Sklep
Strona główna Blog

Borelioza: objawy, badania, powikłania i leczenie

Agata Strukow
-
0
Borelioza: objawy, badania, powikłania i leczenie

Borelioza z Lyme to obecnie najbardziej rozpowszechniona w Polsce choroba odkleszczowa. W 2024 roku zdiagnozowano 29 347 przypadków boreliozy z Lyme, co oznacza o ponad 4 000 zachorowań więcej, niż w 2023 roku. Jedyny pewny objaw choroby to rumień wędrujący. Jakie mogą być inne objawy boreliozy, jak ją diagnozować, jak się leczy boreliozę i czy mamy już szczepionkę? Zapraszamy do artykułu.

Spis treści:

  1. Co to jest borelioza?
  2. Borelioza – objawy
  3. Diagnostyka boreliozy
  4. Borelioza – leczenie
  5. Borelioza a profilaktyka
  6. Borelioza – często zadawane pytania
  7. Borelioza: objawy, badania, skutki i leczenie – podsumowanie najważniejszych informacji

Co to jest borelioza?

Borelioza z Lyme jest chorobą zakaźną przenoszoną przez kleszcze.

Aktywność kleszczy w Polsce rozpoczyna się zazwyczaj wiosną, kiedy temperatura gleby osiąga 5-7 stopni Celsjusza – dzieje się to zwykle między marcem a kwietniem. Ich populacja jest największa w maju i czerwcu, zmniejsza się latem, a następnie wzrasta ponowie jesienią, we wrześniu i październiku.

Choć tradycyjnie kleszcze żerują do listopada, coraz cieplejsze zimy sprawiają, że można je spotkać w również poza tym typowym okresem ich żerowania.

Ukąszenie przez kleszcza nie oznacza zakażenia bakterią, nie każdy kleszcz jest nosicielem bakterii. Ponadto usunięcie pajęczaka w ciągu 24 godzin znacząco zmniejsza ryzyko zachorowania.

W Europie przyczyną boreliozy są trzy gatunki bakterii: B. garinii, B. afzelii, B. burgdorferi sensu stricto, łącznie nazywane Borrelia burgdorferi sensu lato.

Więcej o tym jakie jeszcze choroby przenoszą kleszcze i jak prawidłowo usunąć kleszcza w artykule: Sezon na kleszcze

Borelioza – objawy

Borelioza jest chorobą, której typowym objawem jest występujący w początkowym stadium objaw skórny – rumień wędrujący. Niewykryta w tym okresie i nieleczona borelioza może prowadzić do poważnych skutków, takich jak zaburzenia neurologiczne – neuroborelioza czy zapalenie stawów – borelioza stawowa. Skutkiem boreliozy mogą być również problemy kardiologiczne, takie jak zapalenie mięśnia sercowego.

Wczesne objawy boreliozy

Pierwsze stadium boreliozy – borelioza wczesna miejscowa – objawia się rumieniem wędrującym. Występuje u ok. 60-80% chorych i jest zmianą skórną powstającą wokół miejsca ukąszenia kleszcza, o średnicy powyżej 5 cm z tendencją do powiększania się – stąd nazwa rumień wędrujący.

Uwidacznia się w ciągu 3-30 dni i jest tak charakterystycznym objawem, iż jego obecność wystarcza do rozpoznania choroby, bez konieczności wykonywania badań krwi.

Objaw skórny boreliozy może być jedynym jej symptomem, może również współistnieć z objawami grypopodobnymi, takimi jak: zmęczenie, bóle głowy, bóle mięśni i bóle stawów.

borelioza rozpoznanie zakażenia infografika

Czym objawia się borelioza wczesna rozsiana

Stadium 2 (borelioza wczesna rozsiana) to okres, w którym może dochodzić do zakażenia wielu narządów i układów w organizmie – w ciągu kilku tygodni krętki za pośrednictwem krwi i naczyń limfatycznych rozsiewają się, dając różnorodne objawy. Mogą przyjmować postać:

  • rumienia mnogiego – licznych wtórnych rumieni wędrujących.
  • objawy grypopodobne – gorączka, osłabienie, bóle mięśniowe, bóle głowy.
  • zaburzenia pracy serca – występują rzadko, ustępują samoistnie lub pod wpływem antybiotyków.
  • objawów stawowych – zapalenie najczęściej jednego stawu (kolanowego, łokciowego, skokowego).
  • objawów ze strony układu nerwowego – zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, porażenia nerwu twarzowego, zapalenia nerwów.

Więcej o tym czym jest boreliozowe zapalenie stawów i jak je odróżnić od innych chorób stawów w artykule: Borelioza stawowa (boreliozowe zapalenie stawów) – objawy, leczenie

Objawy boreliozy późnej – stadium 3

Występuje zwykle po upływie około 6 miesięcy od momentu zakażenia. Jest to uogólnione zapalenie stawów, mogą występować zaburzenia mowy, czucia, pamięci – stanowiące objawy późnych zmian neurologicznych. Dochodzi do zapalenia mózgu i rdzenia. W płynie mózgowo-rdzeniowym obecne są przeciwciała w klasie IgG. Objawy trzeciego stadium boreliozy mogą wystąpić nawet do kilkunastu miesięcy od ukąszenia przez kleszcza.

Diagnostyka boreliozy

W przypadku gdy rumień wędrujący nie pojawia się, podstawą do rozpoznania choroby jest współistnienie opisanych objawów klinicznych z dodatnimi wynikami badań laboratoryjnych.

Diagnostyka choroby jest dwuetapowa, pierwszym krokiem jest zrobienie badań BORELIOZA – PAKIET PRZESIEWOWY. Zawiera badania przeciwciał w klasie IgM oraz IgG. Ich wykrycie jest możliwe dopiero po kilku tygodniach od zakażenia. Przeciwciała pojawiają się:

  • klasa IgM po ok. 2-4 tygodniach od wniknięcia bakterii.
  • klasa IgG po ok. 4-6 tygodniach.
Pakiet borelioza - pakiet przesiewowy (pierwszy etap diagnostyki) banerek

Dlatego pierwszy etap diagnostyki można wykonać po ok. 4 tygodniach od ukąszenia przez kleszcza.

Ujemny wynik badania w obydwu klasach wyklucza chorobę. Natomiast wynik dodatni lub wątpliwy, przynajmniej w jednej z klas, wymaga potwierdzenia. Należy wówczas wykonać drugi etap diagnostyki – BORELIOZA PAKIET POTWIERDZENIA, zawierający również dwa badania:

  • borelioza – p/c IgG met. Immunoblot.
  • borelioza – p/c IgM met. Immunoblot.
Pakiet borelioza - pakiet potwierdzenia (met. Western-Blot) banerek

Dodatni wynik chociaż jednego z badań w pakiecie upoważnia do rozpoznania boreliozy.

borelioza schemat diagnostyczny infografika

>> Przeczytaj też: Borelioza – pułapki diagnostyczne i terapeutyczne. Fakty i mity na temat rozpoznawania i leczenia

Borelioza – leczenie

Leczenie boreliozy polega na stosowaniu jednego z czterech rekomendowanych antybiotyków. Mogą to być, w zależności stadium choroby, wieku i potencjalnych przeciwskazań u pacjenta:

  • doksycylina,
  • amoksycylina,
  • cefuroksym,
  • ceftriakson.

Antybiotyki stosuje się przez 14-28 dni, w zależności od nasilenia i rodzaju objawów. W przypadku rumienia antybiotyk należy zażywać przez 14-21 dni.

Nie należy przekraczać zalecanego czasu stosowania leków. Dłuższy czas ich stosowania jest przyczyną działań niepożądanych, nie powoduje lepszego efektu terapeutycznego i poprawy dolegliwości.

WAŻNE! Objawy boreliozy mogą utrzymywać się jeszcze po zakończeniu leczenia. Nawet 25% chorych odczuwa łagodne objawy zapalenia stawów przez kilka miesięcy po terapii, pomimo całkowitego wyleczenia choroby.

Borelioza a profilaktyka

Profilaktyka boreliozy polega na minimalizowaniu ryzyka ukąszenia przez kleszcza, ponieważ na razie nie istnieje szczepienie przeciwko boreliozie.

Dlatego wyruszając na spacer, zwłaszcza na tereny gdzie mogą występować kleszcze, należy pamiętać o:

  • zakrywaniu tych obszarów ciała, do których może przyssać się kleszcz – należy zadbać o długie spodnie, skarpety i buty osłaniające kostki. Zakrywamy ręce, kark, u dzieci powinna być również zakryta głowa.
  • używaniu repelentów, które odstraszają pajęczaki i owady.
  • po powrocie ze spaceru należy bardzo uważnie obejrzeć skórę całego ciała, ze szczególnym uwzględnieniem okolic pod kolanami, pod pachami, szyi, karku i skóry głowy.
  • jak najszybszym usunięciu kleszcza – jeśli znajdziemy go na skórze.

>> Może Cię zainteresować: Szczepionka na boreliozę coraz bliżej?

Borelioza – często zadawane pytania

Czy borelioza jest uleczalna?

Tak. Warunkiem wyleczenia choroby jest prawidłowo dobrany antybiotyk stosowany przez odpowiedni czas. Pacjent powinien mieć świadomość, że łagodne dolegliwości mogą się utrzymywać pomimo całkowitego wyleczenia. Ich obecność nie świadczy o niepowodzeniu terapii.

Czy borelioza jest zaraźliwa?

Nie, boreliozą nie można się zarazić od innego chorego.

Czy rumień wędrujący zawsze oznacza boreliozę?

Tak, rumień wędrujący jest pewną oznaką boreliozy i stanowi podstawę do wdrożenia leczenia antybiotykiem.

Jakie są objawy boreliozy?

Objawy boreliozy obejmują: rumień wędrujący, objawy grypopodobne – ból głowy, osłabienie, zmęczenie, gorączka, bóle mięśniowe. Może wystąpić ból jednego z dużych stawów, zaburzenia pracy serca, objawy neurologiczne.

Czy borelioza to groźna choroba?

W zdecydowanej większości przypadków borelioza jest chorobą o łagodnym przebiegu i nie pozostawia ubytków zdrowotnych. Groźna może być u pacjentów, u których dochodzi do zapalenia mózgu i rdzenia.

Po jakim czasie pojawiają się objawy boreliozy?

Rumień wędrujący pojawia się pomiędzy 3 a 30 dniem od ukąszenia przez kleszcza. Rumień występujący wcześniej niż 3 dni i później niż 30 nie jest objawem boreliozy. Stadium 2 choroby – borelioza wczesna rozsiana może pojawić się w ciągu kilku tygodni, borelioza późna – po 6 miesiącach od ukąszenia przez kleszcza.

Jak długo żyje się z boreliozą?

Borelioza jest chorobą o dobrym rokowaniu, u ponad 90% pacjentów jest skutecznie leczona i nie wpływa na długość życia.

Jakie są skutki boreliozy po latach?

Borelioza jest chorobą w pełni uleczalną. Prawidłowo dobrane leczenie – rodzaj antybiotyki i czas terapii – umożliwiają pełen powrót do zdrowia.

Co boli przy boreliozie?

Borelioza może powodować bóle głowy. Jeśli pojawi się borelioza stawowa pacjent odczuwa wędrujące bóle okołostawowe i mięśniowe. Zazwyczaj zajęty jest jeden ze stawów: skokowy, kolanowy, barkowy lub skroniowo-żuchwowy.

Czy organizm sam zwalczy boreliozę?

Borelioza to choroba wywoływana przez bakterie, dlatego należy ją leczyć antybiotykiem, zazwyczaj nie ustępuje samoistnie. Objawy boreliozy, np. rumień wędrujący, bóle stawów lub zaburzenia pracy serca mogą zanikać w ciągu kilku tygodni, jednak nie oznacza to zwalczenia infekcji i samowyleczenia.

Jak długo należy brać antybiotyk na boreliozę?

Wskazane jest aby kuracja antybiotykiem trwała 14-28 dni – w zależności od dobranego leku oraz stanu pacjenta i nasilenia objawów.

Ile trwa kuracja antybiotykiem przy boreliozie?

Kuracja trwa 14-28 dni. Czas kuracji uzależniony jest od rodzaju antybiotyku i nasilenia objawów. Nie należy skracać terapii, ponieważ może to spowodować niecałkowitą eliminację bakterii. Nie należy jej również przedłużać, ponieważ nie wpływa to na lepszy efekt terapeutyczny. Łagodne dolegliwości mogą się utrzymywać nawet po zakończeniu leczenia antybiotykiem. Nie świadczy to o braku efektywności terapii, jest spowodowane tym, iż organizm potrzebuje więcej czasu na powrót do pełnego zdrowia niż na eliminację bakterii.

Kiedy wiadomo, że borelioza jest wyleczona?

