Sklep
Strona główna Blog

Soplówka jeżowata – właściwości i działanie leczniczego grzyba

Paulina Górska
-
0
Soplówka jeżowata – właściwości i działanie leczniczego grzyba

Soplówka jeżowata to grzyb, który od dawna stosuje się w medycynie chińskiej. Ostatnio zyskuje coraz większą popularność również poza Azją. Co warto wiedzieć na jego temat? Jakie jest działanie soplówki jeżowatej i czy każdy może korzystać z jej cennych właściwości? Przeczytaj nasz artykuł, aby poznać odpowiedzi na te pytania.

Spis treści:

  1. Co to jest soplówka jeżowata?
  2. Soplówka jeżowata: właściwości grzyba
  3. Na co soplówka jeżowata? Działanie grzyba na organizm
  4. Stosowanie soplówki jeżowatej: z czym nie łączyć?
  5. Soplówka jeżowata: skutki uboczne stosowania lwiej grzywy
  6. Soplówka jeżowata: przeciwwskazania
  7. Podsumowanie: czym jest soplówka jeżowata i czy ją stosować?

Co to jest soplówka jeżowata?

Soplówka jeżowata (Hericium erinaceus) to gatunek grzyba, który od dawna stosuje się w medycynie chińskiej. Od kilkunastu lat wzbudza również zainteresowanie badaczy z całego świata. Do tej pory ustalili oni, że soplówka jeżowata jest źródłem wielu cennych substancji o działaniu prozdrowotnym i może być stosowana wspomagająco m.in. w schorzeniach gastrologicznych i neurologicznych.

>> Sprawdź: Budowa, funkcje i najczęstsze choroby układu pokarmowego człowieka

Pochodzenie soplówki jeżowatej

Rodzaj soplówka (Hericium) obejmuje 14 gatunków. Jednym z nich jest soplówka jeżowata, którą potocznie nazywa się „lwią grzywą”, „grzybem małpim” lub „Yamabushitake”. Jest to grzyb saprofityczny (czasami pasożyt drzew), który występuje na obumierających lub martwych drzewach z rodzajów Ulmus spp., Acer spp., Quercus spp., Juglans spp. i Fagus spp.

>> Zobacz: Grzyby i ich wartości odżywcze

Soplówka jeżowata bywa kojarzona z Azją, ale warto wiedzieć, że występuje również w stanie naturalnym w Polsce. Od 1995 roku jest objęta ścisłą ochroną, co wynika z braku ciągłości naturalnych drzewostanów zawierających dęby i buki oraz zmian klimatycznych.

Komercyjnie wykorzystuje się 4 gatunki należące do rodzaju soplówka. Pierwsze uprawy tych grzybów powstały w Chinach. Na początku opracowano technologię otrzymywania z upraw owocników soplówki jeżowatej. W Polsce nazywa się ją „uprawą na drzewie”, ponieważ jest prowadzona na pniach i kłodach drzew liściastych (najczęściej buku lub dębu) w warunkach półnaturalnych.

Owocniki grzybów wyrastają z przerośniętego drewna po roku i plonują. Trwa to, dopóki nie wykorzystają składników odżywczych zużytych w drewnie. Wzrost zazwyczaj kończy się po około 5-6 latach.

Soplówka jeżowata: właściwości grzyba

Prozdrowotne działanie soplówki jeżowatej sprawiło, że dziś jest uznawana nie tylko za przysmak, ale i grzyba leczniczego. Owocniki stosuje się od ponad 1000 lat w Chinach, a ich działanie farmakologiczne jest intensywnie badane od około 20 lat przez badaczy z całego świata.

W skład Hericium erinaceus wchodzą substancje, które:

  • stymulują wzrost komórek nerwowych,
  • zmniejszają poziom cholesterolu,
  • pobudzają funkcjonowanie przewodu pokarmowego (głównie wątroby i żołądka),
  • wspierają pracę mózgu,
  • działają przeciwlękowo,
  • wykazują potencjalne działanie przeciwnowotworowe – co wymaga jednak dalszych badań celem potwierdzenia tego działania.

Jednym z najważniejszych składników, decydujących o cennych właściwościach soplówki jeżowatej, są polisacharydy. Należy do nich chityna, która buduje strzępki tworzące grzybnię. Zaobserwowano, że ma działanie hipoglikemiczne, przeciwzapalne i przeciwwirusowe. Ponadto wpływa korzystnie na układ immunologiczny i reguluje ciśnienie krwi.

>> Przeczytaj: Jak wzmocnić układ immunologiczny u dorosłych i dzieci?

Na co soplówka jeżowata? Działanie grzyba na organizm

Na co pomaga soplówka jeżowata? Jej działanie prozdrowotne jest szerokie, co oznacza, że mogą korzystać z niego osoby zmagające się z różnymi problemami zdrowotnymi.

Soplówka jeżowata a Hashimoto

Soplówka jeżowata wykazuje działanie przeciwzapalne i wspomaga funkcjonowanie układu nerwowego, a dodatkowo zawarta w niej chityna może wspierać proces odchudzania. Wszystkie te właściwości są ważne w leczeniu wspomagającym Hashimoto. Jednak osoby, które zmagają się z tą chorobą, powinny zachować szczególną ostrożność i skonsultować chęć stosowania soplówki jeżowatej z lekarzem.

>> Sprawdź również artykuł: Choroba Hashimoto – autoimmunologiczne zapalenie tarczycy

Należy pamiętać, że lwia grzywa zawiera składniki, które stymulują działanie układu immunologicznego. Może być to niekorzystne w przypadku chorób autoimmunologicznych, do których należy Hashimoto.

Soplówka jeżowata nerwica

W przeciwieństwie do zwykłych grzybów występujących w sklepach spożywczych (np. shiitake), lecznicze grzyby funkcjonalne zawierają bioaktywne związki, które mogą wpływać zarówno na zdrowie mózgu, jak i ogólne samopoczucie.

Lwia grzywa jest jednym z grzybów leczniczych o najlepiej udokumentowanym w badaniach naukowych działaniu wspomagającym pracę ośrodkowego układu nerwowego. Tym samym może wspierać zdrowie psychiczne osób z nerwicą.

Soplówka jeżowata na pamięć

W Australii badania przedkliniczne wykazały, że soplówka jeżowata ma znaczący wpływ na wzrost komórek mózgowych i poprawę pamięci. Z czego to wynika?

Badacze zaobserwowali, że lwia grzywa zawiera m.in. hericenony i erinacyny, które mogą stymulować wzrost neuronów i komórek glejowych znajdujących się w mózgu. To właśnie te aktywne związki razem z innymi składnikami lwiej grzywy (polisacharydami, alkaloidami i laktonami) mogą pomóc w poprawie pamięci.

>> To może Cię zainteresować: Dieta MIND, czyli dieta dla mózgu – zasady i przykładowy jadłospis

Stosowanie soplówki jeżowatej: z czym nie łączyć?

Jak stosować soplówkę jeżowatą, z czym nie należy jej łączyć? Zalecane dawkowanie może różnić się w zależności od indywidualnych potrzeb i rodzaju suplementu. Przed rozpoczęciem suplementacji należy zapoznać się ze szczegółowymi zasadami dawkowania podanymi przez producenta.

Soplówka jeżowata uważana jest za bezpieczny, jadalny grzyb, który nie ma wielu przeciwwskazań. Przy czym trzeba pamiętać o skonsultowaniu z lekarzem kwestii jednoczesnego przyjmowania leków i innych suplementów diety.

Soplówka jeżowata: skutki uboczne stosowania lwiej grzywy

Suplementy diety z soplówką jeżowatą uznawane są za stosunkowo bezpieczne. Poniżej charakterystyka najważniejszych przeciwwskazań do stosowania tego preparatu.

Soplówka jeżowata: przeciwwskazania

Jakie są przeciwwskazania do stosowania soplówki jeżowatej? Suplementacja ekstraktów z lwiej grzywy nie jest zalecana osobom po przeszczepach organów oraz u pacjentów obciążonych schorzeniami autoimmunologicznymi. Nie rekomenduje się jej również tym, którzy mają alergię na grzyby. Preparat jest przeciwwskazany do stosowania u kobiet w ciąży i w trakcie laktacji. Przed zastosowaniem preparatu warto skonsultować się ze swoim lekarzem.

>> To może Cię zainteresować: Objawy zatrucia grzybami. Po jakim czasie się pojawiają i jakie badania wykonać?

Podsumowanie: czym jest soplówka jeżowata i czy ją stosować?

Soplówka jeżowata to grzyb jadalny, który cieszy się dużym uznaniem w medycynie chińskiej. Od pewnego czasu obserwuje się wzrost zainteresowania jej właściwościami również wśród badaczy z innych zakątków świata. Dotychczas udało im się ustalić, że lwia grzywa ma liczne właściwości prozdrowotne – zawarte w niej składniki działają stymulująco na układ immunologiczny, wspomagają funkcjonowanie układu nerwowego i pokarmowego, pomagają unormować poziom cholesterolu i glukozy we krwi, a nawet wspierają proces odchudzania. Patrząc na tę listę widać, że wiele osób może skorzystać z cennych właściwości tego grzyba. Jednak warto pamiętać, że choć soplówka jeżowata jest uznawana za bezpieczną, są pewne przeciwwskazania do jej stosowania. W razie wątpliwości należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk

Bibliografia

  1. Martínez-Mármol R, Chai Y, Conroy JN, Khan Z, Hong SM, Kim SB, Gormal RS, Lee DH, Lee JK, Coulson EJ, Lee MK, Kim SY, Meunier FA. Hericerin derivatives activates a pan-neurotrophic pathway in central hippocampal neurons converging to ERK1/2 signaling enhancing spatial memory. J Neurochem. 2023 Jun;165(6):791-808.
  2. Roda E, Priori EC, Ratto D, De Luca F, Di Iorio C, Angelone P, Locatelli CA, Desiderio A, Goppa L, Savino E, Bottone MG, Rossi P. Neuroprotective Metabolites of Hericium erinaceus Promote Neuro-Healthy Aging. Int J Mol Sci. 2021 Jun 15;22(12):6379.
  3. Karmańska, Aleksandra. „Skład chemiczny i wartość odżywcza–Buna Shimeji (Hypiszygus tessalatus i sopkówki jeżowatej (Hericium erinaceus).” Bromat. Chem. Toksykol 45.4 (2012): 1271-1275.
  4. https://www.naturoterapiawpraktyce.pl/artykul/hericium-spp-soplowki-grzyby-jadalne-i-lecznicze-o-wybitnym-potencjale-neuroprotekcyjnym-czesc-i, dostęp: 10.06.2025

Szczelina odbytu – objawy, przyczyny i skuteczne metody leczenia

Katarzyna Ciepłucha
-
0
Szczelina odbytu – objawy, przyczyny i skuteczne metody leczenia

Szczelina odbytu to jedno z najczęstszych, a zarazem najbardziej bolesnych schorzeń proktologicznych. Choć u większości pacjentów goi się samoistnie w ciągu kilku tygodni, nieleczona może przejść w formę przewlekłą i znacząco obniżyć jakość życia. W artykule przedstawiamy kluczowe informacje: definicję, objawy, przyczyny oraz metody diagnostyki i leczenia. Podpowiadamy również, jak dieta i codzienne nawyki mogą wspierać proces gojenia.

Spis treści:

  1. Czym jest szczelina odbytu?
  2. Jakie są przyczyny szczeliny odbytu?
  3. Objawy szczeliny odbytu
  4. Szczelina odbytu u dzieci
  5. Diagnostyka szczeliny odbytu
  6. Jak leczyć szczelinę odbytu?
  7. Dieta wspomagająca leczenie szczeliny odbytu
  8. Szczelina odbytu – często zadawane pytania
  9. Szczelina odbytu – podsumowanie

Czym jest szczelina odbytu?

Szczelina odbytu to wąskie pęknięcie delikatnej skóry i śluzówki, które wyściełają końcowy odcinek jelita (kanał odbytu). Najczęściej pojawia się na tylnej ściance, dokładnie w linii środkowej. Ze względu na czas trwania wyróżnia się:

  • ostrą – objawy ≤ 8 tyg., brzegi rany gładkie, świeże;
  • przewlekłą – objawy > 8 tyg., brzegi zgrubiałe, widoczne włókna zwieracza, często towarzyszy skórny fałd wartowniczy.

>> Zobacz również: Hemoroidy (żylaki odbytu) – objawy, przyczyny i leczenie

Jakie są przyczyny szczeliny odbytu?

