Sklep
Strona główna Blog Strona 4

Przeczulica skóry – przyczyny, objawy, leczenie hiperestezji

Katarzyna Banaszczyk
-
0
Przeczulica skóry – przyczyny, objawy, leczenie hiperestezji

Zaburzenia czucia mogą istotnie wpłynąć na codzienne funkcjonowanie pacjenta i obniżyć jego jakość życia. Zaburzenia te mogą być związane z wieloma jednostkami chorobowymi, nie tylko typowo neurologicznymi. Czym jest przeczulica i jakie są jej najczęstsze przyczyny? Do jakiego lekarza należy się udać z zaburzeniami czucia? Jakie rodzaje przeczulicy wyróżniamy? Przeczytaj ten artykuł i dowiedz się więcej na temat przeczulicy.

Spis treści:

  1. Przeczulica skóry (hiperestezja): co to jest?
  2. Przeczulica: przyczyny nadwrażliwości skóry
  3. Jak objawia się przeczulica skóry?
  4. Jak długo może trwać przeczulica skóry?
  5. Jak sprawdzić, co wywołuje przeczulicę skóry?
  6. Przeczulica skóry: jak leczyć?
  7. Czy istnieją inne rodzaje przeczulicy?
  8. Przeczulica skóry: podsumowanie

Przeczulica skóry (hiperestezja): co to jest?

Przeczulica skóry, nazywana również hiperestezją, to zaburzenie czucia, którego istotą jest nadwrażliwość na bodźce czuciowe. Inne zaburzenia dotyczące czucia to między innymi niedoczulica, a więc osłabienie lub zniesienie odczuwania czucia. Mechanizmy zaburzeń czuciowych są niezwykle złożone i zazwyczaj wymagają holistycznego podejścia do pacjenta. Warto zaznaczyć, że hiperestezji mogą również towarzyszyć nieprawidłowe wrażenia czuciowe takie jak na przykład parestezje, o czym więcej przeczytamy w kolejnych akapitach tego artykułu.

>> Zobacz: Zapalenie nerwu trójdzielnego – czym jest i jak się objawia? Przyczyny i leczenie

Przeczulica: przyczyny nadwrażliwości skóry

      Przeczulica może być związana ze schorzeniami zarówno natury neurologicznej, dermatologicznej, jak i psychiatrycznej. Najczęstsze przyczyny hiperestezji to uszkodzenie układu nerwowego, w tym nerwów obwodowych, rdzenia kręgowego, wzgórza, kory płatów ciemieniowych.

      Uszkodzenie układu nerwowego prowadzące do hiperestezji może nastąpić w przebiegu takich stanów i schorzeń jak:

      Przeczulica może również towarzyszyć schorzeniom dermatologicznym, w tym atopowemu zapaleniu skóry, łuszczycy czy liszajowi płaskiemu. Tego rodzaju odczucia mogą być także efektem stosowanych leków, w tym leków onkologicznych i występować w przebiegu zatrucia metalami ciężkimi.

      Badanie witaminy B12 banerek

      Jak objawia się przeczulica skóry?

      Przeczulica objawia się jako nadmierne odczuwanie bodźców czuciowych w obrębie skóry. Objaw ten może dotyczyć całego obszaru skóry lub tylko jednego jej fragmentu, z zależności od przyczyny. Mogą pojawić się również parestezje, a więc nieprawidłowe wrażenia czuciowe takie jak na przykład pieczenie skóry czy wrażenie jej drętwienia. U niektórych pacjentów przeczulica jest na tyle nasilona, że objawia się jako odczuwanie dolegliwości bólowych, utrudniając tym samym codzienne funkcjonowanie. Problematyczne może być nawet noszenie odzieży czy zwykły dotyk. Odczuwane objawy i ich nasilenie jest kwestią indywidualną.

      >> Przeczytaj: Liszajec zakaźny u dzieci i dorosłych. Objawy, diagnostyka, leczenie

      Jak długo może trwać przeczulica skóry?

      Czas trwania przeczulicy zależy od stanu chorobowego, który do niej doprowadził. Zaburzenia neurologiczne i neuralgia popółpaścowa są zazwyczaj długotrwałymi dolegliwościami i wymagają odpowiedniej terapii. Należy jednak podkreślić, że wczesna diagnostyka i rozpoznanie przyczyn przeczulicy skóry pozwala na włączenie odpowiedniego leczenia i przyspiesza ustąpienie objawów.

      >> Zobacz: Półpasiec – choroba jednej połowy ciała

      Jak sprawdzić, co wywołuje przeczulicę skóry?

      W pierwszej kolejności należy udać się na wizytę do lekarza rodzinnego. Warto przygotować listę przyjmowanych przewlekle leków i dokładnie opisać swoje dolegliwości oraz czynniki im towarzyszące. Lekarz po zebraniu dokładnego wywiadu chorobowego i zbadaniu pacjenta zadecyduje o dalszym krokach diagnostyczno-leczniczych. Konieczne może być również zrealizowanie konsultacji neurologicznej.

      Badania i procedury, które mogą być niezwykle pomocne przy poszukiwaniu przyczyny parestezji to przede wszystkim:

      Pakiet ocena ryzyka cukrzycy (4 badania)_mobile baner na kategorię

      Przeczulica skóry: jak leczyć?

      Leczenie przeczulicy zależy od przyczyny objawów, z tego powodu konieczne jest przeprowadzenie wnikliwej diagnostyki. W pewnych przypadkach konieczna może okazać się również konsultacja neurologiczna, z pełnym badaniem neurologicznym, a także konsultacja ortopedyczna. Pacjent powinien mieć również zapewnione wsparcie psychologiczne, ponieważ przeczulica może istotnie obniżać jakość życia. Konieczne jest leczenie schorzenia podstawowego. W przebiegu zaburzeń czucia zastosowanie znajdują między innymi takie substancje jak pregabalina, czy gabapentyna.

      >> Sprawdź: Depresja. Objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie

      Czy istnieją inne rodzaje przeczulicy?

      Powyższe akapity odnosiły się do klasycznej przeczulicy czuciowej, jednak niektóre źródła medyczne dzielą tę dolegliwość na kilka grup. Oprócz przeczulicy czuciowej wyróżnia się także:

      • hiperalgezję – jest to nadmierna odpowiedź bólowa na bodziec, który w normalnych warunkach nie doprowadziłby do tak silnego bólu,
      • allodynię – w tej sytuacji bodźce, które nie powodują w prawidłowych warunkach dolegliwości bólowych, u pacjenta są odczuwane jako ból,
      • przeczulicę termiczną – w tym przypadku pacjent może odczuwać ból po zadziałania bodźca takiego jak ciepło czy zimno,
      • przeczulicę słuchową – objawia się nadwrażliwością na dźwięki, często pojawia się w przebiegu migreny, autyzmu,
      • przeczulicę węchową – reakcję wywołują bodźce zapachowe,
      • przeczulicę wzrokową – nadwrażliwość na światło, jest to częste zjawisko w przebiegu migreny,
      • przeczulicę smakową –a więcnadwrażliwość na bodźce smakowe.

      >> Przeczytaj: Migrena z aurą (oczna) – objawy, przyczyny, badania i leczenie

      Przeczulica skóry: podsumowanie

      • Przeczulica skóry to jedno z zaburzeń czucia, które może być wywołane przez liczne schorzenia neurologiczne, ale również dermatologiczne czy psychiatryczne.
      • Przeczulica może objawiać się jak nadwrażliwość na bodźce dotykowe, ale również jako mniej oczywiste symptomy takie jak mrowienie czy pieczenie skóry.
      • Diagnostyka przeczulicy wymaga wykonania licznych badań laboratoryjnych i obrazowych.
      • Leczenie przeczulicy powinno obejmować leczenie przyczyny dolegliwości, a więc choroby podstawowej.

      Bibliografia

      1. E. R. Kandel i inni, Zasady neurobiologii (Principles of Neural Science), Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, 2022,
      2. A, Wróbel, Neurologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2019,
      3. A. Szczeklik, Choroby wewnętrzne, Medycyna Praktyczna, Kraków 2020.

      Włókniaki – czym są i dlaczego powstają? Przyczyny, rodzaje, usuwanie

      Katarzyna Banaszczyk
      -
      0
      Włókniaki – czym są i dlaczego powstają? Przyczyny, rodzaje, usuwanie

      Obecność włókniaków na skórze może dotyczyć nawet co drugiego pacjenta. Czym są włókniaki i jakie ich rodzaje wyróżniamy? Jakie są przyczyny pojawiania się włókniaków? Czy zmiany te są związane z zaburzeniami metabolicznymi lub zakażeniami wirusowymi? Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się więcej na ten temat.

      Kluczowe informacje:
      >> Włókniaki to łagodne zmiany skórne, wywodzące się z tkanki łącznej włóknistej.
      >> Wyróżniamy włókniaki miękkie, które najczęściej pojawiają się w obrębie szyi, pach i pachwin, a także włókniaki twarde, których klasyczną lokalizacją jest skóra kończyn dolnych.
      >> Nie ma jednej konkretnej przyczyny pojawiania się włókniaków. Najczęściej wynikają z predyspozycji genetycznej, jednak zauważono również, że schorzenia metaboliczne mogą wiązać się z większą ilością włókniaków.
      >> Włókniaki twarde często są następstwem urazów mechanicznych skóry.
      >> Włókniaki nie wymagają leczenia, są bowiem defektem natury estetycznej. Jeżeli jednak przeszkadzają one pacjentowi – lekarz dermatolog zaproponuje odpowiednią metodą usunięcia niechcianej zmiany.

      Spis treści:

      1. Czym są włókniaki?
      2. Rodzaje włókniaków
      3. Lokalizacja włókniaków na skórze. Gdzie powstają najczęściej?
      4. Jak powstają włókniaki?
      5. Włókniaki: przyczyny powstawania zmian na skórze
      6. Kiedy i do jakiego lekarza iść z włókniakiem?
      7. Czy można zapobiec powstawaniu włókniaków?
      8. FAQ. Włókniaki – często zadawane pytania

      Czym są włókniaki?

      Włókniaki to zmiany skórne zaliczane do nowotworów łagodnych, wywodzących się z tkanki łącznej włóknistej. Jest to bardzo częste znalezisko na skórze pacjentów, które na szczęście jest problemem natury estetycznej. Włókniaki bywają jednak przyczyną niepokoju i stosunkowo często są przez pacjentów mylone z innymi wykwitami, w tym z brodawkami wirusowymi. Różnice między tymi stanami dermatologicznym zostaną wyjaśnione w kolejnym akapicie.

      >> Sprawdź:

      Włókniak a brodawka: różnice

      Włókniaki nie są tożsame z brodawkami. Mamy tu na myśli zarówno brodawki wirusowe, jak i brodawki łojotokowe. Brodawki wirusowe są zmianami, za których pojawienie się odpowiada wirus brodawczaka ludzkiego (HPV). Zakażeniu może sprzyjać korzystanie z saun, basenów czy publicznych pryszniców, a także bezpośredni kontakt ze zmianami skórnymi chorego. Brodawki mogą mieć tendencje do potocznie mówiąc rozsiewania się, co nie dotyczy jednak omawianych w tym artykule włókniaków. Przyczyną włókniaków nie jest bowiem zakażenie wirusowe.

      Włókniaki nie są również synonimem brodawek łojotokowych. Brodawki łojotokowe to łagodne wykwity pochodzenia naskórkowego, które najczęściej lokalizują się na skórze tułowia, ale mogą pojawić się również w wielu innych obszarach skóry. Zmiany te przyjmują najczęściej brązową lub beżową barwę, mogą się powiększać i przyjmować brodawkowatą powierzchnię. Cechują się charakterystycznym obrazem klinicznym i dermatoskopowym, co pozwala z łatwością odróżnić je od włókniaków.

      >> To może Cię zainteresować: Choroby skóry u człowieka. Najczęściej występujące dermatozy

      Rodzaje włókniaków

      W dermatologii wyróżniamy dwa rodzaje włókniaków, które różnią się od siebie zarówno obrazem klinicznym, jak i dermatoskopowym. Poniżej znajduje się ich dokładniejsza charakterystyka.

      Włókniaki miękkie

      Włókniaki miękkie to uszypułowane, wypukłe zmiany skórne, które typowo przyjmują barwę skóry. Mogą przyjmować różną wielkość, od kilku milimetrów, do nawet kilku centymetrów. Zmiany te typowo nie są związane z dodatkowymi objawami klinicznymi (takimi jak pieczenie czy świąd), jednak mogą być powodem dyskomfortu, szczególnie, gdy znajdują się w obszarach tarcia skóry.

      Włókniaki twarde

      Włókniaki twarde (dermatofibroma) to twarde, spoiste guzki, lekko wyniosłe ponad poziom skóry. Przyjmują zazwyczaj czerwonawą lub brązową barwę i istotnie częściej pojawiają się u kobiet. Cechują się charakterystycznym obrazem dermatoskopowym, w którym obserwuje się obwodowo ułożoną pseudosiatkę z jednorodnym obszarem znajdującym się w centrum zmiany. Trzeba mieć jednak świadomość, że nie każdy włókniak twardy wygląda tak samo, również w odniesieniu do obrazu dermatoskopowego.

      >> Przeczytaj: Stwardnienie guzowate – co to za choroba? Objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie

      Lokalizacja włókniaków na skórze. Gdzie powstają najczęściej?

      Włókniaki miękkie lokalizują się najczęściej w obrębie fałdów skórnych, w pachwinach, pod pachami, w obrębie szyi, w okolicy powiek, a niekiedy również w okolicy podpiersiowej. Z kolei włókniaki twarde najczęściej pojawiają się na kończynach dolnych. Zmiany te mogą jednak pojawić się w wielu innych lokalizacjach, choć jest to rzadsze zjawisko.