Antybiotyk stosowany przez zalecany czas i w zalecanej dawce powoduje eliminację bakterii B. burgdorferi z organizmu. U większości pacjentów w tym samym czasie ustępują również objawy kliniczne. Jednak u niektórych osób łagodne dolegliwości mogą się utrzymywać pomimo zakończonego leczenia – jest to normalne zjawisko, ponieważ organizm potrzebuje więcej czasu na poradzenie sobie ze skutkami stanu zapalnego niż na eliminację samej bakterii przy pomocy antybiotyków.

Do oceny skuteczności leczenia nie stosuje się badań krwi, u wielu osób przeciwciała utrzymują się w organizmie przez dłuższy czas, nawet przez wiele lat.

Czy po antybiotyku borelioza znika?

W ponad 90% przypadków, odpowiednio dobrane i stosowane antybiotyki prowadzą do całkowitego wyeliminowania bakterii B. burgdorferi z organizmu.

Jakie badania należy wykonać na boreliozę?

Diagnostyka boreliozy obejmuje dwa etapy badań. W pierwszym etapie należy zrobić BORELIOZA – PAKIET PRZESIEWOWY. Jeśli wynik jest ujemny oznacza to, iż pacjent nie ma boreliozy. Jeśli jest dodatni lub wątpliwy należy zrobić BORELIOZA – PAKIET POTWIERDZENIA, który ostatecznie potwierdzi lub wykluczy chorobę.

Jak sprawdzić, czy ma się boreliozę?

Borelioza jest rozpoznawana na podstawie objawów klinicznych i badań laboratoryjnych. Dodatni wynik testów serologicznych bez obecności objawów nie świadczy o chorobie, lecz o styczności organizmu z patogenem. Pewnym objawem boreliozy jest rumień wędrujący.

Czy borelioza wyjdzie w morfologii?

Nie, morfologia w przypadku boreliozy jest zazwyczaj prawidłowa.

Jakie są skutki nieleczonej boreliozy?

Nieleczona lub niewłaściwie leczona borelioza może powodować powikłania pod postacią zanikowego zapalenia skóry, zapalenia stawów lub neuroboreliozy.

Jakie organy atakuje borelioza?

Borelioza może atakować stawy, serce, układ nerwowy. Pewnym objawem boreliozy jest rumień wędrujący na skórze.

Borelioza: objawy, badania, skutki i leczenie – podsumowanie najważniejszych informacji

Z roku na rok rośnie w Polsce liczba osób chorych na boreliozę. Choroba w porę zdiagnozowana jest w pełni uleczalna. Profilaktyka boreliozy na dziś obejmuje minimalizowanie ryzyka ukąszenia przez kleszcze, nie jest dostępna szczepionka na boreliozę, chociaż prace nad nią są już zaawansowane.

Bibliografia

  1. Zachorowania na wybrane choroby zakaźne w Polsce od 1 stycznia do 31 grudnia 2024 r. oraz w porównywalnym okresie 2023 r. Zakład Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru NIZP PZH – PIB Departament Zapobiegania i Kontroli Chorób Zakaźnych GIS.
  2. https://www.alab.pl/centrum-wiedzy/sezon-na-kleszcze/.
  3. Moniuszko-Malinowska A, Pancewicz S, Czupryna P, wsp. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych dotyczące diagnostyki i leczenia boreliozy z Lyme Przegląd Epidemiologiczny – Epidemiological Review. 2023;77(3):261-278. doi:10.32394/pe.77.25. 
  4. Czarnecki M., Borelioza – najczęstsze błędy diagnostyczne i terapeutyczne, wykład online „Choroby odkleszczowe” Naczelna Izba Lekarska, 18.04.2024.

Puste odbijanie – jakie mogą być przyczyny?   

Paulina Górska
-
0
Puste odbijanie – jakie mogą być przyczyny?   

Odbijanie bywa krępujące, ale jest zupełnie naturalnym odruchem. Jednak zdarza się, że ulega nasileniu i pojawia się nie tylko po jedzeniu – może świadczyć to o tym, że nie jest już fizjologicznym odruchem a objawem choroby. Przeczytaj nasz artykuł, aby dowiedzieć się, co oznacza puste odbijanie?

Spis treści:

  1. Czym jest puste odbijanie?
  2. Puste odbijanie – najczęstsze przyczyny
  3. Puste odbijanie na tle nerwowym – rola stresu i nerwicy
  4. Refluks, helicobacter, inne choroby żołądka a puste odbijanie
  5. Puste odbijanie po jedzeniu i na czczo – co może oznaczać?
  6. Puste odbijanie a serce – czy to objaw choroby kardiologicznej?
  7. Puste odbijanie – kiedy jest powodem do niepokoju?
  8. Co oznacza częste odbijanie? Diagnostyka i leczenie
  9. Puste odbijanie – podsumowanie

Czym jest puste odbijanie?

Odbijanie to odruch fizjologiczny, który polega na wydalaniu przez usta połkniętego powietrza, które znajduje się w przełyku lub żołądku. Dlaczego tak się dzieje? Podczas spożywania posiłków człowiek połyka nie tylko kęsy jedzenia, ale i powietrze. W tym czasie dochodzi też do obniżenia napięcia dolnego zwieracza przełyku (mięśnia zlokalizowanego mniej więcej 2-3 cm powyżej wpustu żołądka), a także nasilenia motoryki żołądka i zwiększenia napięcia jego ścian. Wszystko to powoduje odbijanie po jedzeniu – jest to normalny i zdrowy odruch, który zapobiega nadmiernemu rozdęciu żołądka przez powietrze.

Problem pojawia się, gdy obserwuje się tzw. puste odbijanie, czyli nadmierne “odbijanie powietrzem” po jedzeniu, piciu lub na czczo. Może być ono krępujące, ale czy groźne?

>> Warto wiedzieć więcej: Budowa, funkcje i najczęstsze choroby układu pokarmowego człowieka

Puste odbijanie – najczęstsze przyczyny

Jakie mogą być przyczyny odbijania określanego jako “puste”? Do najczęstszych należą:

  • choroba refluksowa przełyku;
  • zespół jelita drażliwego (IBS);
  • dyspepsja (objawy ze strony przewodu pokarmowego spowodowane; upośledzeniem trawienia, które może wynikać z innej choroby np. przewlekłego zapalenia trzustki);
  • zapalenie żołądka wywołane przez H.pylori;
  • nerwica.

Rzadką przyczyną odbijania powietrzem jest przetoka okrężniczo-żołądkowa, która powoduje przedostawanie się gazu z jelita grubego do żołądka.

>> To może Cię zainteresować: Zapalenie błony śluzowej żołądka – co jeść, aby złagodzić objawy?

Puste odbijanie na tle nerwowym – rola stresu i nerwicy

Wbrew pozorom, ta dolegliwość nie zawsze świadczy o chorobie przewodu pokarmowego. Zdarza się, że występuje na tle emocjonalnym. Mówi się nawet o “nerwicy żołądka”, która objawia się m.in. pustym odbijaniem, bólem brzucha czy uczuciem ściskania w brzuchu, nasilającymi się w sytuacjach stresowych.

Odrębnym zagadnieniem jest odbijanie powietrzem, które towarzyszy nerwicy będącej zaburzeniem lękowym. Objawia się ona lękiem o charakterze uogólnionym lub napadowym, a także różnymi objawami imitującymi choroby neurologiczne (m.in. uczuciem odrealnienia, wrażeniem “mgły mózgowej”, zawrotami głowy) i somatycznymi (m.in. pustym odbijaniem, bólami brzucha, kołataniem serca).

>> Sprawdź również artykuł: Nerwica – objawy, rodzaje, przyczyny, diagnostyka i leczenie

Refluks, helicobacter, inne choroby żołądka a puste odbijanie

W niektórych przypadkach puste odbijanie jest jednym z objawów choroby przewodu pokarmowego. Przykładem jest zapalenie żołądka wywołane przez zakażenie bakterią Helicobacter pylori (szacuje się, że w Polsce jest nią zakażonych około 80% osób dorosłych). Daje ono objawy takie, jak m.in. puste odbijanie, nudności, ból w nadbrzuszu czy uczucie ciężkości po posiłku.

Helicobacter_pylori_w_kale metoda automatyczna banerek

Jedną z przyczyn nadmiernego odbijania jest również choroba refluksowa przełyku, w której przebiegu dochodzi do nieprawidłowego zarzucania treści żołądkowej do przełyku. Powoduje to nieprzyjemne dolegliwości – w tym puste, kwaśne odbijanie i uczucie cofania się pokarmu z żołądka do przełyku. Charakterystycznym objawem jest również tzw. pieczenie za mostkiem.

>> Dowiedz się więcej: Refluks przełyku – farmakogenetyka i zoptymalizowane podejście do leczenia

Wśród innych przyczyn wymienia się m.in. zaburzenia motoryki żołądka, niedrożność przewodu pokarmowego, zwężenie przełyku, dyspepsję czynnościową czy chorobę nowotworową.

Puste odbijanie po jedzeniu i na czczo – co może oznaczać?

Puste odbijanie po jedzeniu może być spowodowane jedzeniem w pośpiechu czy żuciem gumy, które powodują połykanie nadmiernych ilości powietrza. Jednak, jeśli problem utrzymuje się przez dłuższy czas, nie znika po zmianie nawyków żywieniowych, a dodatkowo towarzyszą mu inne niepokojące dolegliwości (np. pieczenie w żołądku), warto poszukać przyczyny gdzie indziej.

Puste odbijanie na czczo może świadczyć nie tylko o chorobie przewodu pokarmowego, ale i nerwicy czy problemach z sercem. W związku z tym należy zwracać uwagę na towarzyszące mu objawy (np. niezamierzoną utratę masy ciała, brak apetytu, uczucie lęku, rozdrażnienie czy ból w klatce piersiowej zlokalizowany za mostkiem) i poddać się diagnostyce, która pozwala ustalić przyczynę.

Puste odbijanie a serce – czy to objaw choroby kardiologicznej?

Należy pamiętać, że puste odbijanie rzadko jest jedynym objawem problemów ze strony układu sercowo-naczyniowego. Zazwyczaj pojawiają się również inne niepokojące sygnały, np. ból w klatce piersiowej za mostkiem, kołatanie serca czy duszności.

Puste odbijanie – kiedy jest powodem do niepokoju?

Odbijanie jest odruchem fizjologicznym, ale jeśli staje się bardziej nasilone niż zwykle, występuje również na czczo i towarzyszą mu inne objawy, warto wykonać badania diagnostyczne. Sygnałami alarmowymi są m.in. niezamierzona utrata masy ciała, krwawienie z przewodu pokarmowego, nocne bóle brzucha, anemia i zaburzenia połykania.

Co oznacza częste odbijanie? Diagnostyka i leczenie

Jak ustalić, co oznacza puste odbijanie? Aby znaleźć przyczynę, należy skonsultować się z lekarzem, który przeprowadzi szczegółowy wywiad lekarski i zleci odpowiednie badania. Pomocne mogą być np. gastroskopia, pH-metria przełyku, USG jamy brzusznej czy test pozwalający wykryć zakażenie H.pylori.

Badanie Organix Gastro pośredni test dysbiozy banerek

Przebieg leczenia zależy od przyczyny dolegliwości. W niektórych przypadkach okazuje się, że jest nią jedzenie w pośpiechu czy inne błędy dietetyczne i wystarczą zmiany w stylu życia. W innych sytuacjach, gdy odbijanie jest spowodowane chorobą, lekarz zleca nie tylko modyfikację diety (jest ona niezbędna m.in. przy chorobie refluksowej przełyku czy zapaleniu żołądka), ale i farmakoterapię. Ciężkie przypadki spowodowane chorobą nowotworową mogą wymagać również leczenia operacyjnego lub radio- czy chemioterapii.

>> Przeczytaj także: Choroba wrzodowa, dyspepsja, infekcja Helicobacter pylori – diagnostyka i postępowanie

Puste odbijanie – podsumowanie

  • Puste odbijanie po jedzeniu może być spowodowane spożywaniem posiłków w pośpiechu.
  • Nadmierne odbijanie powietrzem, które występuje nie tylko po jedzeniu, ale i na czczo, warto skonsultować z lekarzem. Może być ono jednym z objawów choroby przewodu pokarmowego, nerwicy a nawet schorzenia kardiologicznego.
  • Do najczęstszych przyczyn pustego odbijania zaliczają się m.in. zapalenie żołądka wywołane przez H.pylori, choroba refluksowa przełyku i dyspepsja czynnościowa.
  • Puste odbijanie może występować również na tle emocjonalnym i być jednym z objawów nerwicy.
  • Diagnostyka pustego odbijania obejmuje m.in. szczegółowy wywiad lekarski, gastroskopię i USG jamy brzusznej.
  • Leczenie zależy od przyczyny dolegliwości. Często konieczna jest zmiana diety na lekkostrawną, ale nie zawsze to wystarczy – lekarz może zdecydować również o wprowadzeniu farmakoterapii, a w cięższych przypadkach również leczenia chirurgicznego.