Najczęstsze czynniki mechaniczne i funkcjonalne:

  • przewlekłe zaparcia i oddawanie twardego stolca,
  • biegunki oraz częste wypróżnienia drażniące okolice odbytu,
  • uraz porodowy (szczególnie przednia szczelina u kobiet),
  • penetracja analna,
  • wzmożone napięcie mięśnia zwieracza wewnętrznego (stres lub niektóre choroby neurologiczne),
  • słabsze ukrwienie tylnej ściany kanału odbytu.

Szczelina może być wtórnym objawem innych chorób: nieswoistych zapaleń jelit (choroba Leśniowskiego‑Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego), gruźlicy, kiły, zakażenia HIV, białaczki czy raka kanału odbytu.

Pakiet stanu zapalnego jelit (5 badania) banerek

Objawy szczeliny odbytu

Najczęstsze objawy szczeliny odbytu to: nagły, ostry ból podczas wypróżniania (może utrzymywać się do kilku godzin); jasnoczerwona krew na papierze toaletowym lub w muszli; pieczenie, świąd i uczucie „rozrywania” w okolicy odbytu; odruchowe napinanie zwieracza i lęk przed kolejnym wypróżnieniem.

Ważne!
Objawy alarmowe (gorączka, ropna wydzielina, nasilone krwawienie) wymagają pilnej konsultacji lekarskiej. 

>> Przeczytaj również: Krew z odbytu – możliwe przyczyny i diagnostyka krwawienia z odbytu

Szczelina odbytu u dzieci

U najmłodszych pacjentów szczelina najczęściej wynika z nawykowego wstrzymywania stolca i diety ubogiej w błonnik. Typowe objawy to: płacz podczas wypróżniania, ślady krwi na pieluszce lub papierze oraz unikanie parcia. Postępowanie opiera się głównie na modyfikacji diety (więcej błonnika i płynów), edukacji rodziców i treningu toaletowego oraz maściach znieczulających dostosowanych do wieku dziecka.

>> To może Cię zainteresować : Zaparcia u dziecka – praktyczne wskazówki dla rodziców

Diagnostyka szczeliny odbytu

Rozpoznanie stawia lekarz na podstawie wywiadu i badania okolicy odbytu. Gdy obraz kliniczny jest nietypowy lub dolegliwości utrzymują się pomimo leczenia, wykonuje się:

  • anoskopię (oglądanie kanału odbytu krótkim wziernikiem) lub rektoskopię (badanie dalszego odcinka odbytnicy),
  • kolonoskopię (przy podejrzeniu nieswoistych chorób zapalnych jelit (IBD) lub nowotworu),
  • badania laboratoryjne w kierunku chorób zakaźnych (np. HIV, kiły, chlamydiozy).
kalprotektyna w kale

Jak leczyć szczelinę odbytu?

Leczenie zachowawcze (złoty standard)

  • Dieta bogata w błonnik i odpowiednie nawodnienie,
  • Ciepłe, 10‑minutowe nasiadówki 2–3 × dziennie,
  • Maści lub żele z lidokainą (działanie przeciwbólowe),
  • Maści rozkurczające mięsień zwieracza: nifedypina, diltiazem lub nitrogliceryna (zgodnie z zaleceniem lekarza).
  • Doustne środki zmiękczające stolec (np. laktuloza, makrogole).

Stosowanie powyższych metod pozwala wyleczyć większość ostrych szczelin bez potrzeby interwencji chirurgicznej.

Leczenie inwazyjne

Gdy objawy utrzymują się > 6–8 tyg. mimo pełnego leczenia zachowawczego, rozważa się: iniekcję toksyny botulinowej do zwieracza; boczną sfinkterotomię wewnętrzną – skuteczność > 90 %, niskie ryzyko nietrzymania gazów lub stolca przy odpowiedniej kwalifikacji.

Dieta wspomagająca leczenie szczeliny odbytu

Dobrze skomponowana dieta działa jak naturalny „opatrunek” od środka: zmiękcza stolec, ułatwia wypróżnianie i ogranicza mechaniczne drażnienie pęknięcia. Błonnik wiąże wodę, tworząc miękką masę kałową, a fermentowane produkty mleczne wspierają korzystną mikroflorę, która sprzyja regeneracji tkanek. Dzięki temu szczelina goi się szybciej i rzadziej przechodzi w formę przewlekłą.

Produkty zalecane: świeże warzywa i owoce, pełnoziarniste zboża, nasiona roślin strączkowych, orzechy, siemię lniane, fermentowane produkty mleczne.

Do ograniczenia: biały ryż, rafinowane pieczywo, nadmiar bananów i czekolady, ostre przyprawy, alkohol, nadmierna kawa, żywność wysokoprzetworzona.

Regularna aktywność fizyczna, unikanie długotrwałego siedzenia i prawidłowe nawyki toaletowe (nieprzedłużone parcie) wspierają gojenie.

Szczelina odbytu – często zadawane pytania

Czy szczelina odbytu jest groźna?

Nieleczona może przejść w formę przewlekłą, prowadzić do przewlekłego bólu, infekcji, powstania przetoki (czyli nieprawidłowego kanału łączącego odbyt ze skórą) lub ropnia, a rzadko do zwężenia kanału odbytu.

Czy szczelina odbytu boli cały czas?

Najsilniejszy ból występuje podczas i tuż po defekacji, lecz w przewlekłej postaci dyskomfort może utrzymywać się przez cały dzień.

Co się stanie, jeśli szczelina nie zagoi się?

Przewlekły stan zapalny sprzyja powikłaniom (przetoka, ropień). Długotrwały ból zwiększa napięcie zwieracza, co dodatkowo utrudnia gojenie.

Czy szczeliny odbytu widać na zewnątrz?

U większości osób widoczne jest małe pęknięcie lub fałd wartowniczy przy brzegu odbytu, jednak do potwierdzenia diagnozy konieczne jest badanie lekarskie.

Z czym można pomylić szczelinę odbytu?

Najczęściej z hemoroidami, przetoką, ropniem, chorobami zapalnymi jelit i rakiem kanału odbytu – wszystkie wymagają różnicowania.

Szczelina odbytu – podsumowanie

  • Szczelina odbytu to bolesne pęknięcie błony śluzowej kanału odbytu.
  • Zwykle wynika z zaparć lub biegunek.
  • Dieta bogata w błonnik, ciepłe nasiadówki i maści rozkurczające leczą większość świeżych szczelin.
  • Utrzymujące się objawy (> 6–8 tyg.) wymagają konsultacji i niekiedy zabiegu sfinkterotomii, by zapobiec powikłaniom.

Bibliografia

  1. Ciesielski P., Kołodziejczak M. Szczelina odbytu. Interna Szczeklika, mp.pl, 2024.
  2. Stewart D.B. Anal fissure: Clinical manifestations, diagnosis, prevention. UpToDate, aktualizacja 2025.
  3. Bleday R. Anal fissure: Medical management. UpToDate, aktualizacja 2025.

Urosepsa: objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie posocznicy moczowej

Katarzyna Ciepłucha
-
0
Urosepsa: objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie posocznicy moczowej

Urosepsa to poważne powikłanie zakażenia układu moczowego, które może prowadzić do niewydolności narządów i zagrażać życiu. W artykule wyjaśniamy, czym jest urosepsa, jakie są jej objawy i przyczyny oraz jak wygląda diagnostyka i leczenie. Dowiedz się, kto jest szczególnie narażony i dlaczego szybka reakcja jest kluczowa.

Spis treści:

  1. Urosepsa: co to za choroba?
  2. U kogo może rozwinąć się posocznica moczowa?
  3. Przyczyny urosepsy. Od czego rozwija się choroba?
  4. Urosepsa: objawy posocznicy moczowej
  5. Czy urosepsa jest niebezpieczna?
  6. Leczenie chorych z urosepsą: jak długo w szpitalu?
  7. Urosepsa – często zadawane pytania
  8. Urosepsa: podsumowanie

Urosepsa: co to za choroba?

Urosepsa, czyli posocznica moczowa, to stan ogólnoustrojowej reakcji zapalnej organizmu (SIRS) wywołanej zakażeniem układu moczowego, prowadzącej do zaburzenia funkcjonowania wielu narządów. Proces ten jest odpowiedzią immunologiczną na obecność patogenu i jego toksyn, które przedostały się z dróg moczowych do krwiobiegu. W przebiegu urosepsy może dojść do aktywacji kaskady cytokin, rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC) oraz niewydolności krążeniowo-oddechowej. To jedno z najcięższych powikłań zakażeń układu moczowego, które można jednak często skutecznie leczyć, jeśli zostanie wcześnie rozpoznane.

Pakiet zakażenie układu moczowego (2 badania) banerek

Sepsa a urosepsa: różnice

Sepsa to ogólnoustrojowa reakcja zapalna wywołana infekcją. Urosepsa jest jej szczególną postacią, gdy źródłem zakażenia jest układ moczowy. W przypadku urosepsy do infekcji najczęściej dochodzi wskutek ZUM z przeszkodą w odpływie moczu, kamicy nerkowej czy po zabiegach urologicznych (np. przezcewkowa resekcja stercza, PCNL – przezskórna nefrolitotomia, biopsja stercza).

Według danych epidemiologicznych, ZUM stanowi źródło sepsy w około 30% przypadków ciężkiej sepsy i wstrząsu septycznego.

>> To może Cię zainteresować: Zapalenie prostaty – objawy, przyczyny, leczenie

U kogo może rozwinąć się posocznica moczowa?

Niektóre osoby są szczególnie narażone na rozwój urosepsy z powodu obniżonej odporności lub istniejących chorób przewlekłych. Grupy ryzyka obejmują:

  • osoby w podeszłym wieku,
  • pacjentów z cukrzycą,
  • osoby z przewlekłą niewydolnością nerek lub chorobami nowotworowymi,
  • pacjentów przewlekle cewnikowanych,
  • osoby po przebytych zabiegach urologicznych (np. biopsja stercza, PCNL),
  • dzieci z wadami wrodzonymi układu moczowego.

>> Zobacz: Najczęstsze nowotwory u kobiet i mężczyzn

Przyczyny urosepsy. Od czego rozwija się choroba?

Urosepsa najczęściej rozwija się w wyniku nieleczonego lub źle leczonego zakażenia układu moczowego. Do głównych przyczyn należą:

  • zakażenia bakteryjne (szczególnie wywołane przez Escherichia coli, a także Klebsiella spp., Pseudomonas aeruginosa, Enterobacter spp., Enterococcus),
  • przeszkody w odpływie moczu (np. przerost prostaty, zwężenie cewki moczowej),
  • obecność kamieni w układzie moczowym,
  • nowotwory układu moczowego,
  • zabiegi urologiczne, które mogą stanowić wrota zakażenia.

Zakażenie może szerzyć się zarówno drogą wstępującą, jak i związaną z przenikaniem bakterii do krwiobiegu przez uszkodzone struktury dróg moczowych.

Jak sprawdzić, co jest przyczyną posocznicy moczowej?

W diagnostyce przyczyn urosepsy kluczowe są:

>> Przeczytaj: Kolor moczu – co oznacza i kiedy zwiastuje problemy ze zdrowiem? Jakie badania wykonać?

Urosepsa: objawy posocznicy moczowej

Objawy urosepsy mogą przypominać klasyczne symptomy sepsy:

  • gorączka lub hipotermia (<36°C lub >38°C),
  • dreszcze,
  • tachykardia (>90/min),
  • przyspieszony oddech (>20/min),
  • zwiększona lub zmniejszona liczba leukocytów we krwi,
  • ból brzucha lub lędźwi,
  • zaburzenia świadomości,
  • skąpomocz lub bezmocz,
  • dodatni objaw Goldflama, kolka nerkowa.
Warto wiedzieć:
Objawy mogą być niespecyficzne, zwłaszcza u osób starszych lub z demencją. Warto pamiętać, że obecność cewnika często maskuje typowe objawy zakażenia. 

Czy urosepsa jest niebezpieczna?

Tak. Urosepsa to stan bezpośrednio zagrażający życiu. Śmiertelność w przypadkach ciężkiej sepsy lub wstrząsu septycznego wynosi od 28% do 41%. Szybkie rozpoznanie i wdrożenie leczenia są kluczowe dla rokowania pacjenta.

W ciężkich przypadkach może dojść do niewydolności wielonarządowej, wstrząsu septycznego, DIC i zgonu.

