Płonica to jedna z najczęściej występujących chorób zakaźnych w populacji pediatrycznej. Szkarlatyna cechuje się charakterystycznymi symptomami skórno-śluzówkowymi. Jakie są pierwsze objawy szkarlatyny i ile trwa okres wylęgania choroby? Co robić w przypadku podejrzenia płonicy? Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się więcej na temat objawów, diagnostyki i leczenia szkarlatyny.
Spis treści:
- Szkarlatyna: co to za choroba?
- Szkarlatyna u dzieci i dorosłych: jak można się zarazić?
- Czy szkarlatyna jest zaraźliwa?
- Objawy szkarlatyny u dzieci i dorosłych
- Szkarlatyna: pierwsze objawy płonicy
- Zarażenie szkarlatyną: objawy skórne
- Jak wygląda przy szkarlatynie język i gardło?
- Szkarlatyna i tzw. trójkąt Fiłatowa
- Diagnostyka szkarlatyny. Jak wygląda rozpoznanie płonicy?
- Jakie choroby dają podobne objawy do płonicy?
- Szkarlatyna: leczenie chorych na płonicę
- Niedoleczona szkarlatyna. Jakie mogą wystąpić powikłania po płonicy?
- Profilaktyka zakażeń na szkarlatynę
- Szkarlatyna u dzieci i dorosłych: często zadawane pytania (FAQ)
- Zarażenie szkarlatyną: podsumowanie informacji
Szkarlatyna: co to za choroba?
Płonica (szkarlatyna, scarlet fever) to schorzenie bakteryjne, za które odpowiadają paciorkowce beta-hemolizujące z grupy A, a przede wszystkim paciorkowiec ropotwórczy (Streptococcus pyogenes). Bakterie te zdolne są do produkcji specjalnych toksyn, nazywanych toksynami erytrogennymi, które odpowiadają za charakterystyczny obraz kliniczny opisywanego w tym artykule schorzenia.
Na płonicę istotnie częściej chorują dzieci, jednak możliwe jest również zachorowanie w wieku dorosłym. Schorzenie to po raz pierwszy zostało opisane przez angielskiego lekarza Sydenhama w 1675 roku.
>> Przeczytaj: Paciorkowce – czy te bakterie są groźne? Objawy zakażenia, diagnostyka, leczenie
Szkarlatyna: okres wylęgania płonicy
Okres wylęgania płonicy, a więc czas od zakażenia paciorkowcami do pojawienia się pierwszych objawów choroby, wynosi typowo od 2 do 5 dni. Niekiedy jest to tylko kilka lub kilkanaście godzin.
Ile trwa szkarlatyna?
- Czas trwania choroby to zazwyczaj 7-10 dni, ale niektóre objawy, szczególnie skórne, mogą być widoczne dłużej. Dotyczy to między innymi złuszczania skóry. W przypadku wystąpienia powikłań choroby, okres rekonwalescencji może być znacznie dłuższy.>> To może Cię zainteresować: Jak wzmocnić układ immunologiczny u dorosłych i dzieci?[H2] Szkarlatyna u dzieci i dorosłych: jak można się zarazić?Do zakażenia dochodzi zazwyczaj drogą kropelkową, ale jest możliwe również poprzez kontakt bezpośredni, na przykład z wydzieliną dróg oddechowych. Źródłem choroby jest wyłącznie człowiek, typowo chory pacjent, ale do zakażenia może dojść również poprzez kontakt z osobą będącą nosicielem paciorkowców β-hemolizujących z grupy A.Warto wspomnieć, że znane są również przypadki zakażenia drogą pokarmową. Choć obecnie rzadko dochodzi do zakażenia tą drogą, to w przeszłości odnotowywano przypadki zachorowania na płonicę na skutek spożycia zanieczyszczonego drobnoustrojami mleka. W przypadku zakażenia pokarmowego, czas wylęgania jest zazwyczaj krótszy i może wynosić nawet kilka godzin.[H3] Czy szkarlatyna jest zaraźliwa?Szkarlatyna jest zaliczana do chorób zakaźnych, bowiem wywoływana jest przez baterie, które przenoszą się drogą kropelkową lub drogą kontaktu bezpośredniego z wydzieliną dróg oddechowych. Do licznych zakażeń dochodzi w zbiorowiskach ludzi, w tym w żłobkach, przedszkolach czy szkołach. Zakażeniu sprzyjają również zaniedbania higieniczne. Co ciekawe, zauważono, że schorzenie częściej występuje w miesiącach jesienno-zimowych.>> Sprawdź: Czyste piaskownice – zadbajmy o bezpieczeństwo dzieci
- [H2] Objawy szkarlatyny u dzieci i dorosłych
Objawy choroby dotyczą przede wszystkim gardła i migdałków podniebiennych, a także skóry i błon śluzowych. Obserwuje się również powiększenie węzłów chłonnych szyjnych. Węzły są bolesne podczas badania palpacyjnego. Niekiedy występuje również biegunka, wymioty i bóle brzucha. W przebiegu szkarlatyny nie obserwuje się jednak kataru, kaszlu czy zapalenia spojówek.
