Dopamina pełni kluczową rolę w naszym organizmie, biorąc udział w wielu istotnych procesach fizjologicznych. Zrozumienie mechanizmów regulacji poziomu dopaminy jest równie ważne, jak świadomość potencjalnych konsekwencji jej nadmiaru lub niedoboru.

Spis treści:

1. Co to jest dopamina?
2. Za co odpowiada dopamina?
3. Jak sprawdzić poziom dopaminy w organizmie?
4. Jakie są objawy nadmiaru dopaminy?
5. Czym grozi niedobór dopaminy?
6. Podsumowanie

Co to jest dopamina?

Dopamina to organiczny związek chemiczny należący do grupy katecholamin. W mózgu pełni kluczową rolę w regulacji różnorodnych funkcji, takich jak kontrola ruchu, procesów motywacyjnych,  regulacji nastroju, funkcji poznawczych oraz regulacji przepływu krwi. Dopamina jest syntetyzowana w neuronach h oraz w komórkach rdzenia nadnerczy.  Jej niedobór lub nadmiar może prowadzić do różnych zaburzeń zarówno na tle neurologicznym jak i psychiatrycznym.

>> Przeczytaj także: Nadnercza – budowa, funkcje, zaburzenia i diagnostyka

Za co odpowiada dopamina?

Dopamina pełni istotną rolę w organizmie człowieka jako neuroprzekaźnik, który wpływa na szereg procesów, zależnych od miejsca jej aktywności. Jej działanie obejmuje receptory dopaminowe D1 i D2, a także receptory adrenergiczne alfa1 i beta1Dopamina wpływa  zarówno na ośrodkowy, jak i obwodowy układ nerwowy.

Mechanizm działania dopaminy w rozumieniu biochemicznym wykracza poza funkcje neuroprzekaźnika, gdyż jest również jedną z amin katecholowych syntetyzowanych przez rdzeń nadnerczy. Działając na receptory, dopamina hamuje uwalnianie prolaktyny, co ma znaczenie zwłaszcza dla funkcji rozrodczych oraz laktacji.

Dopamina wpływa także na regulację funkcji takich jak ciśnienie tętnicze krwi, wydzielanie hormonów przez gruczoły endokrynne (m.in. kortyzol, TSH) oraz napięcie mięśni.

Ponadto, dopamina odgrywa rolę w kontrolowaniu emocji poprzez oddziaływanie na układ limbiczny. Wzrost poziomu dopaminy obserwuje się między innymi u osób zakochanych oraz podczas spożywania ulubionych potraw czy substancji psychoaktywnych.

>> Warto przeczytać: Układ hormonalny człowieka. Budowa, funkcje, hormony

Jest również zaangażowana w działanie tzw. systemu nagrody, gdzie aktywność neuronów dopaminowych wzrasta w oczekiwaniu na przyjemne zdarzenia. Dopamina odgrywa kluczową rolę w naszej gotowości do podejmowania działań w celu osiągnięcia określonych celów oraz w kształtowaniu zachowań motywacyjnych, a także zaangażowania w funkcje poznawcze, takie jak uwaga, pamięć, planowanie i podejmowanie decyzji.

Jak sprawdzić poziom dopaminy w organizmie?

Badanie poziomu dopaminy może być stosowane w różnych sytuacjach klinicznych. Główne wskazania do przeprowadzenia tego badania obejmują diagnozę chorób neurologicznych, takich jak choroba Parkinsona. Oznaczenie poziomu dopaminy jest także istotne w diagnostyce niektórych chorób nowotworowych, które wiążą się z nieprawidłowym jej poziomem – na przykład przy guzie chromochłonnym.

Ponadto, badanie poziomu dopaminy może być przydatne w monitorowaniu skuteczności leczenia u pacjentów z chorobami neurologicznymi, którzy otrzymują leki wpływające na poziom tego neuroprzekaźnika. W kontekście zaburzeń psychicznych, wysoki lub niski poziom dopaminy może być związany z takimi stanami jak schizofrenia, depresja czy skłonność do  uzależnień.

