Okres ciąży wiąże się z wieloma zmianami w organizmie kobiety, które dotyczą również skóry. Pojawiające się problemy dermatologiczne sprawiają, że kobiety ciężarne zastanawiają się, które kosmetyki są bezpieczne w czasie ciąży, a których należy unikać. Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się, które kosmetyki można bezpiecznie wybierać w okresie ciąży.

Spis treści:

1. Bezpieczne kosmetyki w ciąży
   • Niacynamid w ciąży
   • Kwas hialuronowy w ciąży
   • Kwas azelainowy w ciąży
   • Kosmetyki z aloesem w ciąży
   • Antybiotyki miejscowe w ciąży
2. Zakazane kosmetyki w ciąży – czego unikać?
   • Kwas salicylowy w ciąży
   • Kwas glikolowy w ciąży
   • Retinol w ciąży
3. Pielęgnacja skóry twarzy w ciąży
4. Kosmetyki w ciąży: odpowiedzi na najczęstsze pytania (FAQ)
5. Kosmetyki dla kobiet w ciąży: podsumowanie informacji

Bezpieczne kosmetyki w ciąży

Okres ciąży wiąże się z wieloma zmianami hormonalnymi, które predysponują do pojawienia się niedoskonałości i zmian skórnych. W tym czasie może dojść do zaostrzenia atopowego zapalenia skóry, ale również pojawienia się zmian trądzikowych. Wynika to między innymi ze wzrostu stężenia androgenów i zmian immunologicznych związanych z ciążą. Kobiety mogą również zgłaszać suchość i swędzenie skóry, co wynika m. in. z zmniejszenia aktywności gruczołów łojowych i tym samym obniżenia produkcji sebum.

Problemy skórne związane z ciążą rodzą wiele pytań. Jakie substancje aktywne znajdujące się w kosmetykach są bezpieczne dla kobiety ciężarnej? Poniżej przedstawione zostaną substancje bezpieczne dla kobiety i płodu.

Niacynamid w ciąży

Niacynamid to substancja, która znajduje szerokie zastosowanie w kosmetologii. Pod kątem biochemicznym niacynamid jest aktywną formą witaminy B3. Najważniejsze właściwości niacynamidu to:

• korzystny wpływ na barierą naskórkową – między innymi poprzez stymulowanie syntezy ceramidów i kwasów tłuszczowych,
• hamowanie powstawania przebarwień – wpływa hamująco na transport melaniny w skórze,
• działanie przeciwzapalne,
• stymulowanie produkcji kolagenu typu I – wykazuje działanie przeciwstarzeniowe i poprawia strukturę skóry.

Substancja ta znajduje zastosowanie w pielęgnacji zarówno skóry trądzikowej, jak i borykającej się z problemem naruszonej bariery naskórkowej i powstawaniem przebarwień. Ważną kwestią jest również dobranie odpowiedniego stężenia niacynamidu. Należy podkreślić, że wyższe stężenia (np. 10%) mogą prowadzić do pojawienia się podrażnień.

Kwas hialuronowy w ciąży

Kwas hialuronowy to znana od dawna substancja, która zaliczana jest do polisacharydów, cechująca się wysoką zdolnością do wiązania wody. Kosmetyki z kwasem hialuronowym w ciąży świetnie sprawdzą się przy skórze suchej i odwodnionej. Najważniejsze właściwości kwasu hialuronowego poprawiające kondycję skóry to przede wszystkim:

• zwiększenie nawilżenia skóry – m. in. poprzez zmniejszenie przeznaskórkowej utraty wody,
• poprawa jędrności – kwas hialuronowy pozwala na wiązanie wody w macierzy pozakomórkowej, co poprawia strukturę skóry,
• jest zaliczany do zgarniaczy wolnych rodników tlenowych -wspiera regenerację skóry i zmniejsza stan zapalny.

Kwas azelainowy w ciąży

Substancja ta znajduje się nie tylko w kosmetykach, ale i lekach miejscowych w postaci kremu lub żelu dedykowanych skórze trądzikowej. Kwas azelainowy działa poprzez zmniejszenie powstawania czopów łojowych, a także hamowanie rozwoju bakterii, mających swój udział w patogenezie trądziku. Ponadto, jest to substancja zmniejszająca aktywność melanocytów (komórek produkujących naturalny barwnik skóry, a więc melaninę), co sprawia, że zmniejsza widoczność przebarwień, które są częstym problemem w okresie ciąży.

Kosmetyki z aloesem w ciąży

Ciężarne często pytają o kosmetyki z zawartością aloesu. Są one uznawane za bezpiecznie do stosowania w czasie ciąży. Ich korzystny wpływ na skórą wynika między innymi z właściwości nawilżających i przyspieszających gojenie. Substancje zawarte w aloesie zmniejszają nasilenie stanu zapalnego i stymulują produkcję fibroblastów, a więc głównych komórek skóry właściwej, co sprzyja regeneracji.

Antybiotyki miejscowe w ciąży

Antybiotyki stosowane miejscowo w postaci maści lub żelu odgrywają istotną rolę w leczeniu zmian trądzikowych. Mowa tutaj erytromycynie i klindamycynie. Preparaty miejscowe z zawartością tych substancji są bezpieczne dla ciężarnych, jak i płodu. Warto jednak podkreślić, że antybiotykoterapia miejscowa nie powinna być stosowana w monoterapii podczas leczenia trądziku (jako jedyna metoda leczenia), ponieważ może to prowadzić do narastania oporności bakterii na antybiotyki.