- [H3] Szkarlatyna: pierwsze objawy płonicyPłonica charakteryzuje się nagłym i ostrym początkiem. Rozpoczyna się wysoką gorączką, sięgającą nawet 40 stopni, której towarzyszą dreszcze. Do podwyższonej temperatury ciała dołącza silny ból gardła, utrata apetytu i osłabienie.[H3] Zarażenie szkarlatyną: objawy skórnePo około 12-36 godzinach od wystąpienia pierwszych symptomów choroby pojawiają się charakterystyczne objawy skórne płonicy, które obejmują wystąpienie plamistej lub plamisto-grudkowej osutki skórnej na tułowiu. Z czasem osutka pojawia się również w innych obszarach skóry. Wykwity chorobowe są bardzo drobne, a ich wielkość odpowiada wielkości łebka od szpilki. Co ważne, zmiany skórne nie pojawiają się na dłoniowej powierzchni rąk oraz na podeszwach stóp. Charakterystycznym objawem skórnym w przebiegu płonicy są linie Pastii, które są czerwonawymi, linijnymi wykwitami, lokalizującymi się w zgięciach stawowych.Osutka w przebiegu płonicy ma tendencję do zlewania się. Zmiany skórne są najbardziej intensywne w obrębie dołów pachowych, a także na bocznych powierzchniach lędźwi i na wewnętrznej powierzchni skóry ramion i ud. Wykwitom chorobowym może towarzyszyć świąd. Po około tygodniu zmiany skórne ustępują w postaci delikatnego złuszczania skóry.
[H3] Jak wygląda przy szkarlatynie język i gardło?
- W przebiegu szkarlatyny obserwuje się typowy wygląd języka. W pierwszych dniach choroby język pokryty jest białawym nalotem, a po około 2-3 dniach zaczyna się powoli oczyszczać, odsłaniając powiększone brodawki językowe. Oczyszczony z nalotu język z powiększonymi brodawkami przypomina swoim wyglądem truskawkę lub malinę, co sprawia, że jest nazywany językiem malinowym lub językiem truskawkowym.
Należy jednak wiedzieć, że zmiany śluzówkowe w płonicy to nie tylko język. Objawy obserwuje się również w obrębie migdałków, które często są powiększone i pokryte białawym nalotem. Na podniebieniu miękkim mogą natomiast pojawić się wykwity krwotoczne, co bywa nazywane w medycynie szkarłatnie zabarwionym gardłem.
>> Sprawdź: Malinowy (truskawkowy) język – co może oznaczać? Możliwe przyczyny
- [H3] Szkarlatyna i tzw. trójkąt FiłatowaNie można zapomnieć, że wykwity skórne w przebiegu szkarlatyny pojawiają się również na twarzy. Charakterystyczne jest wystąpienie płaskich zmian rumieniowych, którym towarzyszy bladość w okolicy skóry wokół ust, co nazywane jest trójkątem Fiłatowa. Jest to jeden z charakterystycznych objawów płonicy.[H2] Diagnostyka szkarlatyny. Jak wygląda rozpoznanie płonicy?Płonicę rozpoznaje się na podstawie obrazu klinicznego, badania przedmiotowego pacjenta, a także badań dodatkowych, w tym mikrobiologicznych. W celu potwierdzenia zakażenia wykonuje się posiew (w tym celu konieczne jest pobranie wymazu z gardła). Badanie to jest złotym standardem w diagnostyce bakteryjnego zapalenia gardła i migdałków. Cechuje się bowiem wysoką czułością, wynoszącą około 90-95%.>> Posiew wymazu z gardła na obecność paciorkowców (S.pyogenes, S. gr. C i S. gr. G) znajduje się w ALAB laboratoria<<baner: https://www.alab.pl/badanie/posiew-na-obecnosc-streptococcus-pyogenes-streptococcus-gr-c-i-streptococcus-gr-g-91831Możliwe jest również wykonanie testu antygenowego w kierunku paciorkowców, który dostępny jest w coraz większej liczbie placówek medycznych. Taki test antygenowy wykonywany jest poprzez pobranie wymazu z gardła, a wynik uzyskuje się w ciągu kilkunastu minut.