Leczenie chorych z urosepsą: jak długo w szpitalu?

Czas hospitalizacji zależy od ciężkości stanu pacjenta i skuteczności leczenia. Leczenie urosepsy obejmuje:

  • antybiotykoterapię dożylną (empiryczną, a następnie celowaną),
  • leczenie wspomagające (nawadnianie, tlen, leki przeciwgorączkowe),
  • drenaż układu moczowego w razie przeszkody (np. nefrostomia, cewnik DJ),
  • leczenie powikłań (np. niewydolności nerek – hemodializa),
  • monitorowanie parametrów życiowych i biomarkerów (np. prokalcytonina, CRP, mleczany).

Antybiotykoterapia powinna rozpocząć się natychmiast po pobraniu materiału do badań, nie później niż 45 minut od rozpoznania. Leczenie zwykle trwa 7-14 dni, ale może być dłuższe przy powikłaniach.

>> Sprawdź także: Częstomocz, wielomocz i oddawanie moczu w nocy – jakie są przyczyny?

Profilaktyka urosepsy u dzieci i dorosłych

Aby zmniejszyć ryzyko urosepsy:

  • lecz zakażenia układu moczowego zgodnie z antybiogramem,
  • unikaj długotrwałego cewnikowania,
  • przestrzegaj zasad higieny intymnej,
  • regularnie kontroluj stan zdrowia przy chorobach przewlekłych,
  • wykonuj badania obrazowe w przypadku nawracających ZUM,
  • stosuj profilaktykę antybiotykową tylko, gdy jest to uzasadnione klinicznie.

>> Przeczytaj również: Zakażenia układu moczowego u dzieci

Urosepsa – często zadawane pytania

Czy urosepsa zagraża życiu?

Tak, urosepsa może prowadzić do niewydolności narządów i zgonu, szczególnie w przypadku opóźnionego leczenia.

Czy urosepsa może spowodować uszkodzenie nerek?

Tak, zakażenie może prowadzić do uszkodzenia nerek, szczególnie w przypadku wstrząsu septycznego lub roponercza.

Jakie CRP przy urosepsie?

Wartości CRP są zazwyczaj bardzo wysokie i przekraczają 100 mg/l, często towarzyszy temu również wzrost prokalcytoniny.

Jaka jest różnica między zakażeniem dróg moczowych a urosepsą?

ZUM to lokalna infekcja, urosepsa to jej ogólnoustrojowe powikłanie z objawami sepsy.

Jakie powikłania mogą wystąpić po urosepsie?

Możliwe powikłania to niewydolność nerek, zespół DIC, uszkodzenia wielonarządowe, trwała dysfunkcja układu moczowego i długotrwała rekonwalescencja.

Urosepsa: podsumowanie

  • Urosepsa to ciężka postać zakażenia układu moczowego zagrażająca życiu.
  • Najczęstsze objawy to gorączka, dreszcze, ból lędźwi, zaburzenia świadomości i skąpomocz.
  • Szczególnie narażone są osoby starsze, przewlekle chore i cewnikowane.
  • Leczenie wymaga hospitalizacji, antybiotykoterapii i często interwencji urologicznej.
  • Profilaktyka i szybkie reagowanie na objawy zakażenia to klucz do uniknięcia powikłań.

Bibliografia

  1. Przegląd Urologiczny, „Postępowanie w urosepsie”, K. Gronostaj, 2017/1.
  2. UpToDate.com, „Sepsis syndromes in adults”, R. Neviere, MD.
  3. Przegląd Urologiczny, „Posocznica moczowa, urosepsa”, P. Zapała, B. Dybowski, P. Radziszewski, 2013/1.

Krosty na plecach – możliwe przyczyny i leczenie

Katarzyna Banaszczyk
-
0
Krosty na plecach – możliwe przyczyny i leczenie

Krosty na plecach mogą towarzyszyć wielu jednostkom chorobowym, zarówno infekcyjnym, jak i nieinfekcyjnym. Z czym wiążą się bolesne krosty na plecach? Czy krosty na plecach u kobiety mogą być związane ze zmianami hormonalnymi? Jak powinna wyglądać diagnostyka tych zmian skórnych? Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się więcej na ten ważny temat.

Spis treści:

  1. Jak powstają krosty na plecach?
  2. Przyczyny powstawania krost na plecach
  3. Bolesne krosty na plecach: u kogo mogą się pojawić?
  4. Czy można zapobiec powstawaniu czerwonych, bolesnych lub swędzących krost na plecach?
  5. Diagnostyka przyczyny krost na plecach: jak przebiega?
  6. Czy można zapobiec powstawaniu krost na plecach?
  7. Krosty na plecach – jak się pozbyć?
  8. Krosty na plecach – często zadawane pytania
  9. Krosty na plecach – podsumowanie

Jak powstają krosty na plecach?

Na wstępie tego artykułu należy wyjaśnić, co to są krosty. Krosty to wykwity wyniosłe ponad poziom skóry, które są wyczuwalne palpacyjnie podczas badania pacjenta. Są wypełnione treścią ropną, która przyjmuje typowo biało-żółte zabarwienie. Wykwity te mogą być jałowe – takie zmiany nie są wówczas związane z infekcją skóry. Wyróżniamy również tak zwane krosty niejałowe, które towarzyszą schorzeniom infekcyjnym.

Warto wiedzieć, że w dermatologii wyróżniamy dwa rodzaje wykwitów, mianowicie:

  • wykwity pierwotne,
  • wykwity wtórne.

Jeżeli krosta od samego początku wypełniona jest treścią ropną, to wówczas zaliczana jest do wykwitów pierwotnych. Natomiast, gdy powstaje na przykład z pęcherza, wypełnionego początkowo treścią surowiczą, uznawana jest za wykwit wtórny. Przekształcenie się pęcherza w krostę związane jest typowo z nadkażeniem bakteryjnym zmiany.

>> Sprawdź: Łuszczyca krostkowa – objawy, przyczyny, badania i leczenie

Przyczyny powstawania krost na plecach

Jakie jednostki dermatologiczne mogą objawiać się obecnością krost na plecach? Wykwity te są elementem obrazu klinicznego między innymi takich schorzeń jak:

  • trądzik pospolity – w tej jednostce chorobowej zmiany o typie krost mogą pojawiać się również na twarzy i klatce piersiowej, a poza krostami obserwuje się również zaskórniki, grudki, a niekiedy torbiele,
  • zapalenie mieszków włosowych – jest to schorzenie infekcyjne, spowodowane najczęściej przez bakterie, w tym przypadku obserwuje się krosty związane z mieszkami włosowymi, którym towarzyszą zmiany rumieniowe, nawracające zapalenie mieszków włosowych towarzyszy niekiedy zaburzeniom odporności i cukrzycy,
  • łuszczyca krostkowa – jest to jedna z odmian łuszczycy, która cechuje się obecnością jałowych krost, niezwiązanych z mieszkami włosowymi, choroba ta jest powiązana z czynnikami immunologicznymi, genetycznymi, a także środowiskowymi; zmiany skórne mogą się pojawiać na skórze całego ciała,
  • osutki polekowe – zmiany skórne wywołane przez leki mogą mieć bardzo różną morfologię, obserwuje się obecność krost, bąbli, grudek, a także pęcherzy. Osutki polekowe często są efektem przyjęcia antybiotyku lub leku przeciwbólowego, ale mogą pojawić się również po wielu innych substancjach,
  • infekcje wirusowe, w tym ospa wietrzna i półpasiec – jest to schorzenie wywołane przez wirusa ospy i półpaśca, które ma różną manifestację: w przypadku ospy wietrznej obserwuje się rozsiane zmiany pod postacią rumienia, grudek, pęcherzyków i krost; z kolei półpasiec w klasycznej postaci zajmuje ograniczony obszar, wzdłuż jednego dermatomu, po jednej stronie ciała (często na tułowiu),
  • infekcje grzybicze – niekiedy w obrębie zmian grzybiczych mogą pojawić się krosty, klasycznie na obwodzie zmiany,
  • zespół Sneddona-Wilkinsona – rzadka, przewlekła choroba, w której zmiany o typie niewielkich, wiotkich krost mogą pojawić się na plecach, ale również w fałdach skóry, pachwinach i na kończynach.

>> Przeczytaj: Szczepienie na półpasiec – jak działa szczepionka i kiedy je zrobić?

Bolesne krosty na plecach: u kogo mogą się pojawić?

Bolesne krosty mogą pojawić się zarówno u osób dorosłych, jak i u dzieci. Bolące krosty na plecach często związane są z trądzikiem pospolitym, szczególnie, gdy krostom towarzyszą torbiele i guzy zapalne. Tego rodzaju zmiany skórne związane są z wysokim ryzykiem bliznowacenia i wymagają podjęcia odpowiedniego leczenia dermatologicznego.

Posiew ze zmiany tradzikowej (tlenowo) banerek

Czy można zapobiec powstawaniu czerwonych, bolesnych lub swędzących krost na plecach?

To, czy możliwe jest zapobieganie powstawaniu swędzących krost na plecach, zależy przede wszystkim od ich przyczyny. W przypadku trądziku pospolitego niezwykle ważne jest podjęcie odpowiedniej terapii. Z kolei w odniesieniu do zapalenia mieszków włosowych, ważna jest prawidłowa higiena skóry, noszenie naturalnych, przewiewnych ubrań, a także wspieranie odporności organizmu.

Diagnostyka przyczyny krost na plecach: jak przebiega?

W pierwszym kroku należy udać się  do lekarza dermatologa, który przeprowadzi z pacjentem dokładny wywiad i ocenę stanu skóry. Badania i procedury, które mogą być wykonane w celu zdiagnozowania przyczyny pojawiania się krost na plecach to między innymi:

  • wymaz ze zmian skórnych – w przypadku podejrzenia etiologii infekcyjnej,
  • badanie histopatologiczne wycinka skóry – w celu potwierdzenia rozpoznania łuszczycy krostkowej, czy zespołu Sneddona-Wilkinsona,
  • badanie stężenia glukozy w surowicy – badanie warto wykonać w sytuacji przedłużających się i nawracających zapaleń mieszków włosowych,
  • badanie mykologiczne (zeskrobiny skóry) – przy podejrzeniu grzybicy,
  • dermatoskopia – a więc oglądanie zmian w powiększeniu, może być pomocna w różnicowaniu wielu jednostek dermatologicznych,
  • stężenie białka CRP,
  • morfologia krwi obwodowej.
Pakiet zdrowa skora, wlosy i paznokcie - hormony (3 badania) banerek

Czy można zapobiec powstawaniu krost na plecach?

Możliwości profilaktyki krost na plecach zależą głównie od przyczyny dolegliwości. W celu uzyskania odpowiednich zaleceń terapeutycznych warto udać się do lekarza dermatologa. Na przykład w przypadku łuszczycy krostkowej należy zrezygnować z używek, ponieważ alkohol i papierosy są istotnym czynnikiem sprzyjającym zaostrzeniom. Dotyczy to większości schorzeń dermatologicznych.

Krosty na plecach – jak się pozbyć?

Pierwszym krokiem jest zdecydowanie wizyta u lekarza i zastosowanie się do otrzymanych zaleceń. Postępowanie w przebiegu krost na plecach zależy od konkretnej jednostki chorobowej oraz indywidualnej sytuacji klinicznej, w jakiej znajduje się pacjent. Czynnikami, które będą wspierać poprawę stanu skóry jest z pewnością przestrzeganie zasad higieny, noszenie przewiewnej odzieży, a także stosowanie zróżnicowanej i zbilansowanej diety.

>> Sprawdź: Wpływ diety na trądzik. Co jeść a czego unikać?

Domowe sposoby na krosty na plecach

Nie warto polegać na zasłyszanych, czy przeczytanych w internecie domowych radach na krosty na plecach. Dlaczego? Opóźnienie włączenia odpowiedniego leczenia dermatologicznego może pogorszyć przebieg choroby. W przypadku trądziku pospolitego takie postępowanie może grozić pojawieniem się trwałych zmian pod postacią blizn. Leczenie należy prowadzić pod opieką lekarza. To na czym można się skupić samodzielnie to odpowiednia higiena oraz unikanie używek i przetworzonej żywności, o dużej zawartości węglowodanów prostych.