      Jak powstają włókniaki?

      Początkowo włókniaki miękkie są niewielkimi, ledwie widocznymi zmianami, które często przyjmują nitkowaty wygląd. Z czasem dochodzi do ich powiększania się, nawet do znacznych, kilkucentymetrowych rozmiarów. Włókniaki twarde powstają natomiast najczęściej na skutek urazów mechanicznych skóry, na przykład po uderzeniu, zadrapaniu czy ukąszeniu przez owady.

      >> Zobacz: Uczulenie na komary – jak wygląda? Objawy, przyczyny, leczenie alergii na komary

      Włókniaki: przyczyny powstawania zmian na skórze

      Powstawanie włókniaków miękkich może być związane z wieloma czynnikami. Do najważniejszych przyczyn pojawiania się tych zmian skórnych zalicza się:

      • predyspozycję genetyczną;
      • zaburzenia metaboliczne – w tym cukrzyca, hipercholesterolemia; w badaniach zauważa się bowiem, że zmiany te częściej występują u pacjentów obciążonych tymi schorzeniami przewlekłymi;
      • insulinooporność – w przebiegu której mamy do czynienia z podwyższonym stężeniem insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGF-1), czynnik ten oddziałuje na specjalne receptory w obrębie keratynocytów (komórek naskórka) i fibroblastów (komórek skóry właściwej) i stymuluje ich namnażanie się, prowadząc tym samym do pojawienia się zmian skórnych;
      • zaburzenia gospodarki hormonalnej – estrogeny mogą bowiem prowadzić do namnażania się wspomnianych już fibroblastów,
      • otyłość – komórki tłuszczowe (adipocyty) produkują hormon nazywany leptyną, który może stymulować keratynocyty do namnażania się.

      >> Sprawdź: Otyłość i jej zapobieganie – profilaktyka otyłości pierwotnej i wtórnej

      Kiedy i do jakiego lekarza iść z włókniakiem?

      Jeżeli pojawiają się u nas zmiany przypominające włókniaki, warto odwiedzić gabinet lekarza dermatologa. Włókniaki twarde wymagają bowiem niekiedy różnicowania z innymi zmianami skórnymi. Rozpoznanie można wówczas postawić z pomocą dermatoskopii. Lekarz zaproponuje również metody zabiegowe, które można wykorzystać do usuwania tego rodzaju zmian takie jak elektrokoagulacja, krioterapia, czy laseroterapia.

      Czy można zapobiec powstawaniu włókniaków?

      W wielu przypadkach tendencja do pojawiania się włókniaków wynika z podłoża genetycznego. Wówczas nie możemy istotnie wpłynąć na tempo i ilość pojawiających się włókniaków. Warto jednak dbać o utrzymywanie prawidłowej masy ciała, a także leczyć współistniejące schorzenia metaboliczne, w tym insulinooporność, hipercholesterolemię czy cukrzycę.

      >> To może Cię zainteresować: Nadwaga a otyłość – czym się różnią? Klasyfikacja, leczenie i konsekwencje otyłości

      FAQ. Włókniaki – często zadawane pytania

      Włókniaki to niezwykle częste zmiany skórne u pacjentów pojawiających się w gabinecie lekarza dermatologa. Bardzo często wzbudzają niepokój, bowiem pacjenci utożsamiają je z groźniejszymi wykwitami chorobowymi. Poniżej znajdziemy odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania.

      Czy włókniaki trzeba usuwać?

      Włókniaki zarówno miękkie, jak i twarde są z zasady defektem natury estetycznej i nie ma konieczności ich usuwania. Nie są one bowiem zmianami złośliwymi. Jeśli jednak znajdują się w miejscu, gdzie są drażnione mechanicznie, to ich usunięcie może poprawić komfort życia pacjenta.

      Czy włókniaki się rozsiewają?

      Włókniaki nie są wywołane przez czynniki infekcyjne (na przykład wirusy, czy bakterie), co sprawia, że nie rozsiewają się na zasadzie nadkażenia nowych obszarów skóry. Jednak warto mieć świadomość, że z wiekiem ich ilość może się zwiększać. Nie ma to jednak wpływu sama obecność tych zmian. Nowe włókniaki mogą się pojawiać mimo regularnego usuwania tych wykwitów.

      Czy włókniaki to HPV?

      Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) nie odpowiada za pojawianie się na skórze zmian o typie włókniaków. Nie jest są to bowiem zmiany infekcyjne. Wirus brodawczaka ludzkiego odpowiada natomiast za pojawienie się między innymi brodawek wirusowych, a także kłykcin kończystych.

      Czym się różni brodawka od włókniaka?

      Pierwszą różnicą jest przyczyna pojawiania się zmian. W przypadku brodawek wirusowych, czynnikiem etiologicznym jest wspomniany już wirus brodawczaka ludzkiego. Włókniaki miękkie są uszypułowanymi tworami kolory skóry, natomiast brodawki wirusowe są grudkami o brodawkowatej powierzchni. Niekiedy mogą również przyjmować drzewkowaty wygląd. W rozpoznaniu pomocna może okazać się dermatoskopia. 

      Bibliografia

      1. A. Owczarczyk-Saczonek, W. Placek, Włókniaki skóry jako objaw zaburzeń metabolicznych, Przegl Dermatol 2016, 103, 240–245,
      2. L. Rudnicka i inni, Współczesna Dermatologia, PZWL, Warszawa 2022,
      3. L. Bolognia i inni, Fourth Edition Dermatologia, Medipage, Warszawa 2022,
      4. A. Szczeklik, Piotr Gajewski, Interna Szczeklika, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020/2021.

      Żółta biegunka – możliwe przyczyny i leczenie

      Marta Malec
      -
      0
      Żółta biegunka – możliwe przyczyny i leczenie

      Kolor i konsystencja stolca mogą wiele powiedzieć o pracy jelit, trzustki, a nawet o ogólnym stanie zdrowia. W tym artykule przyjrzymy się konkretnemu problemowi – żółtej biegunce. Wyjaśnimy, skąd się bierze, czy może być groźna i jak wygląda jej leczenie.

      Spis treści:

      1. Żółta biegunka. Skąd charakterystyczny kolor stolca?
      2. Żółta biegunka u dorosłego: kiedy jest niebezpieczna?
      3. Żółta biegunka u dziecka: kiedy jest niebezpieczna?
      4. Wodnista, żółta biegunka – diagnostyka. Jakie badania wykonać?
      5. Jak leczyć żółtą biegunkę?
      6. Żółta biegunka: podsumowanie informacji

      Żółta biegunka. Skąd charakterystyczny kolor stolca?

      Na kolor i konsystencję stolca wpływają różne czynniki: czas pasażu jelitowego, dieta, przyjmowane leki, a także stan zdrowia. Żółta biegunka często świadczy o problemach z trawieniem żółci. W prawidłowych warunkach żółć jest rozkładana przez bakterie jelitowe, co nadaje stolcowi brązowe zabarwienie. Gdy ten proces zostaje zaburzony – np. przez zbyt szybki pasaż jelitowy lub brak odpowiedniej flory bakteryjnej – stolec może mieć jasny, żółtawy kolor.

      >> Przeczytaj: Zielony stolec – co może oznaczać zielony kał u dorosłych i dzieci?

      Żółta biegunka a dieta

      Sposób odżywiania ma duży wpływ na wygląd stolca i występowanie żółtej biegunki. Do najczęstszych przyczyn dietetycznych należą:

      • dieta wysokotłuszczowa i zimne napoje – mogą zaburzać mikrobiotę i uszkadzać barierę jelitową,
      • nadmiar białka i przetworzone produkty – wpływają negatywnie na równowagę bakterii jelitowych, zwiększają ilość szkodliwych metabolitów i osłabiają śluzówkę jelit,
      • niedobór błonnika i produktów fermentowanych – prowadzi do zaburzeń mikroflory, co pogarsza konsystencję stolca i utrudnia prawidłowe trawienie,
      • alkohol – jeden z głównych czynników uszkadzających śluzówkę przewodu pokarmowego. Zarówno okazjonalne, jak i regularne picie zwiększa przepuszczalność jelit, zaburza ich motorykę, sprzyja stanom zapalnym i mikrouszkodzeniom błony śluzowej,
      • alkohole cukrowe (sorbitol, mannitol, ksylitol) – słabo wchłaniane w jelicie cienkim, mogą powodować biegunkę osmotyczną, często o żółtym zabarwieniu. Występują m.in. w gumach do żucia i słodyczach „bez cukru”.

      >> Jeśli interesuje Cię, czym jest mikrobiota jelitowa, zachęcamy do zapoznania się z artykułem: Mikrobiota jelitowa – narząd bakteryjny do zadań specjalnych

      Jasne, żółte biegunki a zaburzenia trawienia i wchłaniania

      Żółta biegunka często wynika z zaburzeń trawienia i wchłaniania składników pokarmowych – zwłaszcza tłuszczów i węglowodanów.

      W przypadku tłuszczów problemy mogą być związane z niewydolnością trzustki, celiakią, chorobami wątroby lub zaburzeniami wydzielania żółci. Jedną z częstszych przyczyn takich zaburzeń jest cholestaza – stan, w którym żółć nie odpływa prawidłowo z wątroby do jelit. Ponieważ żółć jest niezbędna do trawienia tłuszczów, jej niedobór powoduje ich gorsze wchłanianie, a stolec staje się jaśniejszy – często żółty lub nawet biały – i przyjmuje wodnistą konsystencję.

      Pakiet trzustkowy banerek

      Z kolei problemy z trawieniem węglowodanów mogą wynikać z niedoboru enzymów, infekcji, uszkodzenia błony śluzowej jelit lub rozwiniętej nietolerancji pokarmowej. Niewchłonięte cukry trafiają do jelita grubego, gdzie są fermentowane przez bakterie. Powstające w tym procesie kwasy i gazy oraz zwiększony napływ wody do światła jelita prowadzą do biegunki – często o żółtym zabarwieniu. Dotyczy to m.in. nietolerancji laktozy, fruktozy, FODMAP-ów, glutenu czy białek mleka.

      Żółta biegunka: inne przyczyny płynnego lub półpłynnego stolca

      Poza zaburzeniami trawienia i nietolerancjami, żółta biegunka może mieć również inne źródła:

      • infekcje przewodu pokarmowego – ostre zakażenia wirusowe, bakteryjne lub pasożytnicze (np. rotawirusy, norowirusy, Salmonella, Giardia lamblia),
      • leki i suplementy – antybiotyki, metformina, środki przeczyszczające czy leki onkologiczne oraz niektóre suplementy, zwłaszcza zawierające magnez (np. w formie cytrynianu czy mleczanu),
      • zaburzenia czynnościowe jelit – zespół jelita drażliwego (IBS) z przewagą biegunki, zaburzona motoryka jelit i nadwrażliwość trzewna,
      • stres i napięcie psychiczne – przewlekły stres może nasilać stan zapalny w jelitach, osłabiać barierę jelitową i wpływać na skład mikrobiotę.

      >> Zobacz: Stres – przyjaciel czy wróg? Czy można to zbadać?

      Żółta biegunka u dorosłego: kiedy jest niebezpieczna?

      U dorosłych żółta biegunka zazwyczaj ma łagodny przebieg i ustępuje samoistnie. Jednak w następujących przypadkach może być niebezpieczna i wymagać konsultacji lekarskiej:

      • odwodnienie – szczególnie, gdy stolce są wodniste, nasilone, towarzyszy im osłabienie, suchość błon śluzowych czy spadek oddawania moczu,
      • krew lub śluz w stolcu – mogą być sygnałem infekcji, który wymaga dalszej diagnostyki,
      • gorączka i silny ból brzucha – mogą świadczyć o ostrej infekcji przewodu pokarmowego, wymagającej szybkiej oceny,
      • długotrwała biegunka – utrzymująca się ponad 14 dni,
      • objawy sepsy – takie jak przyspieszony oddech, osłabienie, zawroty głowy, senność – to alarmujące symptomy wskazujące na poważne zakażenie.

      Jeśli pojawią się powyższe symptomy – nie zwlekaj z konsultacją lekarską. Dzięki temu można uniknąć powikłań i szybko postawić właściwą diagnozę.

      Żółta biegunka u dziecka: kiedy jest niebezpieczna?

      Do sytuacji wymagających pilnej konsultacji lekarskiej w przypadku biegunek u dzieci należą:

      • objawy odwodnienia: rzadkie oddawanie moczu, suchość ust, zapadnięte ciemiączko (u niemowląt), płacz bez łez, ospałość,
      • obecność krwi lub śluzu w stolcu,
      • wymioty, które uniemożliwiają nawodnienie doustne,
      • gorączka (powyżej 38,5°C),
      • znaczne osłabienie, apatia, trudności w jedzeniu lub piciu,
      • utrata masy ciała,
      • biegunka trwająca dłużej niż 7 dni.

      W takich przypadkach konieczna jest szybka diagnostyka i odpowiednie leczenie.

      >> To może Cię zainteresować: Biegunka u dzieci i niemowląt. Możliwe przyczyny, postępowanie, badania

      Wodnista, żółta biegunka – diagnostyka. Jakie badania wykonać?