U pacjentów z zaburzeniami motorycznymi, takimi jak tik nerwowy czy dystonia, badanie poziomu dopaminy może służyć jako narzędzie pomocnicze w diagnozowaniu przyczyn tych zaburzeń, a także monitorowaniu postępu ich leczenia .

Sprawdzenie poziomu dopaminy w organizmie może być przeprowadzone za pomocą różnych metod diagnostycznych, ale nie ma rutynowego testu krwi ani moczu, który bezpośrednio mierzyłby poziom dopaminy. Dlatego ocena poziomu tego neuroprzekaźnika może być bardziej złożona.

Do badania poziomu dopaminy wykorzystuje się  próbkę krwi pobraną z żyły łokciowej lub próbkę moczu ze zbiórki dobowej.

Druga procedura polega na zgromadzeniu całkowitej ilości moczu oddanego w ciągu 24 godzin z pominięciem pierwszej porcji moczu oddanej po nocy. Zakończenie zbiórki następuje wraz z pierwszą porcją moczu oddaną kolejnego poranka. Mocz należy przechowywać w szczelnie zamkniętym, dużym pojemniku i przechowywać przez cały czas w lodówce (2-4°C) dla zachowania jego integralności. Po zakończeniu zbiórki z pojemnika należy pobrać około 100 ml i jak najszybciej dostarczyć do laboratorium.

Natomiast do oznaczenia stężenia dopaminy w organizmie, konieczne jest pobranie próbki krwi z żyły łokciowej. Nie ma jednoznacznych wytycznych dotyczących sposobu pobierania próbki, jednak pacjent może zostać poproszony o 15-30-minutowy odpoczynek w pozycji leżącej przed pobraniem próbki, a także o pozostanie w tej pozycji podczas pobierania krwi.

Jakie są objawy nadmiaru dopaminy?

Wysoki poziom dopaminy może wystąpić w sytuacjach stresowych lub podczas intensywnych emocji. Zazwyczaj takie  wahania  poziomu dopaminy są tymczasowe i nie mają bezpośredniego znaczenia klinicznego czy diagnostycznego. Jednakże, przekroczenie normy dopaminy może być wynikiem różnych  sytuacji klinicznych, włączając w to konsumpcję substancji uzależniających oraz obecność niektórych nowotworów, takich jak guz chromochłonny czy neuroblastoma.

Objawy nadmiaru dopaminy można podzielić na te, które obejmują zarówno objawy psychiczne, jak i związane z układem ruchu. Do objawów psychicznych należą halucynacje, urojenia, nadmierny przepływ myśli, epizody maniakalne, trudności z oceną rzeczywistości, dezorientacja oraz problemy ze snem.

Z kolei do objawów związanych z układem ruchu i fizycznych zaliczają się nadpobudliwość psychoruchowa, agresja bez uzasadnienia oraz wzrost ciśnienia krwi.

Czym grozi niedobór dopaminy?

Niedobór dopaminy może być spowodowany różnymi czynnikami, takimi jak:

• uszkodzenie mózgu,
• zapalenie mózgu,
• silny niedobór magnezu,
• niedoczynność tarczycy,
• toksyczne działanie niektórych leków.  

Objawy związane z niedoborem dopaminy mogą być różnorodne i obejmować:

• apatię,
• spadek energii,
• stany depresyjne,
• obniżenie motywacji,
• lęki,
• chroniczne zmęczenie,
• trudności w panowaniu nad emocjami,
• poczucie zagrożenia
• obniżenie popędu seksualnego.

Dodatkowo mogą występować sztywność mięśni, zaburzenia koordynacji ruchów, drżenie spoczynkowe oraz niewyraźna mowa.

Niedobór dopaminy może znacząco wpływać na jakość życia i funkcjonowanie osób dotkniętych tym problemem, dlatego ważne jest monitorowanie objawów i konsultacja z lekarzem w celu odpowiedniego postawienia diagnozy i zaplanowania leczenia.