Leczenie przyczyn powstawania krost na plecach

Wybór terapii zależy od konkretnej jednostki chorobowej. Jak przedstawia się leczenie krost na plecach w danej sytuacji? Mianowicie, w przebiegu:

  • trądziku pospolitego – stosuje się antybiotyki doustne, leki miejscowe w postaci kremów i żeli z zawartością retinoidów czy nadtlenku benzoilu, a także izotretynoinę w postaci ogólnej (leczenie doustne),
  • łuszczycy krostkowej – leki miejscowe z zawartością kortykosteroidów i substancji złuszczających, a także leki stosowane ogólnie takie jak acytretyna, cyklosporyna, czy metotreksat, a także leki biologiczne,
  • zapalenia mieszków włosowych – zarówno antybiotyki w postaci miejscowej, jak i ogólnej,
  • w zespole Sneddona-Wilkinsona – retinoidy, cyklosporyna i dapson, który jest w tym przypadku lekiem z wyboru,
  • infekcji grzybiczych – leki przeciwgrzybicze miejscowe (kremy, maści), jak i w postaci tabletek.

>> Zobacz: Choroby skóry u człowieka. Najczęściej występujące dermatozy

Krosty na plecach – często zadawane pytania

Pojawienie się krost na plecach może mieć wiele przyczyn, co sprawia, że dolegliwości te budzą wśród pacjentów wiele obaw i pytań. Poniżej odpowiedzi na kilka z nich.

Jakie są przyczyny krostek na plecach u kobiet?

Krosty na plecach u kobiet mogą mieć wiele przyczyn. Takie zmiany mogą pojawić się w przebiegu schorzeń zapalnych, w tym łuszczycy krostkowej, a także w przebiegu schorzeń infekcyjnych takich jak zapalenie mieszków włosowych. W przypadku trądziku pospolitego na skórze pleców, szczególnie u pacjentek dorosłych, warto skonsultować się z ginekologiem. Niekiedy tego rodzaju zmiany (zarówno na twarzy, jak i plecach) mogą być związane ze schorzeniami ginekologicznymi, w tym zespołem policystycznych jajników (PCOS).

Jakie są przyczyny krostek na barkach i plecach?

Krostki na barkach i plecach to często zmiany w przebiegu trądziku pospolitego, ale nie zawsze. Inne przyczyny tego rodzaju wykwitów to zapalenie mieszków włosowych, łuszczyca krostkowa czy zespół Sneddona-Wilkinsona.

>> To może Cię zainteresować: Trądzik odwrócony – jak rozpoznać sygnały ostrzegawcze?

Krosty na plecach – podsumowanie

  • Krosty na plecach u dorosłego pacjenta mogą towarzyszyć wielu jednostkom dermatologicznym, zarówno związanym z infekcjami skóry, jak i schorzeniami przewlekłymi.
  • W diagnostyce tego rodzaju wykwitów niezwykle istotna jest konsultacja dermatologiczna. Czasami konieczne jest wykonanie dodatkowych badań mikrobiologicznych, laboratoryjnych, a także histopatologicznych.
  • Leczenie zależy od konkretnej przyczyny pojawiania się krost i może obejmować zastosowanie antybiotyków, glikokortykosteroidów, a także leków immunosupresyjnych takich jak cyklosporyna czy metotreksat.

Bibliografia

  1. L. Rudnicka i inni, Współczesna Dermatologia, PZWL, Warszawa 2022,
  2. L. Bolognia i inni, Fourth Edition Dermatologia, Medipage, Warszawa 2022,
  3. A. Szczeklik, Piotr Gajewski, Interna Szczeklika, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020/2021,
  4. A. Dembińska-Kieć i inni, Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2005 (dodruk), s. 654–659.

Chromanie przestankowe – co je powoduje? Objawy, przyczyny i leczenie

Katarzyna Ciepłucha
-
0
Chromanie przestankowe – co je powoduje? Objawy, przyczyny i leczenie

Chromanie przestankowe to jeden z pierwszych objawów przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych. W tym artykule poznasz przyczyny, objawy oraz metody diagnozowania i leczenia tej dolegliwości. Dowiedz się, jak rozpoznać pierwsze niepokojące objawy i co zrobić, aby nie dopuścić do groźnych powikłań.

Spis treści:

  1. Co to jest chromanie przestankowe?
  2. Chromanie przestankowe: przyczyny dolegliwości
  3. Jakie objawy ma chromanie przestankowe?
  4. Chromanie przestankowe: testy i diagnozowanie przypadłości
  5. Leczenie chromania przestankowego: jak przebiega?
  6. Chromanie przestankowe – często zadawane pytania
  7. Podsumowanie

Co to jest chromanie przestankowe?

Chromanie przestankowe to charakterystyczny ból nogi pojawiający się podczas chodzenia i ustępujący po krótkim odpoczynku. Najczęściej dotyczy mięśni łydki, ale może także występować w udzie, pośladku lub stopie. Objaw ten wskazuje na przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych i w 95 % przypadków jest skutkiem miażdżycy tętnic.

Chromanie przestankowe: przyczyny dolegliwości

Główną przyczyną chromania przestankowego pozostaje miażdżyca tętnic kończyn dolnych. Zwężenie lub zamknięcie światła naczynia ogranicza dopływ krwi, dlatego przy wysiłku – gdy zapotrzebowanie mięśni na tlen gwałtownie rośnie – dochodzi do niedokrwiennego bólu.

Rzadsze przyczyny to m.in. choroba Buergera, zatory tętnicze, zapalenia naczyń oraz zespoły uciskowe (np. usidlenie tętnicy podkolanowej). U mężczyzn z niedrożnością aorty brzusznej i tętnic biodrowych może pojawić się tzw. zespół Leriche’a (ból pośladków, chromanie oraz zaburzenia erekcji).

Czynniki ryzyka:

Jakie objawy ma chromanie przestankowe?

Najczęstsze objawy to:

  • ból łydek lub ud po przejściu stałego dystansu,
  • szybkie ustępowanie bólu w ciągu 1–3 minut odpoczynku,
  • uczucie zimna, mrowienia lub parestezji stóp,
  • zmiany troficzne skóry (bladość, utrata owłosienia, pogrubione paznokcie).

W miarę progresji choroby mogą wystąpić bóle spoczynkowe i trudno gojące się owrzodzenia lub martwica.

>> Przeczytaj również: Czym jest miażdżyca? Objawy i konsekwencje

Chromanie przestankowe: testy i diagnozowanie przypadłości

Podstawowym, prostym badaniem jest wskaźnik kostkowo‑ramienny (ABI). Wartość < 0,9 wskazuje na niedokrwienie, zaś < 0,5 często towarzyszy już krytycznemu niedokrwieniu kończyny.

Morfologia banerek

Dodatkowe badania:

  • test marszowy na bieżni (spadek ABI po wysiłku),
  • badanie USG metodą Dopplera tętnic – metoda pierwszego wyboru w ocenie przepływów,
  • angiografia tomografii komputerowej (angio‑TK) lub angiografia rezonansu magnetycznego (angio‑MR) przy kwalifikacji do zabiegu,
  • arteriografia jako „złoty standard” przed operacją lub angioplastyką.
Badanie lipidogram extra (6 badań) banerek

Leczenie chromania przestankowego: jak przebiega?

Leczenie dobiera się indywidualnie – od zmian stylu życia po zabiegi chirurgiczne. Niezależnie od etapu choroby kluczowa jest prewencja sercowo‑naczyniowa, gdyż pacjenci z chromaniem mają 3–6‑krotnie wyższe ryzyko zawału i udaru.

Chromanie przestankowe: zmiana stylu życia

  • Niezwłoczne rzucenie palenia.
  • Dieta śródziemnomorska lub DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension – dieta mająca na celu obniżenie ciśnienia tętniczego), redukcja masy ciała.
  • Kontrola ciśnienia tętniczego oraz wyrównanie cukrzycy u osób chorujących na nią.

Zobacz również: Dieta DASH – co to jest i na czym polega? Przykładowe przepisy

Trening marszowy

Regularny, nadzorowany trening marszowy wydłuża możliwość poruszania się bez bólu nawet 2‑krotnie i pozostaje najskuteczniejszą metodą niefarmakologiczną. Program to 3 sesje tygodniowo po 30–50 min: marsz „aż do bólu”, przerwa i powrót do chodzenia.

Leczenie farmakologiczne

  • Leki przeciwpłytkowe, takie jak kwas acetylosalicylowy (ASA) lub klopidogrel – stosowane w prewencji zdarzeń sercowo‑naczyniowych.
  • Statyny – wpływają korzystnie na stabilizację blaszek miażdżycowych i poprawę tolerancji wysiłku.
  • Cilostazol lub naftidrofuryl – jedyne preparaty o udowodnionej skuteczności w poprawie możliwości chodzenia bez bólu.
  • U pacjentów wysokiego ryzyka można rozważyć leczenie przeciwzakrzepowe w skojarzeniu z ASA.

Leczenie inwazyjne

W bardziej zaawansowanej postaci choroby, gdy dystans bólowy jest bardzo krótki (< 100 m) lub występują bóle spoczynkowe, rozważa się:

  • angioplastykę balonową/stentowanie,
  • pomostowanie naczyniowe (bypass),
  • endarterektomię lub hybrydowe zabiegi łączone.

Chromanie przestankowe: leczenie naturalne

Suplementy z miłorzębem czy kasztanowcem mogą łagodzić uczucie ciężkości nóg, lecz brak dowodów klinicznych, że wydłużają dystans chromania.

Jaka rehabilitacja na chromanie przestankowe?

Najlepszą formą rehabilitacji pozostają ćwiczenia marszowe pod nadzorem fizjoterapeuty, z przerwami na odpoczynek, gdy pojawi się umiarkowany ból. Efekt utrzymuje się tylko przy regularnych ćwiczeniach.

Chromanie przestankowe – często zadawane pytania

Czy można żyć długo, mając chromanie przestankowe?

Tak. Większość pacjentów zachowuje stabilny stan przez lata dzięki leczeniu i zaprzestaniu palenia.

Do jakiego lekarza z chromaniem przestankowym?

Najlepiej zgłosić się do angiologa lub chirurga naczyniowego.

Czego objawem jest chromanie przestankowe?

To objaw przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych, najczęściej o podłożu miażdżycowym.

Czy masaż pomaga na chromanie przestankowe?

Brak dowodów, że masaż wydłuża dystans marszu; może jedynie poprawić komfort.

Czy chromanie przestankowe jest niepełnosprawnością?

Może zostać uznane, jeśli ból uniemożliwia codzienne funkcjonowanie.

Czy chromanie przestankowe dotyczy obu nóg?

Tak, choć często zaczyna się jednostronnie.

Jaka rehabilitacja na chromanie przestankowe?

Ćwiczenia marszowe pod nadzorem fizjoterapeuty.

Czy spacery mogą wyleczyć chromanie przestankowe?

Choć spacery nie wyleczą choroby całkowicie, mogą istotnie złagodzić objawy i poprawić komfort życia.

Podsumowanie

  • Chromanie przestankowe to objaw przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych, zwykle spowodowanego miażdżycą.
  • Podstawowa diagnostyka obejmuje wskaźnik kostkowo‑ramienny, test marszowy i USG Doppler.
  • Najważniejsze elementy terapii to zaprzestanie palenia, aktywność fizyczna (w tym trening marszowy), statyny i leki przeciwpłytkowe.
  • W zaawansowanej chorobie stosuje się angioplastykę lub bypass; decyzję podejmuje się po dokładnej ocenie zmian w obrazowaniu.

Jeśli zauważasz u siebie podobne objawy, nie zwlekaj – zgłoś się do specjalisty i wykonaj podstawowe badania diagnostyczne.

Bibliografia

  1. Bodzoń W., Frołow M., Leśniak W. Przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych. Interna – Mały Podręcznik. mp.pl.
  2. TransAtlantic Inter‑Society Consensus II (TASC II). Management of Peripheral Arterial Disease – Section B: Intermittent Claudication. European Journal of Vascular and Endovascular Surgery. 2000; 19(Suppl S): S47–S66.
  3. Ludwikowska K., Wiercińska M. Przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych: przyczyny, objawy i leczenie. mp.pl; aktualizacja 2024.

Półpasiec oczny: objawy, diagnostyka i leczenie

Sara Aszkiełowicz
-
0
Półpasiec oczny: objawy, diagnostyka i leczenie

Półpasiec oczny to poważna choroba, która bez odpowiedniej diagnostyki i leczenia może prowadzić do trwałego pogorszenia wzroku, a nawet jego utraty. W tym artykule dowiesz się, czym dokładnie jest półpasiec oczny, jakie są jego przyczyny i objawy oraz jak wygląda skuteczne leczenie. Sprawdź, jak rozpoznać pierwsze symptomy i kiedy należy zgłosić się do lekarza. Zadbaj o swoje oczy — przeczytaj i działaj!