      Diagnostyka żółtej biegunki powinna zaczynać się od dokładnego wywiadu i oceny objawów towarzyszących. W zależności od nasilenia i czasu trwania dolegliwości, należy wykonać następujące badania:

      W praktyce dobór badań zależy od długości trwania biegunki, ogólnego stanu pacjenta, wieku oraz występujących objawów towarzyszących. Nie zawsze konieczna jest pełna diagnostyka – przy łagodnych, krótkotrwałych biegunkach u zdrowych osób często wystarcza obserwacja i leczenie objawowe.

      Badanie posiew kału banerek

      Jak leczyć żółtą biegunkę?

      Leczenie żółtej biegunki zależy od przyczyny, jednak schemat postępowania zwykle obejmuje kilka kluczowych elementów:

      • nawodnienie i uzupełnianie elektrolitów – podstawowy krok w każdym przypadku. W lekkich postaciach stosuje się doustne płyny nawadniające, a przy odwodnieniu lub nasilonych objawach konieczne może być nawadnianie dożylne.
      • leczenie objawowe – w wybranych sytuacjach możliwe jest zastosowanie leków przeciwbiegunkowych, jednak z dużą ostrożnością. Nie powinny być stosowane przy podejrzeniu infekcji bakteryjnej, obecności krwi w stolcu czy gorączce.
      • probiotyki – przydatne zwłaszcza w biegunce infekcyjnej i poantybiotykowej. Najlepiej przebadane szczepy to Saccharomycesboulardii oraz Lactobacillusrhamnosus GG, które wykazują działanie skracające czas trwania biegunki i zmniejszające ryzyko jej przedłużenia.
      • leczenie przyczynowe – obejmuje eliminację nietolerowanych składników pokarmowych (np. laktozy, fruktozy, FODMAP), leczenie potwierdzonych zakażeń bakteryjnych lub pasożytniczych, suplementację enzymów trzustkowych w niewydolności trzustki oraz leczenie chorób wątroby i dróg żółciowych.

      Ze względu na to, że sposób leczenia powinien być dostosowany do wieku pacjenta, nasilenia objawów, chorób współistniejących oraz wyników badań diagnostycznych, podejmowanie decyzji terapeutycznych wymaga konsultacji z lekarzem. Samodzielne leczenie, bez rozpoznania przyczyny, może opóźnić właściwą diagnozę i prowadzić do powikłań.

      >> Zobacz: Elastaza trzustkowa w kale – kiedy wykonuje się badania i co oznaczają wyniki?

      Żółta biegunka: podsumowanie informacji

      • Żółta biegunka to objaw, który może wskazywać na zaburzenia trawienia tłuszczów lub węglowodanów, infekcje, nietolerancje pokarmowe, a także problemy z wątrobą, trzustką lub odpływem żółci.
      • Do częstych przyczyn żółtej biegunki należą: błędy dietetyczne (np. dieta wysokotłuszczowa, niedobór błonnika), infekcje, nietolerancje pokarmowe, przewlekły stres, leki (np. antybiotyki, metformina) oraz zaburzenia czynnościowe jelit (np. IBS).
      • U dorosłych i dzieci żółta biegunka zazwyczaj ma łagodny przebieg, ale może być niebezpieczna w przypadku objawów takich jak odwodnienie, gorączka, krew lub śluz w stolcu, silny ból brzucha, osłabienie czy długotrwałe utrzymywanie się objawów.
      • Diagnostyka powinna obejmować badania laboratoryjne (morfologia, CRP, elektrolity, próby wątrobowe, amylaza/lipaza, bilirubina), badania kału (posiew, pasożyty, kalprotektyna, tłuszcz), a w razie potrzeby testy nietolerancji lub badania obrazowe.
      • Leczenie opiera się na nawodnieniu, łagodzeniu objawów, a w uzasadnionych przypadkach – na leczeniu przyczynowym (np. eliminacja składników pokarmowych, antybiotykoterapia, leczenie chorób wątroby, trzustki lub jelit).
      • Postępowanie powinno być dostosowane indywidualnie – w zależności od wieku, stanu pacjenta i wyników badań – dlatego decyzje terapeutyczne należy podejmować w porozumieniu z lekarzem.

      Opieka merytoryczna: lek. Kacper Staniszewski

      Bibliografia

      1. Prudlak K, https://journals.indexcopernicus.com/api/file/viewByFileId/1329349 (ost. dostęp: 12.07.2025).
      2. Savarino E, Functionalboweldisorders with diarrhoea: Clinicalguidelines of the United EuropeanGastroenterology and EuropeanSociety for Neurogastroenterology and Motility, UnitesEuropeanGastroenterologyJorunal, 2022, 10, s. 556-584
      3. Schiller LR, ChronicDiarrhea: Diagnosis and Management, ClinicalGastroenterology and Hepatology, 2017, 15, s. 182-193
      4. FordCK,NutritionConsiderations in Patients with FunctionalDiarrhea, CurrGastroenterol Rep, 2023, s. 198–203
      5. Dionne JC, Diarrhea in the criticallyill: definitions, epidemiology, riskfactors and outcomes, CurrentOpinion in Critical Care, 2023, 29, s. 138-144

      6. Giannattasio A, Management of children with prolongeddiarrhea, F1000Res., 2016, 23, s. 1-11

      7. Przewlekła biegunka u dorosłych i dzieci. Możliwe przyczyny i diagnostyka (ost. dostęp: 12.07.2025).

      Czym są punkty rubinowe i jak powstają? Czy rubinki na skórze wymagają leczenia?

      Weronika Dobrewa
      -
      0
      Czym są punkty rubinowe i jak powstają? Czy rubinki na skórze wymagają leczenia?

      Punkty rubinowe, znane również jako naczyniaki starcze lub naczyniaki rubinowe, to częsty powód niepokoju pacjentów zgłaszających się do dermatologa. Choć w większości przypadków są zmianami łagodnymi i nie wymagają leczenia, ich nagłe pojawienie się, zwiększająca się liczba lub nietypowa lokalizacja mogą budzić uzasadnione wątpliwości diagnostyczne.

      W niniejszym artykule przyglądamy się naczyniakom rubinowym z perspektywy klinicznej i dermatopatologicznej. Omawiamy mechanizmy ich powstawania, najczęstsze lokalizacje, różnicowanie z innymi zmianami skórnymi oraz dostępne metody diagnostyczne i terapeutyczne.

      Spis treści:

      1. Czerwone kropki na ciele jak pieprzyki. Czym są punkty rubinowe?
      2. Naczyniaki rubinowe: przyczyny rozwoju rubinków na ciele
      3. Czy punkty rubinowe są niebezpieczne dla zdrowia?
      4. Kiedy iść do lekarza z rubinkami na skórze?
      5. Jak można usunąć czerwone „pieprzyki” – rubinki na skórze?
      6. FAQ. Czym są punkty rubinowe i jak powstają – często zadawane pytania
      7. Punkty rubinowe: podsumowanie informacji

      Czerwone kropki na ciele jak pieprzyki. Czym są punkty rubinowe?

      Punkty rubinowe, znane również jako naczyniaki rubinowe lub naczyniaki starcze, to niewielkie, czerwone zmiany skórne, które u wielu osób przypominają pieprzyki. Choć są łagodne i zazwyczaj niegroźne, ich nagłe pojawienie się może budzić niepokój pacjentów. Mają charakterystyczny czerwony, czasem purpurowy kolor i wyniosłość ponad powierzchnię skóry, często występują na tułowiu, ramionach lub udach.

      >> Zobacz: Czerniak a pieprzyk – czym się różnią i jak je rozpoznać?

      Zmiany te powstają w wyniku rozrostu drobnych naczyń krwionośnych (kapilar) w skórze właściwej. Ich intensywny czerwony kolor wynika z obecności utlenowanej hemoglobiny zawartej w krwi wypełniającej rozszerzone naczynia.

      U kogo mogą pojawić się czerwone „pieprzyki” na ciele?

      Naczyniaki rubinowe najczęściej pojawiają się po 30. roku życia, a ich liczba wzrasta z wiekiem. Według danych literaturowych, ponad 75% osób po 75. roku życia ma przynajmniej kilka takich zmian. Czynnikami predysponującymi są: genetyka, zaburzenia hormonalne, ciąża, a także ekspozycja na promieniowanie UV. Niektóre badania sugerują również możliwy związek z chorobami metabolicznymi, takimi jak cukrzyca czy hiperlipidemia.

      Pakiet watrobowy banerek

      Naczyniaki rubinowe: przyczyny rozwoju rubinków na ciele

      Mechanizm powstawania punktów rubinowych nie jest do końca poznany. Uważa się, że dochodzi do miejscowego namnażania komórek tworzących ściany naczyń krwionośnych (komórek śródbłonka), co prowadzi do powstawania drobnych, łagodnych zmian naczyniowych w skórze. W badaniach histologicznych wykazano, że zmiany te nie są jedynie biernym poszerzeniem naczyń, lecz wykazują cechy aktywnego wzrostu — co oznacza, że mają charakter rzeczywistego rozrostu naczyń, a nie tylko ich rozszerzenia.

      >> Przeczytaj: Czerniak a pieprzyk – czym się różnią i jak je rozpoznać?

      Czy punkty rubinowe są niebezpieczne dla zdrowia?

      W większości przypadków naczyniaki rubinowe są zmianami łagodnymi i nie stanowią zagrożenia dla zdrowia. Nie ulegają zezłośliwieniu. Ich nagły i liczny wysiew może jednak sugerować obecność stanu zapalnego, zmian hormonalnych lub — choć rzadko — rozwój chorób nowotworowych. Przykładem jest zespół POEMS, czyli rzadkie schorzenie związane z nieprawidłową produkcją białek (białko monoklonalne) przez komórki plazmatyczne w szpiku kostnym, które może powodować wiele objawów, w tym zmiany skórne. W takich sytuacjach wskazana jest konsultacja lekarska, by dokładnie ocenić przyczynę pojawienia się licznych punktów rubinowych.

      Z czym można pomylić punkty rubinowe na skórze?

      Najczęstszymi jednostkami, z którymi należy różnicować naczyniaki rubinowe, są:

      • naczyniaki płaskie,
      • malformacje kapilarne,
      • ziarniniaki naczyniowe,
      • czerniak amelanotyczny (rzadko, ale istotnie).

      Charakterystyczny wygląd, wielkość (1-5 mm), intensywny kolor oraz brak objawów subiektywnych ułatwiają rozpoznanie kliniczne.

      Warto wiedzieć:
      W badaniach zauważono zwiększoną liczbę naczyniaków rubinowych u osób stosujących cyklosporynę – immunosupresant stosowany m.in. po przeszczepach narządów i w leczeniu łuszczycy. Może to sugerować rolę czynników immunologicznych w ich powstawaniu.

      Kiedy iść do lekarza z rubinkami na skórze?

      Konsultacja dermatologiczna jest wskazana, jeśli:

      • zmiana szybko rośnie,
      • pojawia się krwawienie lub owrzodzenie,
      • naczyniak jest bolesny lub swędzący ,
      • występuje nagły, liczny wysiew.

      >> Zobacz: Objawy skórne chorej wątroby. Jakie badania wykonać?

      Jakie badania wykonać przy punktach rubinowych?

      W typowych przypadkach nie ma potrzeby wykonywania badań dodatkowych. Gdy pojawia się nietypowy wygląd lub zmiany pojawiają się w dużej liczbie w krótkim czasie, lekarz może zlecić:

      • dermoskopię,
      • biopsję,
      • badania hormonalne i metaboliczne (glukoza, lipidogram),
      • badania w kierunku zespołów paraneoplastycznych.
      Pakiet stres (12 badań) banerek

      Jak można usunąć czerwone „pieprzyki” – rubinki na skórze?

      Zabiegi usuwania naczyniaków rubinowych są wykonywane głównie ze wskazań estetycznych, ponieważ zmiany te zazwyczaj nie stanowią zagrożenia dla zdrowia. Do najczęściej stosowanych metod należą:

      • laseroterapia (z wykorzystaniem m.in. lasera barwnikowego, KTP czy Nd:YAG),
      • elektrokoagulacja,
      • kriochirurgia,
      • klasyczne usunięcie chirurgiczne.

      Wśród dostępnych technik najskuteczniejszą i najczęściej rekomendowaną jest laseroterapia, która pozwala na precyzyjne usunięcie zmiany przy minimalnym ryzyku powikłań i krótkim czasie rekonwalescencji. Wybór metody zależy od lokalizacji zmiany, jej wielkości, liczby oraz preferencji pacjenta i lekarza.

      >> Sprawdź: Krosty na nogach – skąd się biorą i co mogą oznaczać?

      Czy istnieją przeciwwskazania do usunięcia punktów rubinowych?

      Tak, mimo że usuwanie naczyniaków rubinowych jest zabiegiem stosunkowo bezpiecznym, istnieją pewne przeciwwskazania, które należy wziąć pod uwagę. Do przeciwwskazań względnych zalicza się m.in.:

      • skłonność do tworzenia bliznowców (blizn przerostowych),
      • ciążę (w przypadku niektórych metod, zwłaszcza laseroterapii i elektrokoagulacji),
      • zaburzenia krzepnięcia krwi,
      • aktywne stany zapalne lub infekcje skóry w miejscu planowanego zabiegu.

      Każdy przypadek powinien być oceniony indywidualnie przez lekarza dermatologa lub specjalistę medycyny estetycznej, aby dobrać najbezpieczniejsze i najskuteczniejsze postępowanie.

      FAQ. Czym są punkty rubinowe i jak powstają – często zadawane pytania

      Zrozumienie natury punktów rubinowych może budzić wątpliwości, zwłaszcza gdy na skórze pojawiają się nagle lub w dużej liczbie. Poniżej zebraliśmy odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, z którymi pacjenci zgłaszają się do lekarzy. To praktyczne kompendium rozwiewa obawy i porządkuje najważniejsze informacje.

