Łuszczyca krostkowa to przewlekła dermatoza, która cechuje się odmiennym obrazem klinicznym niż klasyczna łuszczyca pospolita. Jakie są najczęstsze objawy łuszczycy krostkowej? Jakie rodzaje tej choroby wyróżniamy? Czy łuszczyca krostkowa może zagrażać życiu? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdziesz w kolejnych akapitach tego artykułu.

Spis treści:

1. Co to jest łuszczyca krostkowa?
   • Łuszczyca krostkowa: czy jest zaraźliwa?
2. Łuszczyca krostkowa: przyczyny dolegliwości
3. Rodzaje łuszczycy krostkowej: objawy choroby
   • Łuszczyca krostkowa uogólniona
   • Łuszczyca krostkowa ograniczona
   • Łuszczyca krostkowa dłoni i podeszw stóp
4. Diagnostyka łuszczycy krostkowej
   • Jakie badania krwi wykonać przy podejrzeniu łuszczycy krostkowej?
5. Łuszczyca krostkowa: leczenie

Co to jest łuszczyca krostkowa?

Łuszczyca to przewlekła zapalna choroba skóry, która dotyka nawet 1-3% populacji. Choroba ta występuje w kilku odmianach.

Łuszczyca krostkowa to jedna z cięższych odmian łuszczycy, która charakteryzuje się nieco odrębnym obrazem klinicznym. W przypadku łuszczycy krostkowej na skórze pacjentów nie obserwuje się bowiem typowych dla łuszczycy grudek skórno-naskórkowych pokrytych łuską, lecz zamiast tego zauważalne są krostki, zlokalizowane na rumieniowym podłożu lub na skórze niezmienionej. Krosty te są jałowe, co oznacza, że jeśli wykona się posiew z tych wykwitów – uzyska się ujemny wynik.

Łuszczyca krostkowa: czy jest zaraźliwa?

Łuszczyca to schorzenie niezakaźne. Nie powoduje go bowiem żaden drobnoustrój, a więc bakteria, wirus lub grzyb. Nie ma możliwości zarażenia się łuszczycą zarówno poprzez kontakt pośredni, jak i bezpośredni – na przykład przez podanie ręki czy dotknięcie zmian łuszczycowych. Warto zwiększać świadomość społeczeństwa w tej sprawie, ponieważ wielu pacjentów z łuszczycą spotyka się z wykluczeniem społecznym, związanym z obecnością na skórze zmian łuszczycowych.

>> Sprawdź też: Odkrywanie tajemnic HLA-Cw6: klucz do zrozumienia łuszczycy i łuszczycowego zapalenia stawów

Łuszczyca krostkowa: przyczyny dolegliwości

Nie ma jednej, konkretnej przyczyny, która odpowiada za rozwój łuszczycy, w tym jej odmiany krostkowej. Dużą rolę w patogenezie tej jednostki chorobowej odgrywa genetyka, szacuje się bowiem, że nawet u 30% pacjentów obserwuje się dodatni wywiad rodzinny. Ogromną rolę w rozwoju łuszczycy odgrywają także zjawiska immunologiczne, w tym między innymi cytokiny uwalniane przez limfocyty T. Nie bez wpływu na rozwój tej dermatozy pozostają również czynniki środowiskowe.

Do czynników mogących sprzyjać ujawnieniu się lub zaostrzeniu łuszczycy zaliczamy przede wszystkim:

• stres,
• palenie tytoniu,
• spożywanie alkoholu,
• infekcje, zakażenia,
• ciąża, okres okołoporodowy,
• otyłość,
• glikokortykosteroidy stosowane ogólnie (domięśniowo, doustnie, dożylnie),
• stosowanie preparatów litu,
• przyjmowanie niektórych leków, w tym b-blokerów, indometacyny, cymetydyny, leków przeciwmalarycznych,
• dieta bogata w tłuszcze zwierzęce.

Rodzaje łuszczycy krostkowej: objawy choroby

Łuszczyca krostkowa to również niejednorodna grupa dermatoz. Wyróżnić można bowiem ograniczone odmiany tego schorzenia, jak i krostkowicę uogólnioną, która jest najcięższą postacią łuszczycy. Więcej o poszczególnych odmianach łuszczycy krostkowej przeczytasz w kolejnych akapitach tego artykułu.