W odniesieniu do populacji pediatrycznej i podejrzenia bakteryjnego zapalenia gardła, uzyskanie ujemnego wyniku w kierunku paciorkowców w szybkim teście antygenowym powinno zostać potwierdzone poprzez wykonanie posiewu materiału (konieczne jest więc wykonanie wymazu z gardła). Najnowsze wytyczne IDSA (Infectious Diseases Society of America) podkreślają jednak istotę potwierdzania ujemnego wyniku za pomocą posiewu również u pacjentów dorosłych. Posiew mikrobiologiczny cechuje się bowiem wyższą czułością w wykrywaniu bakteryjnej etiologii zapalenia gardła i migdałków.
Niekiedy pomocniczo wykonuje się również badania laboratoryjne, w wynikach których obserwuje się:
Testy serologiczne, takie jak test antystreptolizynowy (ASO) są nieprzydatne w ostrej fazie choroby, mają natomiast znaczenie w diagnostyce różnicowej potencjalnych powikłań, ponieważ wzrost poziomu ASO we krwi obserwuje się po 1-3 tygodniach od zakażenia i utrzymuje się przez pewien czas po wyzdrowieniu.
>> Zobacz: Wysypka u dzieci – możliwe przyczyny, diagnostyka i leczenie
- [H3] Jakie choroby dają podobne objawy do płonicy?Inne schorzenia, które mogą mieć zbliżony obraz kliniczny do płonicy to przede wszystkim:
- różyczka,
- mononukleoza zakaźna,
- kiła,
- ostre zakażenie HIV,
- gronkowcowy zespół oparzonej skóry,
- sepsa z towarzyszącą skazą krwotoczną,
- choroba Kawasaki,
- osutki polekowe.
>> Sprawdź: Gronkowiec złocisty – zakażenia skóry
- [H2] Szkarlatyna: leczenie chorych na płonicę
- Płonica jest wywoływana przez bakterie, więc w leczeniu wykorzystuje się antybiotyki. W pierwszym rzucie stosuje się penicylinę fenoksymetylową. W przypadku alergii na penicyliny w wywiadzie, rekomendowane jest wykonanie antybiogramu, w celu weryfikacji wrażliwości bakterii na wykorzystywane w II rzucie antybiotyki: makrolidy (azytromycyna, klarytromycyna czy erytromycyna) i klindamycynę.
Konieczny jest również odpoczynek i odpowiednie nawadnianie. W przypadku wysokiej gorączki stosuje się leki przeciwgorączkowe, na przykład paracetamol.
- >> Warto kontrolować stan zdrowia po przebyciu zakażenia wirusowego lub bakteryjnego. Pakiet po infekcji znajdziesz w ALAB laboratoria<<baner: https://www.alab.pl/pakiet/pakiet-po-infekcji[H2] Niedoleczona szkarlatyna. Jakie mogą wystąpić powikłania po płonicy?
Odpowiednio leczona płonica wiąże się z pomyślnymi rokowaniami. Jednak w przypadku niepodjęcia terapii, śmiertelność może wynosić nawet do 20%, co jest związane z wystąpieniem powikłań. Zalicza się do nich przede wszystkim takie stany jak:
- gorączka reumatyczna,
- paciorkowcowe ostre zapalenie nerek,
- ropień okołogardłowy,
- ropne zapalenie zatok przynosowych,
- ropne zapalenie węzłów chłonnych szyjnych,
- rzadziej: zapalenie płuc czy zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
[H2] Profilaktyka zakażeń na szkarlatynę
Nie istnieje szczepienie chroniące przed zachorowaniem na szkarlatynę. W celu zmniejszenia ryzyka zachorowania należy dbać o higienę (częste mycie rąk), unikać przebywania w zbiorowiskach, a także unikać kontaktu z chorymi na płonicę. Warto podkreślić, że rozpoznanie płonicy nie wymaga przyjmowania profilaktycznej antybiotykoterapii przez członków rodziny czy grupy rówieśniczej (przedszkole, szkoła).
