów szczelina najczęściej wynika z nawykowego wstrzymywania stolca i diety ubogiej w błonnik. Typowe objawy to: płacz podczas wypróżniania, ślady krwi na pieluszce lub papierze oraz unikanie parcia. Postępowanie opiera się głównie na modyfikacji diety (więcej błonnika i płynów), edukacji rodziców i treningu toaletowego oraz maściach znieczulających dostosowanych do wieku dziecka.
Rozpoznanie stawia lekarz na podstawie wywiadu i badania okolicy odbytu. Gdy obraz kliniczny jest nietypowy lub dolegliwości utrzymują się pomimo leczenia, wykonuje się:
anoskopię (oglądanie kanału odbytu krótkim wziernikiem) lub rektoskopię (badanie dalszego odcinka odbytnicy),
kolonoskopię (przy podejrzeniu nieswoistych chorób zapalnych jelit (IBD) lub nowotworu),
badania laboratoryjne w kierunku chorób zakaźnych (np. HIV, kiły, chlamydiozy).
Jak leczyć szczelinę odbytu?
Leczenie zachowawcze (złoty standard)
Dieta bogata w błonnik i odpowiednie nawodnienie,
Ciepłe, 10‑minutowe nasiadówki 2–3 × dziennie,
Maści lub żele z lidokainą (działanie przeciwbólowe),
Maści rozkurczające mięsień zwieracza: nifedypina, diltiazem lub nitrogliceryna (zgodnie z zaleceniem lekarza).
Doustne środki zmiękczające stolec (np. laktuloza, makrogole).
Stosowanie powyższych metod pozwala wyleczyć większość ostrych szczelin bez potrzeby interwencji chirurgicznej.
Leczenie inwazyjne
Gdy objawy utrzymują się > 6–8 tyg. mimo pełnego leczenia zachowawczego, rozważa się: iniekcję toksyny botulinowej do zwieracza; boczną sfinkterotomię wewnętrzną – skuteczność > 90 %, niskie ryzyko nietrzymania gazów lub stolca przy odpowiedniej kwalifikacji.
Dieta wspomagająca leczenie szczeliny odbytu
Dobrze skomponowana dieta działa jak naturalny „opatrunek” od środka: zmiękcza stolec, ułatwia wypróżnianie i ogranicza mechaniczne drażnienie pęknięcia. Błonnik wiąże wodę, tworząc miękką masę kałową, a fermentowane produkty mleczne wspierają korzystną mikroflorę, która sprzyja regeneracji tkanek. Dzięki temu szczelina goi się szybciej i rzadziej przechodzi w formę przewlekłą.
Produkty zalecane: świeże warzywa i owoce, pełnoziarniste zboża, nasiona roślin strączkowych, orzechy, siemię lniane, fermentowane produkty mleczne.
Do ograniczenia: biały ryż, rafinowane pieczywo, nadmiar bananów i czekolady, ostre przyprawy, alkohol, nadmierna kawa, żywność wysokoprzetworzona.
Nieleczona może przejść w formę przewlekłą, prowadzić do przewlekłego bólu, infekcji, powstania przetoki (czyli nieprawidłowego kanału łączącego odbyt ze skórą) lub ropnia, a rzadko do zwężenia kanału odbytu.
Czy szczelina odbytu boli cały czas?
Najsilniejszy ból występuje podczas i tuż po defekacji, lecz w przewlekłej postaci dyskomfort może utrzymywać się przez cały dzień.
Co się stanie, jeśli szczelina nie zagoi się?
Przewlekły stan zapalny sprzyja powikłaniom (przetoka, ropień). Długotrwały ból zwiększa napięcie zwieracza, co dodatkowo utrudnia gojenie.
Czy szczeliny odbytu widać na zewnątrz?
U większości osób widoczne jest małe pęknięcie lub fałd wartowniczy przy brzegu odbytu, jednak do potwierdzenia diagnozy konieczne jest badanie lekarskie.
Z czym można pomylić szczelinę odbytu?
Najczęściej z hemoroidami, przetoką, ropniem, chorobami zapalnymi jelit i rakiem kanału odbytu – wszystkie wymagają różnicowania.
Szczelina odbytu – podsumowanie
Szczelina odbytu to bolesne pęknięcie błony śluzowej kanału odbytu.
Zwykle wynika z zaparć lub biegunek.
Dieta bogata w błonnik, ciepłe nasiadówki i maści rozkurczające leczą większość świeżych szczelin.
Utrzymujące się objawy (> 6–8 tyg.) wymagają konsultacji i niekiedy zabiegu sfinkterotomii, by zapobiec powikłaniom.