Podsumowanie

• Dopamina pełni kluczową rolę w licznych procesach fizjologicznych.
• Badanie poziomu dopaminy może być istotne w diagnozowaniu i monitorowaniu niektórych schorzeń neurologicznych oraz w ocenie skuteczności leczenia.
• Zrozumienie jej roli i monitorowanie jej poziomu mogą mieć istotne znaczenie w kontekście zdrowia i leczenia pacjentów.

Opieka merytoryczna: lek. Mateusz Nawrocki

Bibliografia

1. Sonne J., Goyal A., Lopez-Ojeda W. Dopamine. [Updated 2023 Jul 3]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan.
2. Ayano G. Dopamine: Receptors, Functions, Synthesis, Pathways, Locations and Mental Disorders: Review of Literatures. J Ment Disord, 2016, Treat 2: 120.
3. Briguglio M., Dell’Osso B., Panzica G. et al. Dietary Neurotransmitters: A Narrative Review on Current Knowledge. Nutrients. 2018 May 10;10(5):591.
4. https://pl.wikipedia.org/wiki/Dobowa_zbi%C3%B3rka_moczu
5. Juárez Olguín H., Calderón Guzmán D., Hernández García E., Barragán Mejía G. The Role of Dopamine and Its Dysfunction as a Consequence of Oxidative Stress. Oxid Med Cell Longev. 2016;2016:9730467.

Oznaczenie stężenia kreatyniny to jedno z podstawowych badań laboratoryjnych, wykorzystywanych w diagnostyce wielu schorzeń internistycznych. Czym grozi podwyższona kreatynina? Do jakiego lekarza należy się udać, jeżeli jej poziom przekracza normę? Czy wysoki poziom kreatyniny zawsze świadczy o chorobie nerek?

Spis treści:

1. Kreatynina – co to jest?
   • Za co odpowiada kreatynina?
2. Kiedy należy wykonać badanie poziomu kreatyniny?
3. Co oznacza i czym grozi podwyższony poziom kreatyniny?
   • Przewlekle wysoka kreatynina – co oznacza?
   • Podwyższony poziom kreatyniny: objawy
4. Niski poziom kreatyniny: co oznacza i czym grozi?
   • Niski poziom kreatyniny: objawy
5. Jak można uregulować poziom kreatyniny we krwi?

Kreatynina – co to jest?

Na początku należy wyjaśnić, czym jest kreatynina. Kreatynina to organiczny związek chemiczny, który jest syntetyzowany ze stałą szybkością w głównej mierze w mięśniach szkieletowych. Powstaje on z rozpadu fosfokreatyny – związku organicznego znajdującego się w mięśniach i stanowiącego źródło energii w trakcie wysiłku fizycznego.

Dobowa synteza kreatyniny jest uzależniona od masy mięśniowej pacjenta i wynosi odpowiednio około 20-22 mg na kilogram masy ciała na dobę u mężczyzn i około 18-20 mg na kilogram masy ciała na dobę u kobiet.

Za co odpowiada kreatynina?

Kreatynina znajduje się we wszystkich płynach ustrojowych organizmu, jednak wydalana jest tylko przez nerki. Związek ten nie podlega resorpcji zwrotnej w nerkach (nie jest zwrotnie wchłaniany w kanalikach nerkowych). Pozwala na dokładną ocenę wielkości przesączania kłębuszkowego i tym samym jest dobrym parametrem do oceny czynności nerek.

Kiedy należy wykonać badanie poziomu kreatyniny?