>> Dowiedz się więcej: Łuszczyca – objawy, diagnostyka, leczenie

Łuszczyca krostkowa uogólniona

Krostkowica uogólniona nazywana jest również łuszczycą krostkową von Zumbusch. W tym przypadku zmiany i typie krostek zajmują bardzo rozległe obszary na skórze. Zmianom krostkowym może towarzyszyć spełzanie naskórka. Z wykwitami skórnymi mogą współwystępować objawy ogólne takie jak wysoka gorączka, dreszcze, osłabienie czy bóle stawów. Przy zajęciu dużej powierzchni skóry, mogą się ujawnić zaburzenia elektrolitowe i odwodnienie.

Zaawansowana łuszczyca krostkowa uogólniona może być stanem zagrożenia życia. W przypadku niepodjęcia odpowiedniego leczenia ryzyko zgonu wynosi nawet 25%.

Łuszczyca krostkowa ograniczona

Łuszczyca krostkowa ograniczona to nic innego jak jednostka chorobowa o nazwie Acrodermatitis Continua Hallopeau. Pod tą skomplikowaną nazwą kryje się dermatoza, cechująca się obecnością krostek w obrębie palców rąk i stóp. Zmiany mogą również pojawiać się podpaznokciowo, co może grozić spełzaniem płytek paznokciowych. Zmianom skórnym mogą towarzyszyć uciążliwe dolegliwości bólowe.

Łuszczyca krostkowa dłoni i podeszw stóp

Łuszczyca krostkowa dłoni i podeszew występuje typowo po 50. roku życia i częściej dotyka osoby płci żeńskiej. Może współwystępować z łuszczycą zwykłą lub stawową. Ta odmiana łuszczycy cechuje się obecnością zmian rumieniowo-złuszczających oraz krostkowych zlokalizowanych na skórze dłoni i podeszew. Często w tych lokalizacjach pojawiają się także popękania i rozpadliny, które utrudniają wykonywanie codziennych czynności.

Diagnostyka łuszczycy krostkowej

W postawieniu diagnozy łuszczycy krostkowej ogromną rolę odgrywa obraz kliniczny. Wykonuje się również biopsję skóry i badanie histopatologiczne pobranego wycinka. W obrazie histopatologicznym dla łuszczycy krostkowej charakterystyczne są krosty spongiotyczne Kogoja i mikroropnie Munro.

Łuszczycę krostkową uogólnioną należy różnicować z innymi dermatozami, a przede wszystkim z:

• ostrą uogólnioną osutką krostkową (AGEP),

• krostkową dermatozą podrogową (chorobą Sneddona-Wilkinsona).

Natomiast łuszczycę krostkową dłoni i podeszew różnicuje się z takimi jednostkami chorobowymi jak:

• wyprysk dyshydrotyczny,
• grzybica potnicowa stóp,
• alergiczny wyprysk kontaktowy.

>> To może Cię zainteresować: Egzema skóry – co to jest, objawy i leczenie egzemy na dłoniach i twarzy

Jakie badania krwi wykonać przy podejrzeniu łuszczycy krostkowej?

Choć badania laboratoryjne nie pozwalają na postawienie rozpoznania łuszczycy krostkowej, to są bardzo przydatne w czasie prowadzenia terapii. Jak już zostało wspomniane, łuszczyca krostkowa uogólniona może wiązać się z objawami ogólnymi i zaburzeniami wodno-elektrolitowymi. Z tego powodu pacjenci ci powinni być hospitalizowani i powinni mieć wykonane takie badania laboratoryjne jak między innymi:

• morfologia krwi obwodowej,
• kreatynina,
• jonogram,
• stężenia białka CRP,
• próby wątrobowe.

W przypadku planowanego włączenia leczenia acytretyną również konieczne jest wykonanie wybranych badań laboratoryjnych, do których należy oznaczenie:

• enzymów wątrobowych,
• lipidogramu,
• morfologii krwi obwodowej,
• glukozy,
• wykonanie testu ciążowego z krwi (beta-HCG), celem wykluczenia ciąży,
• stężenia kreatyniny.