      Czy naczyniak rubinowy zniknie samoistnie?

      Zazwyczaj nie. Naczyniaki rubinowe mają tendencję do utrzymywania się na skórze i z wiekiem mogą się powiększać.

      Czy punkty rubinowe są groźne?

      Nie, są zmianami łagodnymi. W rzadkich przypadkach mogą wymagać diagnostyki.

      Czy punkty rubinowe na piersi są powodem do niepokoju?

      Nie, o ile zachowują typowy wygląd. Zmiany atypowe lub szybko rosnące warto pokazać lekarzowi.

      Punkty rubinowe: podsumowanie informacji

      Punkty rubinowe to łagodne zmiany naczyniowe, które powstają wskutek rozrostu drobnych naczyń włosowatych w skórze właściwej. Najczęściej pojawiają się z wiekiem, choć ich dokładny mechanizm nie został w pełni wyjaśniony. Są nieszkodliwe, nie przekształcają się w zmiany złośliwe, ale mogą być wskazaniem do konsultacji dermatologicznej, szczególnie jeśli:

      • gwałtownie się namnażają,
      • zmieniają kolor lub kształt,
      • pojawiają się w nietypowych miejscach (np. na piersiach, błonach śluzowych),
      • krwawią lub ulegają urazom.

      W razie potrzeby mogą być skutecznie i bezpiecznie usunięte metodami takimi jak laseroterapia, elektrokoagulacja czy kriochirurgia, jednak decyzja o zabiegu powinna być poprzedzona oceną lekarską.

      Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk

      Bibliografia

      1. Nazer RI., Bashihab RH., Al-Madani WH., Omair AA., AlJasser MI. Cherry angioma: A case-control study. J Family Community Med. 2020 May-Aug;27(2):109-113.
      2. Pastor-Tomás N., Bañuls J., Nagore E. [Translated article] Clinical Relevance of Cherry Angiomas. Actas Dermosifiliogr. 2023 Mar;114(3):T240-T246. English, Spanish.
      3. Buslach N., Foulad DP., Saedi N., Mesinkovska NA. Treatment Modalities for Cherry Angiomas: A Systematic Review. Dermatol Surg. 2020 Dec;46(12):1691-1697.
      4. Fernandez-Flores A., Colmenero I. Campbell de Morgan Spots (Cherry Angiomas) Show Endothelial Proliferation. Am J Dermatopathol. 2018 Dec;40(12):894-898.

      Martwica kości: przyczyny, objawy, leczenie osteonekrozy

      Sara Aszkiełowicz
      -
      0
      Martwica kości: przyczyny, objawy, leczenie osteonekrozy

      Martwica kości, znana również jako osteonekroza, to poważna choroba, która może prowadzić do trwałego uszkodzenia układu kostnego. W tym artykule wyjaśniamy, czym dokładnie jest martwica kości, jakie są jej przyczyny, objawy oraz jak wygląda proces leczenia. Dowiesz się także, czy martwica kości to rak i czy można ją całkowicie wyleczyć. Zadbaj o swoje zdrowie i dowiedz się, jak rozpoznać niepokojące objawy!

      Kluczowe informacje:
      >> Martwica kości (osteonekroza) to choroba polegająca na obumarciu tkanki kostnej wskutek niedokrwienia.
      >> Najczęściej dotyczy kości udowej, piszczelowej, piętowej oraz szczęki.
      >> Główne przyczyny to urazy, długotrwałe stosowanie kortykosteroidów, alkoholizm, choroby autoimmunologiczne i zaburzenia krzepnięcia.
      >> Objawy obejmują ból, ograniczoną ruchomość, obrzęk i deformacje stawów.
      >> W diagnostyce kluczową rolę odgrywają badania obrazowe (MRI, RTG) oraz badania laboratoryjne, takie jak morfologia krwi.
      >> Leczenie zależy od stadium – może być zachowawcze (odciążenie, farmakoterapia) lub chirurgiczne (np. endoprotezoplastyka).
      >> Wczesne rozpoznanie znacząco zwiększa szanse na zatrzymanie postępu choroby, a regularna kontrola zdrowia i unikanie czynników ryzyka to najlepsza forma profilaktyki.
      >> Martwicy kości można często zapobiec — nie ignoruj objawów i zgłoś się do lekarza przy pierwszych niepokojących dolegliwościach.

      Spis treści:

      1. Martwica kości: czym jest?
      2. Źródła martwicy kości: przyczyny rozwoju dolegliwości
      3. Objawy jałowej martwicy kości
      4. Diagnostyka martwicy kości: rozpoznanie
      5. Leczenie martwicy kości
      6. Czy można zapobiec rozwojowi martwicy kości?
      7. FAQ. Martwica kości – często zadawane pytania

      Martwica kości: czym jest?

      Martwica kości (osteonekroza) to stan, w którym dochodzi do obumarcia tkanki kostnej w wyniku zaburzenia ukrwienia. Brak dopływu krwi powoduje, że komórki kostne nie otrzymują tlenu ani substancji odżywczych, co prowadzi do ich śmierci. Wbrew częstym pytaniom — martwica kości to nie rak, choć nieleczona może prowadzić do poważnych komplikacji.

      >> Zobacz: Nowotwór kości – objawy, przyczyny, badania i leczenie

      Przebieg martwicy kości

      Proces martwicy kości rozwija się stopniowo. Początkowo zmiany są niewidoczne w badaniach obrazowych, a objawy bywają niespecyficzne. W miarę postępu choroby dochodzi do osłabienia struktury kości, zapadnięcia się jej powierzchni i wtórnych uszkodzeń stawów. W zaawansowanych stadiach pacjent może utracić zdolność poruszania się i wymagać operacyjnego leczenia.

      Źródła martwicy kości: przyczyny rozwoju dolegliwości

      Do najczęstszych przyczyn martwicy kości należą:

      >> Przeczytaj: Osteoporoza – cicha choroba kości

      Objawy jałowej martwicy kości

      Objawy martwicy mogą być różne w zależności od lokalizacji, ale najczęściej pojawiają się: ból w obrębie zajętej kości nasilający się podczas ruchu, ograniczona ruchomość w stawie, obrzęk i tkliwość, uczucie „chrupania” lub przeskakiwania w stawie.

      Martwica kości udowej

      Martwica głowy kości udowej to najczęstsza postać osteonekrozy. Choroba może dotyczyć jednej lub obu kończyn i prowadzi do zniszczenia stawu biodrowego. W zaawansowanym stadium konieczna bywa całkowita wymiana stawu.

      Martwica kości piszczelowej

      W tej postaci martwicy najczęściej dochodzi do uszkodzenia bliższej nasady kości piszczelowej, co prowadzi do bólu kolana, sztywności oraz trudności z poruszaniem się.

      >> To może Cię zainteresować: Zapalenie okostnej: objawy, przyczyny, leczenie

      Martwica kości piętowej

      To rzadsza, ale bolesna forma choroby, która może znacznie utrudniać chodzenie. Najczęściej występuje po urazach lub przeciążeniach, np. u sportowców.

      Martwica kości szczęki

      Martwica szczęki często występuje jako powikłanie leczenia bisfosfonianami lub po zabiegach chirurgicznych w obrębie jamy ustnej. Objawia się bólem, obrzękiem i trudno gojącymi się ranami.

      >> Zobacz: Choroba Pageta – objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie

      Diagnostyka martwicy kości: rozpoznanie

      Rozpoznanie martwicy kości opiera się na wywiadzie lekarskim, badaniu fizykalnym oraz badaniach obrazowych:

      • RTG – przydatne w późniejszym stadium,
      • rezonans magnetyczny (MRI) – najczulsza metoda diagnostyczna,
      • tomografia komputerowa – pomocna w ocenie zaawansowania choroby.
      Morfologia banerek

      Rola badań laboratoryjnych w rozpoznaniu martwicy kości

      Chociaż badania laboratoryjne nie potwierdzają bezpośrednio martwicy kości, pomagają wykluczyć inne przyczyny objawów oraz wskazują na współistniejące choroby. Wśród zalecanych badań znajduje się:

      >> To może Cię zainteresować: Zakrzepica żył głębokich – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

      Leczenie martwicy kości

      Leczenie zależy od stopnia zaawansowania choroby i obejmuje leczenie zachowawcze (ograniczenie obciążenia kończyny, leki przeciwbólowe i przeciwzapalne), farmakologiczne (np. leki poprawiające mikrokrążenie) i procedury chirurgiczne – od odciążenia (np. wiercenie odbarczające), po endoprotezoplastykę w zaawansowanym stadium.

      Czy można zapobiec rozwojowi martwicy kości?

      Tak. Zapobieganie polega na unikaniu nadużywania alkoholu, kontroli chorób przewlekłych, ograniczeniu stosowania steroidów, wczesnym leczeniu urazów i regularnym wykonywaniu badań profilaktycznych.

      >> Przeczytaj: Zatrucie alkoholowe: objawy, przebieg, leczenie

      FAQ. Martwica kości – często zadawane pytania

      W tej części odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania pacjentów dotyczące martwicy kości. Warto poznać odpowiedzi na wątpliwości, które pojawiają się najczęściej w gabinetach lekarskich i wyszukiwaniach internetowych.

      Czy martwica kości jest uleczalna?

      Tak, w wielu przypadkach można zatrzymać rozwój choroby, zwłaszcza jeśli zostanie wcześnie wykryta. W zaawansowanych postaciach konieczne może być leczenie operacyjne.

      Czy martwica kości to nowotwór?

      Nie. Martwica kości to choroba zwyrodnieniowa, a nie proces nowotworowy.

      Czy martwica kości jest groźna?

      Tak, nieleczona może prowadzić do trwałego kalectwa i zniszczenia stawów.

      Czym grozi nieleczona martwica?

      Zwiększone ryzyko złamań, deformacje kości, przewlekły ból i konieczność leczenia chirurgicznego.

      Ile trwa martwica kości?

      Proces może rozwijać się miesiącami lub latami, w zależności od przyczyny i stopnia zaawansowania.

      Jak szybko rozprzestrzenia się martwica kości?

      Zazwyczaj postępuje stopniowo, ale w niektórych przypadkach może mieć szybki przebieg – zwłaszcza przy dużym niedokrwieniu.

      Bibliografia

      1. Lespasio MJ, Sodhi N, Mont MA. Osteonecrosis of the Hip: A Primer. Perm J. 2019
      2. Weinstein RS. Glucocorticoid-induced osteonecrosis. Endocrine. 2012
      3. Nogueira D, Caldas IM, Dinis-Oliveira RJ. Bisphosphonates and osteonecrosis of the jaws: Clinical and forensic aspects. Arch Oral Biol. 2023
      4. Zheng Y, Zheng Z, Zhang K, Zhu P. Osteonecrosis in systemic lupus erythematosus: Systematic insight from the epidemiology, pathogenesis, diagnosis and management. Autoimmun Rev. 2022

      Żółty stolec – co oznacza? Możliwe przyczyny

      Angelika Janowicz
      -
      0
      Żółty stolec – co oznacza? Możliwe przyczyny

      Kolor, konsystencja i częstotliwość wypróżnień to ważne wskaźniki zdrowia. Zmiana zabarwienia stolca może być pierwszym sygnałem rozwijających się zaburzeń. Żółty kolor wymaga uważnej obserwacji, a w niektórych przypadkach niezwłocznej konsultacji z lekarzem. Dowiedz się, co oznacza żółty stolec, jakie są przyczyny i na jakie objawy dodatkowe należy zwrócić szczególną uwagę.

      Spis treści:

      1. Żółty stolec. Dlaczego jego kolor ma znaczenie?
      2. Co oznacza żółty stolec?
      3. Żółty stolec. Przyczyny nietypowego koloru stolca
      4. Żółty stolec u dziecka – przyczyny dolegliwości
      5. Jakie badania wykonać przy żółtym stolcu?
      6. Żółty stolec – czy trzeba to leczyć?
      7. FAQ. Żółty stolec – często zadawane pytania
      8. Żółty stolec: podsumowanie informacji

      Żółty stolec. Dlaczego jego kolor ma znaczenie?

      Barwa stolca zależy przede wszystkim od obecności barwników żółciowych. Żółć jest wytwarzana przez wątrobę. Początkowo kał ma zielony kolor, ale przechodząc przez jelito zmienia go – najpierw na żółty, a następnie (pod wpływem bakterii jelitowych) na brązowy.

      Warto wiedzieć:
      Prawidłowy stolec ma kolor brązowy. Powinien być uformowany, mieć półmiękką konsystencję (typ 3 i 4 według Bristolskiej skali uformowania stolca), nie zawierać niestrawionego pokarmu i być łatwy do spłukania.

      Kolor stolca jest zawsze oceniany podczas badania diagnostycznego, ponieważ jest wskaźnikiem zdrowia. Zmiany zabarwienia mogą wynikać z diety, przyjmowanych leków i suplementów, tempa pasażu jelitowego, składu mikroflory jelitowej, a także sygnalizować problemy zdrowotne – głównie z wątrobą, trzustką lub jelitami.

      Pakiet trzustkowy banerek

      Co oznacza żółty stolec?

      Nie zawsze zmiana zabarwienia kału oznacza chorobę. Kolor może wynikać z przyjmowanych pokarmów. Żółty stolec pojawia się m.in. po spożyciu dużej ilości marchewki, kurkumy lub tłustego jedzenia.

      Żółty stolec często pojawia się, gdy żółć nie jest prawidłowo trawiona i wchłaniana w jelitach. Może to wynikać z:

      • przyspieszonego pasażu jelitowego,
      • niedoboru żółci z powodu chorób wątroby,
      • niedrożności dróg żółciowych,
      • nieprawidłowego trawienia tłuszczów.