Stężenie kreatyniny w osoczu jest jednym z najważniejszych wskaźników do oceny czynności nerek. Regularne oznaczenia poziomu kreatyniny wykonuje się także m.in.:

• w trakcie stosowania leków mogących uszkodzić nerki (a więc leków nefrotoksycznych – na przykład cyklosporyny).
• przed badaniami obrazowymi z wykorzystaniem kontrastu (takim badaniem jest tomografia komputerowa z kontrastem).
• u pacjentów z chorobami przewlekłymi, które mogą uszkadzać wtórnie nerki (mowa np. o cukrzycy, nadciśnieniu tętniczym czy chorobach autoimmunologicznych, takich jak toczeń rumieniowaty układowy czy twardzina układowa).

Badanie stężenia kreatyniny znajduje się typowo w pakietach badań podstawowych, które są wykonywane nie tylko celu diagnostyki pewnych stanów chorobowych, ale także w celach przesiewowych i profilaktycznych.

Co oznacza i czym grozi podwyższony poziom kreatyniny?

Podwyższone stężenie kreatyniny świadczy zazwyczaj o pogorszeniu funkcjonowania nerek. Przyczyny takiego stanu mogą być zarówno przejściowe, jak i trwałe oraz postępujące. Do przejściowych przyczyn wzrostu stężenia kreatyniny można zaliczyć:

• odwodnienie,
• zmniejszenie objętości krwi krążącej (na przykład po krwotoku),
• spadek ciśnienia tętniczego w sytuacji wstrząsu lub ostrej niewydolności serca (może to doprowadzić do niedokrwienia nerek),
• uszkodzenie mięśni i uwolnienie dużej ilości mioglobiny uszkadzającej nerki,
• toksyczne uszkodzenie nerek (może do niego dojść na skutek stosowania wielu leków, w tym niektórych środków przeciwbólowych, ale również w następstwie spożycia alkoholu metylowego czy glikolu propylenowego).

Warto podkreślić, że podwyższone stężenie kreatyniny można obserwować również w trakcie stosowania pewnych leków, w tym:

• niektórych antybiotyków – trimetoprimu z sulfametoksazolem czy niedostępnej w Polsce cefoksytyny,
• cymetydyny, ranitydyny i famotydyny – a więc substancji stosowanych w przebiegu refluksu żołądkowo-przełykowego.

>> Sprawdź też: Antybiotyki – do czego prowadzi ich nadużywanie i jak temu przeciwdziałać?

Przewlekle wysoka kreatynina – co oznacza?

Przewlekłe podwyższone stężenie kreatyniny może sugerować, że pacjent zmaga się z przewlekłą niewydolnością nerek. Do jej rozwoju może doprowadzić wiele stanów klinicznych, a przede wszystkim:

• uszkodzenie nerek w przebiegu cukrzycy,
• kłębuszkowe zapalenia nerek,
• niektóre wrodzone lub nabyte wady układu moczowego,
• nefropatia nadciśnieniowa,
• niektóre śródmiąższowe choroby nerek,
• wielotorbielowate zwyrodnienie nerek.

>> Więcej na ten temat dowiesz się z naszego artykułu: Przewlekła choroba nerek – objawy, przyczyny, powikłania, diagnostyka

Podwyższony poziom kreatyniny: objawy

Objawy związane z podwyższonym stężeniem kreatyniny wpisują się typowo w obraz kliniczny niewydolności nerek. Warto mieć świadomość, że symptomy związane z tym odchyleniem mogą różnić się w zależności od przyczyny uszkodzenia nerek. W przypadku niewydolności nerek można doświadczać takich objawów jak:

• zmiana objętości wydalanego moczu (typowo występuje jego zmniejszenie, a nawet bezmocz, choć można na pewnym etapie obserwować także zwiększenie objętości wydalanego moczu, czyli tzw. wielomocz),
• wymioty, biegunka,
• obrzęki,
• wzrost ciśnienie tętniczego krwi,
• ból w okolicy lędźwiowej (w sytuacji zablokowania odpływu moczu z nerek),
• osłabienie,
• sucha, blada lub szaro-brunatna skóra,
• zaburzenia koncentracji i pamięci.

>> To może Cię zainteresować: Laboratoryjne badania nerek

Niski poziom kreatyniny: co oznacza i czym grozi?

