Badanie cholesterolu całkowitego - Cholesterol całkowity (I99)

Badanie cholesterolu całkowitego w surowicy jest wykonywane jako badanie przesiewowe oceniające ryzyko hipercholesterolemii oraz służy jako podstawa do oceny innych ważnych parametrów z panelu badań lipidowych (lipidogramu): cholesterolu HDL, cholesterolu LDL i Nie-HDL, które są wskaźnikami w ocenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych w skali SCORE 2.

Cholesterol to związek chemiczny, który zaliczany jest do lipidów. Cholesterol jest składnikiem struktury błon komórkowych, otoczki mielinowej nerwów, jest prekursorem służącym do syntezy hormonów sterydowych (w tym płciowych hormonów męskich i żeńskich), uczestniczy w wytwarzaniu kwasów żółciowych oraz w syntezie witaminy D.

Cholesterol jest dostarczany z pożywieniem, ale również organizm samodzielnie syntetyzuje ten związek w wątrobie i ścianie jelita. Stężenie cholesterolu całkowitego we krwi jest wypadkową metabolizmu cząstek lipoproteinowych odpowiadających za jego transport pomiędzy wątrobą (cholesterol syntetyzowany endogennie) a jelitami, gdzie jest wchłaniany w procesach trawienia (cholesterol egzogenny - pokarmowy).

Na cholesterol całkowity składa się kilka różnych frakcji, w zależności od struktury białek, z którymi tworzy kompleksy zwane lipoproteinami, a które pomagają w jego transporcie, odkładaniu w tkankach, degradacji i eliminacji z organizmu. Dwie główne frakcje cholesterolu to cholesterol-HDL (tzw. „dobry cholesterol”) oraz cholesterol-LDL (tzw. „zły cholesterol”).

Obecnie dla celów oceny ryzyka sercowo-naczyniowego wyliczana jest frakcja cholesterolu Nie-HDL, na podstawie różnicy między cholesterolem całkowitym a cholesterolem frakcji HDL. Cholesterol Nie-HDL zawiera w swoim składzie poza cholesterolem LDL, także frakcje IDL, VLDL, remnanty chylomikronów, czyli odzwierciedla zawartość w osoczu wszystkich lipoprotein uczestniczących w inicjacji aterogenezy, rozwoju i destabilizacji blaszek miażdżycowych. Jest to bardzo istotny wskaźnik ryzyka sercowo-naczyniowego

Wysoki poziom cholesterolu całkowitego może wynikać z diety zawierającej zbyt dużą zawartość tłuszczów nasyconych, z bardzo mało aktywnego stylu życia, z niedoczynności tarczycy, chorób wątroby, chorób nerek, ze stosowania leków (glikokortykoidów, prostaglandyn) oraz na skutek uwarunkowań genetycznych (hipercholesterolemia rodzinna, rodzinny defekt apolipoproteiny B100, hipercholesterolemia wielogenowa).

Obniżone stężenia cholesterolu całkowitego obserwuje się w nadczynności tarczycy, zaawansowanych i ciężkich chorobach wątroby, w wyniszczeniu.

Cholesterol całkowity - kto i kiedy powinien wykonać badanie?

Badanie cholesterolu całkowitego w surowicy wskazane jest okresowo do wykonania u osób dorosłych jako przesiewowe badanie profilaktyczne, a szczególnie u osób z grupy ryzyka:

palacze papierosów, osoby z otyłością i nadwagą, prowadzący siedzący, mało aktywny tryb życia, osoby popełniające błędy żywieniowe (diety bogatotłuszczowe), osoby z cukrzycą lub w stanie przedcukrzycowym, osoby z nadciśnieniem tętniczym, osoby z chorobami wątroby i nerek, osoby z dysfunkcją gruczołu tarczycowego, osoby z rodzinnymi skłonnościami do rozwoju dyslipidemii, hipercholesterolemii, z chorobą niedokrwienną serca.

Dodatkowe przygotowanie

Kilka dni przed pobraniem nie zmieniaj diety, ale staraj się unikać pokarmów wysokotłuszczowych i alkoholu.