PSA całkowity (I61)

Swoisty antygen sterczowy (PSA) jest proteazą serynową. Głównym miejscem powstawania PSA jest nabłonek gruczołowy stercza. PSA wytwarzany w gruczole krokowym jest wydzielany w wysokich stężeniach do płynu nasiennego. Główna funkcja PSA polega na proteolitycznym rozszczepianiu białek tworzących żel w płynie nasiennym, co powoduje jego upłynnienie i zwiększenie mobilności nasienia.

Niskie wartości stężenia PSA we krwi wykrywane są w przypadku uwalniania się PSA z gruczołu krokowego. Wzrastające wartości stężeń PSA w surowicy związane są z patologią stercza, łącznie z zapaleniem stercza, łagodnym przerostem stercza oraz rakiem.

PSA jest również wykrywany w rakach sutka, w nowotworach gruczołów ślinowych, w gruczołach okołocewkowych i okołoodbytniczych, w komórkach nabłonka cewki moczowej męskiej, w mleku matki, we krwi i w moczu.

Europejskie Towarzystwo Urologiczne zaleca, aby badanie PSA wykonać po raz pierwszy w wieku 40-45 lat.

• U mężczyzn z początkowym stężeniem PSA <1 ng/ml kolejne oznaczenie można wykonać po 8 latach.
• Dla wartości wyższej niż 1 ng/ml u panów w wieku 45-59 lat oraz wyższej niż 2 po 60 r.ż., kolejne oznaczenia powinno się wykonywać z częstotliwością co 2-4 lata.
• Oznaczanie stężenia PSA u pacjentów po 75. roku życia nie jest zalecane, gdyż wiąże się z bardzo dużym ryzykiem wykrycia choroby nieistotnej klinicznie i wszelkimi tego konsekwencjami.

Każdy wynik badania PSA całkowitego powinien być skonsultowany z urologiem.

PSA całkowite - kto i kiedy powinien wykonać badanie?

Badanie powinno być wykonywane w celach profilaktycznych przez mężczyzn od 45 do 75 r.ż.

Oznaczanie stężenia PSA ma szczególne znaczenie w wykrywaniu zmian metastatycznych lub przetrwałej choroby u pacjentów, którzy przebyli leczenie chirurgiczne bądź zachowawcze z powodu raka stercza. Utrzymywanie się podwyższonych wartości stężeń PSA po leczeniu lub ich wzrost wskazuje na nawrót choroby, lub chorobę resztkową. Badanie stężenia PSA jest powszechnie przyjęte jako badanie pomocnicze przy postępowaniu z chorymi na raka stercza. PSA jest markerem przerostu prostaty, który jest stosowany w diagnozowaniu i monitorowaniu raka.

Dodatkowe przygotowanie