Pacjenci często zastanawiają się, czym grozi niska kreatynina. Choć obniżone stężenie tego parametru nie dostarcza zazwyczaj pomocnych informacji klinicznych, to z takim stanem można mieć do czynienia w przebiegu:

• zaniku mięśni,
• niedożywienia i wyniszczenia,
• ciężkich schorzeń wątroby,
• u pacjentów z małą masą mięśniową, na przykład po amputacji kończyn,
• w przebiegu ciąży.

Warto mieć świadomość, że stężenie kreatyniny może być zaniżone w przebiegu hiperbilirubinemii, a więc wysokiego stężenia bilirubiny we krwi.

Niski poziom kreatyniny: objawy

Obniżone stężenie kreatyniny nie wiąże się z pojawieniem się charakterystycznych objawów klinicznych i często przebiega w sposób bezobjawowy (np. w czasie ciąży). Symptomy obniżonego stężenia kreatyniny związane są przede wszystkim ze schorzeniami powodującymi to obniżenie, a więc na przykład chorobami wątroby czy przypadłościami objawiającymi się niedożywieniem.

Jak można uregulować poziom kreatyniny we krwi?

Wyrównanie stężenia kreatyniny wymaga znalezienia przyczyny tego stanu i rozpoczęcia odpowiedniego leczenia. W wielu przypadkach powtarzalne w kolejnych badaniach podwyższenie stężenia kreatyniny związane jest z niewydolnością nerek, a więc schorzeniem, które wymaga leczenia nefrologicznego.

Kreatynina to przydatny parametr laboratoryjny wykorzystywany w diagnostyce schorzeń nerek. Jej podwyższone stężenie wymaga konsultacji z lekarzem, który po ocenie stanu pacjenta decyduje o dalszym postępowaniu. Z takim odchyleniem najlepiej w pierwszej kolejności udać się do lekarza rodzinnego, który w razie potrzeby skieruje pacjenta do specjalisty nefrologa.

Bibliografia

1. A. Szutowicz i inni, Diagnostyka laboratoryjna, Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk 2009,
2. K. Ciechanowski, Ocena czynności nerek, Podręcznik Wielka Interna, Wydawnictwo Medical Tribune 2009.,
3. Neil M. Paige i inni, Dziesięć głównych prawd, które zdaniem nefrologów powinien znać każdy lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, Medycyna po Dyplomie, 2009/11,
4. R. Murray i inni, Biochemia Harpera, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Wydanie V, Warszawa 2006,
5. P. Gajewski, Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych, Medycyna Praktyczna, Kraków 2019/2020.

Kinaza kreatynowa jest enzymem istotnym dla funkcjonowania mięśni szkieletowych, serca oraz mózgu, odgrywając kluczową rolę w metabolizmie energetycznym komórek. Jej aktywność jest mierzona w diagnostyce różnych stanów chorobowych, co czyni ją istotnym markerem w medycynie. W niniejszym artykule omówimy, jaka jest rola kinazy kreatynowej, kiedy należy wykonać badanie jej poziomu, jakie są normy oraz jakie konsekwencje zdrowotne mogą mieć odchylenia od tych norm.

Spis treści:

1. Co to jest kinaza kreatynowa?
2. Kiedy wykonać badanie stężenia kinazy kreatynowej?
   • Jakie są inne przyczyny zwiększonego poziomu stężenia kinazy kreatynowej?
3. Kinaza kreatynowa – jakie są normy?
4. Jak zapobiegać podwyższonemu poziomowi kinazy kreatynowej?
5. Kinaza kreatynowa a nowotwór

Co to jest kinaza kreatynowa?