Opieka merytoryczna: lek. Kacper Staniszewski

Bibliografia

  1. Kiciak, Adam, and Krzysztof Bielecki. „Odbijanie-patomechanizm i leczenie.” Przewodnik Lekarza/Guide for GPs 5.5 (2001): 49-53.
  2. Sawada, Akinari, and Yasuhiro Fujiwara. „Belching disorders and rumination syndrome: a literature review.” Digestion 105.1 (2024): 18-25.
  3. https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/zoladek/168450,zapalenie-zoladka-wywolane-przez-h-pylori, dostęp: 23.05.2025
  4. https://www.mp.pl/pacjent/objawy/50655,odbijanie, dostęp: 23.05.2025

Zgaga i refluks w ciąży – objawy, przyczyny i łagodzenie dolegliwości

Katarzyna Koc
-
0
Zgaga i refluks w ciąży – objawy, przyczyny i łagodzenie dolegliwości

Choroba refluksowa przełyku jest jednym z częstszych problemów przewodu pokarmowego wymagających konsultacji w gabinetach lekarskich. Występuje niemal w każdej grupie wiekowej. Dotyka także bardzo często kobiet spodziewających się dziecka. Czy istnieją różnice między zgagą i refluksem u ciężarnych? W jaki sposób można zapobiec jednym z najbardziej uciążliwych dolegliwości w tak ważnym dla kobiety czasie oczekiwania na potomstwo?

Spis treści:

  1. Zgaga w ciąży: objawy dolegliwości
  2. Refluks i zgaga w ciąży: czynniki wywołujące
  3. Zgaga w ciąży – jak zdiagnozować przyczynę?
  4. Co na zgagę w ciąży? Wskazówki i domowe sposoby
  5. Kiedy mija zgaga w ciąży?
  6. Zgaga w ciąży: podsumowanie

Zgaga w ciąży: objawy dolegliwości

Efektem cofania się treści pokarmowej z żołądka do przełyku w przebiegu choroby refluksowej jest m. in. zgaga, odbijanie, nudności, dyskomfort i ból w okolicy nadbrzusza i pieczenie w okolicy zamostkowej.

Sama choroba refluksowa ma przewlekły charakter, z tendencją do nawrotów dolegliwości, z sezonowymi epizodami zaostrzeń w okresie jesiennym i wiosennym.

Ciąża może stanowić istotny czynnik wpływający na nasilenie objawów chorobowych z uwagi na szereg zmian, które zachodzą w organizmie przyszłej mamy przez okres 9 miesięcy.

>> Przeczytaj także: Refluks przełyku – farmakogenetyka i zoptymalizowane podejście do leczenia

Jak wygląda zgaga w ciąży?

Objawy ze strony przewodu pokarmowego pojawiające się w okresie ciąży niczym nie różnią się od objawów dyspeptycznych, niepowiązanych konkretnie z okresem przygotowującym kobiety do przyszłego macierzyństwa.

Refluks i zgaga w ciąży: czynniki wywołujące

Objawy ze strony przewodu pokarmowego, których często doświadczają kobiety oczekujące dziecka, zależne są od wielu czynników. Przede wszystkim jest to wpływ stężenia progesteronu w trakcie ciąży, który powoduje:

  • wzrost rozluźnienia zwieracza przełyku i cofanie się treści pokarmowej po posiłkach;
  • kwaśny posmak w jamie ustnej;
  • dyskomfort trawienny w gardle, w okolicy zamostkowej.

Objawy związane z aktywnością hormonalną obserwowane są głównie w pierwszym trymestrze ciąży.

Kiedy pojawia się zgaga w ciąży? Od którego trymestru?

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Każda kobieta jak i każda ciąża jest inna, stąd nasilenie objawów związanych z refluksem może pojawić się w każdym momencie u ciężarnej. U niektórych kobiet dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego zaczynają być dokuczliwe już na początku pierwszego trymestru, inne zauważają nasilenie dyskomfortu trawiennego w połowie ciąży, a inne panie już przed porodem.

W trakcie trzeciego trymestru ciąży objawy mogą ulec nasileniu z uwagi na ww. czynniki:

  • powiększanie się macicy i wzrost ciśnienia w jamie brzusznej;
  • zwiększającą się masę ciała;
  • utrzymujące się zmniejszone ciśnienie w obrębie dolnego zwieracza przełyku (zapoczątkowane w pierwszym trymestrze ciąży).

Zgaga w ciąży – jak zdiagnozować przyczynę?

W chwili, gdy pojawiające się w ciąży dolegliwości zaczynają być coraz bardziej dokuczliwe, coraz mniej podatne na naturalne sposoby łagodzenia objawów, wskazana jest wizyta w gabinecie lekarskim. Sporo informacji o stanie zdrowia ciężarnej można uzyskać na podstawie właściwie zebranego wywiadu. Zdarza się jednak, że zaostrzenie objawów prowadzących w ciąży do uporczywych wymiotów , utraty masy ciała w przebiegu choroby refluksowej u ciężarnej, stanowi sygnał do pogłębienia dodatkowej diagnostyki.

Pakiet kobiety w ciąży (16 badań) banerek

Wskazane jest wówczas skierowanie na dodatkowe badania laboratoryjne i endoskopowe (gastroskopia) lub konsultacja gastroenterologiczna.

Wśród badań laboratoryjnych uwzględniamy m.in. :

Helicobacter_pylori_w_kale metoda automatyczna banerek

Co na zgagę w ciąży? Wskazówki i domowe sposoby

W leczeniu refluksu i zgagi w ciąży stosowane są zarówno metody niefarmakologiczne z uwzględnieniem zasad zdrowego żywienia jak i preparaty lecznicze o udokumentowanym bezpieczeństwie przyjmowania w tym okresie.

Podstawą leczenia zgagi i dolegliwości dyspeptycznych w ciąży jest prawidłowo zbilansowana dieta przyszłej matki.

Wskazane jest regularne spożywanie posiłków w postaci małych, ale częstych porcji o ustalonych stałych porach. Kolacja powinna być przyjmowana około 3 godziny przed planowanym snem. Zaleca się także dokładne i powolne przeżuwanie posiłków i gryzienie (w celu ograniczenia aspirowania nadmiaru powietrza i odbijania). Nie powinno się korzystać z drzemek po spożytym posiłku w ciągu dnia, a także ubierać luźne, wygodne ubrania, nie krępujące ruchów.

W jadłospisie uwzględnia się m. in. :

  • chude mięso (schab, królik, jagnięcina, cielęcina, kaczka, indyk);
  • przetwory mleczne o niskiej zawartości tłuszczu (maślanka, kefir, chude mleko, zsiadłe mleko);
  • duża ilość warzyw (pietruszka, marchew, buraki, ziemniaki, szpinak);
  • posiłki przygotowane na parze, duszone, gotowane;
  • stosowanie ziół mających wpływ na prawidłowe trawienie jak: bazylia, oregano, estragon, szałwia;
  • wypijanie odpowiedniej ilości płynów.

Nie zaleca się z kolei spożywania dużych ilości pomidorów i ich przetworów, warzyw cebulowych (por, czosnek, szczypior), selera, rzodkiewki, warzyw strączkowych, kapusty, papryki (także w postaci duszonej i grillowanej).

Napoje zawierające miętę, herbata, kawa, soki cytrusowe mogą nasilać objawy refluksu także u ciężarnych.

Na liście produktów niewskazanych znajdziemy m.in. : zbożowe jak kasza manna, kluski, pierogi a także czekoladę, słodycze czy ciastka i torty, pączki.

>> Dowiedz się więcej: Dieta w chorobie refluksowej przełyku (refluksie)

Jakie leki na zgagę w ciąży?

Spośród preparatów farmakologicznych dostępnych w leczeniu zgagi ciężarnych stosowane są preparaty zobojętniające treść pokarmową jak wodorowęglan sodu, węglan wapnia i magnezu, nie są zaś zalecane preparaty zawierające w swoim składzie sole glinu. W uzasadnionych sytuacjach medycznie do leczenia włącza się również antagonistów receptowa H2 jak famotydyna, a w okresie zaostrzenia objawów, także niektóre spośród inhibitorów pompy protonowej.

Kiedy mija zgaga w ciąży?

Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Objawy refluksu mogą mieć różne nasilenie w każdym z trymestrów. W przypadku stosowania prawidłowych zasad dietetycznych dolegliwości mogą ulec osłabieniu w trakcie ciąży. W sytuacjach, gdy przyczyną dolegliwości jest powiększająca się macica, kobiety odczuwają zmniejszenie objawów dopiero w okresie połogu.

Zgaga w ciąży: podsumowanie

  1. Choroba refluksowa w ciąży może pojawić się w każdym momencie jej trwania.
  2. Głównymi przyczynami refluksu w ciąży są wahania hormonów płciowych jak i powiększające się wymiary macicy przyszłej mamy.
  3. Celem nadrzędnym łagodzenia objawów pod postacią zgagi i refluksu jest odpowiednio zbilansowana dieta.
  4. W przypadkach uzasadnionych klinicznie poza modyfikacją spożywanych posiłków dopuszcza się niektóre preparaty farmakologiczne przyjmowane pod kontrolą lekarza po przeprowadzonej wcześniej diagnostyce.
  5. Objawy związane ze zgagą i refluksem często mijają dopiero po narodzinach dziecka.

Bibliografia:

  1. dostęp online 10.05.2025 https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/choroba-refluksowa-przelyku-zalecenia-i-jadlospis/
  2. dostęp online 8.05.2025 https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/przelyk/50731,choroba-refluksowa-przelyku-refluks-przyczyny-objawy-i-leczenie
  3. M. Korzonek, A. Dziergas, M. Kuczyńska; Choroba refluksowa przełyku (GERD) — problem wciąż aktualny; Forum Medycyny Rodzinnej 2014, tom 8, nr 5, 201–210

Oliguria (skąpomocz): przyczyny, objawy, badania i leczenie

Sara Aszkiełowicz
-
0
Oliguria (skąpomocz): przyczyny, objawy, badania i leczenie

Oliguria, czyli skąpomocz, to stan, który może budzić niepokój – zarówno u dorosłych, jak i dzieci. Zmniejszona ilość wydalanego moczu może mieć wiele przyczyn, od przemijającego odwodnienia po poważne schorzenia nerek. W artykule wyjaśniamy, czym dokładnie jest skąpomocz, jakie badania warto wykonać i jakie metody leczenia są dostępne. Zadbaj o swoje zdrowie – sprawdź, co może oznaczać zmniejszona ilość moczu i kiedy zgłosić się do lekarza.

Spis treści:

  1. Oliguria: czym jest skąpomocz?
  2. Skąpomocz: przyczyny
  3. Jakie badania na skąpomocz?
  4. Leczenie przyczyn oligurii
  5. Skąpomocz: czynniki ryzyka wpływające na wystąpienie oligurii
  6. Skąpomocz (oliguria): często zadawane pytania
  7. Oliguria: podsumowanie informacji o skąpomoczu

Oliguria: czym jest skąpomocz?

Skąpomocz, znany również pod terminem oliguria, to stan, w którym ilość wydalanego moczu spada poniżej 500 ml na dobę u osoby dorosłej (lub mniej niż 0,5 ml/kg/h u dzieci). To objaw, a nie choroba sama w sobie, i może wskazywać na wiele różnych zaburzeń. Oliguria może pojawić się nagle lub rozwijać się stopniowo. Może być przejściowa lub stanowić objaw poważnej choroby, dlatego nigdy nie powinna być ignorowana.

Jaka jest różnica między skąpomoczem a bezmoczem?

Bezmocz (anuria) to stan jeszcze poważniejszy niż oliguria – oznacza całkowity brak wydalania moczu lub ilość mniejszą niż 100 ml/dobę. Skąpomocz to sytuacja, gdy mocz nadal się pojawia, ale jego ilość jest znacznie zmniejszona. Oba stany wymagają pilnej diagnostyki, ale anuria zazwyczaj świadczy o bardziej zaawansowanej patologii.

>> Zobacz: Układ moczowy człowieka: budowa i funkcje

Skąpomocz: przyczyny

Skąpomocz może mieć wiele przyczyn. W zależności od lokalizacji problemu dzieli się je na trzy główne grupy:

Przednerkowe przyczyny oligurii

Przednerkowe przyczyny związane są z upośledzonym dopływem krwi do nerek. Należą do nich:

  • odwodnienie (np. w wyniku wymiotów, biegunek, gorączki),
  • utrata krwi (krwotoki),
  • niewydolność serca,
  • wstrząs (np. septyczny),
  • spadek ciśnienia tętniczego.

W tych przypadkach nerki mogą być zdrowe, ale nie otrzymują wystarczająco dużo krwi do prawidłowego działania.