Spis treści:

  1. Półpasiec oczny: co to za choroba?
  2. Półpasiec oczny: przyczyny choroby
  3. Jak wygląda półpasiec oczny: objawy dolegliwości
  4. Diagnostyka półpaśca ocznego: jakie badania wykonać?
  5. Półpasiec oczny: leczenie
  6. Półpasiec oczny – często zadawane pytania
  7. Półpasiec oczny – podsumowanie

Półpasiec oczny: co to za choroba?

Półpasiec oczny to jedna z odmian półpaśca, czyli choroby wirusowej wywoływanej przez wirus Varicella Zoster (VZV) — ten sam, który powoduje ospę wietrzną. Po przebytej ospie wirus nie znika z organizmu. Ulega uśpieniu w zwojach nerwowych i może ponownie się uaktywnić, zwłaszcza gdy odporność jest osłabiona.

Półpasiec oczny obejmuje rejon nerwu ocznego i często atakuje skórę wokół oczu, powieki oraz gałkę oczną. Choroba może być bardzo bolesna, a nieleczona prowadzi do powikłań, takich jak uszkodzenie rogówki, jaskra czy przewlekłe zapalenie spojówek.

>> Warto przeczytać:

Czy półpasiec oczny jest zaraźliwy?

Tak, ale w specyficzny sposób. Osoba chora na półpasiec oczny nie zaraża bezpośrednio półpaścem, lecz wirusem Varicella Zoster. Może on wywołać ospę wietrzną u osób, które wcześniej jej nie przeszły. Dlatego osoby chore powinny unikać kontaktu z:

  • niemowlętami i osobami z obniżoną odpornością (należącymi do grupy ryzyka ciężkiego przebiegu w przypadku zarażenia),
  • kobietami w ciąży (ryzyko wystąpienia u dziecka wrodzonej ospy wietrznej i poważnych wad rozwojowych),
  • osobami, które nigdy nie chorowały na ospę.

Bezpieczne postępowanie zmniejsza ryzyko przeniesienia wirusa na innych.

Badanie ospa wietrzna i półpasiec - badanie przeciwciał IgG banerek

Półpasiec oczny: przyczyny choroby

Do reaktywacji wirusa dochodzi zazwyczaj, gdy układ odpornościowy przestaje skutecznie go kontrolować. Najczęstsze przyczyny to wiek powyżej 50 lat, przewlekły stres, przemęczenie, choroby autoimmunologiczne, nowotwory i leczenie onkologiczne, długotrwała terapia lekami immunosupresyjnymi.

Nie każdy, kto przeszedł ospę wietrzną, musi zachorować na półpasiec. Warto jednak wiedzieć, że ryzyko wzrasta wraz z wiekiem i osłabieniem organizmu.

>> Zobacz też: Ospa wietrzna a ospa małpia. Czy mają ze sobą coś wspólnego?

Jak wygląda półpasiec oczny: objawy dolegliwości

Półpasiec oczny często zaczyna się od niewinnego bólu lub mrowienia w okolicy oka. Następnie pojawiają się charakterystyczne objawy:

  • intensywny ból twarzy i okolicy oka,
  • pieczenie i swędzenie powiek,
  • obrzęk powiek i czoła,
  • pęcherzyki wypełnione płynem surowiczym, które pękają i tworzą strupy,
  • zaczerwienienie spojówki,
  • światłowstręt i nadmierne łzawienie,
  • pogorszenie ostrości widzenia.

Nietypowe objawy mogą obejmować ból bez wysypki — co utrudnia rozpoznanie. U niektórych osób może dojść do zapalenia rogówki lub powikłań wewnątrzgałkowych, co grozi trwałym uszkodzeniem wzroku.

>> To może Cię zainteresować: Zapalenie spojówek: objawy, przyczyny, rodzaje i leczenie

Diagnostyka półpaśca ocznego: jakie badania wykonać?

W przypadku podejrzenia półpaśca ocznego należy jak najszybciej udać się do okulisty lub lekarza rodzinnego. Diagnostyka obejmuje dokładny wywiad i ocenę objawów klinicznych, badanie ostrości widzenia, ocenę rogówki i dna oka w lampie szczelinowej, pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, wymaz z pęcherzyków (w razie wątpliwości co do przyczyny zmian) oraz oznaczenie przeciwciał IgG (Varicella Zoster) — potwierdza wcześniejsze przechorowanie ospy i obecność wirusa w organizmie.

Badanie ospa wietrzna i półpasiec - badanie przeciwciał IgG banerek

Im szybciej zostanie postawiona diagnoza, tym mniejsze ryzyko poważnych powikłań.

Półpasiec oczny: leczenie

Leczenie półpaśca ocznego powinno rozpocząć się jak najszybciej — najlepiej w ciągu 72 godzin od pojawienia się pierwszych objawów. Standardowo stosuje się:

  • leki przeciwwirusowe (acyklowir, walacyklowir lub famcyklowir) — hamują namnażanie wirusa,
  • krople lub maści kortykosteroidowe — zmniejszają stan zapalny,
  • leki przeciwbólowe — w razie silnego bólu można stosować środki o działaniu neurologicznym,
  • antybiotyki miejscowe — jeśli dojdzie do nadkażenia bakteryjnego,
  • krople nawilżające — łagodzą podrażnienie i suchość oka.

Bardzo ważna jest regularna kontrola okulistyczna — lekarz monitoruje proces gojenia i ewentualne powikłania.

>> Sprawdź: Nużeniec – przyczyna dokuczliwej choroby oczu i skóry

Jak długo trwa leczenie półpaśca ocznego?

Leczenie przeciwwirusowe trwa zazwyczaj od 7 do 14 dni. Objawy skórne zwykle ustępują w ciągu 2-4 tygodni, ale ból może utrzymywać się znacznie dłużej. Neuralgia popółpaścowa, czyli ból nerwowy po ustąpieniu wysypki, może trwać kilka miesięcy. W niektórych przypadkach konieczna jest rehabilitacja wzroku i dalsze leczenie okulistyczne.

Półpasiec oczny – często zadawane pytania

W tej części znajdziesz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące półpaśca ocznego. Jeśli chorujesz lub podejrzewasz u siebie tę chorobę, poniższe informacje pomogą Ci lepiej zrozumieć ryzyko zakażenia, możliwe drogi przenoszenia wirusa oraz powikłania, które mogą wystąpić.

Czy półpasiec oczny jest zakaźny?

Tak — chory może zarazić osoby, które nie przechodziły ospy wietrznej.

Jak można zarazić się półpaścem ocznym?

Poprzez bezpośredni kontakt z płynem z pęcherzyków lub drogą kropelkową — dlatego należy unikać dotykania zmian skórnych.

Jakie powikłania mogą wystąpić po półpaścu ocznym?

Do najgroźniejszych należą zapalenie rogówki, blizny na rogówce, jaskra wtórna, a nawet utrata wzroku.

Czy półpasiec uszkadza wzrok?

Tak — nieleczony może prowadzić do trwałego uszkodzenia struktur oka i znacznego pogorszenia widzenia.

>> Przeczytaj: Zespół Sjögrena – objawy, powikłania, diagnostyka

Półpasiec oczny – podsumowanie

Najważniejsze informacje, które warto zapamiętać:

  • Półpasiec oczny jest wywołany przez wirus Varicella Zoster.
  • Może prowadzić do groźnych powikłań, jeśli nie jest leczony.
  • Choroba jest zaraźliwa dla osób, które nie miały ospy wietrznej.
  • Szybka diagnostyka i leczenie zmniejszają ryzyko powikłań.

Nie lekceważ objawów — zgłoś się do okulisty jak najszybciej!

Bibliografia

  1. Konopińska J. i wsp. Półpasiec oczny. Okulistyka po Dyplomie. 2015
  2. Bujnowska-Fedak M.M i wsp. Pacjent z półpaścem w praktyce lekarza rodzinnego. Via Medica Journals. 2018.

Zespół Menkesa: objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie      

Sara Aszkiełowicz
-
0
Zespół Menkesa: objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie      

Zespół Menkesa to rzadka, ale bardzo poważna choroba genetyczna związana z zaburzeniami metabolizmu miedzi w organizmie. Jakie są jej przyczyny, objawy i jak wygląda leczenie? Czy istnieje skuteczna diagnostyka i jakie są rokowania? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule. Zachęcamy do lektury — wiedza o tej chorobie może pomóc w jej szybszym rozpoznaniu i odpowiednim postępowaniu!

Spis treści:

  1. Czym jest zespół Menkesa?
  2. Przyczyny zespołu Menkesa
  3. Objawy choroby Menkesa
  4. Zespół Menkesa u dzieci
  5. Diagnostyka choroby Menkesa
  6. Leczenie zespołu Menkesa
  7. Zespół Menkesa – podsumowanie

Czym jest zespół Menkesa?

Zespół Menkesa, znany również jako choroba Menkesa, to wrodzone schorzenie metaboliczne, które prowadzi do poważnych zaburzeń w transporcie i wykorzystaniu miedzi w organizmie. Choroba ta została opisana po raz pierwszy w latach 60. XX wieku przez Johna Menkesa, amerykańskiego pediatrę, od którego nazwiska pochodzi nazwa zespołu.

Zespół Menkesa występuje bardzo rzadko — szacuje się, że dotyka około 1 na 100 000 noworodków. Niestety, mimo postępów medycyny, choroba ta jest nieuleczalna i wiąże się z ograniczoną długością życia.

>> Warto przeczytać: Miedź w organizmie – zapotrzebowanie, rola, źródła miedzi w diecie

Przyczyny zespołu Menkesa

Bezpośrednią przyczyną zespołu Menkesa jest mutacja w genie ATP7A, który koduje białko odpowiedzialne za transport miedzi w organizmie. Nieprawidłowo działające białko prowadzi do upośledzonego wchłaniania miedzi w jelitach oraz jej nieprawidłowej dystrybucji do tkanek i narządów.

Badanie miedzi we krwi banerek

Miedź jest pierwiastkiem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania wielu enzymów i białek w organizmie. Jej niedobór prowadzi do poważnych zaburzeń w funkcjonowaniu układu nerwowego, naczyń krwionośnych, skóry i włosów.

Dziedziczenie choroby Menkesa

Zespół Menkesa dziedziczy się w sposób recesywny sprzężony z chromosomem X. Oznacza to, że choroba dotyczy głównie chłopców, którzy mają tylko jeden chromosom X. Dziewczynki mogą być nosicielkami mutacji, ale objawy występują u nich niezwykle rzadko, zwykle w bardzo łagodnej formie.

Kobieta będąca nosicielką ma 50% szans, że przekaże uszkodzony gen synowi (który wtedy zachoruje) lub córce (która będzie nosicielką).

Objawy choroby Menkesa

Pierwsze objawy zespołu Menkesa zazwyczaj pojawiają się w wieku niemowlęcym — najczęściej między 2. a 3. miesiącem życia. Wśród charakterystycznych symptomów choroby wymienia się:

  • opóźnienie rozwoju psychoruchowego,
  • trudności w karmieniu, problemy z przyrostem masy ciała,
  • drgawki, zwiększona drażliwość,
  • hipotonię mięśniową (obniżone napięcie mięśniowe),
  • charakterystyczny wygląd włosów: cienkie, łamliwe, kręcone, o barwie stalowo-szarej lub bezbarwne („włosy Kinky” — skręcone, łamliwe),
  • deformacje twarzy: nos siodełkowaty, wypukłe czoło, opadanie powiek,
  • częste infekcje płucne i układu pokarmowego.

Zespół Menkesa u dzieci

U dzieci z zespołem Menkesa choroba postępuje szybko i prowadzi do ciężkich uszkodzeń układu nerwowego. Z czasem pojawiają się powikłania, takie jak osteoporoza, złamania kości, problemy z układem krążenia i utrata umiejętności nabytych wcześniej.
Rodzice często zauważają, że dziecko rozwija się prawidłowo przez pierwsze tygodnie życia, a potem następuje gwałtowne pogorszenie stanu zdrowia. Właśnie dlatego tak ważna jest szybka diagnostyka, która może pomóc wdrożyć leczenie spowalniające postęp choroby.