Bibliografia
Ciesielski P., Kołodziejczak M. Szczelina odbytu. Interna Szczeklika, mp.pl, 2024.
Urosepsa to poważne powikłanie zakażenia układu moczowego, które może prowadzić do niewydolności narządów i zagrażać życiu. W artykule wyjaśniamy, czym jest urosepsa, jakie są jej objawy i przyczyny oraz jak wygląda diagnostyka i leczenie. Dowiedz się, kto jest szczególnie narażony i dlaczego szybka reakcja jest kluczowa.
Urosepsa, czyli posocznica moczowa, to stan ogólnoustrojowej reakcji zapalnej organizmu (SIRS) wywołanej zakażeniem układu moczowego, prowadzącej do zaburzenia funkcjonowania wielu narządów. Proces ten jest odpowiedzią immunologiczną na obecność patogenu i jego toksyn, które przedostały się z dróg moczowych do krwiobiegu. W przebiegu urosepsy może dojść do aktywacji kaskady cytokin, rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC) oraz niewydolności krążeniowo-oddechowej. To jedno z najcięższych powikłań zakażeń układu moczowego, które można jednak często skutecznie leczyć, jeśli zostanie wcześnie rozpoznane.
Sepsa a urosepsa: różnice
Sepsa to ogólnoustrojowa reakcja zapalna wywołana infekcją. Urosepsa jest jej szczególną postacią, gdy źródłem zakażenia jest układ moczowy. W przypadku urosepsy do infekcji najczęściej dochodzi wskutek ZUM z przeszkodą w odpływie moczu, kamicy nerkowej czy po zabiegach urologicznych (np. przezcewkowa resekcja stercza, PCNL – przezskórna nefrolitotomia, biopsja stercza).
Według danych epidemiologicznych, ZUM stanowi źródło sepsy w około 30% przypadków ciężkiej sepsy i wstrząsu septycznego.
Warto wiedzieć: Objawy mogą być niespecyficzne, zwłaszcza u osób starszych lub z demencją. Warto pamiętać, że obecność cewnika często maskuje typowe objawy zakażenia.
Czy urosepsa jest niebezpieczna?
Tak. Urosepsa to stan bezpośrednio zagrażający życiu. Śmiertelność w przypadkach ciężkiej sepsy lub wstrząsu septycznego wynosi od 28% do 41%. Szybkie rozpoznanie i wdrożenie leczenia są kluczowe dla rokowania pacjenta.
W ciężkich przypadkach może dojść do niewydolności wielonarządowej, wstrząsu septycznego, DIC i zgonu.
Leczenie chorych z urosepsą: jak długo w szpitalu?
Czas hospitalizacji zależy od ciężkości stanu pacjenta i skuteczności leczenia. Leczenie urosepsy obejmuje:
antybiotykoterapię dożylną (empiryczną, a następnie celowaną),
drenaż układu moczowego w razie przeszkody (np. nefrostomia, cewnik DJ),
leczenie powikłań (np. niewydolności nerek – hemodializa),
monitorowanie parametrów życiowych i biomarkerów (np. prokalcytonina, CRP, mleczany).
Antybiotykoterapia powinna rozpocząć się natychmiast po pobraniu materiału do badań, nie później niż 45 minut od rozpoznania. Leczenie zwykle trwa 7-14 dni, ale może być dłuższe przy powikłaniach.
Krosty na plecach mogą towarzyszyć wielu jednostkom chorobowym, zarówno infekcyjnym, jak i nieinfekcyjnym. Z czym wiążą się bolesne krosty na plecach? Czy krosty na plecach u kobiety mogą być związane ze zmianami hormonalnymi? Jak powinna wyglądać diagnostyka tych zmian skórnych? Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się więcej na ten ważny temat.
Na wstępie tego artykułu należy wyjaśnić, co to są krosty. Krosty to wykwity wyniosłe ponad poziom skóry, które są wyczuwalne palpacyjnie podczas badania pacjenta. Są wypełnione treścią ropną, która przyjmuje typowo biało-żółte zabarwienie. Wykwity te mogą być jałowe – takie zmiany nie są wówczas związane z infekcją skóry. Wyróżniamy również tak zwane krosty niejałowe, które towarzyszą schorzeniom infekcyjnym.
Warto wiedzieć, że w dermatologii wyróżniamy dwa rodzaje wykwitów, mianowicie:
wykwity pierwotne,
wykwity wtórne.
Jeżeli krosta od samego początku wypełniona jest treścią ropną, to wówczas zaliczana jest do wykwitów pierwotnych. Natomiast, gdy powstaje na przykład z pęcherza, wypełnionego początkowo treścią surowiczą, uznawana jest za wykwit wtórny. Przekształcenie się pęcherza w krostę związane jest typowo z nadkażeniem bakteryjnym zmiany.