Łuszczyca krostkowa: leczenie

Łuszczyca krostkowa dłoni i podeszew często leczona jest preparatami miejscowymi. W terapii tej stosuje się typowo glikokortykosteroidy w postaci maści i kremów, a także złożone preparaty glikokortykosteroidów z pochodnymi witaminy D. Inną opcją terapeutyczną jest fototerapia (PUVA).

W leczeniu ogólnym zarówno w przypadku łuszczycy krostkowej uogólnionej, jak i łuszczycy krostkowej Hallopeau, leczeniem z wyboru jest retinoid doustny – acytretyna. Lek ten jest substancją teratogenną, dlatego jest bezwzględnie przeciwwskazany do stosowania u kobiet w ciąży. Inne możliwości leczenia ogólnego łuszczycy krostkowej obejmują zastosowanie metotreksatu oraz cyklosporyny. Leczenie to powinno być prowadzone pod okiem doświadczonego dermatologa po wykluczeniu przeciwwskazań do zastosowania danej substancji.

>> Przeczytaj też: Dieta w łuszczycy. Co jeść a czego unikać? Przykładowy jadłospis

Łuszczyca krostkowa to rodzaj łuszczycy, który zawiera w sobie kilka odrębnych jednostek dermatologicznych. W przypadku wystąpienia łuszczycy krostkowej uogólnionej pacjent wymaga pilnego kontaktu z dermatologiem i w wielu przypadkach również hospitalizacji. Jeżeli wystąpią u Ciebie objawy mogące sugerować łuszczycę krostkową, to zdecydowanie warto udać się na konsultację dermatologiczną. Na wizycie lekarz dermatolog, po ocenie stanu skóry, zadecyduje o dalszym postępowaniu diagnostyczno-leczniczym.

---

Bibliografia

1. L. Rudnicka i inni, Współczesna Dermatologia, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2022, 
2. L. Bolognia i inni, Fourth Edition Dermatologia, Medipage, Warszawa 2022,
3. L. Kulczycka-Siennicka, Leczenie łuszczycy krostkowej – jakie propozycje przynosi konsensus Narodowej Fundacji ds. Łuszczycy? Dermatologia po Dyplomie, tom 4, nr 5, 2013.

Róża to schorzenie zaliczane do chorób zakaźnych, manifestujące się dość typowymi objawami dermatologicznymi. Jakie są przyczyny róży? Jak wygląda leczenie tego schorzenia? Czy róża zawsze wymaga pobytu w szpitalu? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdziesz w poniższym artykule.

Spis treści:

1. Czym jest róża? Charakterystyka choroby
2. Róża – gdzie najczęściej się pojawia?
3. Róża – przyczyny choroby
4. Róża – kto jest najbardziej narażony na zakażenie?
5. Róża – jak wygląda zakażenie skóry? Zdjęcia
6. Róża – objawy i przebieg choroby
   • Jak długo trwa choroba róża?
7. Postacie kliniczne róży
8. Róża – diagnostyka i leczenie
   • Róża – leczenie domowe choroby skóry
9. Róża – jak uniknąć zakażenia? Profilaktyka

Czym jest róża? Charakterystyka choroby

Róża to choroba bakteryjna dotycząca skóry i tkanki podskórnej, która wiąże się z pojawieniem charakterystycznych objawów klinicznych. Najważniejsze objawy róży można dostrzec gołym okiem, a rozpoznanie choroby stawiane jest na podstawie badania podmiotowego i przedmiotowego. Róża zaliczana jest do grupy chorób zakaźnych, jednak należy zaznaczyć, że nie jest możliwe przenoszenie tego schorzenia pomiędzy ludźmi. Okres wylęgania róży, a więc czas od zakażenia do pojawienia się pierwszych objawów wynosi zazwyczaj od 1 do 4 dni.

Róża – gdzie najczęściej się pojawia?

Do pojawienia się zakażenia skóry i tkanki podskórnej dochodzi najczęściej w takich lokalizacjach jak:

• twarz – wówczas mamy do czynienia z różą twarzy,
• w obrębie kończyny dolnej, typowo podudzia – stan ten potocznie określany jest jako róża na nodze – jest to najczęstsza lokalizacja róży,
• w obrębie kończyny górnej – jak już wspomniano z sytuacją tą częściej można się spotkać u kobiet po mastektomii.