Diagnostyka choroby Menkesa

Diagnozowanie zespołu Menkesa opiera się na badaniach klinicznych, laboratoryjnych i genetycznych. Lekarz może zlecić:

  • Oznaczenie stężenia ceruloplazminy — białka transportującego miedź. U chorych jest ono znacznie obniżone.
  • Oznaczenie poziomu miedzi w surowicy — również wykazuje istotny niedobór.
  • Badania genetyczne — identyfikacja mutacji w genie ATP7A potwierdza rozpoznanie.
  • Badania obrazowe mózgu (rezonans magnetyczny) — mogą ujawnić zanik istoty białej i inne zmiany charakterystyczne dla neurodegeneracji.
  • Im wcześniejsze rozpoznanie, tym większe szanse na spowolnienie objawów i poprawę komfortu życia pacjenta.
Badanie ceruloplazminy banerek

>> Zobacz też: Ceruloplazmina – co to jest i po co bada się jej poziom? Marker diagnostyczny choroby Wilsona

Leczenie zespołu Menkesa

Niestety, zespół Menkesa jest chorobą nieuleczalną. Leczenie ma charakter objawowy i polega głównie na:

  • podawaniu preparatów miedzi (np. octanu miedzi lub histydynianu miedzi) — największą skuteczność mają, jeśli rozpoczną się w pierwszych tygodniach życia,
  • rehabilitacji ruchowej i terapii zajęciowej,
  • leczeniu napadów drgawkowych (leki przeciwpadaczkowe),
  • wsparciu żywieniowym — czasami konieczne jest karmienie przez sondę lub gastrostomię,
  • opiece paliatywnej i psychologicznej dla rodziny.
  • Obecnie trwają badania nad terapiami genowymi, które w przyszłości mogą dać nadzieję na skuteczniejsze leczenie.

Rokowania przy chorobie Menkesa

Rokowania w przypadku zespołu Menkesa są niestety niekorzystne. Większość chorych dzieci nie dożywa wieku szkolnego — średnia długość życia wynosi od 3 do 10 lat. Wyjątkowo zdarzają się przypadki łagodniejszych postaci, gdzie pacjenci żyją dłużej, jednak są to wyjątki.
Wczesne rozpoznanie i leczenie mogą spowolnić postęp choroby i poprawić jakość życia, ale nie zatrzymają jej całkowicie.

Zespół Menkesa – podsumowanie

Najważniejsze informacje w skrócie:

  • Zespół Menkesa to rzadka choroba genetyczna związana z zaburzeniami transportu miedzi w organizmie.
  • Choroba dziedziczona jest w sposób recesywny, sprzężony z chromosomem X, dlatego najczęściej dotyka chłopców.
  • Do charakterystycznych objawów należą opóźnienie rozwoju, drgawki, problemy z karmieniem oraz zmiany we włosach.
  • Podstawą diagnostyki jest oznaczenie stężenia ceruloplazminy i miedzi w surowicy oraz badania genetyczne.
  • Leczenie polega na jak najwcześniejszym podawaniu preparatów miedzi oraz na terapii objawowej i rehabilitacji.
  • Rokowania są poważne, większość dzieci żyje kilka lat od rozpoznania, choć wczesne leczenie może nieco poprawić komfort i długość życia.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej lub podejrzewasz tę chorobę u swojego dziecka, skonsultuj się z lekarzem specjalistą i wykonaj odpowiednie badania.

Bibliografia

  1. Vairo FPE, Chwal BC, Perini S, Ferreira MAP, de Freitas Lopes AC, Saute JAM. A systematic review and evidence-based guideline for diagnosis and treatment of Menkes disease. Mol Genet Metab. 2019
  2. Tümer Z, Møller LB. Menkes disease. Eur J Hum Genet. 2010 May;18(5):511-8. doi: 10.1038/ejhg.2009.187. Epub 2009
  3. Ramani PK, Parayil Sankaran B. Menkes Disease. 2023

Zespół Zollingera-Ellisona – objawy, przyczyny, występowanie i diagnostyka       

Sara Aszkiełowicz
-
0
Zespół Zollingera-Ellisona – objawy, przyczyny, występowanie i diagnostyka       

Zespół Zollingera-Ellisona to rzadki, ale poważny zespół chorobowy, który prowadzi do nadmiernego wydzielania kwasu żołądkowego i trudnych do leczenia wrzodów trawiennych. Jakie są przyczyny tej choroby, jakie daje objawy i w jaki sposób można ją rozpoznać? Czy dieta ma znaczenie w leczeniu? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule.

Spis treści:

  1. Co to jest zespół Zollingera-Ellisona?
  2. Przyczyny zespołu Zollingera-Ellisona
  3. Objawy zespołu Zollingera-Ellisona
  4. Diagnostyka zespołu Zollingera-Ellisona
  5. Leczenie zespołu Zollingera-Ellisona
  6. Zespół Zollingera-Ellisona a dieta
  7. Zespół Zollingera-Ellisona – podsumowanie

Co to jest zespół Zollingera-Ellisona?

Zespół Zollingera-Ellisona (ang. Zollinger-Ellison syndrome, ZES) to choroba spowodowana obecnością jednego lub kilku guzów, które produkują nadmierne ilości gastryny – hormonu stymulującego wydzielanie kwasu solnego w żołądku. Guzy te nazywane są gastrinoma i najczęściej lokalizują się w trzustce lub dwunastnicy. Nadmiar gastryny prowadzi do zwiększenia produkcji kwasu żołądkowego, co skutkuje powstawaniem licznych, często trudnych do leczenia wrzodów żołądka i dwunastnicy, a także do biegunek i innych powikłań trawiennych.

Zespół Zollingera-Ellisona jest chorobą rzadką – szacuje się, że występuje u około 1-2 osób na milion rocznie, ale jego właściwe rozpoznanie jest niezwykle istotne, ponieważ nieleczony może prowadzić do poważnych powikłań, a guzy mogą mieć charakter złośliwy.

>> Zobacz też: Objawy wrzodów dwunastnicy, przyczyny, badania i leczenie

Przyczyny zespołu Zollingera-Ellisona

Podstawową przyczyną zespołu Zollingera-Ellisona jest obecność gastrinoma – guza neuroendokrynnego, który wytwarza nadmierne ilości gastryny. W większości przypadków (około 60-90%) gastrinoma mają charakter złośliwy, co oznacza, że mogą dawać przerzuty, najczęściej do wątroby i węzłów chłonnych.

Zespół Zollingera-Ellisona może występować sporadycznie lub w przebiegu zespołu mnogiej gruczolakowatości wewnątrzwydzielniczej typu 1 (MEN1). W tym zespole pacjenci mają skłonność do tworzenia się wielu guzów endokrynnych w różnych narządach, w tym w przysadce, przytarczycach i trzustce.

Objawy zespołu Zollingera-Ellisona

Objawy zespołu wynikają przede wszystkim z nadmiernego wydzielania kwasu żołądkowego. Najczęstsze z nich to:

  • Nawracające owrzodzenia żołądka i dwunastnicy – często mnogie i oporne na standardowe leczenie inhibitorami pompy protonowej.
  • Silne bóle brzucha – najczęściej w nadbrzuszu.
  • Biegunki – związane z nadmiarem kwasu, który upośledza wchłanianie tłuszczów i innych składników pokarmowych.
  • Zgaga i objawy refluksu żołądkowo-przełykowego – mogą być bardzo nasilone.
  • Nudności i wymioty – wynikające z podrażnienia błony śluzowej żołądka i jelit.
  • Spadek masy ciała – związany z przewlekłymi biegunkami i złym wchłanianiem pokarmu.

Objawy zespołu Zollingera-Ellisona często przypominają typowe choroby wrzodowe, co utrudnia rozpoznanie. Warto więc zwracać uwagę na nawracający charakter wrzodów, oporność na leczenie oraz towarzyszące biegunki.

>> Warto przeczytać: Zgaga: objawy, przyczyny, leczenie nawracającej zgagi

Diagnostyka zespołu Zollingera-Ellisona

Rozpoznanie zespołu Zollingera-Ellisona wymaga odpowiednich badań laboratoryjnych i obrazowych. Najważniejsze etapy diagnostyki to:

  • Oznaczenie stężenia gastryny w surowicy krwi – u pacjentów z zespołem Zollingera-Ellisona wartości gastryny są znacznie podwyższone, często kilkukrotnie przekraczają normę.
  • Test stymulacji sekretyną – pozwala na potwierdzenie, czy podwyższone stężenie gastryny jest wynikiem obecności gastrinoma.
  • Oznaczenie chromograniny A – to białko markerowe, którego poziom jest często podwyższony w guzach neuroendokrynnych, w tym w gastrinoma. Wysoki poziom chromograniny A może wskazywać na obecność guza neuroendokrynnego i jest przydatny w monitorowaniu skuteczności leczenia.
  • Badania obrazowe – tomografia komputerowa (TK), rezonans magnetyczny (MRI), endosonografia (EUS) czy scyntygrafia receptorów somatostatynowych (np. PET z użyciem Ga-68 DOTATATE) służą do lokalizacji guza i oceny ewentualnych przerzutów.
  • Gastroskopia – umożliwia ocenę zmian w błonie śluzowej żołądka i dwunastnicy oraz pobranie wycinków do badania histopatologicznego.
Badanie chromograniny A (CgA) banerek

Wczesne i dokładne rozpoznanie jest kluczowe dla wdrożenia odpowiedniego leczenia i zmniejszenia ryzyka powikłań.

Leczenie zespołu Zollingera-Ellisona

Leczenie zespołu Zollingera-Ellisona obejmuje zarówno kontrolę nadmiernego wydzielania kwasu, jak i terapię samego guza.

  1. Farmakoterapia

Stosuje się wysokie dawki inhibitorów pompy protonowej (IPP), np. omeprazolu czy pantoprazolu, które skutecznie hamują produkcję kwasu solnego i łagodzą objawy.
W niektórych przypadkach stosuje się analogi somatostatyny (np. oktreotyd), które mogą hamować wydzielanie gastryny.

  1. Leczenie chirurgiczne

Jeśli to możliwe, chirurgiczne usunięcie guza (gastrinoma) jest najlepszym sposobem leczenia przyczynowego.
W przypadku przerzutów do wątroby można rozważyć resekcję lub terapię miejscową (np. embolizację).

  1. Terapia onkologiczna

W przypadku guzów złośliwych stosuje się chemioterapię lub terapie celowane, szczególnie jeśli nie można całkowicie usunąć guza operacyjnie.

Zespół Zollingera-Ellisona a dieta

Odpowiednia dieta może wspierać leczenie objawowe i łagodzić dolegliwości. Pacjenci powinni unikać pokarmów i napojów, które stymulują wydzielanie kwasu żołądkowego (np. kawa, alkohol, ostre przyprawy); jeść częste, ale małe posiłki, aby nie obciążać żołądka; w miarę możliwości ograniczać produkty tłuste, które mogą nasilać biegunki; pamiętać o odpowiednim nawodnieniu, zwłaszcza w przypadku biegunek.

Dieta nie wyleczy choroby, ale może pomóc w łagodzeniu objawów i poprawie komfortu życia.

Zespół Zollingera-Ellisona – podsumowanie

Najważniejsze informacje w skrócie:

  • Zespół Zollingera-Ellisona to rzadki zespół spowodowany nadmiarem gastryny produkowanej przez gastrinoma.
  • Powoduje nawracające, trudne do leczenia wrzody, bóle brzucha i biegunki.
  • Kluczowe w diagnostyce jest oznaczenie gastryny i chromograniny A oraz wykonanie badań obrazowych.
  • Leczenie obejmuje leki hamujące wydzielanie kwasu, chirurgię i terapię onkologiczną.
  • Dieta wspomaga leczenie objawowe, ale nie zastępuje terapii medycznej.

Jeśli podejrzewasz u siebie zespół Zollingera-Ellisona, skonsultuj się z gastroenterologiem lub onkologiem, aby jak najszybciej rozpocząć odpowiednie leczenie.