>> Zobacz też: Odwodnienie i nawodnienie organizmu – fakty i mity

Nerkowe przyczyny skąpomoczu

Gdy problem leży bezpośrednio w nerkach, mówimy o nerkowych przyczynach oligurii. Mogą to być:

  • ostre uszkodzenie nerek (AKI – Acute Kidney Injury),
  • kłębuszkowe zapalenie nerek,
  • toksyczne uszkodzenia nerek (np. po niektórych lekach),
  • zakażenia nerek,
  • nefropatie związane z cukrzycą czy nadciśnieniem.
Pakiet nerkowy (7 badan)_mobile baner na kategorię

Pozanerkowe przyczyny oligurii

Pozanerkowe przyczyny wynikają z utrudnienia odpływu moczu z nerek. Najczęściej są to:

W takich przypadkach nerki produkują mocz, ale jego odpływ jest mechanicznie zablokowany.

Jakie badania na skąpomocz?

Aby ustalić przyczynę skąpomoczu, niezbędna jest diagnostyka laboratoryjna i obrazowa. Podstawowe badania to:

  • morfologia krwi – może ujawnić oznaki zakażenia lub niedokrwistości,
  • badania oceniające funkcje nerek (np. mocznik, kreatynina, GFR),
  • elektrolity (sód, potas, chlorki) – ich zaburzenia często towarzyszą niewydolności nerek,
  • badanie ogólne moczu – ocena stanu dróg moczowych,
  • ultrasonografia jamy brzusznej – wykrycie przeszkód w odpływie moczu, ocenienie struktury nerek.
Morfologia banerek

Leczenie przyczyn oligurii

Leczenie skąpomoczu zależy od przyczyny:

  • Nawodnienie – w przypadku odwodnienia.
  • Leczenie farmakologiczne – antybiotyki, leki poprawiające krążenie, diuretyki.
  • Leczenie przyczynowe – usunięcie przeszkód (np. kamienie), leczenie nowotworów.
  • Dializa – w ciężkich przypadkach ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek.

>> Sprawdź: Anty-PLA2R – kluczowy marker serologiczny błoniastego kłębuszkowego zapalenia nerek

Skąpomocz: czynniki ryzyka wpływające na wystąpienie oligurii

Na zwiększone ryzyko skąpomoczu narażone są osoby:

  • Starsze (skąpomocz u osób starszych występuje częściej z powodu wielochorobowości),
  • Przewlekle chore (np. cukrzyca, nadciśnienie),
  • Po leczeniu antybiotykami (np. gentamycyna),
  • Po zabiegach operacyjnych lub urazach,
  • W ciąży (zwłaszcza przy stanach przedrzucawkowych).
Pakiet elektrolity (4 badania) banerek

Skąpomocz (oliguria): często zadawane pytania

Skąpomocz może wywoływać niepokój i rodzić wiele pytań, zwłaszcza gdy towarzyszy innym dolegliwościom.

Przy jakich chorobach występuje skąpomocz?

Skąpomocz może towarzyszyć chorobom serca, nerek, odwodnieniu, infekcjom dróg moczowych, cukrzycy, a także sepsie.

Jakie leki powodują skąpomocz?

Do leków mogących powodować skąpomocz należą:

  • NLPZ (np. ibuprofen),
  • antybiotyki (np. aminoglikozydy),
  • środki kontrastowe używane w badaniach radiologicznych,
  • diuretyki (przy nadmiernym odwodnieniu).

>> To może Cię zainteresować: Zapalenie nerek – objawy, przyczyny, rodzaje, diagnostyka i leczenie

„Dlaczego dużo piję, a mało wydalam moczu?”

Może to świadczyć o zatrzymaniu płynów w organizmie (np. w niewydolności serca) lub o uszkodzeniu nerek. To sygnał, by zgłosić się do lekarza.

Czy skąpomocz jest groźny?

Tak – zwłaszcza jeśli trwa długo lub towarzyszą mu inne objawy (obrzęki, wysokie ciśnienie, bóle brzucha, senność). Może być objawem ostrej niewydolności nerek.

Oliguria: podsumowanie informacji o skąpomoczu

  • Skąpomocz (oliguria) to wydalanie mniej niż 500 ml moczu na dobę.
  • Może mieć przyczyny przednerkowe, nerkowe i pozanerkowe.
  • Wymaga dokładnej diagnostyki, m.in. morfologii, badań nerkowych i elektrolitów.
  • Leczenie zależy od przyczyny – od nawodnienia po dializy.
  • Czynniki ryzyka to m.in. wiek, choroby przewlekłe i niektóre leki.
  • Stan może być groźny i prowadzić do niewydolności nerek.

Bibliografia

  1. Gajewski P, Szczeklik A. (2024) Interna Szczeklika 2024. Medycyna Praktyczna.
  2. Ostermann M et al. (2023). Management of oliguria. Intensive Care Med.
  3. Płusa T. (2021) Choroby wewnętrzne. Repetytorium. PZWL.

Hiperandrogenizm (nadmiar androgenów): objawy, przyczyny, badania, leczenie

Agata Strukow
-
0
Hiperandrogenizm (nadmiar androgenów): objawy, przyczyny, badania, leczenie

Hiperandrgogenizm to stan, w którym organizm mężczyzny lub kobiety produkuje nadmierne ilości hormonów androgenowych, nazywanych męskimi hormonami płciowymi, chociaż są one obecne w niższych stężeniach również u kobiet. Czym z medycznego punktu widzenia jest hiperandrogenizm? Jakie są jego przyczyny i objawy, jak wygląda diagnostyka i leczenie tego stanu? Dowiesz się z artykułu!

Spis treści:

  1. Czym są androgeny?
  2. Hiperandrogenizm – definicja
  3. Objawy hiperandrogenizmu w zależności od płci i wieku
  4. Przyczyny hiperandrogenizmu
  5. Diagnostyka hiperandrogenizmu
  6. Leczenie hiperandrogenizmu
  7. Podsumowanie

Czym są androgeny?

Androgeny to cztery steroidowe hormony płciowe:

  • testosteron
  • DHEA – dehydroepiandrostendion
  • DHEAS – siarczan dehydroepiandrostendionu
  • androstendion.

Androgeny u mężczyzn, przede wszystkim testosteron, produkowane są w jądrach. Niewielka część DHEA powstaje również w nadnerczach. Natomiast u kobiet źródłem androgenów są przede wszystkim nadnercza.

Androgeny wydzielane przez nadnercza wykazują słabą aktywność biologiczną, dlatego przekształcane są w bardziej aktywne hormony. Ok. 40-60 % testosteronu w organizmie kobiecym jest pochodną DHEA, u mężczyzn do testosteronu przekształca się tylko 5% DHEA, dlatego jego znaczenie klinicznie jest niewielkie.

Androgeny u mężczyzn są odpowiedzialne za kształtowanie tzw. drugorzędowych cech płciowych, czyli np. narządów płciowych, owłosienia. Androgeny u obydwu płci wpływają m.in. na libido.

CIEKAWOSTKA
Słowo androgen pochodzi od dwóch greckich słów andros – mężczyzna i genao – produkować, tworzyć.

Hiperandrogenizm – definicja

Hiperandrogenizm to podwyższony poziom androgenów w organizmie, który może być spowodowany:

  • nadmiernym ich wydzielaniem przez gonady – jądra, jajniki
  • nadmiernym wydzielaniem przez nadnercza
  • nasilonym przekształcaniem androgenów w tkankach obwodowych do testosteronu i DHEA.

Efektem nadmiernego poziomu męskich hormonów płciowych jest rozwój męskich cech płciowych, przede wszystkim:

Hiperandrogenizm nie jest chorobą, lecz symptomem choroby podstawowej.

>> Dowiedz się więcej o wpływie testosteronu na organizm kobiety: Testosteron u kobiet – co oznacza nieprawidłowy wynik?

Objawy hiperandrogenizmu w zależności od płci i wieku

Objawy hiperandrogenizmu zależą do płci i wieku. Ponieważ androgeny są hormonami płciowymi, inne będą konsekwencje ich nadmiaru w okresie przed dojrzewaniem płciowym, a inne w czasie pokwitania i po nim.

Najczęściej występują:

  • wirylizacja – zespół objawów związany z nadmiernym wydzielaniem androgenów u kobiet, jego efektem jest pojawienie lub nasilenie się cech męskich u kobiety. Są to: hirsutyzm, powiększenie łechtaczki, zmniejszenie piersi i/lub macicy. Poza tym obniżenie tonu głosu, zwiększenie masy mięśniowej, trądzik, łysienie typu męskiego;
  • hirsutyzm – pojawienie się u kobiety owłosienia typu męskiego: włosów w obrębie górnej wargi, klatki piersiowej, wewnętrznych powierzchni ud, pleców i brzucha.

Nadmierna androgenizacja przed pokwitaniem – zaburzenia dojrzewania

  • Podwyższona sekrecja androgenów u chłopców w okresie przedpokwitaniowym może wywoływać przyspieszenie dojrzewania: powiększenie narządów płciowych, wystąpienie owłosienia w obszarach zależnych od androgenów, pogrubienie głosu, nadmierne zwiększenie masy mięśniowej.
  • Podwyższony poziom androgenów u dziewczynek w okresie przedpokwitaniowym może wywoływać nadmierny trądzik, powiększenie łechtaczki i hirsutyzm.

Nadmierna androgenizacja w okresie dojrzewania płciowego

  • Chłopcy w okresie dojrzewania płciowego odczuwają następujące konsekwencje nadmiaru androgenów: trądzik, wczesny rozwój masy mięśniowej i męskiej sylwetki, nasilony rozwój owłosienia, mała objętość jąder w stosunku do zaawansowania rozwoju drugorzędowych i trzeciorzędowych cech płciowych
  • Dziewczynki odczuwają zaburzenia miesiączkowania, w postaci skąpych miesiączek, zaniku miesiączkowania lub braku miesiączek w ogóle, rozwijają się również objawy wirylizacji.

Objawy hiperandrogenizmu po okresie dojrzewania płciowego

  • Mężczyźni – zmniejszenie wymiarów jąder, zaburzenia spermatogenezy, niepłodność u mężczyzn, hamowanie wydzielania testosteronu;
  • Kobiety – wirylizacja, hirsutyzm, brak miesiączki, niepłodność.

>> Zobacz też: Najczęstsze przyczyny problemów z zajściem w ciążę

Przyczyny hiperandrogenizmu

Zaburzenia sekrecji androgenów towarzyszą:

Hiperandrogenizm może być również efektem działania niektórych leków:

  • hormonów: androgeny, sterydy anaboliczne
  • danazol
  • doustne środki antykoncepcyjne z androgennym progestagenem
  • kwas walproinowy
  • metoklopramid
  • fenotiazyna
  • rezerpina.
WAŻNE!
Nagłe pojawienie się i szybkie narastanie objawów wirylizacji sugeruje guza złośliwego jajnika lub nadnerczy.

Diagnostyka hiperandrogenizmu

W diagnostyce przyczyn hiperandrogenizmu wykorzystuje się badania laboratoryjne oraz obrazowe.

W badaniach laboratoryjnych oznacza się stężenie:

  • testosteronu
  • DHEA-S
  • prolaktyny.
Pakiet hormony męskie rozszerzony (3 badania) banerek

W zależności od wyników dalsza diagnostyka prowadzona jest w kierunku znalezienia przyczyny podwyższonego poziomu prolaktyny, lub źródła podwyższonego stężenia androgenów. Wykonuje się tomografię komputerową nadnerczy, USG jajników lub TK jajników.

Badaniem przydatnym w tej diagnostyce jest również test hamowania z deksametazonem. Badanie polega na podawaniu deksametazonu przez 2 lub 5 dni, a następnie oznaczeniu poziomu testosteronu i DHEA-S. Pod wpływem deksametazonu może nastąpić zahamowanie wydzielania tych hormonów, co sugeruje potrzebę diagnostyki w kierunku nieklasycznego przerostu nadnerczy. Brak spadku stężenia testosteronu i DHEA-S wskazuje na przerost nadnerczy lub guz nadnerczy.

Natomiast spadek stężenia tylko DHEA-S u kobiet jest wskazówką, iż źródłem testosteronu są jajniki i należy pogłębić diagnostykę w kierunku guza nadnerczy.

Jeśli u pacjentki podejrzewa się PCOS oprócz badań testosteronu i DHEA-S oznacza się poziom AMH i SHBG.

Pakiet hormony kobiece rozszerzony (7 badań) banerek

Leczenie hiperandrogenizmu

Hiperandrogenizm nie jest chorobą, dlatego nie leczy się samego objawu, lecz przyczynę, a szczegółowe postępowanie jest uzależnione od rodzaju choroby.

Celem leczenia jest wyrównanie zaburzeń hormonalnych i usunięcie źródła zwiększonej sekrecji androgenów, np. guza.