[H2] Szkarlatyna u dzieci i dorosłych: często zadawane pytania (FAQ)
- Szkarlatyna to częste schorzenie w populacji pediatrycznej, ciągle jeszcze kojarzone z groźnymi w skutkach epidemiami. Nic dziwnego, że choroba ta rodzi wśród pacjentów i rodziców wiele wątpliwości. Poniżej odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania.
- Skąd się bierze szkarlatyna?
Szkarlatyna to schorzenie wywoływane przez bakterie, a do zakażenia może dojść drogą kropelkową, pokarmową, a także drogą kontaktu bezpośredniego z wydzieliną dróg oddechowych chorego.
- Ile dni się choruje na szkarlatynę?
Klasyczne choroba trwa około 7-10 dni, jednak w przypadku wystąpienia powikłań objawy mogą występować znacznie dłużej. Złuszczanie skóry może utrzymywać się nawet kilka tygodni.
- Czy szkarlatyna jest groźna?
Przed erą antybiotyków, szkarlatyna była chorobą potencjalnie śmiertelną. Nieleczona płonica może bowiem wiązać się z ryzykiem wystąpienia groźnych powikłań, w tym ze zgonem włącznie.
- Ile trzeba siedzieć w domu przy szkarlatynie?Zgodnie z zaleceniami, izolacja pacjenta jest niezbędna przez pierwszą dobę od rozpoczęcia leczenia zalecanym antybiotykiem. Jednak przy obecności objawów choroby, w tym osłabienia, warto odpocząć i pozostać w domu dłużej, zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego.Ile razy w życiu można zachorować na szkarlatynę?
Szkarlatynę można przechorować więcej niż jeden raz. Wynika to z faktu, iż wyróżnia się więcej niż jedną toksynę pirogenną produkowaną przez paciorkowce. Przechorowanie płonicy uodparnia wyłącznie na jeden rodzaj toksyny bakteryjnej.
Jakie są pierwsze objawy szkarlatyny u dorosłego?
- Pierwsze objawy, zarówno u dzieci, jak i u dorosłych obejmują wysoką gorączkę i dreszcze, ból gardła, a także osłabienie. Należy podkreślić, że symptomy pojawiają się nagle.
- Ile dni zaraża szkarlatyna?
- Nieodpowiednio leczeni pacjenci mogą zarażać bardzo długo, nawet do kilku tygodni. Jednak włączenie skutecznej antybiotykoterapii skraca zakaźność aż do 24 godzin. Włączenie odpowiedniego leczenia pozwala na zmniejszenie ryzyka kolejnych zachorowań i pojawienia się lokalnych ognisk epidemicznych.
Czym się różni szkarlatyna od bostonki?
Bostonka to potoczne określenie używane często przez pacjentów w odniesieniu do choroby dłoni, stóp i jamy ustnej. W przeciwieństwie do płonicy, jest to schorzenie wywołane przez wirusy, najczęściej wirusy Coxsackie. W przebiegu choroby dłoni stóp i jamy ustnej również obserwuje się zmiany skórno-śluzówkowe, jednak mają one inną morfologię niż te występujące w trakcie szkarlatyny.
Jakie badania należy zrobić po szkarlatynie?
Badania po szkarlatynie wykonuje się w celu wykrycia ewentualnych powikłań. Mogą to być morfologia, badanie ogólne moczu, ASO, CRP. Może być również zlecone EKG.
[H2] Zarażenie szkarlatyną: podsumowanie informacji
- Płonica to schorzenie bakteryjne, wywoływane przez paciorkowce beta-hemolizujące z grupy A, zdolne do produkowania toksyn pirogennych.
- Objawy kliniczne płonicy to przede wszystkim gorączka, ból gardła, a także charakterystyczne objawy skórno-śluzówkowe.
- W diagnostyce płonicy wykorzystuje się badania mikrobiologiczne i szybkie testy antygenowe.
- Leczenie płonicy polega na zastosowaniu antybiotykoterapii; lekiem z wyboru jest penicylina fenoksymetylowa.
- Nieleczona szkarlatyna może wiązać się z możliwością wystąpienia poważnych powikłań, w tym z ryzykiem zgonu pacjenta.
Bibliografia
- M. P. Czarkowski i inni, Płonica w Polsce w 2009 roku, Przegl Epidemiol. 2012;66:215-220,
- L. Szenborn, Płonica, Pediatria po Dyplomie, 2012/06,
- A. Szczeklik, Piotr Gajewski, Interna Szczeklika, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020/2021.