Zakazane kosmetyki w ciąży – czego unikać?

Nie wszystkie substancje stosowane w kosmetologii są bezpieczne dla kobiety w ciąży i rozwijającego się dziecka. Niektóre z powszechnie stosowanych substancji mogą bowiem przenikać do łożyska. Bezpieczeństwo często jest uzależnione od stężenia danego produktu. Poniżej zostaną omówione te substancje aktywne, których powinno się unikać w tym wyjątkowym okresie.

>> Przeczytaj również: Antybiotyki w ciąży – czy są bezpieczne? Jak je stosować?

Kwas salicylowy w ciąży

Substancja ta znana jest przede wszystkim ze swoich właściwości złuszczających i odblokowujących mieszki włosowe, co znajduje szerokie zastosowanie w pielęgnacji skóry z problemem trądziku. Kwas salicylowy jest również wykorzystywany do wykonywania peelingów chemicznych. Uważa się, że kwas salicylowy w niewielkich stężeniach (np. 2%), który stosowany jest na niewielkie powierzchnie skóry jest względnie bezpieczny dla płodu. Jednak należy podkreślić, że wyższe stężenia i stosowanie na duże powierzchnie może wiązać się z ryzykiem działania ogólnoustrojowego. Z tego powodu lepiej unikać stosowanie kwasu salicylowego w okresie ciąży i wybrać inny, bezpieczny składnik aktywny (na przykład kwas azelainowy).

Kwas glikolowy w ciąży

Kwas glikolowy to substancja zaliczana do alfa-hydroksykwasów, cechująca się łatwą penetracją w głąb skóry, jak i również działaniem złuszczającym. Kwas glikolowy w niższych stężeniach jest potencjalnie bezpieczny w trakcie ciąży, jednak nadal nie ma konkretnych wytycznych co do jego stosowania w tym okresie. Z tego powodu, lepiej zrezygnować z używania kosmetyków z kwasem glikolowym na rzecz bezpiecznych i sprawdzonych substancji aktywnych.

Retinol w ciąży

Retinol, podobnie jak inne retinoidy zaliczany jest do pochodnych witaminy A. Jest wykorzystywany przede wszystkim w celu pielęgnacji skóry trądzikowej, ale ma również działanie przeciwstarzeniowe. Retinol stymuluje syntezę kolagenu i elastyny, co poprawia strukturę skóry, ale działa również przeciwtrądzikowo między innymi poprzez normalizację procesu keratynizacji.

Zgodnie z wytycznymi dermatologicznymi, retinoidy miejscowe, jak i ogólne są przeciwwskazane do stosowania w okresie ciąży. Wiążą się bowiem z ryzykiem wad płodu (zaliczane są do substancji teratogennych). Oczywiście, ryzyko to jest znacznie wyższe w przypadku retinoidów stosowanych doustnie (izotretynoina, acytretyna), jednak miejscowe retinoidy mogą w niewielkim stopniu przenikać przez skórę i docierać do łożyska. Z tego powodu retinoidy (również miejscowe) są przeciwwskazane w okresie ciąży.

Pielęgnacja skóry twarzy w ciąży

Skóra twarzy w czasie ciąży wymaga szczególnie delikatnej i regularnej pielęgnacji. Zasady pielęgnacyjne, których warto przestrzegać to przede wszystkim: 

• unikanie gorących kąpieli – temperatura może bowiem sprzyjać rozszerzaniu naczyń krwionośnych i wysuszeniu skóry,
• nawilżanie skóry z zastosowaniem dermokosmetyków – zawierających substancje nawilżające i uszczelniające barierą naskórkową, takie jak ceramidy, czy gliceryna,
• używanie delikatnych preparatów myjących (syndety, emulsje), unikanie mycia twarzy mydłem – mydło ma bowiem zasadowy odczyn, 
• używanie kremów z filtrem SPF 50 – pozwala to na zmniejszenie ryzyka przebarwień,
• wybieranie produktów z kwasem azelainowym – w przypadku problemu trądziku i/lub przebarwień.

Kosmetyki w ciąży: odpowiedzi na najczęstsze pytania (FAQ)

Na rynku kosmetologicznym jest dostępnych wiele substancji aktywnych. Nic więc dziwnego, że ciężarne zastanawiają się, czy stosowana przez nich pielęgnacja będzie bezpieczna dla rozwijającego się płodu. Poniżej odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania.

Kosmetyki dla kobiet w ciąży: podsumowanie informacji

• Skóra w czasie ciąży podlega wielu przemianom, związanym z wahaniami hormonów i zmianami immunologicznymi, co może predysponować do pojawienia się niedoskonałości i zmian skórnych.
• Warto zwracać uwagę na składniki aktywne zawarte w kosmetykach, ponieważ wiele z nich jest przeciwwskazana w czasie ciąży (retinoidy, kwas salicylowy i kwas glikolowy – szczególnie w wysokich stężeniach).
• Substancje aktywne bezpieczne w czasie ciąży to między innymi gliceryna, mocznik, ceramidy, kwas azelainowy, jak i kwas hialuronowy. 

Bibliografia

1. P. Bozzo i inni, Safety of skin care products during pregnancy, Canadian Family Physician June 2011; 57 (6) 665-667,
2. D. Selceni inni, Anomalie otocerebrne związane z miejscowym stosowaniem tretinoiny, Brain Dev 2000; 22(4):218-20,
3. L. Rudnicka i inni, Współczesna Dermatologia, PZWL, Warszawa 2022.