      Żółty stolec nie zawsze jest powodem do niepokoju, ale warto zwrócić uwagę na dodatkowe objawy, które mogą wskazywać na problemy zdrowotne – m.in. biegunkę, zaparcia, bóle brzucha, wzdęcia, żółte zabarwienie skóry, utratę masy ciała, przewlekłe zmęczenie, świąd skóry.

      Żółty stolec. Przyczyny nietypowego koloru stolca

      Możliwe przyczyny żółtego, jaśniejszego stolca to m.in. zaburzenia pracy wątroby, trzustki oraz zmiana składu flory bakteryjnej przewodu pokarmowego.

      Warto pamiętać:
      Nie należy mylić żółtego stolca ze stolcem odbarwionym (np. jasnoszarnym, gliniastym). W drugim przypadku kał nie zawiera barwników nadających mu brązowy kolor. Najczęściej taka sytuacja jest spotykana w cholestazie.

      Zespół jelita drażliwego a żółty stolec

      Zespół jelita drażliwego (IBS) to przewlekła choroba układu pokarmowego, która objawia się głównie bólami brzucha i zaburzeniem rytmu wypróżnień. Jest związana m.in. z zaburzeniem regulacji osi mózg-jelito, zaburzeniem składu mikroflory jelitowej oraz wzmożoną aktywnością współczulnego układu nerwowego. U pacjentów doświadczających biegunki stolec często ma żółty odcień ze względu na przyspieszony pasaż jelitowy. W takich przypadkach żółć nie zostaje w pełni przetworzona, co nadaje kałowi jaśniejszą barwę.

      Żółty stolec w raku trzustki

      Jedną z poważniejszych przyczyn żółtego stolca jest rak trzustki. Guz nowotworowy może prowadzić do niedrożności przewodów żółciowych lub zaburzać wydzielanie enzymów trzustkowych niezbędnych do trawienia tłuszczów. W efekcie dochodzi do powstawania jasnych, tłustych i trudnych do spłukania stolców o nieprzyjemnym zapachu.

      Uszkodzenie wątroby a żółte stolce

      Chociaż w chorobach wątroby i dróg żółciowych mogą pojawić się jasnożółte stolce, częściej dochodzi do odbarwienia kału, który staje się wówczas gliniasty lub szary. To skutek zmniejszenia wydzielania żółci lub zablokowania jej przepływu do dróg pokarmowych. W medycynie jest to określane mianem cholestazy której przyczyną mogą być:

      >> Zobacz: Objawy chorej wątroby. Na co zwrócić uwagę i jakie badania wykonać?

      Żółty stolec po usunięciu pęcherzyka żółciowego

      Pęcherzyk żółciowy magazynuje żółć i uwalnia ją w odpowiedzi na spożycie tłustych pokarmów. Po jego usunięciu żółć stale spływa do jelit, co może prowadzić do pojawienia się żółtego stolca.

      Inne przyczyny żółtego stolca

      Możliwe przyczyny żółtego stolca to także:

      >> Przeczytaj: Jasny stolec – kiedy może być objawem choroby?

      Żółty stolec u dziecka – przyczyny dolegliwości

      Papkowaty i żółty stolec u niemowląt karmionych piersią jest w zupełności normalny. U starszych dzieci może wskazywać na infekcję, nietolerancję pokarmową, celiakię lub mukowiscydozę. Rodzice powinni obserwować dziecko, a w razie wystąpienia dodatkowych dolegliwości (np. biegunki, zaparć, braku apetytu, utraty masy ciała) niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.

      Warto wiedzieć:
      U niemowląt układ pokarmowy jest jeszcze niedojrzały, a żółć (która normalnie nadaje stolcom brązowy kolor) nie ulega pełnemu rozkładowi przez bakterie jelitowe.

      Jakie badania wykonać przy żółtym stolcu?

      Diagnostyka przy żółtych stolcach zależy od objawów towarzyszących i podejrzenia przyczyny dolegliwości. Lekarz może zlecić badania laboratoryjne – takie jak morfologia krwi, próby wątrobowe, ocena poziomu enzymów trzustkowych oraz badania kału (m.in. badanie ogólne czy oznaczenie elastazy trzustkowej). W niektórych przypadkach konieczne może być wykonanie badań obrazowych – np. tomografii komputerowej, USG jamy brzusznej, endoskopii.

      >> To może Cię zainteresować: Markery uszkodzenia wątroby i dróg żółciowych – enzymy wątrobowe

      Żółty stolec – czy trzeba to leczyć?

      Jeżeli przyczyną żółtego stolca jest dieta, zwykle wystarczy zmienić nawyki żywieniowe, aby objaw ustąpił. Natomiast zaburzenia pasażu jelitowego, choroby przewodu pokarmowego, trzustki lub wątroby zawsze wymagają leczenia pod okiem lekarza. Terapia zależy od przyczyny i powinna być dostosowana indywidualnie do każdej osoby.

      >> Zobacz: Gastropatia żółciowa – objawy, przyczyny, dieta i leczenie

      FAQ. Żółty stolec – często zadawane pytania

      Oto odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące zmiany zabarwienia stolca na żółty.

      Czy refluks żółciowy może powodować żółty stolec?

      Refluks żółciowy, czyli cofanie się żółci z dwunastnicy do żołądka, może pośrednio skutkować odbarwieniem stolca.

      Czy żółty stolec po alkoholu jest normalny?

      Spożycie dużych ilości alkoholu może przejściowo zaburzyć pracę wątroby i trzustki, co prowadzi do zmian w trawieniu tłuszczów i może skutkować zmianą zabarwienia stolca na żółty.

      Żółty stolec: podsumowanie informacji

      • Żółty kolor stolca może wynikać z diety, ale również zmiany składu mikroflory jelitowej, przyspieszenia pasażu jelitowego czy chorób układu pokarmowego.
      • Uwagę należy zwrócić na objawy towarzyszące zmianie zabarwienia stolca – np. biegunkę, zaparcia, bóle brzucha, wzdęcia, zmęczenie, utratę masy ciała, świąd skóry, żółtaczkę.
      • W diagnostyce przyczyny żółtego stolca istotne są badania kału, krwi i obrazowe (USG, tomografia).

      Opieka merytoryczna: lek. Kacper Staniszewski

      Bibliografia

      1. K. Prudlak i in., Badanie kału w diagnostyce klinicznej, Laboratorium Medyczne, 4/2018, s. 42–47
      2. https://www.mp.pl/pacjent/objawy/50658,stolec-zmieniony-wyglad-jasny-luzny-olowkowaty-i-inne (dostęp 09.07.2025)
      3. K. Paruch, Zespół jelita drażliwego – przyczyny, objawy, leczenie, Gerontologia Polska 2023, 31, 124–129
      4. https://ibsguthealthclinic.co.uk/irritable-bowel-syndrome-stool-colour/ (dostęp 09.07.2025)
      5. https://www.mp.pl/pacjent/objawy/301937,biegunka-tluszczowa-i-stolec-tluszczowy (dostęp 09.07.2025)
      6. https://www.mp.pl/pacjent/objawy/350659,cholestaza-wewnatrzwatrobowa-i-zewnatrzwatrobowa-cholestaza (dostęp 09.07.2025)
      7. https://www.mp.pl/pacjent/objawy/382948,jasny-stolec-bialy-stolec-acholiczny-przyczyny-kiedy-do-lekarza (dostęp 14.07.2025)

      Objawy i powikłania zatrucia tlenkiem węgla, czyli czadem

      Sandra Słuszewska
      -
      0
      Objawy i powikłania zatrucia tlenkiem węgla, czyli czadem

      Zatrucie tlenkiem węgla, potocznie nazywane zaczadzeniem, to jedno z najgroźniejszych i najbardziej podstępnych zatruć, z jakimi możemy mieć do czynienia w warunkach domowych. Czad to gaz niewidoczny, bezwonny i pozbawiony smaku – a więc niemożliwy do wykrycia bez specjalistycznych urządzeń. Właśnie dlatego tak ważna jest znajomość pierwszych sygnałów ostrzegawczych. Objawy zatrucia czadem mogą rozwijać się powoli i pozornie niegroźnie, by w krótkim czasie przerodzić się w stan bezpośredniego zagrożenia życia. Jak rozpoznać zatrucie czadem?

      Z tego artykułu dowiesz się, m.in.:

      • czym jest tlenek węgla i skąd się bierze;
      • jakie są objawy i konsekwencje zatrucia czadem;
      • jak wygląda diagnostyka i leczenie zatrucia tlenkiem węgla;
      • co zrobić w sytuacji zagrożenia i jak udzielić pierwszej pomocy;
      • jak skutecznie zapobiegać zatruciom w warunkach domowych.

      >> Sprawdź również: Hemoglobina – co to jest i jaką funkcję pełni?

      Spis treści:

      1. Objawy zatrucia tlenkiem węgla
      2. Czy zatrucie czadem samo przejdzie?
      3. Pierwsza pomoc przy zatruciu tlenkiem węgla
      4. Zatrucie czadem – leczenie
      5. Zatrucie czadem – jak rozpoznać?
      6. FAQ. Objawy i powikłania zatrucia tlenkiem węgla – często zadawane pytania
      7. Zatrucie tlenkiem węgla – podsumowanie

      Objawy zatrucia tlenkiem węgla

      Objawy zatrucia tlenkiem węgla mogą być mylące i przypominać zwykłe przeziębienie czy przemęczenie, co czyni je szczególnie niebezpiecznymi. Czad – bezwonny i bezbarwny gaz – szybko wiąże się z hemoglobiną, blokując dopływ tlenu do tkanek, co prowadzi do niedotlenienia organizmu. Do najczęstszych symptomów zatrucia tlenkiem węgla zaliczyć można:

      • ból i zawroty głowy (często pulsujące, z uczuciem ucisku w skroniach);
      • nudności, wymioty, uczucie osłabienia i senności;
      • zaburzenia równowagi, orientacji, a także świadomości;
      • tachykardię, spadek ciśnienia tętniczego i bóle w klatce piersiowej;
      • w skrajnych przypadkach: drgawki, śpiączkę, a nawet zawał serca.

      Skóra osoby zatrutej może być sinoblada, a nagła utrata przytomności – np. w łazience – często bywa pierwszym sygnałem alarmowym dla otoczenia. Zatrucie tlenkiem węgla to stan bezpośredniego zagrożenia życia, który wymaga natychmiastowej interwencji medycznej.

      >> Zobacz: Co to jest tachykardia (częstoskurcz)? Objawy, przyczyny i leczenie

      Zatrucie tlenkiem węgla – objawy neurologiczne

      Zatrucie tlenkiem węgla – objawy neurologiczne mogą być zarówno natychmiastowe, jak i opóźnione, a ich rozpoznanie często wymaga specjalistycznej oceny. Niedotlenienie mózgu wywołane przez czad prowadzi do uszkodzenia struktur nerwowych, czego skutki bywają długotrwałe i zróżnicowane. Wśród objawów neurologicznych zatrucia tlenkiem węgla wyróżnia się przede wszystkim:

      • zaburzenia równowagi i koordynacji ruchowej;
      • obniżenie nastroju, stany depresyjne;
      • pogorszenie pamięci krótkotrwałej oraz trudności z koncentracją;
      • łatwą dekoncentrację i problemy z utrzymaniem uwagi.

      W cięższych przypadkach mogą pojawić się trwałe uszkodzenia ośrodków pamięci oraz zwojów podstawy mózgu. Co istotne, niektóre objawy mogą ujawnić się dopiero po kilku dniach od ekspozycji, dlatego osoby po zatruciu czadem powinny być objęte kontrolą neurologiczną i – w razie potrzeby – skierowane na badania neuropsychologiczne.

      >> Przeczytaj: Mózg – budowa, funkcje, działanie ludzkiego mózgu

      Objawy zatrucia tlenkiem węgla – po jakim czasie się pojawiają?

      Czas pojawienia się objawów zatrucia tlenkiem węgla może być bardzo różny – od kilku godzin aż po zaledwie kilka minut – i zależy przede wszystkim od stężenia czadu w powietrzu oraz czasu ekspozycji. Ten bezwonny i niewidoczny gaz może działać podstępnie, nie dając żadnych ostrzeżeń. W praktyce:

      • przy niskim stężeniu (60–240 mg/m³) objawy, takie jak ból głowy, mogą pojawić się dopiero po kilku godzinach;
      • przy średnich stężeniach (ok. 450–1000 mg/m³) – już po 1–2 godzinach dochodzi do osłabienia, nudności, wymiotów i zawrotów głowy;
      • przy wysokich stężeniach (ponad 2000 mg/m³) – zapaść i utrata przytomności mogą nastąpić po kilkunastu minutach;
      • natomiast przy ekstremalnym stężeniu (8000–15000 mg/m³) – do zgonu może dojść w ciągu 1–3 minut.

      Czy zatrucie czadem samo przejdzie?

      Zatrucie tlenkiem węgla to poważny stan, który nie ustępuje samoistnie – wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Tlenek węgla wiąże się z hemoglobiną ponad 200 razy silniej niż tlen, blokując dopływ tlenu do tkanek i prowadząc do niedotlenienia całego organizmu. Bez odpowiedniego leczenia – przede wszystkim tlenoterapii – toksyczny gaz może powodować trwałe uszkodzenia neurologiczne, kardiologiczne, a nawet śmierć.