Jakie jednostki dermatologiczne mogą objawiać się obecnością krost na plecach? Wykwity te są elementem obrazu klinicznego między innymi takich schorzeń jak:
trądzik pospolity – w tej jednostce chorobowej zmiany o typie krost mogą pojawiać się również na twarzy i klatce piersiowej, a poza krostami obserwuje się również zaskórniki, grudki, a niekiedy torbiele,
zapalenie mieszków włosowych – jest to schorzenie infekcyjne, spowodowane najczęściej przez bakterie, w tym przypadku obserwuje się krosty związane z mieszkami włosowymi, którym towarzyszą zmiany rumieniowe, nawracające zapalenie mieszków włosowych towarzyszy niekiedy zaburzeniom odporności i cukrzycy,
łuszczyca krostkowa – jest to jedna z odmian łuszczycy, która cechuje się obecnością jałowych krost, niezwiązanych z mieszkami włosowymi, choroba ta jest powiązana z czynnikami immunologicznymi, genetycznymi, a także środowiskowymi; zmiany skórne mogą się pojawiać na skórze całego ciała,
osutki polekowe – zmiany skórne wywołane przez leki mogą mieć bardzo różną morfologię, obserwuje się obecność krost, bąbli, grudek, a także pęcherzy. Osutki polekowe często są efektem przyjęcia antybiotyku lub leku przeciwbólowego, ale mogą pojawić się również po wielu innych substancjach,
infekcje wirusowe, w tym ospa wietrzna i półpasiec – jest to schorzenie wywołane przez wirusa ospy i półpaśca, które ma różną manifestację: w przypadku ospy wietrznej obserwuje się rozsiane zmiany pod postacią rumienia, grudek, pęcherzyków i krost; z kolei półpasiec w klasycznej postaci zajmuje ograniczony obszar, wzdłuż jednego dermatomu, po jednej stronie ciała (często na tułowiu),
infekcje grzybicze – niekiedy w obrębie zmian grzybiczych mogą pojawić się krosty, klasycznie na obwodzie zmiany,
zespół Sneddona-Wilkinsona – rzadka, przewlekła choroba, w której zmiany o typie niewielkich, wiotkich krost mogą pojawić się na plecach, ale również w fałdach skóry, pachwinach i na kończynach.
Bolesne krosty na plecach: u kogo mogą się pojawić?
Bolesne krosty mogą pojawić się zarówno u osób dorosłych, jak i u dzieci. Bolące krosty na plecach często związane są z trądzikiem pospolitym, szczególnie, gdy krostom towarzyszą torbiele i guzy zapalne. Tego rodzaju zmiany skórne związane są z wysokim ryzykiem bliznowacenia i wymagają podjęcia odpowiedniego leczenia dermatologicznego.
Czy można zapobiec powstawaniu czerwonych, bolesnych lub swędzących krost na plecach?
To, czy możliwe jest zapobieganie powstawaniu swędzących krost na plecach, zależy przede wszystkim od ich przyczyny. W przypadku trądziku pospolitego niezwykle ważne jest podjęcie odpowiedniej terapii. Z kolei w odniesieniu do zapalenia mieszków włosowych, ważna jest prawidłowa higiena skóry, noszenie naturalnych, przewiewnych ubrań, a także wspieranie odporności organizmu.
Diagnostyka przyczyny krost na plecach: jak przebiega?
W pierwszym kroku należy udać się do lekarza dermatologa, który przeprowadzi z pacjentem dokładny wywiad i ocenę stanu skóry. Badania i procedury, które mogą być wykonane w celu zdiagnozowania przyczyny pojawiania się krost na plecach to między innymi:
wymaz ze zmian skórnych – w przypadku podejrzenia etiologii infekcyjnej,
badanie histopatologiczne wycinka skóry – w celu potwierdzenia rozpoznania łuszczycy krostkowej, czy zespołu Sneddona-Wilkinsona,
badanie stężenia glukozy w surowicy– badanie warto wykonać w sytuacji przedłużających się i nawracających zapaleń mieszków włosowych,
badanie mykologiczne (zeskrobiny skóry) – przy podejrzeniu grzybicy,
dermatoskopia – a więc oglądanie zmian w powiększeniu, może być pomocna w różnicowaniu wielu jednostek dermatologicznych,
Możliwości profilaktyki krost na plecach zależą głównie od przyczyny dolegliwości. W celu uzyskania odpowiednich zaleceń terapeutycznych warto udać się do lekarza dermatologa. Na przykład w przypadku łuszczycy krostkowej należy zrezygnować z używek, ponieważ alkohol i papierosy są istotnym czynnikiem sprzyjającym zaostrzeniom. Dotyczy to większości schorzeń dermatologicznych.