Bibliografia

  1. Ito T, Cadiot G, Jensen RT. Diagnosis of Zollinger-Ellison syndrome: increasingly difficult. World J Gastroenterol. 2012
  2. Zimmer V, Glanemann M, Lammert F. Zollinger-Ellison syndrome. CMAJ. 2019
  3. Myśliwiec P, Gryko M, Kedra B, Zalewski B, Kowalska I, Myśliwiec J. Guzy neuroendokrynne przewodu pokarmowego w materiale klinicznym [Neuroendocrine tumors of gastrointestinal tract in own material]. Endokrynol Pol. 2006

Co teraz pyli? Kalendarz pylenia dla alergików

Angelika Janowicz
-
0
Co teraz pyli? Kalendarz pylenia dla alergików

Jednym z najczęściej występujących rodzajów alergii jest alergia na pyłki roślin. Może przyjmować postać m.in. alergicznego nieżytu nosa lub alergicznego zapalenia spojówek. Objawy pojawiają się sezonowo – w okresach pylenia konkretnych roślin – i mogą znacząco obniżać komfort życia. Osoby uczulone powinny monitorować aktualny kalendarz pylenia, aby móc odpowiednio przygotować się do sezonu alergicznego i ograniczyć narażenie na alergeny. Dowiedz się, jak rozpoznać alergię na pyłki roślin oraz co pyli w poszczególnych miesiącach i regionach Polski.

Spis treści:

  1. Czym jest alergia na pyłki?
  2. Jakie są objawy alergii na pyłki?
  3. Przyczyny alergii na pyłki roślin
  4. Kalendarz alergika. Co pyli w poszczególnych miesiącach?
  5. Pylenie w poszczególnych regionach Polski
  6. Kalendarz pylenia drzew
  7. Kalendarz pylenia traw i chwastów
  8. Diagnostyka i leczenie alergii na pyłki
  9. Kalendarz alergika. Jak uchronić się przed działaniem alergenów?

Czym jest alergia na pyłki?

Alergia to nadmierna i nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego na substancje, które w normalnych warunkach nie powinny wywoływać objawów chorobowych. Gdy dochodzi do kontaktu z alergenem, organizm zaczyna się bronić, produkując przeciwciała IgE. To z kolei prowadzi do uwolnienia różnego rodzaju substancji (m.in. histaminy) odpowiadających za rozwój stanu zapalnego.

Alergia na pyłki to reakcja organizmu na białka zawarte w pyłkach roślin wiatropylnych. Alergeny dostają się do organizmu drogą oddechową.

Pyłki roślin zawierają wiele składników (głównie białka), które mogą stymulować odpowiedź immunologiczną organizmu u osób predysponowanych. Obecne są w nich również enzymy proteolityczne, które mogą uszkadzać barierę nabłonka układu oddechowego, co sprzyja wnikaniu alergenów.

Rośliny pylą w określonych miesiącach. Wiedza o tym, które alergeny występują w danym okresie, pozwala lepiej przygotować się na sezon pylenia.

Jakie są objawy alergii na pyłki?

Do najczęściej występujących objawów alergii na pyłki należą:

  • kichanie i wodnisty katar,
  • zatkany nos,
  • świąd nosa,
  • świąd lub pieczenie oczu,
  • nadmierne łzawienie oczu,
  • zaczerwienienie oczu,
  • drapanie w gardle i kaszel,
  • duszności,
  • wysypka skórna.

Objawy alergii na pyłki często nasilają się podczas przebywania na zewnątrz z pobliżu pylących roślin (np. na łąkach), po skoszeniu trawy, w wietrzne dni.

Przyczyny alergii na pyłki roślin

Przyczyną alergii na pyłki jest nadwrażliwość układu odpornościowego, który błędnie rozpoznaje pyłki jako zagrożenie i uruchamia mechanizmy obronne.

Czynniki predysponujące do alergii na pyłki to:

  • geny – skłonność do alergii może być dziedziczna (prawdopodobieństwo alergii wzrasta, jeżeli rodzice również są alergikami),
  • środowisko – m.in. zanieczyszczenia powietrza, długotrwała ekspozycja na alergeny,
  • styl życia – m.in. czynne lub bierne palenie papierosów, dieta.

>> Zobacz także: Alergia: objawy, przyczyny, rodzaje, rozpoznanie

Kalendarz alergika. Co pyli w poszczególnych miesiącach?

Aktualny kalendarz pylenia dla alergików został opracowany przez Ośrodek Badania Alergenów Środowiskowych na podstawie pomiarów stężenia pyłku roślin i zarodników grzybów mikroskopowych. Dzięki niemu osoby z alergią na pyłki traw, drzew czy chwastów mogą w szybki sposób dowiedzieć się, co teraz pyli w danym regionie.

Pakiet skuteczne odczulanie na pyłki traw (2 badania) banerek

>> Warto przeczytać: Alergia wziewna – co to jest? Przyczyny, objawy i diagnostyka

Sezon pylenia poszczególnych roślin zależy od:

  • gatunku rośliny,
  • regionu,
  • warunków klimatycznych.

Należy pamiętać, że sezon pylenia każdego roku może zaczynać się wcześniej lub później, niż wskazują na to średnie z poprzednich lat. Wpływ na stężenie pyłków mogą mieć również zanieczyszczenia powietrza oraz lokalna roślinność. Dlatego konieczne jest śledzenie komunikatów dla alergików.

>> Zobacz także: Alergia IgE-zależna, czyli jaka?

Co pyli w lutym?

W lutym trwa sezon pylenia drzew. W tym czasie w powietrzu obecne są pyłki leszczyny i olszy. Ich wysokie stężenie obserwuje się we wszystkich regionach poza Suwałkami i rejonami górskimi, gdzie określane jest jako niskie.

Co pyli w marcu?

W marcu nadal pyli leszczyna i olcha. Dołączają o nich pyłki brzozy i topoli – najpóźniej w centralnej i wschodniej części Polski oraz Suwałkach i rejonach górskich.

Co pyli w kwietniu i maju?

Na kwiecień przypada okres największego stężenia pyłków brzozy, topoli i dębu. Ostatnie z nich stanowią zagrożenie jeszcze w maju. Ponadto pojawiają się pyłki traw, babki lancetowatej, szczawiu i pokrzywy.

>> Zobacz także: Co ma wspólnego jabłko i brzoza, czyli zespół pyłkowo-pokarmowy

Co pyli w czerwcu i lipcu?

W kalendarzu pylenia w czerwcu i lipcu dominują pyłki traw i chwastów, takich jak babka lancetowata, pokrzywa oraz szczaw. Pojawiają się również pyłki komosy i bylicy. Natomiast w tych miesiącach zwykle przestają pylić drzewa.

Co pyli w sierpniu i wrześniu?

Sierpień i wrzesień to czas intensywnego pylenia chwastów, w tym ambrozji, bylicy oraz komosy. Alergeny tych roślin mogą powodować silne reakcje alergiczne, zwłaszcza w połączeniu z wysokimi temperaturami i dużą wilgotnością powietrza. Nadal obecne są pyłki traw, ale ich stężenie jest niższe.

Co pyli w październiku i listopadzie?

W niektórych regionach Polski na początku października obecne są jeszcze pyłki pokrzywy, bylicy i ambrozji. Wolne od ich obecności są Suwałki i tereny górskie.

Co pyli w grudniu i styczniu?

Grudzień jest wolny od pyłków drzew, traw i chwastów. Nieco inaczej przedstawia się kalendarz pylenia w styczniu. Prawie w całej Polsce – poza Suwałkami i rejonami górskimi – rozpoczyna się sezon pylenia leszczyny i olszy.

Pylenie w poszczególnych regionach Polski

Polska leży w strefie umiarkowanego klimatu przejściowego, co oznacza, że występują tu znaczące różnice w temperaturze, wilgotności i ilości opadów pomiędzy północą a południem oraz wschodem a zachodem kraju.

Co za tym idzie, w Polsce sezon pylenia drzew i traw rozpoczyna się najwcześniej w regionie południowo-zachodnim, a dopiero po około 10–14 dniach w północno-wschodnim. Natomiast pyłki chwastów pojawiają się najszybciej w południowo-wschodniej części kraju.

Kalendarz pylenia drzew

Kalendarz pylenia drzew zależy od regionu Polski. Alergie mogą powodować głównie:

  • leszczyna,
  • olcha,
  • brzoza,
  • dąb.

Dla uzyskania szczegółowych informacji dla danego regionu Polski konieczne jest zapoznanie się z kalendarzem i mapą pylenia.

Pakiet skuteczne odczulanie na pyłki drzew (2 badania) banerek

Kalendarz pylenia traw i chwastów

Okres pylenia traw i chwastów w Polsce zależy od regionu. Szczegółowych informacji dostarczają kalendarz i mapa pylenia.

W Polsce występuje ponad 200 gatunków traw, jednak zostały one ujęte w jedną grupę. Dołączono do niej również zboża. Jest to spowodowane podobieństwem w budowie alergenów oraz możliwością wystąpienia reakcji krzyżowych. Natomiast najczęściej uczulającymi chwastami są: babka lancetowata, pokrzywa, szczaw, bylica, komosa i ambrozja.

Pakiet skutecznie odczulanie na pyłki chwastów (4 badania) banerek

Diagnostyka i leczenie alergii na pyłki

Diagnostyka alergii na pyłki opiera się o:

Leczenie alergii na pyłki powinno być dostosowane indywidualnie do każdej osoby. Terapia i czas jej trwania zależy m.in. od rodzaju alergii oraz rodzaju i nasilenia objawów. Lekarz może zalecić stosowanie leków o działaniu miejscowym (np. donosowych) lub ogólnym. W leczeniu alergii znaczenie mają m.in. glikokortykosteroidy, leki przeciwhistaminowe, czy immunoterapia swoista.

>> Zobacz także: Wyleczyć się z alergii na pyłki – czy jest to możliwe?

Kalendarz alergika. Jak uchronić się przed działaniem alergenów?

Aby zminimalizować ryzyko narażenia na alergeny wziewne, zalecane jest:

  • zapoznanie się z aktualnym kalendarzem pylenia i mapą pyleń dla alergików,
  • regularne monitorowanie komunikatów dla alergików,
  • unikanie wychodzenia na zewnątrz w dniach i porach o wysokim stężeniu pyłków,
  • zmienianie ubrania po powrocie do domu,
  • noszenie okularów przeciwsłonecznych i maseczek ochronnych,
  • regularne mycie rąk,
  • stosowanie domowych filtrów powietrza,
  • wietrzenie mieszkania nad ranem, późnym wieczorem lub po opadach deszczu,
  • unikanie suszenia prania na zewnątrz.

Bardzo ważne jest stosowanie zleconych leków oraz regularne zgłaszanie się do lekarza – szczególnie gdy alergia nie reaguje na dotychczasową terapię.

Alergia na pyłki pojawia się sezonowo – w okresie pylenia poszczególnych roślin. Uczulać mogą pyłki drzew, traw i chwastów. Należy monitorować informacje dotyczące tego, co teraz pyli w danym regionie Polski, aby móc odpowiednio przygotować się na sezon alergiczny. Objawy takie jak kichanie, katar, łzawienie i pieczenie oczu nigdy nie powinny być bagatelizowane. W diagnostyce alergii zastosowanie mają m.in. testy skórne i badania krwi.

Opieka merytoryczna: lek. Mateusz Nawrocki

Bibliografia

  1. B. Majkowska-Wojciechowska, Pyłek roślin i alergeny sezonowe w Polsce, Alergia Astma Immunologia 2016, 21, s. 5-15
  2. E. Dadas i in., Najczęściej występujące przyczyny i rodzaje alergii u dzieci w świetle aktualnej epidemiologii, Pediatr Med Rodz 2010, 6 (2), s. 92-99
  3. https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/alergeny/wziewne/62431,kalendarz-pylenia-roslin (dostęp 06.03.2025)
  4. B. Samoliński i in., Przygotowanie do sezonu pylenia 2023, Alergoprofil 2022, t. 18, nr 4, s. 3–10
  5. Ośrodek Badania Alergenów Środowiskowych http://www.alergen.info.pl/kalendarz_pylenia_roslin.php (dostęp 06.03.2025)
  6. https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/wartowiedziec/57567,leczenie-alergii (dostęp 06.03.2025)

Płyn w jamie opłucnej: przyczyny, objawy, rokowania

Katarzyna Koc
-
0
Płyn w jamie opłucnej: przyczyny, objawy, rokowania

Co zrobić, gdy przy dotychczasowym dobrym samopoczuciu pojawi się narastająca duszność, dyskomfort w klatce piersiowej czy pogarszająca się tygodniami tolerancja wysiłku? Jak reagować na problemy z nocnym kaszlem, nagłym przyrostem dodatkowych kilogramów i puchnięciem nóg? Bardzo często w przypadku pojawienia się tych i innych dolegliwości, a także w chwili gdy otrzymujemy diagnozę zaawansowanej choroby nowotworowej, zastanawiamy się, skąd bierze się ten nieprawidłowy płyn w naszym ciele i czy to na pewno jest tzw. „woda w płucach”.