      Pierwsza pomoc przy zatruciu tlenkiem węgla

      Pierwsza pomoc przy zatruciu tlenkiem węgla wymaga szybkiej, ale przemyślanej reakcji – przede wszystkim z zachowaniem własnego bezpieczeństwa. Czad działa cicho i bez ostrzeżenia, dlatego każda minuta ma znaczenie. W przypadku podejrzenia zatrucia tlenkiem węgla należy:

      • zadbać o własne bezpieczeństwo – otwórz szeroko okna i drzwi, aby przewietrzyć pomieszczenie i zminimalizować stężenie gazu;
      • usunąć źródło emisji czadu – np. wyłączyć piecyk gazowy lub inny podejrzany sprzęt;
      • wezwać pomoc medyczną (112) – informując wyraźnie o podejrzeniu zatrucia tlenkiem węgla;
      • wynieść poszkodowanego na świeże powietrze – o ile to możliwe i bezpieczne;
      • ocenić stan poszkodowanego – jeśli nie oddycha, rozpocząć resuscytację, a jeśli jest nieprzytomny, ułożyć go w pozycji bocznej bezpiecznej;
      • podawać tlen – jeśli jest dostępny i umiemy go zastosować.

      Tlen to jedyny skuteczny odtruwacz – przyspiesza usuwanie czadu z organizmu. Pamiętaj, że każda zwłoka zwiększa ryzyko trwałych uszkodzeń mózgu lub serca.

      Zatrucie czadem – leczenie

      Leczenie zatrucia czadem wymaga natychmiastowej interwencji medycznej, której celem jest jak najszybsze usunięcie tlenku węgla z organizmu. Podstawową formą terapii jest podanie 100% tlenu – początkowo przez maskę tlenową (tlenoterapia normobaryczna), często już w karetce. W cięższych przypadkach, gdy pojawiają się zaburzenia neurologiczne, kardiologiczne lub utrata przytomności, stosuje się:

      • respirator – jeśli doszło do niewydolności oddechowej;
      • komorę hiperbaryczną (HBO) – szczególnie zalecaną kobietom w ciąży lub pacjentom z powikłaniami neurologicznymi.
      Pakiet elektrolity (4 badania) banerek

      Terapia w warunkach podwyższonego ciśnienia przyspiesza eliminację czadu nawet kilkukrotnie i może zapobiec trwałym uszkodzeniom mózgu. Leczenie trwa zazwyczaj kilka godzin, ale kluczowy jest czas – im szybciej zostanie wdrożone, tym większa szansa na pełne wyzdrowienie.

      Zatrucie czadem – jak rozpoznać?

      Rozpoznanie zatrucia czadem wymaga szczegółowej diagnostyki, która umożliwia ocenę stopnia narażenia na tlenek węgla oraz wpływu gazu na organizm. Pierwszym krokiem diagnostycznym jest zebranie wywiadu – uwzględniającego możliwe źródła ekspozycji oraz czas, przez jaki osoba była narażona na czad. Następnie wykonuje się badania laboratoryjne, w tym przede wszystkim oznaczenie poziomu karboksyhemoglobiny (HbCO) w krwi, co stanowi kluczowy wskaźnik zaczadzenia.

      Badanie kreatyniny w surowicy banerek

      Równocześnie mierzona jest saturacja tlenem, a wyniki EKG oraz badania biochemiczne (np. poziom troponiny) pozwalają ocenić stopień niedotlenienia narządów, w tym serca. W niektórych przypadkach diagnostyka obejmuje także echokardiografię, która identyfikuje zaburzenia funkcji skurczowej lewej komory, co jest szczególnie przydatne przy ocenie kardiologicznych powikłań.

      Badanie mocznika we krwi banerek

      FAQ. Objawy i powikłania zatrucia tlenkiem węgla – często zadawane pytania

      Po jakim czasie dochodzi do zatrucia czadem?

      Czas, w jakim dochodzi do zatrucia tlenkiem węgla, zależy głównie od jego stężenia w powietrzu oraz czasu ekspozycji. Przy niskim stężeniu objawy mogą pojawić się po kilku godzinach, natomiast przy wysokim – już po kilku minutach. W skrajnych przypadkach zaledwie kilka wdechów może prowadzić do utraty przytomności lub zgonu.

      Jak pozbyć się tlenku węgla z organizmu?

      Jedyną skuteczną metodą usunięcia tlenku węgla z organizmu jest podanie czystego tlenu – najlepiej w warunkach medycznych. Stosuje się tlenoterapię normobaryczną (przez maskę) lub hiperbaryczną (w komorze pod ciśnieniem), która znacząco przyspiesza usuwanie CO z krwi.

      Jakie są konsekwencje zatrucia czadem?

      Skutki zatrucia czadem mogą być poważne i długotrwałe. Oprócz typowych objawów ostrego niedotlenienia, jak zawroty głowy czy utrata przytomności, możliwe są również późne powikłania neurologiczne – problemy z pamięcią, koncentracją, zaburzenia równowagi czy nawet trwałe uszkodzenie mózgu i serca.

      Zatrucie tlenkiem węgla – podsumowanie

      Podsumowując, zatrucie czadem to realne i śmiertelnie niebezpieczne zagrożenie, którego nie wolno bagatelizować. Choć czad jest niewidoczny i niewyczuwalny, jego działanie na organizm jest szybkie i bezlitosne. Wczesne objawy zatrucia czadem, takie jak ból głowy, nudności czy senność, mogą zostać łatwo przeoczone – dlatego tak ważna jest czujność i świadomość ryzyka. Dlatego tak istotna jest profilaktyka: regularne kontrole instalacji grzewczych, prawidłowa wentylacja pomieszczeń, unikanie zasłaniania kratek wentylacyjnych oraz stosowanie certyfikowanych czujników CO. Proste środki ostrożności mogą ocalić życie – warto o nich pamiętać, zanim będzie za późno.

      Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk

      Bibliografia

      1. https://www.gov.pl/web/mswia/zatrucie-czadem [dostęp: 10.07.2025]
      2. https://www.gov.pl/web/kwpsp-torun/tlenek-wegla-jak-zapobiec-zatruciu-czadem [dostęp: 10.07.2025]
      3. https://www.mp.pl/pacjent/pierwsza_pomoc/152058,tlenek-wegla [dostęp: 10.07.2025]
      4. https://wylecz.to/uklad-nerwowy/zatrucie-tlenkiem-wegla-czadem-objawy-skutki-leczenie-pierwsza-pomoc [dostęp: 10.07.2025]
      5. https://www.gov.pl/web/kmpsp-plock/tlenek-wegla [dostęp: 10.07.2025]

      Zespół niespokojnych nóg – czym jest RLS i co go powoduje?

      Agnieszka Falborska
      -
      0
      Zespół niespokojnych nóg – czym jest RLS i co go powoduje?

      RLS – bo tak w skrócie jest nazywany zespół niespokojnych nóg – to choroba, która w znaczący sposób wpływa na zdrowie psychiczne i samopoczucie osób, które jej doświadczają. Jakie są objawy zespołu niespokojnych nóg, jakie badania na zespół niespokojnych nóg należy wykonać – odpowiedzi na te oraz inne pytania znajdziesz w tym artykule.

      Spis treści:

      1. Zespół niespokojnych nóg (RLS) – co to za schorzenie?
      2. Objawy zespołu niespokojnych nóg – jak rozpoznać RLS?
      3. Co powoduje zespół niespokojnych nóg?
      4. RLS u dzieci – czy zespół może występować w młodym wieku?
      5. Jakie badania wykonać przy podejrzeniu zespołu niespokojnych nóg?
      6. Jak leczyć zespół niespokojnych nóg?
      7. FAQ. Zespół niespokojnych nóg – często zadawane pytania
      8. Zespół niespokojnych nóg (RLS) – podsumowanie

      Zespół niespokojnych nóg (RLS) – co to za schorzenie?

      Zespół niespokojnych nóg (z ang. restless legs syndrome, RLS) zwany jest również zespołem Wittmaacka -Ekboma. To czuciowo-ruchowe zaburzenie wiąże się z przymusem poruszania nogami, czemu towarzyszą nieprzyjemne doznania w formie drętwienia, mrowienia, pieczenia i swędzenia.

      >> Sprawdź także: Skurcze łydek i nóg. Co jest przyczyną bolesnych skurczy mięśni?

      Objawy zespołu niespokojnych nóg – jak rozpoznać RLS?

      Wieczór i noc – to pory, kiedy dochodzi do manifestacji zespołu niespokojnych nóg. Objawy pojawiają się w stanie spoczynku i obejmują wspomniany już wcześniej przymus poruszania kończynami dolnymi, który jest reakcją na pojawiające się uczucie ucisku, mrowienia, pieczenia, bólu oraz drętwienia w obrębie nóg. Taka aktywność przynosi ulgę, ale krótkotrwałą. Rozpoznanie zespołu niespokojnych nóg bazuje na stwierdzeniu występowanie wszystkich opisywanych wcześniej objawów oraz potwierdzeniu, że nie można przypisać ich do żadnego innego stanu ogólnomedycznego.

      Co powoduje zespół niespokojnych nóg?

      Istnieje kilka teorii patomechanizmu zespołu niespokojnych nóg, choć mocno podkreśla się znaczenie teorii dotyczącej zaburzeń metabolizmu dopaminy.

      RLS może być:

      • pierwotny – idiopatyczny i w tym przypadku to czynniki genetyczne odgrywają znaczącą rolę
      • wtórny – współwystępujący z innymi chorobami o charakterze przewlekłym (niewydolność nerek, polineuropatie, niewydolność krążenia, choroby tarczycy, cukrzyca, choroby tkanki łącznej).
      Pakiet ocena ryzyka cukrzycy (4 badania)_mobile baner na kategorię

      W związku z tym, że objawy ruchowe i czuciowe RLS nasilają się znacznie w godzinach wieczornych i nocnych, zespół niespokojnych nóg ma znaczący wpływ na wypoczynek nocny. U osób borykających się z RLS pojawiają się poważne trudności zarówno z zasypianiem, jak i utrzymaniem ciągłości snu.

      Główny mechanizm powstawania zespołu niespokojnych nóg dotyczy dysfunkcji w układzie dopaminowym. Jako jeden z czynników rozwoju RLS wskazywany jest również niedobór żelaza – u nawet 30% pacjentów z niedoborem tego pierwiastka występuje zespół niespokojnych nóg. RLS wiązany jest również z działaniami niepożądanymi leków, np. antyhistaminowych, antagonistów receptorów dopaminowych czy leków przeciwdepresyjnych.

      >> Warto przeczytać: Dopamina – co to jest i jaką rolę pełni? Badanie, normy

      RLS u dzieci – czy zespół może występować w młodym wieku?

      Pierwsze objawy zespołu niespokojnych nóg zazwyczaj występują w drugiej lub trzeciej dekadzie życia. Częstotliwość występowania RLS u dzieci nie została precyzyjnie określona, choć badania w krajach anglojęzycznych wskazują na częstość na poziomie 2-4%, a młodzież doświadcza bardziej nasilonych objawów niż młodsze dzieci. Na występowanie zespołu niespokojnych nóg w młodym wieku wskazują również wywiady medyczne zdiagnozowanych dorosłych, którzy wspominają o pojawieniu się objawów RLS poniżej 20. roku życia.

      Jakie badania wykonać przy podejrzeniu zespołu niespokojnych nóg?

      Rozpoznanie RLS bazuje przede wszystkim na wywiadzie lekarskim przeprowadzonym z pacjentem oraz uzupełniająco na wykonaniu badań przedmiotowych (badanie palpacyjne tętna m.in. na tętnicy udowej, badanie koloru i stanu skóry, ocena ruchomości w stawach). Zaleca się także wykonanie oznaczenia stężenia żelaza w surowicy oraz ferrytyny.

      Pakiet anemii (4 badania) banerek

      W przypadku podejrzenia zespołu niespokojnych nóg o charakterze wtórnym wskazuje się na wykonanie:

      Pakiet tarczycowy (TSH, fT3, fT4) banerek

      >> Przeczytaj także: Witamina B12 – superwitamina

      Jak leczyć zespół niespokojnych nóg?

      Leczenie RLS dzieli się na:

      • farmakologiczne – dobierane w zależności od przyczyn zespołu niespokojnych nóg oraz stanu zdrowia pacjenta (agoniści receptora dopaminowego, lewodopa, ligandy receptora α2δ, benzodiazepiny, opioidy).
      • niefarmakologiczne – utrzymywanie higieny snu, unikanie alkoholu i kofeiny oraz tytoniu, podejmowanie umiarkowanego wysiłku fizycznego, wykonywanie masaży kończyn dolnych oraz stosowanie kompresów.

      Czy zespół niespokojnych nóg da się wyleczyć? Odpowiedź na to pytanie w dużej mierze zależy od tego, co jest przyczyną RLS u danego pacjenta. W sytuacji, gdy podłoże choroby stanowi np. niedobór żelaza, uzupełnienie tych deficytów pozwala wyciszyć objawy.

      FAQ. Zespół niespokojnych nóg – często zadawane pytania

      Jakiej witaminy brakuje przy zespole niespokojnych nóg?

      W przypadku RLS mowa przede wszystkim o deficytach żelaza. Natomiast niedobory witamin z grupy B, w tym szczególnie witaminy B12, będą negatywnie wpływały na przekaźnictwo nerwowe i pogłębiały problem.

      Do jakiego lekarza z zespołem niespokojnych nóg?

      W przypadku podejrzenia zespołu niespokojnych nóg w pierwszej kolejności najlepiej wybrać się do
      lekarza rodzinnego, który dokona wstępnej oceny objawów.

      Czy w przypadku zespołu niespokojnych nóg należy zgłosić się do
      neurologa?