Krosty na plecach – jak się pozbyć?
Pierwszym krokiem jest zdecydowanie wizyta u lekarza i zastosowanie się do otrzymanych zaleceń. Postępowanie w przebiegu krost na plecach zależy od konkretnej jednostki chorobowej oraz indywidualnej sytuacji klinicznej, w jakiej znajduje się pacjent. Czynnikami, które będą wspierać poprawę stanu skóry jest z pewnością przestrzeganie zasad higieny, noszenie przewiewnej odzieży, a także stosowanie zróżnicowanej i zbilansowanej diety.
Nie warto polegać na zasłyszanych, czy przeczytanych w internecie domowych radach na krosty na plecach. Dlaczego? Opóźnienie włączenia odpowiedniego leczenia dermatologicznego może pogorszyć przebieg choroby. W przypadku trądziku pospolitego takie postępowanie może grozić pojawieniem się trwałych zmian pod postacią blizn. Leczenie należy prowadzić pod opieką lekarza. To na czym można się skupić samodzielnie to odpowiednia higiena oraz unikanie używek i przetworzonej żywności, o dużej zawartości węglowodanów prostych.
Leczenie przyczyn powstawania krost na plecach
Wybór terapii zależy od konkretnej jednostki chorobowej. Jak przedstawia się leczenie krost na plecach w danej sytuacji? Mianowicie, w przebiegu:
trądziku pospolitego – stosuje się antybiotyki doustne, leki miejscowe w postaci kremów i żeli z zawartością retinoidów czy nadtlenku benzoilu, a także izotretynoinę w postaci ogólnej (leczenie doustne),
łuszczycy krostkowej – leki miejscowe z zawartością kortykosteroidów i substancji złuszczających, a także leki stosowane ogólnie takie jak acytretyna, cyklosporyna, czy metotreksat, a także leki biologiczne,
zapalenia mieszków włosowych – zarówno antybiotyki w postaci miejscowej, jak i ogólnej,
w zespole Sneddona-Wilkinsona – retinoidy, cyklosporyna i dapson, który jest w tym przypadku lekiem z wyboru,
infekcji grzybiczych – leki przeciwgrzybicze miejscowe (kremy, maści), jak i w postaci tabletek.
Pojawienie się krost na plecach może mieć wiele przyczyn, co sprawia, że dolegliwości te budzą wśród pacjentów wiele obaw i pytań. Poniżej odpowiedzi na kilka z nich.
Jakie są przyczyny krostek na plecach u kobiet?
Krosty na plecach u kobiet mogą mieć wiele przyczyn. Takie zmiany mogą pojawić się w przebiegu schorzeń zapalnych, w tym łuszczycy krostkowej, a także w przebiegu schorzeń infekcyjnych takich jak zapalenie mieszków włosowych. W przypadku trądziku pospolitego na skórze pleców, szczególnie u pacjentek dorosłych, warto skonsultować się z ginekologiem. Niekiedy tego rodzaju zmiany (zarówno na twarzy, jak i plecach) mogą być związane ze schorzeniami ginekologicznymi, w tym zespołem policystycznych jajników (PCOS).
Jakie są przyczyny krostek na barkach i plecach?
Krostki na barkach i plecach to często zmiany w przebiegu trądziku pospolitego, ale nie zawsze. Inne przyczyny tego rodzaju wykwitów to zapalenie mieszków włosowych, łuszczyca krostkowa czy zespół Sneddona-Wilkinsona.
Krosty na plecach u dorosłego pacjenta mogą towarzyszyć wielu jednostkom dermatologicznym, zarówno związanym z infekcjami skóry, jak i schorzeniami przewlekłymi.
W diagnostyce tego rodzaju wykwitów niezwykle istotna jest konsultacja dermatologiczna. Czasami konieczne jest wykonanie dodatkowych badań mikrobiologicznych, laboratoryjnych, a także histopatologicznych.
Leczenie zależy od konkretnej przyczyny pojawiania się krost i może obejmować zastosowanie antybiotyków, glikokortykosteroidów, a także leków immunosupresyjnych takich jak cyklosporyna czy metotreksat.
Bibliografia
L. Rudnicka i inni, Współczesna Dermatologia, PZWL, Warszawa 2022,
L. Bolognia i inni, Fourth Edition Dermatologia, Medipage, Warszawa 2022,
A. Szczeklik, Piotr Gajewski, Interna Szczeklika, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020/2021,
A. Dembińska-Kieć i inni, Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2005 (dodruk), s. 654–659.