Kinaza kreatynowa (CK) jest enzymem wewnątrzkomórkowym występującym głównie w mięśniach szkieletowych, mięśniu sercowym oraz mózgu. CK uczestniczy w przemianie fosfokreatyny w kreatynę, co jest kluczowe dla dostarczania energii do komórek mięśniowych podczas wysiłku fizycznego. Rozerwanie błon komórkowych na skutek niedotlenienia lub innego uszkodzenia powoduje uwolnienie CK z wnętrza komórek do krążenia ogólnoustrojowego. Na tej podstawie podwyższony poziom CK w surowicy stosuje się jako czuły, ale nieswoisty marker różnorodnych stanów chorobowych, w tym zawałów serca, miopatii oraz innych schorzeń mięśni.

W organizmie człowieka występują trzy izoenzymy CK: CK-MM (mięśnie szkieletowe), CK-MB (mięsień sercowy) i CK-BB (mózg).

Czy wiesz, że?

Kreatyna jest popularnym suplementem stosowanym przez sportowców, aby zwiększyć wydolność i wspomóc regenerację mięśni. Pełni kluczową rolę w magazynowaniu energii w mięśniach poprzez produkcję fosfokreatyny wykorzystywaną w ww. mechanizmie.

Kiedy wykonać badanie stężenia kinazy kreatynowej?

Badanie stężenia kinazy kreatynowej wykonuje się w wielu sytuacjach klinicznych, gdy istnieje podejrzenie uszkodzenia mięśni lub serca. Do najczęstszych wskazań należą:

• Podejrzenie zawału serca: Wzrost poziomu CK-MB może wskazywać na uszkodzenie mięśnia sercowego.
• Miopatie i rabdomioliza: Zwiększone stężenie CK-MM może świadczyć o uszkodzeniu mięśni szkieletowych, co jest typowe dla miopatii, dystrofii mięśniowych oraz rabdomiolizy, czyli masywnego rozpadu komórek mięśniowych.
• Choroby neurologiczne: CK-BB może być podwyższona w niektórych schorzeniach mózgu np. zapalenia mózgu, udaru czy niektórych nowotworach.
• Monitorowanie terapii statynami: Statyny, stosowane w leczeniu hipercholesterolemii, mogą powodować uszkodzenie mięśni, co objawia się wzrostem poziomu CK.
• Uszkodzenia mięśni: Badanie CK jest także pomocne w ocenie uszkodzenia mięśni po urazach, operacjach lu b intensywnym wysiłku fizycznym.

Jakie są inne przyczyny zwiększonego poziomu stężenia kinazy kreatynowej?

Inne przyczyny zwiększonego poziomu stężenia kinazy kreatynowej mogą obejmować:

• Zaburzenia hormonalne, takie jak choroby tarczycy, choroba Addisona lub zespół Cushinga,
• Długotrwałe operacje chirurgiczne,
• Napady padaczkowe,
• Infekcje (wirusowe, bakteryjne, grzybicze lub pasożytnicze),
• Choroby tkanki łącznej, takie jak toczeń rumieniowaty układowy i reumatoidalne zapalenie stawów,
• Choroba trzewna (celiakia),
• Niewydolność nerek,
• Skrzepy krwi (na skutek niedotlenienia mięśni).

Kinaza kreatynowa – jakie są normy?

Normy kinazy kreatynowej mogą różnić się w zależności od laboratorium i metody pomiaru.

Wartości te mogą się różnić w zależności od wieku, płci i poziomu aktywności fizycznej pacjenta. Wzrost poziomu CK powyżej normy wskazuje na uszkodzenie mięśni, które należy dokładnie zdiagnozować.

Wzrost CK-MB jest zazwyczaj obserwowany w ciągu kilku godzin od wystąpienia zawału mięśnia sercowego i osiąga swoje maksimum po około 12-24 godzinach. Po osiągnięciu maksymalnego poziomu CK-MB, stężenie tego izoenzymu zaczyna stopniowo maleć, z powrotem do normy po około 48-72 godzinach od wystąpienia zawału.

Jak zapobiegać podwyższonemu poziomowi kinazy kreatynowej?