Spis treści:

  1. Woda w płucach. Czym jest obrzęk płuc?
  2. Płyn w jamie opłucnej: przyczyny
  3. Płyn w jamie opłucnej: objawy, zgłaszane  dolegliwości
  4. Diagnostyka płynu w jamie opłucnej
  5. Czy płyn w jamie opłucnej można wyleczyć?
  6. Płyn w jamie opłucnej – często zadawane pytania
  7. Woda w płucach: podsumowanie

Woda w płucach. Czym jest obrzęk płuc?

Obrzęk płuc stanowi jedno z czterech najczęstszych powikłań ostrej niewydolności serca pod postacią ostrego zespołu wieńcowego. Jest to sytuacja spowodowana zastojem krwi w płucach (przykład przesięku). W pęcherzykach płucnych dochodzi do nadmiernego gromadzenia się płynu, który uniemożliwia wymianę gazową. Obrzęk płuc stanowi zagrożenie życia, prowadzące do niewydolności oddechowej. Prawidłowo rozpoznany, wymaga pilnego wdrożenia leczenia w warunkach szpitalnych.

Średni wiek, w którym najczęściej pojawia się obrzęk płuc, to 67-75 lat. Stan ten rzadziej diagnozowany jest u kobiet.

Poza kardiologicznymi przyczynami, do stanu obrzęku doprowadzić może:

  • zapalenie płuc,
  • udar mózgu,
  • wdychanie toksycznych substancji chemicznych,
  • zachłyśnięcie,
  • przebyte urazy klatki piersiowej,
  • przewodnienie organizmu,
  • przebyte podtopienie,
  • towarzyszące zapalenie trzustki.
Pamiętaj:
W wielu czasopismach dla pacjentów jak i mowie potocznej pojawia się często hasło: „woda w płucach”. Jest ono nieprecyzyjnie użyte. Płyn, który gromadzi się w obrębie tkanki płucnej (jako obrzęk płuc) i jamy opłucnej nie jest wodą. To najczęściej płyn o charakterze przesięku lub wysięku. Ze względu na przyczyny chorobowe prowadzące do jego powstania, ma odmienny skład komórkowy, o czym będzie mowa w dalszych punktach artykułu.

>> Przeczytaj: Odwodnienie i nawodnienie organizmu – fakty i mity

Obrzęk płuc a zapalenie płuc: różnice

Do obrzęku płuc dochodzi w sytuacji, gdy np. serce, a dokładniej jego lewa komora, przestaje spełniać swoje dotychczasowe funkcje. Z dużym opóźnieniem dochodzi do opróżniania jam serca z krwi, a ta zamiast dotrzeć z płuc do tkanek obwodowych, zaczyna w krótkim czasie wypełniać miąższ płucny (I faza obrzęku płuc) i pęcherzyki płucne (II faza obrzęku), prowadząc do zaburzeń wymiany gazowej i niewydolności oddechowej.

Leczenie polega na intensywnej tlenoterapii w warunkach szpitalnych i podawaniu leków przeciwobrzękowych , w tym m.in. moczopędnych.

Zapalenie płuc jest stanem zapalnym miąższu płucnego lub pęcherzyków płucnych wywołanych przyczynami infekcyjnymi (bakterie,wirusy, grzyby). Leczenie zapalenia płuc polega na odpowiednim nawodnieniu, postępowaniu objawowym (w infekcjach wywołanych przez wirusy) lub właściwie dobranej antybiotykoterapii.

Podstawową różnicą między obrzękiem płuc a zapaleniem płuc jest to, że obrzęk jest objawem, a zapalenie – chorobą tkanki płucnej.

>> Sprawdź: Zapalenie płuc u dziecka – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Obrzęk płuc a wysięk opłucnowy: różnice

Obrzęk płuc jest ostrym stanem w obrębie miąższu płucnego, prowadzącym do ostrej niewydolności oddechowej, a zarazem stanem zagrożenia życia. Pojawia się nagle, zwykle w ciągu kilku godzin. Wysięk opłucnowy wiąże się z pojawieniem nieprawidłowego płynu, krwi lub chłonki w obrębie jamy opłucnej. Może pojawić się w ciągu kilku kolejnych dni lub narastać tygodniami, aż nasilenie objawów spowoduje zgłoszenie do lekarza i podjęcie dalszych działań diagnostyczno-terapeutycznych.

>> Zobacz: Zapalenie opłucnej: przyczyny, objawy i leczenie

Płyn w jamie opłucnej: przyczyny

Nieprawidłowy płyn gromadzący się w obrębie opłucnej może być zarówno przesiękiem, jak i wysiękiem, krwakiem lub chłonkotokiem.

  • Wśród przyczyn powstawania płynu przesiękowego można uwzględnić m. in.: niewydolność serca, marskość wątroby, zespół nerczycowy, dializy otrzewnowe, niedoczynność tarczycy, zwężenie zastawki mitralnej czy zatorowość płucną.
  • Do przyczyn powstawania płynu wysiękowego zalicza się: stany zapalne (bakteryjne, wirusowe),  nowotwory i przerzuty nowotworowe, zatorowość płucną, choroby autoimmunologiczne (jak np. SLE czy reumatoidalne zapalenie stawów), choroby trzustki (w tym ostre zapalenie trzustki), stany pooperacyjne jamy brzusznej i w obrębie narządów klatki piersiowej, reakcje polekowe, efekt radioterapii klatki piersiowej.

Kardiogenny obrzęk płuc

Kardiogenny obrzęk płuc jest to ostre powikłanie chorób kardiologicznych jak np. ostry zespół wieńcowy.

>> To może Cię zainteresować: Choroba wieńcowa (choroba niedokrwienna serca) – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Niekardiogenny obrzęk płuc

Do niekardiogennego obrzęku płuc dochodzi pod wpływem schorzeń lub przyczyn związanych m.in. z urazami klatki piersiowej, podtopieniem, zachłyśnięciem, prowadzących do nagłej niewydolności oddechowej. Dochodzi do niego w sytuacji uszkodzenia bariery pęcherzykowo-włośniczkowej lub poprzez bezpośrednie lub pośrednie uszkodzenie płuc.

Płyn w jamie opłucnej: objawy, zgłaszane dolegliwości

Do najbardziej charakterystycznych objawów wskazujących na obecność płynu w jamie opłucnej zaliczyć można m.in.:

  • duszność,
  • utratę masy ciała,
  • osłabienie ogólne,
  • ból w klatce piersiowej,
  • bóle okolicy pleców,
  • kaszel,
  • tachypnoe.

W przypadku przyczyn infekcyjnych prowadzących do wysięku, do objawów dołącza także gorączka lub przedłużające się stany podgorączkowe.

Diagnostyka płynu w jamie opłucnej

Podstawowe badania diagnostyczne w kierunku odnalezienia przyczyn płynu zgromadzonego w opłucnej polega na wykonaniu m.in.:

  • RTG klatki piersiowej,
  • badania echokardiograficznego serca,
  • EKG spoczynkowe,
  • USG płuc,
  • USG jamy brzusznej,
  • TK klatki piersiowej,
  • PET-CT,
  • badaniu cytologicznym płynu i jego ocenie,
  • pobraniu wycinków do badań histopatologicznych z jamy opłucnej.

>> Przeczytaj: Budowa, funkcje i najczęstsze choroby układu oddechowego człowieka

Badania laboratoryjne w diagnozie płynu w jamie opłucnej

Wśród badań laboratoryjnych branych pod uwagę w diagnostyce laboratoryjnej płynu w jamie opłucnej uwzględnia się:

>> Zobacz: Próba wysiłkowa: na czym polega EKG wysiłkowe i jak się do niego przygotować?

Czy płyn w jamie opłucnej można wyleczyć?

W zależności od przyczyny powstania nieprawidłowego płynu w obrębie jamy opłucnej, każdy taki stan leczy się w inny sposób. W przypadku płynu o typie przesięku, leczenie polega na ustabilizowaniu choroby, która jego powstanie wywołała.

Płyny o typie wysięku zapalnego wymagają często wdrożenia antybiotykoterapii, postępowania objawowego i ustabilizowania choroby zasadniczej. Płyny pojawiające się jako powikłanie choroby nowotworowej wymagają obserwacji, a w przypadku narastania – okresowego drenażu jamy opłucnej.

>> To może Cię zainteresować: Zapalenie żył: objawy, przyczyny, leczenie

Płyn w jamie opłucnej – często zadawane pytania

Samo pojawienie się płynu w trakcie diagnostyki budzi sporo niepokoju zarówno wśród personelu medycznego jak i samych pacjentów, do momentu dopóki nie zostanie rozwikłana przyczyna jego powstawania i ustalenie ewentualnych możliwości skutecznego leczenia.

Czy płyn w jamie opłucnej jest groźny?

Płyn w jamie opłucnej może stanowić stan zagrożenia dla pacjenta w sytuacjach, w których metody leczenia i zmniejszenia jego wytwarzania przestają być skuteczne lub nie istnieją lub w sytuacji, gdy dochodzi do nagłego zachorowania wywołującego pojawienie się nieprawidłowych ilości płynu w obrębie tkanki płucnej lub jamy opłucnej.

Ile się żyje z płynem w jamie opłucnej?

W zależności od przyczyny lub choroby wywołującej obecność płynu w jamie opłucnej, można przewidzieć orientacyjny czas przeżycia.

>> To może Cię zainteresować: Ciśnienie tętnicze a starzenie. Jak obniżyć ciśnienie?

Czy da się wyleczyć wodę w płucach?

O ile zostanie przeprowadzona szybka i skuteczna diagnostyka i włączone odpowiednie leczenie, nadmierne gromadzenie się płynu w miąższu płuc jak i opłucnej można wyleczyć. W przypadku, gdy płyn w opłucnej jest skutkiem postępującej niewydolności serca lub wątroby czy też zaawansowanej choroby nowotworowej, wraz z dalszym uszkodzeniem narządu czy rozsiewem choroby, możliwość całkowitego wyleczenia jest coraz mniej realna.

Czy woda w płucach to rak?

Płyn gromadzący się w opłucnej może być jedną z przyczyn rozsianej lub zaawansowanej choroby nowotworowej, w chwili pojawienia się przerzutów odległych do jam ciała. Pogłębiona diagnostyka laboratoryjna, cytologiczna wraz z oceną markerów nowotworowych i badaniami obrazowymi pozwala często potwierdzić to rozpoznanie.

Woda w płucach: podsumowanie

  • W nazewnictwie medycznym nie funkcjonuje pojęcie „woda w płucach”.
  • Nieprawidłowy płyn gromadzący się w obrębie miąższu płucnego lub pęcherzyków płucnych nazywamy obrzękiem płuc, a w obrębie jamy opłucnej – płynem w jamie opłucnej.
  • Płyn może być wysiękiem, przesiękiem, chłonkotokiem lub krwiakiem w obrębie jamy opłucnej.
  • Każda, nawet niewielka ilość płynu w obrębie jamy opłucnej wymaga pogłębionej diagnostyki i włączenia odpowiedniego leczenia.

Bibliografia

  1. dostęp online 12.06.2025 https://www.mp.pl/pacjent/objawy/227313,obrzek-pluc
  2. Interna Szczeklika 2024/2025, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków 2025.
  3. P. Szwedziński, J. Kowalska „ Obrzęk płuc w postępowaniu przedszpitalnym i szpitalnym”, Pielęgniarstwo w stanach nagłych, 3/2017.
Page 1 of 136
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136
123...136Strona 1 z 136

Zadbaj z nami o zdrowie - zapisz się na newsletter!

Otrzymuj praktyczne informacje na temat profilaktyki i badań laboratoryjnych, dzięki którym poszerzysz swoją wiedzę na temat świadomej troski o zdrowie. Zapisz się na newsletter i odbierz -20% zniżki na kolejny zakup w e-sklepie.

O nas

Firma ALAB laboratoria to ogólnopolska sieć najnowocześniejszych laboratoriów diagnostycznych w Polsce oferująca najszerszą ofertę ponad 3 500 badań diagnostycznych.

Nasz adres

ul. Stępińska 22/30, 00-739 Warszawa (22) 349 60 12 info@alab.com.pl © ALAB laboratoria Sp. z o.o.