W leczeniu hirsutyzmu wykorzystuje się antyandrogeny. Z powodu długiego cyklu wzrostu włosów efekt leczenia jest odłożony w czasie i potrzeba ok. 6 miesięcy, aby pojawiły się efekty terapii hormonalnej i ok. 9 miesięcy, aby osiągnąć optymalny efekt.

Podsumowanie

Hiperandrogenizm to stan charakteryzujący się nadmiernym poziomem męskich hormonów, czyli androgenów. Główną przyczyną takiego stanu u kobiet jest PCOS, chociaż może być wynikiem innych schorzeń. Diagnostyka hiperandrogenizmu obejmuje badania hormonalne i/lub obrazowe, a leczenie zależy od przyczyny.

Piśmiennictwo

  1. https://podyplomie.pl/wiedza/wielka-interna/1315,choroby-spowodowane-nadmiernym-wydzielaniem-androgenow
  2. Sharma A, Welt CK. Practical Approach to Hyperandrogenism in Women. Med Clin North Am. 2021 Nov;105(6):1099-1116. doi: 10.1016/j.mcna.2021.06.008. Epub 2021 Sep 8. PMID: 34688417; PMCID: PMC8548673.

Leki na cukrzycę nowej generacji. Czym są inkretyny?

Agata Strukow
-
0
Leki na cukrzycę nowej generacji. Czym są inkretyny?

Inkretyny rewolucjonizują podejście do leczenia cukrzycy. Artykuł przybliża, czym są hormony inkretynowe, czym jest efekt inkretynowy, jak inkretyny działają w cukrzycy i czy wykazują działania pozatrzustkowe.

Spis treści

  1. Inkretyny – czym są? Mechanizm działania inkretyn
  2. Hormony inkretynowe – wydzielanie
  3. Funkcje hormonów inkretynowych
  4. Leki na cukrzycę nowej generacji
  5. Leki inkretynowe

Inkretyny – czym są? Mechanizm działania inkretyn

Hormony inkretynowe, zwane też inkretynami, to hormony produkowane przez komórki błony śluzowej jelit. Mechanizm ich działania polega na tym, iż po spożyciu pokarmu pobudzają trzustkę (komórki β trzust­ki) do uwalniania insuliny, dzięki czemu obniża się poziom cukru we krwi. Ponadto blo­ku­ją wy­dzie­la­nie glu­ka­go­nu, ha­mu­ją opróż­nia­nie żo­łąd­ka i ogra­ni­cza­ją łak­nienie oraz po­bie­ra­nie po­kar­mu.

Głównymi hormonami inkretynowymi są:

  • glukagonopodobny peptyd 1 (GLP-1)
  • glukozozależny polipeptyd insulinotropowy (GIP, ang. glu­co­se­-de­pen­dent in­su­li­no­tro­pic pep­ti­de).

GLP-1 i GIP są hormonami, które działają w sposób współzależny i wzmacniają wzajemnie swoje efekty. 

U zdro­wych osób uwal­nia­nie GLP­-1 w od­po­wie­dzi na po­si­łek na­stę­pu­je bar­dzo szyb­ko (po­ni­żej 10 mi­nut) i jest sko­re­lo­wa­ne z wy­dzie­la­niem in­su­li­ny do ukła­du krą­że­nia wrot­ne­go. U osób cho­ru­ją­cych na cu­krzy­cę ty­pu 2, lub wy­ka­zu­ją­cych nie­pra­wi­dło­wą to­le­ran­cję glu­ko­zy, od­po­wiedź ta jest nie­pra­wi­dło­wa i pro­wa­dzi do ob­ni­że­nia po­po­sił­ko­we­go stę­że­nia GLP­-1 oraz zmniejszonego wydzielania insuliny po jedzeniu.

Efekt działania tych hormonów na metabolizm glukozy – tzw. efekt inkretynowy – jest kluczowy w regulacji gospodarki węglowodanowej u osób zdrowych, odpowiada za ok. 50-70% insulinowej re­ak­cji na po­si­łek.

WAŻNE
Hormony inkretynowe stymulują wydzielanie insuliny, zapobiegając zbyt dużemu wzrostowi glikemii poposiłkowej. Ponadto spowalniają opróżnianie żołądka i przyczyniają się do zmniejszenia apetytu, co również pomaga w  kontrolowaniu poziomu cukru we krwi. 
Pakiet_monitorowanie terapii nowoczesnymi lekami na cukrzycę i odchudzanie (GLP-1) banerek

Hormony inkretynowe – wydzielanie

Oba hor­mo­ny inkretynowe (inkretyny) są wy­twa­rza­ne i wy­dzie­la­ne w je­li­cie cien­kim. Stę­że­nie GLP­-1 i GIP wzra­sta gwał­tow­nie pod­czas po­sił­ku. Ich okres półtrwania jest bardzo krótki, nie przekracza 2 minut, dlatego są bardzo szybko usuwane z krążenia, w czym uczestniczy enzym dipeptydylopeptydazę IV (DPP-4). Tkanką docelową obydwu hormonów jest trzustka, jednak ich receptory można znaleźć również poza nią.

  • Receptory GIP: znajdują się przede wszystkim na komórkach beta trzustki, ale także w tkance tłuszczowej i ośrodkowym układzie nerwowym.
  • Receptory GLP-1: są obecne na komórkach alfa i beta wysp trzustkowych, w ośrodkowym i obwodowym układzie nerwowym, sercu, płucach, przewodzie pokarmowym oraz nerkach.

Insulinotropowe działanie GLP-1 jest zależne od poziomu glukozy – wymaga stężeń glukozy przekraczających 90 mg/dl (5 mmol/l), aby nasilić wydzielanie insuliny i zahamować wydzielanie glukagonu. Ważne jest, iż organizm zachowuje pełną zdolność do uwalniania glukagonu w odpowiedzi na hipoglikemię, nawet w obecności GLP-1.

Enzym dipeptydylopeptydaza IV (DPP-4) rozkłada GLP-1 do amidu GLP-1, co całkowicie inaktywuje jego aktywność w stosunku do stymulacji wydzielania insuliny. Jednak wspomniany amid GLP-1 mo­że mieć ko­rzyst­ne dzia­ła­nie kar­dio­lo­gicz­ne, w któ­rym po­śred­ni­czą me­cha­ni­zmy nie­zwią­za­ne z re­cep­to­rem GLP­-1.

Funkcje hormonów inkretynowych

Kluczowe znaczenie inkretyn to ich działania insulinotropowe, czyli udział w kontroli glikemii, nie jest to jednak jedyny wpływ na funkcje organizmu.

Wpływ na apetyt

GLP-1 odgrywa kluczową rolę w regulacji apetytu i sytości. Jego działanie obejmuje:

  • zmniejszenie łaknienia – ogranicza chęć do jedzenia,
  • zwiększenie uczucia sytości – przedłuża czas, w którym pacjent czuje się najedzony,
  • spowolnienie opróżniania żołądka – dzięki temu pokarm dłużej pozostaje w żołądku, co dodatkowo wzmacnia uczucie sytości.

W przeciwieństwie do GLP-1, GIP nie wydaje się mieć istotnego wpływu na odczuwanie głodu i sytości.

Hormony_inkretynowe_infografika działanie GLP-1

>>> Przeczytaj też: Leptyna – hormon głodu i sytości

Wpływ na masę ciała

GLP-1 ma również korzystny wpływ na metabolizm tłuszczów – efekt inkretynowy u osób otyłych jest zmniejszony, nawet jeśli nie występują zaburzenia tolerancji glukozy. Badania wskazują, że podawanie agonistów receptora GLP-1 (GLP-1RA) może zmniejszać grubość białej tkanki tłuszczowej, a także redukować zawartość niebezpiecznej tkanki tłuszczowej trzewnej. Istnieją także obserwacje sugerujące jego wpływ na „brązowienie” białej tkanki tłuszczowej, co mogłoby zwiększać wydatek energetyczny organizmu, choć potrzebne są dalsze badania w tym zakresie.

Rola GIP w kontekście masy ciała jest nadal badana. Wyniki z modeli zwierzęcych sugerują, że myszy pozbawione receptora GIP (GIPR) nie rozwijają otyłości, nawet przy diecie wysokotłuszczowej, co wskazuje na związek GIP z gromadzeniem tkanki tłuszczowej.

Pakiet hormony regulujące apetyt rozszerzony ( 3 badania) banerek

>>> Przeczytaj też: Otyłość i jej zapobieganie – profilaktyka otyłości pierwotnej i wtórnej

Leki na cukrzycę nowej generacji

Hormony inkretynowe (GIP i GLP-1) odgrywają ważną rolę w kontoli glikemii, w cukrzycy typu 2 poprzez przeciwdziałanie na:

  • zmniejszony lub całkowicie wyłączony efekt inkretynowy, który jest jednym z czynników patofizjologicznych tego procesu,
  • pogorszenie poposiłkowej kontroli glikemii w wyniku, która wpływa na progresję i rozwój choroby.

Potencjał terapeutyczny GLP-1 został z powodzeniem wykorzystany w opracowaniu agonistów receptora GLP-1. Efektem tych badań było opracowanie leków hipoglikemizujących opartych na:

  • selektywnych agonistach receptorów GLP-1 – substancjach wybiórczo stymulujących tylko receptory GLP-1, należy do nich semaglutyd. Ich działanie polega na naśladowaniu działania naturalnego GLP-1,
  • koagonistach – substancjach stymulujących zarówno receptory GLP-1 jak GIP, należy do nich tirzepatyd. Wykazują jeszcze skuteczniejsze działanie w redukcji poziomu HbA1c (wskaźnika długoterminowej kontroli cukrzycy) oraz masy ciała w porównaniu do selektywnych agonistów GLP-1.
CIEKAWOSTKA
Na działanie inkretyn znacząco wpływają operacje bariatryczne, np. wyłączenie żołądkowo-jelitowe na pętli Roux-en-Y (RYGB). Jest to zabieg chirurgiczny, w którym część żołądka i dwunastnicy zostaje ominięta, a jelito cienkie zostaje przyłączone do małego zbiornika żołądka, tworząc kształt litery „Y”. Po RYGB obserwuje się wzrost stężenia GLP-1, co przyczynia się do poprawy kontroli glikemii i przywrócenia efektu inkretynowego u pacjentów z cukrzycą typu 2.
pakiet ryzyko cukrzycy (2 badania) banerek

>>> Przeczytaj też: Nadwaga a otyłość – czym się różnią? Klasyfikacja, leczenie i konsekwencje otyłości

Leki inkretynowe

Leki inkretynowe zarejestrowane w leczeniu cukrzycy dzielą się na:

  • GLP-1RA – analogi receptora peptydu glukagonopodobnego 1 (GLP-1) – zwiększają kontrolę gkliemii oraz zmniejszają masę ciała,
  • inhibitory DPP-4 – kontrolują glikemię, nie mają wpływu na masę ciała.

Do grupy leków GLP-1 należą:

  • semaglutyd – obecny w preparacie Ozempic – podawany raz w tygodniu, w postaci iniekcji, zarejestrowany w leczeniu cukrzycy typu 2, oraz w leku Rybelsus (dostępny w postaci tabletek). Semaglutyd jako substancja aktywna może być również stosowany w leczeniu otyłości,
  • liraglutyd – obecny w preparacie Saxenda – podawany raz w tygodniu w postaci iniekcji, zarejestrowany w leczeniu otyłości,
  • liksysenatyd – obecny w preparacie Suliqua, który zawiera również insulinę, podawany we wstrzyknięciach,
  • duaglutyd,
  • eksenatyd.

Inhibitory DPP-4 to:

  • sitagliptina,
  • saksagliptyna,
  • linagliptyna,
  • alogliptyna,
  • wildagliptyna.

Podsumowanie

Wiedza o hormonach inkretynowych oraz wykorzystanie ich potencjału terapeutycznego zrewolucjonizowało leczenie cukrzycy. Niestety efekt w postaci obniżania masy ciała, spowodował, iż leki GLP-1 są nadużywane, co może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Długoterminowe konsekwencje niekontrolowanego stosowania tych preparatów nie są jeszcze w pełni poznane.

>>> Przeczytaj też: Otyłość brzuszna (trzewna) u kobiet i mężczyzn – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Piśmiennictwo

  1. Michałowska J., Bogdański P., Rola hormonów i leków inkretynowych w terapii otyłości i wybranych zaburzeń, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2021, vol. 12, no 2, 61–69
  2. M.A. Nauck, T.D. Müller: Incretin hormones and type 2 diabetes, Diabetologia  2023,66.(Review)

Zatrzymanie moczu – przyczyny, objawy, leczenie

Katarzyna Banaszczyk
-
0
Zatrzymanie moczu – przyczyny, objawy, leczenie

Zatrzymanie moczu to poważny objaw chorobowy, który może wiązać się nie tylko ze schorzeniami układu moczowego. Co powoduje zatrzymanie moczu? Jakie objawy towarzyszące mogą współwystępować z zatrzymaniem moczu? Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się, co robić w przypadku zatrzymania moczu.