Paciorkowce β-hemolizujące grupy A (GAS – group AStreptococcus), do których należą Gramm(+) ziarniaki Streptococcus pyogenes, mogą być przyczyną wielu chorób infekcyjnych. W większości przypadków są to stosunkowo łagodnie przebiegające choroby nieinwazyjne, do których zalicza się m.in. szkarlatynę, ale również anginę czy powierzchowne zakażenia skóry (liszajec). Rzadziej bakterie te mogą rozprzestrzeniać się w głębiej położonych tkankach, prowadząc do inwazyjnych chorób o ciężkim przebiegu i niepewnym rokowaniu, np. do martwiczego zapalenie powięzi czy zespołu paciorkowcowego wstrząsu toksycznego (STSS – streptococcal toxic shock syndrome).
Szkarlatyna (płonica) była znaczącą przyczyną zachorowalności i umieralności dzieci w XIX wieku i na początku XX. Obecnie powyższe wskaźniki epidemiologiczne radykalnie się obniżyły, jednak po okresie, gdy szkarlatynę uważano za stosunkowo rzadką chorobę, zaobserwowano ponowny nagły wzrost zapadalności na tę chorobę. Okazuje się niestety, że szkarlatyna wraz z jej potencjalnymi następstwami nadal jest poważnym problemem zdrowotnym.
Szkarlatyna – czym jest i jak się rozprzestrzenia?
Szkarlatyna (płonica) jest szczególną postacią zakażenia szczepami S. pyogenes, które wytwarzają ponad 40 egzotoksyn. Toksyny te odgrywają ważną rolę w rozprzestrzenianiu się zakażenia w tkankach, mają również działanie ogólne. Szkarlatyna jest wynikiem ogólnoustrojowej reakcji organizmu na pierwszy kontakt z określonym typem toksyny erytrogennej. Po zachorowaniu powstają swoiste przeciwciała, które nie zapobiegają ponownym zakażeniom paciorkowcowym, natomiast neutralizują toksynę, zapobiegając w ten sposób powtórnemu wystąpieniu wysypki (osutki) płoniczej w przebiegu następnych zakażeń wywołanych przez szczepy S.pyogenes. Ponieważ na świecie występują 3 rodzaje egzotoksyny erytrogennej, obecnie w dobie powszechnych podróży, dużej mobilności populacyjnej potencjalnie możliwe jest 3-krotne zachorowanie na szkarlatynę.
Rezerwuarem S.pyogenes jest wyłącznie człowiek. Do zachorowania dochodzi w miesiącach jesienno-zimowych, najczęściej u dzieci w wieku 5-15 lat, ale zakażenia dotyczą coraz częściej dorosłych. Wdrożenie skutecznej antybiotykoterapii skraca zakaźność do 24 godzin.
Bardzo rozpowszechnione jest bezobjawowe nosicielstwo na migdałkach (ok. 20% populacji). Oprócz nosicieli źródłem zakażenia mogą też być niewłaściwie leczeni albo w ogóle nieleczeni chorzy na paciorkowcowe zapalenie migdałków podniebiennych, którzy mogą zakażać przez kilka tygodni.
Okres wylęgania szkarlatyny (płonicy) jest zwykle krótki i zależy od źródła (intensywności) oraz wrót zakażenia (najczęściej są to migdałki podniebienne, niekiedy rany na skórze, rzadko płonica może być następstwem zatrucia pokarmowego). W klasycznej postaci z anginą wynosi on 2- 5 dni.
Szkarlatyna (płonica) – objawy
Nasilenie objawów klinicznych jest zróżnicowane i zależy od rodzaju toksyny. Klasycznie choroba zaczyna się ostro, w pełnym zdrowiu, wymiotami (nie zawsze), dreszczami, gwałtownym wzrostem gorączki (nawet do 40 stopni u dzieci), mogą wystąpić również bóle brzucha i biegunka. Dzieci sprawiają wrażenie bardzo chorych. W przypadkach z anginą pacjenci skarżą się na silny ból gardła, któremu towarzyszy bolesne powiększenie węzłów chłonnych szyjnych, przednich.
Charakterystyczna dla szkarlatyny (płonicy) jest bardzo drobna, czerwona, plamkowa lub plamkowo-grudkowa osutka (wysypka). Pojawia się dość szybko: w ciągu 12-36 godzin (czasem po 3 dniach) od początku choroby i jest dość charakterystyczna. Na początku pojawia się na tułowiu (w okolicach szyi i obojczyków) i rozszerza się na pozostałe części ciała w ciągu kilku dni, czasami dużo szybciej (w ciągu kilku godzin). Wykwity na skórze mają wielkość łepka od szpilki.