      Na początku najlepiej umówić się na wizytę do lekarza pierwszego kontaktu, który w razie potrzeby
      wystawi skierowanie do neurologa.

      Ile trwa zespół niespokojnych nóg?

      Same objawy pojawiające się przy zespole niespokojnych nóg trwają zwykle od kilku do kilkudziesięciu sekund. Natomiast sam RLS jest chorobą przewlekłą i jego objawy mogą pojawiać się przez całe życie.

      Jakie zioła na zespół niespokojnych nóg?

      Zioła w przypadku zespołu niespokojnych nóg mogą ułatwiać wyciszenie czy wspomagać zasypianie, z czym wielu chorych ma problem. Do takich ziół zaliczają się m.in. szyszki chmielu, lawenda, melisa, kozłek lekarski.

      Zespół niespokojnych nóg (RLS) – podsumowanie

      RLS jest chorobą przewlekłą, której towarzyszą takie objawy jak drętwienie, mrowienie, pieczenie czy swędzenie w obrębie nóg, występujące przede wszystkim w godzinach wieczornych i nocnych. Jej podłoże może być genetyczne lub powiązane z innymi schorzeniami, a sam sposób leczenia powinien być dostosowany do stanu pacjenta. Zespół niespokojnych nóg często diagnozowany jest u osób w drugiej-trzeciej dekadzie życia, ale może występować również u dzieci.

      Opieka merytoryczna: lek. Kacper Staniszewski

      Bibliografia

      1. Jasionowska, J., Skiba, A., Gałecki, P. Zespół niespokojnych nóg. Medycyna po Dyplomie 2019.
      2. Fiszer, U. (tłum.) Zespół niespokojnych nóg: dowody na nocną aktywację układu podwzgorzeprzysadka-nadnercza. Neurologia po Dyplomie 2010, t. 5, nr 5, s. 63-69.
      3. Narowska, D. i wsp. Częste problemy w leczeniu zespołu niespokojnych nóg – opis przypadku i przegląd piśmiennictwa. Psychiatr. Pol. 2015; 49(5): 921–930.

      Ślinotok – co oznacza nadmierne wydzielanie śliny? Możliwe przyczyny

      Sandra Słuszewska
      -
      0
      Ślinotok – co oznacza nadmierne wydzielanie śliny? Możliwe przyczyny

      Ślina pełni w organizmie szereg istotnych funkcji – nawilża jamę ustną, wspomaga trawienie, chroni przed drobnoustrojami. Czasem jednak dochodzi do jej naprodukcji, co może budzić niepokój. Ślinotok, czyli nadmierne wydzielanie śliny, to objaw, który rzadko występuje bez przyczyny. Choć często bywa przejściowy i niegroźny, w niektórych przypadkach może wskazywać na głębsze problemy zdrowotne. Co oznacza ślinienie się podczas snu? Czy istnieją domowe sposoby na ślinotok?

      Spis treści:

      1. Co to jest ślinotok?
      2. Ślinienie się podczas snu – czy to powód do niepokoju?
      3. Ślinotok – przyczyny
      4. Jak zatrzymać ślinotok?
      5. Ślinotok – kiedy udać się do lekarza?
      6. FAQ. Ślinotok – często zadawane pytania
      7. Ślinotok – podsumowanie

      Co to jest ślinotok?

      Ślinotok, znany również jako hipersaliwacja lub sialorrhea, to zjawisko polegające na nadmiernym wydzielaniu śliny z ust, które może mieć zarówno fizjologiczne, jak i patologiczne podłoże. W codziennych sytuacjach, takich jak spożywanie kwaśnych lub pikantnych potraw, zwiększona produkcja śliny jest reakcją naturalną – krótkotrwałą i nieszkodliwą. Problem pojawia się jednak, gdy wydzielanie śliny przekracza fizjologiczne normy (średnio 500–1500 ml/dobę) lub gdy prawidłowo wytwarzana ślina nie jest skutecznie połykana, co prowadzi do jej wypływania z ust.

      >> Zobacz: Bezdech senny (nocny): objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie

      Ślinienie się podczas snu – czy to powód do niepokoju?

      Ślinienie się w nocy to dość powszechny, choć często bagatelizowany objaw, który może mieć zarówno całkowicie nieszkodliwe, jak i bardziej złożone przyczyny. U wielu osób zauważenie śladu śliny na poduszce po przebudzeniu wiąże się jedynie z ułożeniem ciała podczas snu i naturalnym rozluźnieniem mięśni twarzy. Jednak jeśli ślinienie staje się nasilone, częste lub towarzyszy mu dyskomfort, warto zastanowić się, czy nie sygnalizuje ono ukrytych problemów zdrowotnych. Nadmierne ślinienie się w nocy może być wynikiem różnych czynników, takich jak:

      • spanie z otwartymi ustami – często związane z niedrożnością nosa, bezdechem sennym lub alergiami (np. na roztocza kurzu domowego);
      • nieprawidłowa pozycja ciała – zwłaszcza spanie na boku lub brzuchu sprzyja wypływowi śliny przy rozluźnionych mięśniach żuchwy;
      • zaburzenia neurologiczne – zmniejszone napięcie mięśni w obrębie twarzy może utrudniać kontrolę nad przepływem śliny;
      • stany zapalne lub infekcje jamy ustnej – mogą prowadzić do wzmożonej aktywności gruczołów ślinowych;
      • problemy stomatologiczne – np. źle dopasowane protezy lub aparat ortodontyczny.

      Choć samo zjawisko ślinienia się podczas snu nie musi od razu budzić niepokoju, jego przewlekła postać może wpływać na jakość snu, prowadzić do podrażnień skóry, a nawet obniżać komfort psychiczny. Jeśli objaw utrzymuje się dłużej, warto skonsultować się ze specjalistą w celu zdiagnozowania przyczyny i ewentualnego wdrożenia leczenia.

      >> Sprawdź również: Zapalenie ślinianek – przyczyny, objawy, leczenie

      Ślinotok – przyczyny

      Do najczęstszych przyczyn ślinotoku należą:

      • fizjologiczne reakcje organizmu – np. ciąża (szczególnie w I trymestrze), spożywanie pikantnych potraw, stres czy intensywne emocje, które pobudzają pracę ślinianek;
      • choroby neurologiczne – takie jak choroba Parkinsona, stwardnienie zanikowe boczne (ALS) czy mózgowe porażenie dziecięce, które prowadzą do trudności w kontroli mięśni odpowiedzialnych za połykanie śliny;
      • stany zapalne i infekcje – obejmujące jamę ustną, gardło lub migdałki; organizm w ten sposób reaguje na podrażnienie błon śluzowych;
      • choroby układu pokarmowego – przede wszystkim refluks żołądkowo-przełykowy, który wywołuje odruchowe zwiększenie wydzielania śliny jako formę obrony przed kwasem żołądkowym;
      • nowotwory jamy ustnej, gardła lub ślinianek – mogą mechanicznie utrudniać połykanie lub wpływać na unerwienie gruczołów ślinowych;
      • działanie uboczne leków – np. niektórych leków przeciwpsychotycznych (klozapina), inhibitorów acetylocholinoesterazy (donepezil, rywastygmina) czy metoklopramidu;
      • czynniki środowiskowe – ekspozycja na metale ciężkie, pestycydy lub inne toksyny może wywoływać nadprodukcję śliny;
      • problemy stomatologiczne i mechaniczne przeszkody – takie jak źle dopasowane protezy, wady zgryzu czy obecność ciała obcego w jamie ustnej.

      Ślinotok w ciąży

      U niektórych kobiet jednym z mniej znanych, ale całkowicie naturalnych objawów wczesnej ciąży może być ślinotok – czyli nadmierne wydzielanie śliny, które najczęściej pojawia się w pierwszym trymestrze. Choć może budzić niepokój, w większości przypadków prawdopodobnie łączy się ze szczytowym stężeniem gonadotropiny kosmówkowej (hCG) oraz równoczesnym wzrostem estrogenów i progesteronu, a także z częstymi nudnościami, które zmniejszają odruch połykania. Dlatego ślinotok często towarzyszy porannym mdłościom, wymiotom i zgadze.

      >> Warto przeczytać: Progesteron w ciąży – funkcje, badanie, wysoki i niski poziom progesteronu w ciąży.

      Co więcej, uczucie nadmiaru śliny może być spotęgowane przez zmieniony smak w ustach lub nadwrażliwość na zapachy. Na szczęście objaw ten zwykle ustępuje samoistnie w drugim trymestrze ciąży i nie stanowi zagrożenia dla matki ani dziecka.

      Ślinotok u dziecka

      Ślinotok u dziecka to zjawisko, które w większości przypadków ma charakter fizjologiczny i wynika z naturalnych etapów rozwoju. Najczęściej pojawia się w okresie ząbkowania, kiedy to gruczoły ślinowe zaczynają działać intensywniej, a jednocześnie niedojrzały układ nerwowy nie pozwala jeszcze dziecku w pełni kontrolować połykania śliny. Widok malucha z mokrym podbródkiem czy ubrankiem nie powinien zatem budzić niepokoju – to normalna reakcja organizmu na podrażnienie dziąseł oraz obecność ciał obcych w jamie ustnej, takich jak gryzaki, zabawki czy własne palce.

      Jednak nadmierne wydzielanie śliny u dziecka może być również objawem towarzyszącym innym stanom, takim jak:

      • infekcje jamy ustnej (pleśniawki, afty);
      • choroby gardła;
      • powiększenie migdałków;
      • refluks żołądkowo-przełykowy.

      Jak zatrzymać ślinotok?

      Zatrzymanie ślinotoku wymaga przede wszystkim zrozumienia, że jest on objawem, a nie chorobą samą w sobie. Kluczowym krokiem w skutecznym leczeniu jest więc identyfikacja jego przyczyny – może to być stan zapalny, choroba neurologiczna, efekt uboczny leków lub po prostu reakcja fizjologiczna na bodźce smakowe. Dopiero po określeniu źródła problemu można wdrożyć odpowiednie postępowanie – od domowych metod łagodzących objawy, aż po zaawansowane terapie specjalistyczne.

      W lżejszych przypadkach pomocne mogą okazać się, m.in.:

      • dokładna higiena jamy ustnej;
      • unikanie kwaśnych i ostrych potraw;
      • picie wody małymi łykami;
      • żucie bezcukrowej gumy, które stymuluje połykanie.

      W stanach zapalnych sprawdzają się płukanki ziołowe (np. z mięty) i pastylki przeciwzapalne. Jeśli jednak ślinotok ma charakter przewlekły, lekarz może zalecić:

      • leczenie farmakologiczne (np. leki antycholinergiczne);
      • terapię logopedyczną poprawiającą kontrolę nad mięśniami jamy ustnej;
      • w wybranych przypadkach – ostrzyknięcie ślinianek toksyną botulinową, która czasowo ogranicza ich aktywność.

      Zabieg chirurgiczny to ostateczność, stosowany jedynie w sytuacjach opornych na inne formy terapii.

      >> Przeczytaj: Wymaz z gardła – co wykrywa badanie i kiedy się je zleca? Jak się przygotować?

      Ślinotok – kiedy udać się do lekarza?

      Do lekarza warto zgłosić się wtedy, gdy ślinotok jest intensywny, długotrwały lub towarzyszą mu inne niepokojące objawy. Szczególną uwagę powinny zwrócić: trudności w przełykaniu, ból gardła, duszność, chrypka, owrzodzenia jamy ustnej, nieprzyjemny zapach z ust czy osłabienie mięśni twarzy. Konsultacja jest również wskazana, jeśli ślinotok pojawił się nagle bez oczywistej przyczyny (np. ciąży, ząbkowania, infekcji), nie ustępuje mimo domowych metod lub wyraźnie obniża komfort życia.

      W takich przypadkach konieczna może być diagnostyka w kierunku chorób neurologicznych, infekcji, refluksu, nowotworów lub skutków ubocznych przyjmowanych leków.

      Morfologia banerek
      Pakiet tarczycowy (TSH, fT3, fT4) banerek

      FAQ. Ślinotok – często zadawane pytania

      Jakie schorzenie powoduje ślinotok?

      Ślinotok może być objawem wielu różnych schorzeń. Najczęściej występuje w przebiegu refluksu żołądkowo-przełykowego, chorób neurologicznych (np. choroby Parkinsona, stwardnienia zanikowego bocznego), infekcji jamy ustnej, chorób gardła lub przy nieprawidłowościach stomatologicznych (np. próchnica, źle dopasowane protezy).

      Czy ślinienie się jest objawem udaru?

      U części pacjentów po udarze mózgu może wystąpić ślinotok – szczególnie wtedy, gdy doszło do porażenia mięśni twarzy lub zaburzeń połykania. Nie jest to objaw samego udaru, lecz jego możliwe powikłanie neurologiczne.

      Czy ślinotok jest niebezpieczny?

      Sam w sobie ślinotok nie jest groźny, ale może być objawem poważniejszych schorzeń. Długotrwałe nadmierne wydzielanie śliny może prowadzić do podrażnień skóry, problemów z mówieniem i przełykaniem, a także wpływać na komfort życia. W takich przypadkach warto skonsultować się z lekarzem.

      Jakie leki mogą powodować ślinotok?

      Ślinotok może być skutkiem ubocznym niektórych leków, zwłaszcza leków przeciwpsychotycznych, inhibitorów acetylocholinoesterazy stosowanych w leczeniu choroby Alzheimera, leków przeciwwymiotnych.

      Kto leczy ślinotok?