Spis treści:

  1. Czym jest zatrzymanie moczu?
  2. Zatrzymanie moczu: przyczyny
  3. Objawy zatrzymania moczu u kobiet i mężczyzn
  4. Zatrzymanie moczu: co robić, gdy się pojawi?
  5. Leczenie przyczyn zatrzymania moczu
  6. Zatrzymanie moczu: zapobieganie i profilaktyka
  7. Podsumowanie informacji o zatrzymaniu moczu

Czym jest zatrzymanie moczu?

Zatrzymanie moczu to całkowita lub częściowa utrata możliwości, zależnego od woli, oddawania moczu.

Zatrzymanie moczu istotnie częściej dotyczy mężczyzn. Szacuje się bowiem, że pacjenci płci męskiej 10 razy częściej doświadczają tego problemu. Zatrzymanie moczu u dziecka występuje stosunkowo rzadko i związane jest najczęściej z zabiegiem operacyjnym lub infekcją (zakażeniem układu moczowego).

>> Sprawdź: Infekcje – reakcja organizmu na zakażenie

Czym różni się zatrzymanie moczu od oligurii?

Oliguria nazywana jest inaczej skąpomoczem. Definicja tego objawu chorobowego odnosi się do objętości wydalanego moczu, nie zaś do utraty możliwości jego oddawania. Oligurią określa się wydalanie przez osobę dorosłą mniej niż 500 ml moczu na dobę. Może wynikać z wielu przyczyn, w tym utraty dużej ilości krwi, ale również z niewydolności nerek, serca czy wątroby.

W odniesieniu do objętości wydalanego moczu, wyróżnia się również tak zwany bezmocz (czyli anurię). Stan ten stwierdza się, gdy objętość wydalanego moczu nie przekracza 100 ml na dobę.

Pakiet nerkowy (7 badań) banerek

Zatrzymanie moczu: przyczyny

Przyczyny prowadzące do zatrzymania moczu można podzielić na kilka grup – więcej na ten temat w kolejnych akapitach tego artykułu.

Infekcyjne i zapalne przyczyny zatrzymania moczu

Do infekcyjnych i zapalnych przyczyn zatrzymania moczu zalicza się:

>> Przeczytaj: Ból pęcherza – możliwe przyczyny, objawy, badania i leczenie

Przyczyny związane z przeszkodą w odpływie moczu

Do tej grupy zalicza się między innymi:

>> To może Cię zainteresować: Nietrzymanie moczu u kobiet i mężczyzn – przyczyny, diagnostyka i leczenie

Jatrogenne przyczyny zatrzymania moczu

Jatrogenne przyczyny zatrzymania moczu to te będące np. powikłaniem stosowanego leczenia. Do przyczyn tych zalicza się:

  • znieczulenie ogólne wykonywane podczas zabiegów operacyjnych,
  • przyjęcie niektórych leków, w tym substancji o działaniu cholinolitycznym (np. skopolamina, atropina) i działaniu sympatykomimetycznym (np. fenylefryna, ksylazyna),
  • powikłania okresu poporodowego,
  • leczenie przeciwnowotworowe z wykorzystaniem winkrystyny,
  • leki miorelaksacyjne oraz przeciwzapalne, w tym baklofen, indometacyna,
  • niektóre leki neurologiczne, psychotropowe i opioidy.
Badanie CRP - (białko C-reaktywne) banerek

Inne przyczyny zatrzymania moczu

Zatrzymanie moczu może mieć wiele przyczyn, których nie da się zaklasyfikować do wyżej wymienionych grup. Inne przyczyny zatrzymania moczu to przede wszystkim:

  • czynniki związane z uszkodzeniem układu nerwowego, w tym cystopatia cukrzycowa,
  • nadmierne rozciągnięcie pęcherza moczowego, które może być wywołane przez unieruchomienie czy zaparcia.

>> Zobacz: Zaparcie czynnościowe – problem współczesnych czasów

Objawy zatrzymania moczu u kobiet i mężczyzn

Symptomy kliniczne, które mogą towarzyszyć zatrzymaniu moczu to:

  • ból brzucha, szczególnie w okolicy podbrzusza,
  • silne parcie na mocz,
  • wyczuwalny podczas badania palpacyjnego jamy brzusznej twardy wypełniony pęcherz moczowy,
  • niekiedy moczenie nocne,
  • nietrzymanie moczu z przepełnienia,
  • objawy niewydolności nerek, w tym obrzęki, osłabienie, niekiedy nudności i wymioty.

>> Sprawdź: Przewlekła choroba nerek – objawy, przyczyny, powikłania, diagnostyka

Zatrzymanie moczu: co robić, gdy się pojawi?

Wystąpienie zatrzymania moczu wymaga pilnego kontaktu z lekarzem. Jeżeli pacjent doświadcza zatrzymania możliwości mikcji, nie warto czekać. Można od razu udać się do swojego lekarza rodzinnego lub na Szpitalny Oddział Ratunkowy (SOR), gdzie zostanie udzielona odpowiednia pomoc medyczna.

Leczenie przyczyn zatrzymania moczu

Zatrzymanie moczu to objaw innych dolegliwości, dlatego w tym przypadku konieczne jest wczesne rozpoczęcie leczenia przyczynowego. Konieczne jest wykonanie badań, w tym badań laboratoryjnych takich jak:

  • badanie ogólne moczu wraz z oceną osadu,
  • stężenie kreatyniny i mocznika,
  • morfologia krwi obwodowej
Morfologia banerek
  • stężenie białka CRP,
  • oznaczenie elektrolitów i kwasu moczowego,
  • USG jamy brzusznej wraz z oceną nerek i prostaty u mężczyzn,
  • posiew moczu, przy podejrzeniu zakażenia układu moczowego,
  • ocena stężenia PSA u mężczyzn, choć w ostrym stanie pomiar ten może nie być miarodajny i może wymagać powtórzenia.

W terapii zatrzymania moczu ważne jest opróżnienie pełnego pęcherza moczowego z wykorzystaniem metody jaką jest cewnikowanie. Jednak cewnikowanie nie zawsze jest możliwe – na przykład w przebiegu masywnych guzów zlokalizowanych w obrębie dróg moczowych. Wówczas opróżnienie pęcherza jest możliwe poprzez wykonanie przezskórnej cystostomii, a więc nakłucia skóry i pęcherza moczowego nad spojeniem łonowym.

W zależności od przyczyny, zatrzymanie moczu może również wymagać wykonania zabiegu urologicznego czy też włączenia antybiotykoterapii (w przypadku zakażenia układu moczowego).

Zatrzymanie moczu: zapobieganie i profilaktyka

W celu zapobiegania zatrzymaniu moczu należy dbać o odpowiednie nawodnienie, leczyć wszelkie infekcje związane z układem moczowym, a także mieć pod kontrolą schorzenia urologiczne takiej jak na przykład łagodny rozrost prostaty. W przypadku mężczyzn warto regularnie oznaczać stężenie PSA.

Osoby, u których w przeszłości wystąpiło zatrzymanie moczu w wyniku stosowania leków, to należy zawsze poinformować o tym lekarza. Jeżeli dojdzie do zatrzymania moczu należy jak najszybciej skontaktować się ze specjalistą. Jeżeli w przeszłości doszło do zatrzymania moczu, które było powikłaniem stosowanych leków (wymienionych w jednym z poprzednich akapitów), to warto o tym fakcie poinformować lekarza.

Pakiet elektrolity (4 badania) banerek

Podsumowanie informacji o zatrzymaniu moczu

  • Zatrzymanie moczu to objaw towarzyszący wielu schorzeniom nefrologicznym i urologicznym, który wymaga zdiagnozowania jego przyczyny.
  • Zatrzymanie moczu dzielimy na całkowite i częściowe.
  • W diagnostyce zatrzymania moczu istotną rolę odgrywają badania laboratoryjne oceniające funkcjonowanie nerek, w tym pomiar stężenia kreatyniny i mocznika w surowicy krwi.
  • Wystąpienie zatrzymania moczu wymaga pilnego kontaktu z lekarzem.

Bibliografia

  1. C. David i inni, Urinary retention in adults: evaluation and initial management. American Family Physician, 2018; 98 (8): 496–503,
  2. J. Tatoń, A. Czech, Diagnostyka internistyczna, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2005,
  3. A. Szczeklik, Piotr Gajewski, Interna Szczeklika, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020/2021.

Zapalenie mózgu – rodzaje, objawy, diagnostyka i leczenie

Katarzyna Banaszczyk
-
0
Zapalenie mózgu – rodzaje, objawy, diagnostyka i leczenie

Zapalenie mózgu zaliczane jest do schorzeń zakaźnych i najczęściej jest powikłaniem zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Jak objawia się zapalenie mózgu? Czy zapalenie mózgu jest groźne dla życia i zdrowia? Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się, jakie są przyczyny, sposoby leczenia i rokowania w przypadku tej choroby zakaźnej.

Spis treści:

  1. Zapalenie mózgu: czym jest?
  2. Zapalenie mózgu: przyczyny stanu zapalnego miąższu mózgu
  3. Jakie są oznaki zapalenie mózgu? Objawy choroby
  4. Diagnostyka zapalenia mózgu
  5. Leczenie zapalenia mózgu
  6. Zapalenie mózgu – często zadawane pytania
  7. Zapalenie mózgu – zapobieganie
  8. Zapalenie mózgu: podsumowanie

Zapalenie mózgu: czym jest?

Zapalenie mózgu mówiąc najprościej to stan zapalny, który obejmuje tkankę mózgową, ale często również opony mózgowo-rdzeniowe oraz przestrzeń podpajęczynówkową. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych zazwyczaj jest punktem wyjścia dla zapalenia mózgu. Za stan zapalny w obrębie mózgu i opon odpowiadają drobnoustroje – mogą to być zarówno wirusy, jak i bakterie, pierwotniaki oraz grzyby.

Zapalenie mózgu: przyczyny stanu zapalnego miąższu mózgu

Najczęściej diagnozuje się zapalenie mózgu wywołane przez wirusy. Zapadalność na wirusowe zapalenie mózgu to około 550-650 przypadków rocznie.

Za wirusowe zapalenie mózgu najczęściej odpowiada:

Należy jednak wiedzieć, że zapalenie mózgu mogą również wywoływać inne patogeny, w tym grzyby (z rodzaju Candida i Aspergillus), a także pierwotniaki, w tym Naegleria fowleri.

Wyróżnia się również pewne czynniki, które sprzyjają wystąpieniu zapalenia mózgu. Należy do nich:

  • upośledzenie odporności, w tym wrodzone zaburzenia immunologiczne,
  • przebywanie w zamkniętych zbiorowiskach (zakłady karne, internaty),
  • kontakt ze zwierzętami (wirus wścieklizny),
  • korzystanie z publicznych kąpielisk.

>> Przeczytaj: Cytomegalia: objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie

Jakie są oznaki zapalenie mózgu? Objawy choroby

Objawy zapalenia mózgu zależą od jego przyczyny, a więc od drobnoustroju odpowiedzialnego za chorobę. W wielu przypadkach pojawiają się objawy poprzedzające (zwiastunowe) pod postacią gorączki, bólu mięśni, osłabienia, niekiedy biegunki. Symptomy pełnoobjawowego zapalenia mózgu to z kolei:

  • zaburzenia świadomości,
  • ból głowy,
  • nudności i wymioty,
  • obniżenie tętna, zaburzenia rytmu serca,
  • napady padaczkowe,
  • niekiedy niedowłady i porażenia,
  • zaburzenia równowagi,
  • upośledzenie pamięci i koncentracji,
  • nadmierna potliwość,
  • ślinotok (objaw obecny w przebiegu wścieklizny).

>> Zobacz: Zawroty głowy i ich możliwe przyczyny. Jakie badania należy przeprowadzić?

Diagnostyka zapalenia mózgu

Diagnostykę zapalenia mózgu powinno rozpocząć się od wnikliwie przeprowadzonego wywiadu chorobowego oraz badania przedmiotowego, w tym pełnego badania neurologicznego pacjenta. Badania i procedury, które wykorzystuje się w diagnostyce zapalenia mózgu to przede wszystkim:

  • rezonans magnetyczny lub tomografia komputerowa głowy,
  • nakłucie lędźwiowe, wykonywane celem pobrania płynu mózgowo-rdzeniowego (PMR) do badań; warto podkreślić, że decyzję o tym badaniu powinien podjąć doświadczony lekarz, ponieważ niektóre stany, w tym obrzęk mózgu, stanowią przeciwwskazanie do punkcji lędźwiowej,
  • badanie ogólne płynu mózgowo-rdzeniowego – pozwala na ocenę liczby i rodzaju komórek, ale także zawartości białka, glukozy, kwasu mlekowego i chlorków w PMR, co pozwala wnioskować o etiologii choroby,
  • badanie metodą PCR płynu mózgowo-rdzeniowego w celu określenia, jaki gatunek wirusa odpowiada za chorobę,
  • badania mikrobiologiczne płynu mózgowo-rdzeniowego, w tym preparat bezpośredni i posiew płynu,
  • badanie elektroencefalograficzne (EEG).