Róża – przyczyny choroby

Jak już zostało wspomniane, róża to choroba bakteryjna. Za jej pojawienie się odpowiadają najczęściej paciorkowce β-hemolizujące z grupy A, a przede wszystkim gatunek Streptococcus pyogenes. Zdarza się jednak, że różę wywołują inne paciorkowce – głównie z grup C i G. Należy mieć świadomość, że w niektórych przypadkach mamy do czynienia z koinfekcją paciorkowcowo-gronkowcową lub nadkażeniem już istniejących zmian skórnych gronkowcem. Jak dochodzi do zakażenia? Wrotami infekcji jest uszkodzona skóra i błony śluzowe. Po wniknięciu drobnoustrojów do organizmu, dochodzi do szerzenia się zakażenia drogą naczyń chłonnych i pojawienia się charakterystycznych objawów chorobowych. Wrotami zakażenia może być nawet drobne skaleczenie lub ukąszenie owada.

Róża – kto jest najbardziej narażony na zakażenie?

Istnieją pewne czynniki ryzyka, które sprawiają, że łatwiej o zachorowanie na różę. Należy w tym miejscu wymienić przede wszystkim:

• przewlekłe obrzęki kończyn, w tym obrzęki limfatyczne,
• stan po mastektomii – jednym z powikłań tego zabiegu operacyjnego jest właśnie obrzęk limfatyczny kończyny górnej,
• stan po zakrzepicy żył głębokich,
• cukrzyca – której towarzyszy zwiększona podatność na zakażenia,
• obecność owrzodzeń podudzi – każda rana stanowi potencjalne wrota zakażenia,
• stan po operacji żylaków,
• narkomania,
• stany zapalne skóry, którym towarzyszy silny świąd (możliwe są wówczas zadrapania skóry, mogące być wrotami infekcji),
• zaniedbania higieniczne.

Róża – jak wygląda zakażenie skóry? Zdjęcia

Objawy skórne róży są dość charakterystyczne. Skóra jest wówczas żywoczerwona, dobrze napięta i błyszcząca. Widoczny jest również obrzęk tkanki podskórnej, a skóra zajęta przez wykwity jest wyraźnie odgraniczona od skóry niezmienionej chorobowo. Zmiany skórne są typowo bolesne podczas palpacji. W okolicy zmian skórnych są czasami widoczne drobne wybroczyny, co przypomina osutkę płoniczą. Co więcej, w zajętym obszarze można również niekiedy dostrzec rumieniowe, podłużne smugi, co odpowiada zajęciu węzłów chłonnych i szerzeniu się infekcji.

Róża – objawy i przebieg choroby

Należy mieć świadomość, że róża to nie tylko objawy skórne, które możemy zobaczyć gołym okiem. Oprócz klasycznego obrazu dermatologicznego, w przebiegu tego schorzenia bakteryjnego możemy zaobserwować również:

• gorączkę, sięgającą nawet powyżej 40 st. C.,
• dreszcze,
• uczucie rozbicia,
• zmęczenie, osłabienie,
• objawy grypopodobne.

Dla róży typowe jest to, że objawy kliniczne pojawiają się nagle, nie obserwuje się w tym przypadku powolnego rozwijania się choroby.

Jak długo trwa choroba róża?

Klasyczna, niepowikłana róża trwa zazwyczaj 1-2 tygodnie. Po włączeniu odpowiedniego leczenia, objawy ogólne, w tym gorączka, mijają dość szybko. Dłużej leczą się zmiany skórne, które mogą ustępować w postaci złuszczania skóry i pojawienia się przebarwienia. Takie przebarwienia pozapalne mogą ustępować nawet od kilku tygodni do kilku miesięcy.

Czasami zdarza się jednak tak, że po róży pozostaje owrzodzenie lub przewlekły obrzęk, którego leczenie może trwać znacznie dłużej. Takie powikłania częściej towarzyszą cięższym postaciom klinicznym róży, o których więcej można przeczytać w kolejnym akapicie.