      Leczeniem ślinotoku zajmują się różni specjaliści – lekarz rodzinny, laryngolog, neurolog lub stomatolog, w zależności od przyczyny objawu. W przypadku trudności z połykaniem pomocna może być również konsultacja logopedyczna.

      Ślinotok – podsumowanie

      Podsumowując:

      • ślinotok to objaw, nie choroba – jego przyczyna może być fizjologiczna lub patologiczna;
      • fizjologiczny ślinotok występuje m.in. u dzieci podczas ząbkowania, u kobiet w ciąży lub po spożyciu kwaśnych i ostrych potraw;
      • patologiczne przyczyny to m.in. choroby neurologiczne (np. Parkinson, udar), infekcje, refluks żołądkowo-przełykowy czy niektóre leki;
      • nadmierne ślinienie może powodować dyskomfort, trudności w mówieniu i przełykaniu oraz podrażnienia skóry wokół ust;
      • leczenie zależy od przyczyny – może obejmować higienę jamy ustnej, dietę, farmakoterapię, ćwiczenia logopedyczne, a w niektórych przypadkach także botoks lub leczenie chirurgiczne;
      • warto zgłosić się do lekarza, jeśli ślinotok jest przewlekły, intensywny lub towarzyszą mu inne objawy, takie jak ból, duszność czy trudności w połykaniu.

      W przypadku zauważenia niepokojących objawów warto pamiętać, że szybkie rozpoznanie przyczyny ślinotoku znacząco ułatwia leczenie i poprawia komfort życia. Jeśli ślinotok utrzymuje się mimo domowych metod lub towarzyszą mu inne symptomy, nie zwlekaj z wizytą u specjalisty. Warto także rozważyć wykonanie odpowiednich badań diagnostycznych – np. laboratoryjnych testów w kierunku infekcji, zaburzeń metabolicznych czy hormonalnych. Skorzystaj z usług ALAB laboratoria, które oferują szeroki zakres badań i nowoczesną diagnostykę medyczną, pomagającą precyzyjnie ustalić źródło problemu.

      Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Ciepłucha

      Bibliografia

      1. https://www.mp.pl/pacjent/objawy/74804,zaburzenia-wydzielania-sliny-slinotok-suchosc-w-jamie-ustnej [dostęp: 13.07.2025]
      2. Bocianiak M., Steinborn B., Leczenie ślinotoku u dzieci i młodzieży z chorobami układu nerwowego, Oddział Kliniczny Dzieci i Młodzieży Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Poznaniu.
      3. Yellepeddi V. K. i inni, Effectiveness of atropine in managing sialorrhea: A systematic review and meta-analysis. Int J Clin Pharmacol Ther. 2024 Jun;62(6):267-277.
      4. Zalyalova Z.A., Sliunotechenie posle insul’ta [Salivation after stroke]. Zh Nevrol Psikhiatr Im S S Korsakova. 2017;117(1):85-89.
      5. Alhajj M., Babos M., Physiology, Salivation. [Updated 2023 Jul 24]. In: StatPearls [Internet].

      Słodki posmak w ustach – co może być przyczyną?

      Sylwia Brodniewska
      -
      0
      Słodki posmak w ustach – co może być przyczyną?

      U zdrowych ludzi słodki posmak w ustach pojawia się po spożyciu konkretnych pokarmów, np. słodyczy. Jeśli jednak pojawia się niezależnie od jedzenia lub towarzyszą mu inne objawy, może on świadczyć o poważniejszych stanach. Dowiedz się, co oznacza słodki smak w ustach i czy można samodzielnie się go pozbyć.

      Spis treści:

      1. Przyczyny słodkiego smaku w ustach
      2. Co oznacza słodki posmak w ustach?
      3. Słodki smak w ustach a choroby – co warto wiedzieć?
      4. Ketoza a słodki smak w ustach – powiązania z dietą
      5. Jak się pozbyć słodkiego posmaku w ustach?
      6. Słodki smak w ustach – kiedy udać się do lekarza?
      7. Słodki posmak w ustach – podsumowanie

      Przyczyny słodkiego smaku w ustach

      Za rozpoznawanie słodkiego smaku w ustach odpowiedzialne są kubki smakowe zlokalizowane na języku. O ile podczas jedzenia słodkich rzeczy jest to typowe zjawisko, to czasem słodki posmak w ustach może oznaczać różne choroby i schorzenia. Do najczęstszych należą:

      • zła higiena jamy ustnej, prowadząca do chorób dziąseł czy przyzębia,
      • posiadanie protez dentystycznych i aparatów ortodontycznych, które utrudniają higienę i zwiększają ryzyko rozwoju bakterii,
      • infekcje bakteryjne i grzybicze zatok, nosa lub gardła,
      • refluks,
      • zespół nieadekwatnego wydzielania wazopresyny (SIADH) wywołany nowotworem płuc,
      • suchość w jamie ustnej (kserostomia),
      • padaczka,
      • udar mózgu,
      • guzy mózgu,
      • cukrzyca,
      • hipoglikemia,
      • niedobory niektórych witamin i składników mineralnych,
      • zaburzenia hormonalne.

      Słodki posmak w buzi może również pojawić się w wyniku stosowania niektórych leków. Często jest efektem ubocznym leków na cukrzycę, nadciśnienie i przeciwnowotworowych. Zaburzenia smaku, w tym odczuwanie słodkiego posmaku mogą także pojawić się w wyniku zatrucia metalami ciężkimi.

      Smaki_infografika mapa smaków na języku

      Co oznacza słodki posmak w ustach?

      Słodki posmak w ustach może pojawić się nie tylko podczas spożywania słodkich pokarmów, ale również tych, w których znajdują się sztuczne słodziki czy inne zamienniki cukru. To, jak ktoś reaguje na odczuwanie nasilenia słodyczy, jest cechą osobniczą. Jednak, jeśli występują zawroty głowy i słodki smak w ustach, utrata masy ciała czy inne dolegliwości, które nie ustępują, warto skonsultować się z lekarzem i przeprowadzić szerszą diagnostykę. Co oznacza słodki posmak w ustach? Mogą to być choroby metaboliczne, neurologiczne, infekcje, zakażenia grzybicze przewodu pokarmowego czy nieprawidłowa higiena jamy ustnej.

      Warto wiedzieć:

      Większość osób wyczuwa smak słodki lepiej na przedniej części języka, a smak gorzki i umami na jego tylnej części. Wynika to z unerwienia. Z przodu języka znajdują się brodawki grzybowate, które lepiej wyczuwają słodkie smaki.

      Słodki smak w ustach a choroby – co warto wiedzieć?

      Przyczyny słodkiego posmaku w ustach mogą być różne. Zazwyczaj nie świadczą o niczym groźnym, ale nie należy ich bagatelizować. W pierwszej kolejności warto przyjrzeć się higienie jamy ustnej, a także udać do stomatologa. Oceni on stan zębów i dziąseł, a także uzupełni potencjalne braki lub wyleczy stany zapalne. Jeśli słodki posmak pojawia się głównie w lecie, to najlepiej przyjrzeć się nawodnieniu organizmu. Nie każdy ma nawyk picia wody, a podczas upałów jej ubytek jest większy i może objawiać się m.in. słodkim smakiem w ustach.

      Należy mieć świadomość, że zmiany w percepcji smaku mogą być groźne dla zdrowia, dlatego konieczne jest obserwowanie swojego organizmu. Niebezpieczne może być odczuwanie słodkiego smaku w buzi w przebiegu cukrzycy, ponieważ nieleczona może prowadzić do kwasicy ketonowej.

      Pakiet ocena ryzyka cukrzycy (4 badania)_mobile baner na kategorię

      Warto również przyjrzeć się swojej diecie. Jeśli jest ona bogata w węglowodany proste, zwłaszcza słodycze, może pojawić się infekcja grzybicza i słodki smak w ustach. Grzybica jamy ustnej objawia się właśnie między innymi zmianami w odczuwaniu smaku, a także suchością w jamie ustnej i białym nalotem na języku.

      Istnieje również powiązanie pomiędzy słodkim smakiem w ustach a nerwicą. Stres i zaburzenia lękowe mogą wpływać na cały organizm, w tym również na odczuwanie smaku. Podobne zmiany mogą towarzyszyć pacjentom z depresją.

      Ketoza a słodki smak w ustach – powiązania z dietą

      Osoby będące na diecie ketogenicznej mogą zmagać się ze słodkim posmakiem w ustach. Wynika on z obecności ketonów. Dieta keto eliminuje węglowodany (dozwolone jest maksymalnie 30 g na dobę), co podnosi poziom ciał ketonowych. Osiągnięcie ich odpowiedniego poziomu może objawiać się zaburzeniami smaku, a niekiedy także zmianami zapachu wydychanego powietrza. Jest to stan przejściowy w ketozie, ale jeśli dieta ketogeniczna nie jest odpowiednio kontrolowana, może pojawić się kwasica ketonowa, która jest groźna dla zdrowia.

      >> Przeczytaj także: Dieta keto (ketogeniczna) – na czym polega? Zasady, przepisy, przykładowy jadłospis

      Jak się pozbyć słodkiego posmaku w ustach?

      Jeśli przyczyny słodkiego smaku w ustach wynikają z higieny, diety lub trybu życia wystarczy wprowadzić kilka zmian, do których można zaliczyć:

      • ograniczenie ilości cukru w diecie,
      • regularne kontrole u stomatologa i dokładne czyszczenie zębów,
      • dbanie o nawodnienie organizmu,
      • redukcja suchości w jamie ustnej,
      • spożywanie kwaśnych produktów, np. szklanki wody z cytryną na czczo (nie jest ona wskazana przy refluksie),
      • żucie gumy, która pobudza produkcję śliny.

      Przedłużające się odczuwanie słodkiego smaku w ustach należy skonsultować z lekarzem.

      Słodki smak w ustach – kiedy udać się do lekarza?

      Ze zmianami w percepcji odczuwania zmysłów należy udać się do lekarza, który będzie mógł odpowiedzieć na pytanie, o czym świadczy słodki posmak w ustach. Na podstawie odpowiednich badań będzie mógł on potwierdzić lub wykluczyć najczęstsze choroby związane z odczuwaniem słodyczy w ustach. Lekarz powinien przeprowadzić wywiad, obejmujący dietę, oddawanie moczu, zmiany masy ciała czy ilość spożywanej wody. Na jego podstawie zleci dalsze badania.

      Pakiet watrobowy banerek

      Wizyta u lekarza jest niezbędna, jeśli słodki posmak w ustach występuje w towarzystwie innych objawów. W szczególności należy zwrócić uwagę na:

      • chrypkę,
      • powiększenie węzłów chłonnych szyjnych,
      • obrzęk twarzy lub szyi,
      • utratę węchu lub pogorszenie wzroku,
      • drętwienie kończyn,
      • trudności w przełykaniu pokarmów,
      • zmianę głosu,
      • utratę masy ciała.

      Mogą one świadczyć o poważniejszych chorobach, które wymagają włączenia odpowiedniego leczenia.

      Słodki posmak w ustach – podsumowanie

      Przyczyny słodkiego smaku w ustach są różne, jednak nie należy ich bagatelizować. Mogą one świadczyć o:

      • cukrzycy,
      • kwasicy ketonowej,
      • zakażeniach grzybiczych i bakteryjnych,
      • chorobach neurologicznych,
      • chorobach układu pokarmowego.

      Słodki posmak w ustach to także wynik nieprawidłowej higieny jamy ustnej, stresu czy stosowania niektórych leków. Słodki posmak w ustach i koronawirus również są typowe. Jeśli jednak towarzyszą mu inne dolegliwości, warto jak najszybciej odwiedzić lekarza.

      Opieka merytoryczna: lek. Katarzyna Banaszczyk

      Bibliografia

      1. Szczeklik A., Gajewski P., Interna Szczeklika 2019/20, Medycyna Praktyczna, Kraków 2020, wyd. 11.
      2. Sienkiewicz-Jarosz H. , Bieńkowski P., Neurologiczne aspekty zaburzeń smaku, „Neurologia po Dyplomie” 2012, 7(5), s. 61-66.
      3. Zwolińska G., Zaburzenia smaku: brak, upośledzenie i wzmożenie odczuwania smaku. Przyczyny i leczenie, Medycyna Praktyczna.
      4. Triantafillou V, Workman AD, Kohanski MA, Cohen NA. Taste Receptor Polymorphisms and Immune Response: A Review of Receptor Genotypic-Phenotypic Variations and Their Relevance to Chronic Rhinosinusitis. Front Cell Infect Microbiol. 2018 Mar 7;8:64, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29564227/, data dostępu 14.07.2025 r.
      5. Nakazato Y, Imai K, Abe T, Tamura N, Shimazu K. Unpleasant sweet taste: a symptom of SIADH caused by lung cancer. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2006 Mar;77(3):405-6, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16484655/, data dostępu 14.07.2025 r.
      Page 4 of 147
      1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147
      1...345...147Strona 4 z 147

      Zadbaj z nami o zdrowie - zapisz się na newsletter!

      Otrzymuj praktyczne informacje na temat profilaktyki i badań laboratoryjnych, dzięki którym poszerzysz swoją wiedzę na temat świadomej troski o zdrowie. Zapisz się na newsletter i odbierz -20% zniżki na kolejny zakup w e-sklepie.

      O nas

      Firma ALAB laboratoria to ogólnopolska sieć najnowocześniejszych laboratoriów diagnostycznych w Polsce oferująca najszerszą ofertę ponad 3 500 badań diagnostycznych.

      Nasz adres

      ul. Stępińska 22/30, 00-739 Warszawa (22) 349 60 12 info@alab.com.pl © ALAB laboratoria Sp. z o.o.