>> To może Cię zainteresować: Płyn mózgowo-rdzeniowy – czym jest i jakie pełni funkcje? Pobieranie i badania

Badania laboratoryjne przy podejrzeniu zapalenia mózgu

W procesie diagnostycznym zapalenia mózgu ważną rolę odgrywają również badania laboratoryjne z krwi, w tym:

  • morfologia krwi obwodowej
Morfologia banerek
  • stężenia białka CRP,
Badanie CRP - (białko C-reaktywne) banerek
  • stężenie prokalcytoniny
Badanie prokalcytoniny (PCT) banerek
  • oznaczenie swoistych przeciwciał IgM i IgG w surowicy – badania te pełnią rolę pomocniczą w diagnostyce zapalenia mózgu wywołanego m. in. przez wirusa kleszczowego zapalenie mózgu, wirusa opryszczki, ospy wietrznej i półpaśca.

Leczenie zapalenia mózgu

W przypadku podejrzenia zapalenia mózgu, leczenie powinno rozpocząć się jak najszybciej, jeszcze przed potwierdzeniem rozpoznania i stwierdzeniem jego konkretnej przyczyny. Leczeniem pierwszego rzutu jest acyklowir, a więc lek przeciwwirusowy, który w tym przypadku podawany jest dożylnie. Po identyfikacji czynnika sprawczego (po potwierdzeniu jaki patogen odpowiada za chorobę) leczenie można zmodyfikować. W przypadku zakażenia grzybiczego stosuje się leki przeciwgrzybicze, na przykład amfoterycynę B czy też flukonazol.

>> Sprawdź: Dlaczego nie stosujemy antybiotyków na wirusy?

Niezwykle ważne jest również leczenie objawowe, które obejmuje zastosowanie substancji przeciwobrzękowych, w tym glikokortykosteroidów (deksametazon). Ma to na celu zapobieganie obrzękowi mózgu. Nie można również zapomnieć również o odpowiednio dobranej płynoterapii, profilaktyce przeciwzakrzepowej, a także żywieniu i rehabilitacji.

Zapalenie mózgu – często zadawane pytania

Zapalenie mózgu to poważne schorzenie, nic więc dziwnego, że rodzi wśród pacjentów wiele obaw, wątpliwości i pytań. Poniżej odpowiedzi na najczęstsze z nich.

Jak długo trwa leczenie zapalenia mózgu?

Leczenie zapalenia mózgu trwa kilka tygodni i wymaga hospitalizacji. Jest to poważny stan kliniczny, który wymaga szybkiego wdrożenia odpowiedniego leczenia. Czas hospitalizacji zależy jest od poprawy w zakresie objawów klinicznych i spadku wykładników stanu zapalnego. Zazwyczaj nie jest konieczne ponowne wykonywanie punkcji lędźwiowej. Niezbędne może się natomiast okazać powtórne wykonanie badań obrazowych mózgu.

Czy da się wyleczyć zapalenie mózgu?

Odpowiednio wczesne włączenie leczenia pozwala na uzyskanie poprawy klinicznej oraz wyleczenia. Należy jednak podkreślić, że zapalenie mózgu jest poważnym schorzeniem. Rokowanie co do choroby jest trudne do oszacowania i zależne od etiologii choroby, a więc od patogenu, który wywołał objawy, a także od ogólnej kondycji organizmu pacjenta.

>> Zobacz: Ataksja rdzeniowo-móżdżkowa – co to jest? Objawy, przyczyny, badania, dziedziczenie  

Jakie są powikłania po zapaleniu mózgu?

Niestety, zapalenie mózgu może wiązać się z wystąpieniem powikłań. Do najczęstszych z nich należą:

  • napady padaczkowe,
  • zespół nieadekwatnego wydzielania wazopresyny (SIADH),
  • wgłobienie mózgu (jest ono skutkiem wzrostu ciśnienia śródczaszkowego),
  • trwałe niedowłady i porażenia,
  • zaburzenia mowy,
  • zaburzenia psychotyczne, zmiana zachowania,
  • zaburzenia pamięci i koncentracji,
  • stany otępienne.

Co dzieje się z mózgiem po zapaleniu mózgu?

Po przechorowaniu zapalenia mózgu, zmiany w obrębie mózgu mogą utrzymywać się jeszcze przez długi czas. Warto wiedzieć, że zmiany pozapalne mogą być wykrywane w płynie mózgowo-rdzeniowym długo po ustąpieniu ostrych objawów choroby. Zapalenie mózgu może pozostawić po sobie trwałe niedowłady i inne zaburzenia neurologiczne, które mogą wymagać długotrwałej rehabilitacji.

>> Przeczytaj także: Otępienie czołowo-skroniowe. Etapy, przyczyny, diagnostyka choroby

Jakie są rokowania w przypadku zapalenia mózgu?

Rokowanie w przypadku zapalenia mózgu nie jest pomyślne. Szczególnie niebezpieczne jest zapalenie mózgu wywołane przez wirusa opryszczki zwykłej. W tej sytuacji przy braku podjętego leczenia śmiertelność sięga nawet 70-80%. Z tego powodu wystąpienie objawów mogących sugerować zapalenie mózgu wymaga pilnego kontaktu z lekarzem, a więc zgłoszenia się na Szpitalny Oddział Ratunkowy (SOR).

Czy zapalenie mózgu może nawrócić?

Zapalenie mózgu może nawrócić, nie jest to bowiem schorzenie, na które nabywa się trwałą odporność po przechorowaniu. Wynika to między innymi z faktu, że może być wywoływane przez różnego rodzaju drobnoustroje.

Jak długo trwa rekonwalescencja po ciężkim zapaleniu mózgu?

Ciężkie zapalenie mózgu może wiązać się z wystąpieniem powikłań neurologicznych, co sprawia, że rekonwalescencja po przebyciu tak ciężkiego schorzenia może być długa. Trudno oszacować czas trwania zdrowienia, jednak z pewnością należy podjąć odpowiednią rehabilitację i stosować się do zaleceń lekarza prowadzącego.

>> To może Cię zainteresować: Japońskie zapalenie mózgu – objawy, diagnostyka, leczenie. Jak można się zarazić?

Zapalenie mózgu – zapobieganie

Czy można zapobiegać wystąpieniu zapalenia mózgu? Profilaktyka zmniejszająca istotnie ryzyko zachorowania obejmuje przede wszystkim:

  • szczepienia ochronne – w tym szczepienie przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu, ale również przeciwko wściekliźnie, odrze, śwince i różyczce, ospie wietrznej, grypie i poliomyelitis,
  • unikanie kontaktu z dzikimi zwierzętami – mogącymi przenosić wściekliznę,
  • ochrona przed kleszczami – a więcdokładne oglądanie ciała po spacerach, odpowiedni ubiór, ale również stosowanie środków odstraszających kleszcze (repelentów).

>> Zobacz: Szczepionka na boreliozę coraz bliżej?

Zapalenie mózgu: podsumowanie

  • Zapalenie mózgu to ciężkie schorzenie zaliczane do chorób zakaźnych, które najczęściej wywoływane jest przez wirusy.
  • Zapalenie mózgu w pierwszym etapie może manifestować się objawami grypopodobnymi, później mogą pojawić się nudności, wymioty, bóle głowy, a także objawy neurologiczne, w tym zaburzenia mowy i zaburzenia świadomości.
  • W diagnostyce zapalenia mózgu niezwykle ważne jest badanie płynu mózgowo-rdzeniowego, badania obrazowe (tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny), a także badania mikrobiologiczne, serologiczne i molekularne, mające na celu określenie przyczyny schorzenia.
  • Zapalenie mózgu to groźna choroba, która wymaga wczesnego włączenia odpowiedniego leczenia, ponieważ niesie ze sobą ryzyko wielu poważnych powikłań i zgonu.

Bibliografia

  1. J. Cianciara i inni, Choroby zakaźne i pasożytnicze, Tom I, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2012,
  2. A. Szczeklik, Piotr Gajewski, Interna Szczeklika, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020/2021,
  3. A. Dembińska-Kieć i inni, Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2005 (dodruk), s. 654–659.

Anuria (bezmocz): objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie

Sara Aszkiełowicz
-
0
Anuria (bezmocz): objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie

Brak oddawania moczu może być objawem poważnych chorób nerek lub układu moczowego. Co oznacza brak moczu? Jakie są przyczyny anurii i jak ją rozpoznać? Czy bezmocz to stan wymagający pilnej interwencji medycznej? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule. Dowiedz się, czym jest anuria, jakie badania wykonać oraz jakie są metody leczenia tej poważnej dolegliwości.

Spis treści:

  1. Co to jest anuria?
  2. Przyczyny bezmoczu
  3. Objawy bezmoczu
  4. Diagnostyka anurii
  5. Leczenie anurii
  6. Anuria – podsumowanie

Co to jest anuria?

Anuria, znana również jako bezmocz, to poważny stan, w którym dochodzi do prawie całkowitego zahamowania wydalania moczu przez nerki. Medycznie za anurię uznaje się sytuację, gdy ilość wydalanego moczu wynosi poniżej 100 ml na dobę. Warto dodać, że zdrowy dorosły człowiek wydala zwykle od 800 do 2000 ml moczu dziennie.

Nie należy mylić anurii z oligurią, czyli stanem, w którym ilość moczu spada poniżej 500 ml na dobę, ale nadal przekracza 100 ml.

Jeśli zastanawiasz się, ile moczu oznacza anurię, odpowiedź brzmi: mniej niż 100 ml moczu w ciągu 24 godzin. To bardzo mała ilość, która często wskazuje na pilną potrzebę interwencji lekarskiej.

>> Przeczytaj także: Mocz – jak powstaje, kiedy zrobić badanie i jak się przygotować?

Przyczyny bezmoczu

Bezpośrednie przyczyny anurii można podzielić na trzy główne grupy:

Przednerkowe (zaburzenia krążenia)

Związane z upośledzonym dopływem krwi do nerek:

  • odwodnienie (np. na skutek wymiotów, biegunki, krwotoków),
  • wstrząs septyczny lub hipowolemiczny,
  • niewydolność serca,
  • ostre niedokrwienie nerek.

Nerkowe (uszkodzenie nerek)

Wynikają z bezpośredniego uszkodzenia struktury nerek:

  • ostre uszkodzenie cewek nerkowych (np. przez toksyny lub niedotlenienie),
  • kłębuszkowe zapalenie nerek,
  • martwica kanalików nerkowych,
  • choroby autoimmunologiczne (np. toczeń układowy, zapalenie naczyń).

Pozanerkowe (niedrożność dróg moczowych)

Związane z utrudnieniem odpływu moczu:

  • kamica moczowodów,
  • guz pęcherza, prostaty lub szyi pęcherza,
  • zwężenia cewki moczowej,
  • skrzepy krwi lub zrosty pooperacyjne.

>> Warto przeczytać: Zapalenie nerek – objawy, przyczyny, rodzaje, diagnostyka i leczenie

Objawy bezmoczu

Objawy mogą być zróżnicowane i zależą od przyczyny oraz czasu trwania anurii. Do najczęstszych należą:

  • brak wydalania moczu lub jego bardzo mała ilość (poniżej 100 ml/24 h),
  • obrzęki (szczególnie kończyn dolnych, twarzy),
  • wzrost ciśnienia tętniczego krwi,
  • bóle brzucha lub okolicy lędźwiowej (np. przy niedrożności dróg moczowych),
  • nudności, wymioty, osłabienie – objawy narastającej mocznicy,
  • splątanie, zaburzenia świadomości – w zaawansowanych przypadkach niewydolności nerek.

Warto pamiętać, że bezmocz jest objawem nagłym – nieleczony może prowadzić do zatrucia organizmu produktami przemiany materii (mocznica), a nawet do śmierci.

Diagnostyka anurii

Skuteczna diagnostyka pozwala ustalić przyczynę bezmoczu i wdrożyć odpowiednie leczenie. W ramach podstawowej diagnostyki lekarz może zlecić następujące badania:

  • Morfologia krwi

Pozwala ocenić ogólny stan zdrowia, obecność stanu zapalnego (np. podwyższone leukocyty),

Może wskazywać na anemię spowodowaną przewlekłą niewydolnością nerek.

Morfologia banerek
  • Badania elektrolitowe

Sód, potas, wapń, fosfor – zaburzenia tych elektrolitów są częste przy upośledzonej funkcji nerek.

Hiperkalemia (wysoki poziom potasu) może prowadzić do groźnych zaburzeń rytmu serca.