Postacie kliniczne róży

Wyróżniamy pewne odmiany kliniczne róży, które klasyfikujemy na podstawie obrazu klinicznego. Należy tutaj wymienić:

• różę pęcherzową – w tej sytuacji obserwuje się pojawienie dość dużych pęcherzy, które początkowo wypełnia jasny, surowiczy płyn. Z czasem zawartość pęcherzy może zmienić się na surowiczo-ropną lub krwistą,
• różę krwotoczną – ta odmiana choroby cechuje się pojawieniem się wybroczyn w okolicach skóry zmienionej chorobowo oraz treścią krwistą w obrębie pęcherzy,
• różę zgorzelinową – w tym przypadku obserwuje się zajęcie tkanek położonych głębiej, róża zgorzelinowa cechuje się pojawieniem się martwicy i często objawów zakażenia ogólnoustrojowego. Za tę ciężką odmianą róży odpowiada czasami nadkażenie przez bakterie beztlenowe.

Róża – diagnostyka i leczenie

Rozpoznanie róży stawia się na podstawie obrazu klinicznego, co oznacza, że nie jest konieczne wykonanie badań w celu potwierdzenia diagnozy. Jednak niekiedy wykonanie pewnych badań może okazać się pomocne w procesie leczniczym. Przy podejrzeniu nadkażenia innymi drobnoustrojami konieczne może okazać się wykonanie posiewu ze zmian skórnych. Co więcej, w niektórych przypadkach wykonuje się badanie ultrasonograficzne kończyny (badanie USG doppler) w celu oceny naczyń żylnych i w celu wykluczenia zakrzepicy żylnej.

W przebiegu róży w badaniach laboratoryjnych możemy zaobserwować takie odchylenia jak:

• leukocytoza – czyli podwyższenie liczny leukocytów (białych krwinek), odchylenie to obserwowane jest w morfologii krwi obwodowej,
• wzrost stężenia białka CRP,
• wzrost stężenia prokalcytoniny – co może świadczyć o rozwijającym się ogólnoustrojowym stanie zapalnym.

Róża – leczenie domowe choroby skóry

Niepowikłana róża u nieobciążonego chorobowo pacjenta może być leczona w warunkach domowych. Jednak przy ciężkim zakażeniu (róża zgorzelinowa, krwotoczna, pęcherzowa), a także przy współwystępowaniu innych schorzeń konieczna może być hospitalizacja. O sposobie leczenia róży (w oparciu o badanie podmiotowe i przedmiotowe) decyduje lekarz.

Róża jest chorobą bakteryjną, więc konieczne jest włączenie antybiotykoterapii (doustnej lub dożylnej). Antybiotykiem pierwszego wyboru jest penicylina, zaś w przypadku nadwrażliwości typu I na penicyliny – stosuje się klindamycynę. Oprócz tego zastosowanie znajdują okłady chłodzące, elewacja kończyny, preparaty  przeciwbólowe i przeciwzapalne, a w niektórych przypadkach także profilaktyka przeciwzakrzepowa. 

Róża – jak uniknąć zakażenia? Profilaktyka

Niestety, róża to schorzenie, którego przechorowanie nie daje trwałej odporności. Nie istnieje również szczepionka, która zapobiegłaby zachorowaniu. Jeżeli u danego pacjenta są stale obecne czynniki sprzyjające zachorowaniu, to róża może się powtarzać. Taką sytuację określa się mianem róży nawrotowej. W tym przypadku możliwe jest zastosowanie leczenia z wykorzystaniem penicyliny benzatynowej, która podawana jest domięśniowo raz w miesiącu przez okres około roku. Ma to na celu zapobieganie nawrotom choroby.

Róża to choroba zakaźna, której istotą jest zakażenie skóry i tkanki podskórnej. Schorzenie rozpoznawane jest na podstawie obrazu klinicznego. W leczeniu tej przypadłości zastosowanie znajduje antybiotykoterapia. Jeżeli u pacjenta występują objawy, mogące świadczyć o róży, to wówczas konieczna jest wizyta u lekarza i włączenie odpowiedniej terapii.

---

Bibliografia

1. P. Gajewski, Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych, Medycyna Praktyczna, Kraków 2019/2020,
2. A. Szutowicz i inni, Diagnostyka laboratoryjna, Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk 2009,
3. L. Rudnicka i inni, Współczesna Dermatologia, PZWL, Warszawa 2022.