Leczenie przyczyny: W przypadku, gdy podwyższony poziom CK jest wynikiem urazów mięśniowych, chorób mięśniowych lub innych problemów zdrowotnych, kluczowe jest leczenie właściwej przyczyny. W przypadku urazów mięśniowych, należy stosować odpowiednią terapię rehabilitacyjną, unikać nadmiernego wysiłku fizycznego i dbać o odpoczynek mięśni.

Leki i suplementy: W niektórych przypadkach lekarz może zalecić stosowanie leków lub suplementów, które pomagają w regeneracji mięśni i obniżeniu poziomu CK. Antyoksydanty takie jak witamina E czy witamina C redukują stres oksydacyjny, będący częstym powodem uszkodzenia mięśni.

Dieta i nawodnienie: Zbilansowana dieta bogata w białko, wpierająca regenerację mięśni, oraz odpowiednie nawodnienie mogą pomóc w utrzymaniu mięśni w dobrej kondycji i zmniejszeniu ryzyka uszkodzeń.

Unikanie czynników ryzyka: Ważne jest również unikanie czynników ryzyka, które mogą prowadzić do uszkodzeń mięśni, takich jak nadmierny wysiłek fizyczny bez odpowiedniego przygotowania, stosowanie niektórych leków czy substancji toksycznych.

Regularne kontrole lekarskie: Osoby z podwyższonym poziomem CK powinny regularnie kontrolować swoje zdrowie pod nadzorem lekarza. To pozwala na monitorowanie postępu terapii oraz ewentualne wczesne wykrycie powikłań.

Kinaza kreatynowa a nowotwór

Podwyższony poziom kinazy kreatynowej może być również związany z nowotworami. Jednym z mechanizmów jest intensywny metabolizm komórek nowotworowych, które mogą zwiększać zapotrzebowanie na energię, przez co prowadzą do wyższej aktywności enzymu CK.

Dodatkowo, niektóre typy nowotworów, szczególnie te związane z tkankami mięśniowymi lub mózgowymi, mogą prowadzić do uwolnienia CK z uszkodzonych komórek do krwiobiegu, co powoduje wzrost jej poziomu w surowicy.

CK może być także używana w monitorowaniu skutków ubocznych terapii nowotworowej, takich jak chemioterapia, która może prowadzić do rozpadu mięśni i wzrostu aktywności CK. W praktyce klinicznej pomiar stężenia CK może być pomocny w diagnostyce różnicowej, pomagając wykluczyć inne przyczyny wzrostu enzymu, które mogą naśladować objawy nowotworowe.

Mimo, że wzrost CK może być obserwowany w niektórych przypadkach nowotworów, nie jest to specyficzny ani wczesny marker diagnostyczny. Wymaga to cholistycznego podejścia diagnostycznego, uwzględniającego inne objawy kliniczne oraz wyniki innych badań laboratoryjnych, aby właściwie zinterpretować jego znaczenie w kontekście choroby nowotworowej.

Kinaza kreatynowa, jako wskaźnik wielu patologicznych stanów, odgrywa kluczową rolę w diagnostyce medycznej i monitorowaniu leczenia. Jej zwiększony poziom może być sygnałem świadczącym o uszkodzeniu mięśni, chorób serca, zaburzeń neurologicznych oraz niektórych nowotworów. Regularne badania laboratoryjne oraz świadomość czynników ryzyka pozwalają na wczesne wykrycie i skuteczne radzenie sobie z problemami zdrowotnymi, wspierając tym samym utrzymanie optymalnego stanu zdrowia pacjenta.

Bibliografia

1. https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/171854,kinaza-kreatynowa
2. Cabaniss CD. Creatine Kinase. In: Walker HK., Hall WD., Hurst JW. editors. Clinical Methods: The History, Physical, and Laboratory Examinations. 3rd edition. Boston: Butterworths; 1990. Chapter 32.
3. Aujla RS., Zubair M., Patel R. Creatine Phosphokinase. [Updated 2024 Feb 27]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-.
4. https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/22692-creatine-kinase-ck