Pakiet elektrolity (4 badania) banerek
  • Markery nerkowe
Pakiet nerkowy (7 badań) banerek
  • Kreatynina – podwyższona w przypadku upośledzenia funkcji nerek,
  • Mocznik (BUN) – rośnie w przebiegu niewydolności nerek,
  • eGFR (szacunkowy przesącz kłębuszkowy) – pozwala ocenić stopień niewydolności nerek.
  • Badanie ogólne moczu (jeśli możliwe)

W przypadku skąpomoczu (oligurii) – analiza obecności białka, leukocytów, krwi, osadu.

  • USG jamy brzusznej i układu moczowego

Kluczowe badanie obrazowe – pozwala wykryć wodonercze, kamicę, guzy, zanik nerek.

  • Dodatkowe badania specjalistyczne
  • Tomografia komputerowa (TK),
  • Rezonans magnetyczny (MRI),
  • Cystoskopia, urografia – w przypadku podejrzenia przyczyn pozanerkowych.

>> Zobacz też: Czym jest kreatynina i za co odpowiada?

Leczenie anurii

Leczenie zależy bezpośrednio od przyczyny i ogólnego stanu pacjenta. W każdym przypadku kluczowe jest szybkie przywrócenie funkcji wydalniczej nerek i zapobieżenie powikłaniom ogólnoustrojowym.

Leczenie przyczynowe

  • odwodnienie – wyrównuje się przez dożylne podawanie płynów,
  • infekcja – stosuje się antybiotyki o szerokim spektrum działania,
  • zatory, kamienie moczowe – usuwane są endoskopowo lub chirurgicznie,
  • leczenie chorób autoimmunologicznych – np. sterydoterapia lub immunosupresja.

Leczenie objawowe

  • monitorowanie elektrolitów i w razie potrzeby ich korekcja,
  • leki moczopędne – czasami stosowane przy zachowanej resztkowej funkcji nerek,
  • leczenie powikłań – takich jak nadciśnienie, kwasica metaboliczna, hiperkaliemia.

Dializa

Gdy leczenie przyczynowe jest nieskuteczne lub stan pacjenta się pogarsza, konieczne może być wdrożenie dializy:

  • hemodializa – najczęściej stosowana w warunkach szpitalnych,
  • dializa otrzewnowa – rzadziej, ale bywa przydatna w przypadkach przeciwwskazań do hemodializy.

Anuria – podsumowanie

  • Anuria (bezmocz) oznacza mniej niż 100 ml moczu na dobę.
  • Może być spowodowana odwodnieniem, chorobami nerek lub blokadą w drogach moczowych.
  • Główne objawy to brak moczu, obrzęki, nadciśnienie, zaburzenia świadomości.
  • Diagnostyka obejmuje morfologię, elektrolity, markery nerkowe i USG.
  • Leczenie zależy od przyczyny – może obejmować płyny, leki, zabiegi chirurgiczne lub dializę.
  • Anuria to stan zagrożenia życia, wymagający natychmiastowej interwencji lekarskiej.

Bibliografia

  1. Gajewski P, Szczeklik A. (2024) Interna Szczeklika 2024. Medycyna Praktyczna.
  2. Płusa T. (2021) Choroby wewnętrzne. Repetytorium. PZWL.
  3. KDIGO Clinical Practice Guidelines for Acute Kidney Injury. (2012). Kidney Int Suppl.

Zapalenie błędnika – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Katarzyna Ciepłucha
-
0
Zapalenie błędnika – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Czy zdarzyło Ci się kiedykolwiek doświadczyć nagłych zawrotów głowy, którym towarzyszyły nudności, wymioty lub problemy z utrzymaniem równowagi? Jeśli tak, być możliwe, że cierpiałeś na zapalenie błędnika – chorobę ucha wewnętrznego, której nie należy bagatelizować. W poniższym artykule dowiesz się, czym dokładnie jest zapalenie błędnika, poznasz jego typowe objawy, przyczyny, metody diagnostyczne oraz skuteczne sposoby leczenia. Dodatkowo znajdziesz wskazówki, kiedy należy pilnie zgłosić się do lekarza.

Spis treści:

  1. Co to jest zapalenie błędnika?
  2. Przyczyny zapalenia błędnika
  3. Objawy zapalenia błędnika – jak je rozpoznać?
  4. Diagnostyka zapalenia błędnika
  5. Jak leczyć zapalenie błędnika?
  6. Zapalenie błędnika – podsumowanie 

Co to jest zapalenie błędnika?

Zapalenie błędnika to stan zapalny obejmujący błędnik – strukturę ucha wewnętrznego odpowiedzialną za utrzymanie równowagi oraz odbiór bodźców słuchowych. Składa się on z części przedsionkowej, zarządzającej równowagą, oraz części ślimakowej, która odpowiada za słuch. Zapalenie tej struktury powoduje zakłócenie jej prawidłowego działania, skutkując charakterystycznymi, często bardzo uciążliwymi objawami. Przyczyną najczęściej są infekcje wirusowe lub bakteryjne, choć istnieją również inne, rzadsze przyczyny, takie jak reakcje autoimmunologiczne.

>> Przeczytaj także: Budowa i funkcje ucha. Z czego składa się ludzkie ucho?

Ile trwa zapalenie błędnika?

Czas trwania zapalenia błędnika jest zróżnicowany. Najbardziej intensywne objawy zwykle utrzymują się przez kilka dni, po czym stopniowo słabną. Jednak w przypadkach, kiedy leczenie jest wdrożone zbyt późno lub jest nieadekwatne, objawy mogą się przeciągać nawet do kilku tygodni. Pełna regeneracja często wymaga specjalistycznej rehabilitacji.

>> Zobacz też: Czym jest błędnik, gdzie się znajduje i jaką pełni funkcję?

Przyczyny zapalenia błędnika

Do głównych przyczyn zapalenia błędnika należą:

  • Infekcje wirusowe – takie jak wirusy grypy, odry, świnki, różyczki czy cytomegalii.
  • Infekcje bakteryjne – w tym Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae czy Neisseria meningitidis.
  • Grzybicze zapalenia błędnika – dotyczą głównie osób o obniżonej odporności.
  • Choroby autoimmunologiczne – wynikają z nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego.
  • Urazy mechaniczne – na przykład po upadku lub nagłym ruchu głową.

Zapalenie błędnika może również wystąpić jako powikłanie przewlekłego zapalenia ucha środkowego.

>> Dowiedz się więcej: Ostre zapalenie ucha środkowego u dzieci – jeden z najczęstszych problemów małych dzieci

Objawy zapalenia błędnika – jak je rozpoznać?

Najczęstsze objawy tej choroby obejmują:

  • intensywne zawroty głowy,
  • poważne trudności z utrzymaniem równowagi,
  • nudności i wymioty,
  • oczopląs, czyli niekontrolowane ruchy gałek ocznych,
  • czasowe problemy ze słuchem lub szumy uszne.

>> Przeczytaj również: Zawroty głowy i ich możliwe przyczyny. Jakie badania należy przeprowadzić?

Czy zapalenie błędnika boli?

Zapalenie błędnika zazwyczaj przebiega bezbólowo, co bywa przyczyną opóźnionego zgłoszenia się pacjenta do lekarza. Pomimo braku bólu objawy mogą być bardzo nasilone i poważnie zakłócać normalne funkcjonowanie.

Diagnostyka zapalenia błędnika

Aby postawić diagnozę, lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad lekarski, podczas którego zadaje pytania dotyczące czasu trwania objawów, ich nasilenia oraz możliwych czynników wywołujących lub nasilających dolegliwości. Następnie wykonuje badanie otolaryngologiczne, sprawdzając m.in. stan uszu i ich drożność, oraz badanie neurologiczne, oceniając funkcje układu nerwowego i równowagi.

W celu potwierdzenia diagnozy i wykluczenia innych poważnych schorzeń, mogą być zlecone dodatkowe badania, takie jak:

  • Badania obrazowe – rezonans magnetyczny (MRI) lub tomografia komputerowa (CT), które umożliwiają dokładną ocenę struktur ucha wewnętrznego oraz mózgu.
  • Testy audiologiczne – pozwalają ocenić poziom i jakość słuchu oraz wykryć ewentualne uszkodzenia ucha środkowego lub wewnętrznego.
  • Badania laboratoryjne – obejmują morfologię krwi, która pozwala ocenić ogólny stan zdrowia oraz obecność infekcji bakteryjnej lub wirusowej, a także badanie poziomu białka C-reaktywnego (CRP), które pomaga w wykryciu i ocenie nasilenia stanu zapalnego.
  • Testy równowagi i badania błędnikowe – takie jak elektronystagmografia (ENG) lub wideonystagmografia (VNG), pozwalające szczegółowo ocenić funkcjonowanie układu równowagi.
Morfologia banerek
Badanie CRP - (białko C-reaktywne) banerek

Kompleksowa diagnostyka pozwala wykluczyć inne poważne schorzenia o podobnych objawach, takie jak udar mózgu, stwardnienie rozsiane czy guzy móżdżku, zapewniając skuteczne i celowane leczenie.

Jak leczyć zapalenie błędnika?

W leczeniu zapalenia błędnika kluczowe jest ustalenie jego przyczyny i natychmiastowe wdrożenie odpowiednich działań. Postępowanie lecznicze może obejmować:

  • Leczenie przeciwinfekcyjne – w przypadku bakteryjnego zapalenia błędnika stosuje się antybiotyki, najczęściej o szerokim spektrum działania. Niekiedy konieczne jest również leczenie miejscowe, szczególnie jeśli infekcja pochodzi z ucha środkowego.
  • Terapia objawowa – w przypadku zapaleń wirusowych lub o nieokreślonej etiologii leczenie skupia się na łagodzeniu objawów. Stosuje się leki przeciwwymiotne, przeciwhistaminowe i uspokajające, które zmniejszają zawroty głowy i poprawiają komfort życia pacjenta.
  • Leczenie immunosupresyjne – w przypadku zapalenia o podłożu autoimmunologicznym zalecane są glikokortykosteroidy, a w cięższych przypadkach także leki modyfikujące odpowiedź immunologiczną.
  • Hospitalizacja – ciężkie przypadki, zwłaszcza z towarzyszącymi zaburzeniami neurologicznymi lub objawami odwodnienia, wymagają leczenia w warunkach szpitalnych.
  • Rehabilitacja przedsionkowa – po ustąpieniu ostrych objawów warto wdrożyć ćwiczenia rehabilitacyjne wspierające adaptację układu nerwowego do zaburzeń równowagi. Może to znacząco przyspieszyć powrót do pełnej sprawności.
  • Unikanie czynników pogarszających – pacjentom zaleca się unikanie szybkich zmian pozycji ciała, gwałtownych ruchów głowy oraz prowadzenia pojazdów w ostrym okresie choroby.

>> Przeczytaj też: Zaburzenia i choroby błędnika: objawy, przyczyny i leczenie

Czy zapalenie błędnika jest wyleczalne?

Tak, zapalenie błędnika jest z reguły całkowicie wyleczalne. Kluczowe znaczenie ma jednak szybka reakcja i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Opóźnienie terapii może prowadzić do trwałych powikłań, takich jak zaburzenia równowagi czy ubytki słuchu.

Zapalenie błędnika – podsumowanie 

  • Zapalenie błędnika to zapalna choroba ucha wewnętrznego, która wpływa na funkcje równowagi i słuchu.
  • Najczęstsze przyczyny to infekcje wirusowe i bakteryjne, ale mogą być też autoimmunologiczne lub pourazowe.
  • Objawy są intensywne i obejmują zawroty głowy, oczopląs, nudności i zaburzenia równowagi.
  • Wczesna diagnostyka i odpowiednie leczenie mają kluczowe znaczenie dla szybkiego powrotu do zdrowia.
  • Diagnostykę wspierają m.in. morfologia, CRP, testy słuchu i obrazowanie mózgu.
  • Większość przypadków dobrze reaguje na leczenie i rehabilitację.

Bibliografia

  1. Wiercińska M., „Zapalenie błędnika: przyczyny, objawy i leczenie”, Medycyna Praktyczna, mp.pl.
  2. Furman J.M., „Vestibular neuritis and labyrinthitis”, UpToDate.com.
  3. Furman J.M., „Causes of vertigo”, UpToDate.com.
Page 1 of 132
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132
123...132Strona 1 z 132

Zadbaj z nami o zdrowie - zapisz się na newsletter!

Otrzymuj praktyczne informacje na temat profilaktyki i badań laboratoryjnych, dzięki którym poszerzysz swoją wiedzę na temat świadomej troski o zdrowie. Zapisz się na newsletter i odbierz -20% zniżki na kolejny zakup w e-sklepie.

O nas

Firma ALAB laboratoria to ogólnopolska sieć najnowocześniejszych laboratoriów diagnostycznych w Polsce oferująca najszerszą ofertę ponad 3 500 badań diagnostycznych.

Nasz adres

ul. Stępińska 22/30, 00-739 Warszawa (22) 349 60 12 info@alab.com.pl © ALAB laboratoria Sp. z o.o.