Najintensywniejsza i najłatwiejsza do zauważenia wysypka pojawia się na bocznych powierzchniach tułowia, w okolicach pach, okolicy łonowej, na wewnętrznych powierzchniach ud i ramion oraz w zgięciach kończyn – tam też mogą wystąpić charakterystyczne czerwone linie, określane jako objaw Pastii. Na twarzy widoczny jest rumień z wyjątkiem okolicy ust i nosa (tzw. trójkąt Fiłatowa), gdzie skóra jest blada. Wysypka może się zlewać, a skóra sprawia wrażenie szorstkiej, osutce może towarzyszyć świąd. Typowymi cechami wysypki są: blednięcie podczas ucisku, później złuszczanie się.
Po upływie około tygodnia można zaobserwować płatowe złuszczanie naskórka widoczne na dłoniach, stopach, twarzy i małżowinach. Objaw ten – wbrew powszechnej opinii – nie jest patognomoniczny dla płonicy i w przypadku wczesnego włączenia terapii może w ogóle się nie pojawić.
Szkarlatynie (płonicy) nie zawsze musi towarzyszyć zakażenie gardła i migdałków, ale szczególne znaczenie dla rozpoznania choroby ma wygląd języka. Początkowo jest on pokryty nalotem, który zmniejsza się stopniowo od 2 dnia choroby, odsłaniając obrzęknięte brodawki, co daje charakterystyczny obraz „malinowego” języka. Na błonach śluzowych jamy ustnej może także wystąpić osutka w postaci czerwonych lub krwotocznych plamek (na podniebieniu miękkim i łukach podniebiennych), która zlewając się, daje obraz szkarłatnego gardła. W przypadkach przebiegających z anginą migdałki podniebienne są intensywnie zaczerwienione i obrzęknięte (od 2. dnia choroby mogą być widoczne zmiany wysiękowe).
W przebiegu szkarlatyny może dojść do uogólnionej limfadenopatii spowodowanej działaniem toksyny erytrogennej. W postaci toksycznej, w ostrym okresie choroby mogą wystąpić cechy uszkodzenia wątroby, mięśnia sercowego i nerek. W postaci septycznej może dojść do utworzenia ropni węzłów chłonnych, ropni okołomigdałkowych, zapalenia ucha środkowego i zatok obocznych nosa. Bardzo ważne jest również wczesne wykrycie objawów paciorkowcowego zespołu wstrząsu septycznego (STSS).
Szkarlatyna (płonica) – powikłania
Następstwem szkarlatyny mogą być popaciorkowcowe ostre zapalenie nerek i rzadko obecnie występująca gorączka reumatyczna.
Szkarlatyna (płonica) – diagnostyka
Szkarlatynę rozpoznaje się na podstawie kryteriów klinicznych oraz mikrobiologicznego potwierdzenia zakażenia paciorkowcami z grupy A.
Wdrażanie antybiotykoterapii empirycznie, wyłącznie na podstawie badania podmiotowego i przedmiotowego, okazało się w świetle dostępnych badań niewystarczające. Bardzo ważnym elementem diagnostycznym są badania posiewu wymazów z gardła. Nie ma konieczności wykonywania każdorazowo antybiogramu ze względu na ciągle jeszcze pełną wrażliwość paciorkowca na penicylinę.
Antybiogram należy wykonać wtedy, gdy w wywiadzie stwierdzono nadwrażliwości na penicyliny lub reakcję nadwrażliwości typu I dotyczącą jakiegokolwiek antybiotyku β-laktamowego w celu weryfikacji wrażliwości na makrolidy. Do diagnostyki wykorzystywane są również testy oparte na immunochromatograficznej metodzie detekcji antygenu polisacharydowego (Strep A). Jego niewątpliwą zaletą jest szybki czas odczytu (w ciągu kilku minut), co umożliwia podjęcie decyzji terapeutycznej w trakcie trwania wizyty w gabinecie lekarskim.
Testy serologiczne, takie jak test antystreptolizynowy (ASO) czy detekcja przeciwciał przeciwko DNAzie B, są nieprzydatne w ostrej fazie choroby (przeciwciała przeciwko streptolizynie i DNAzie pojawiają się nie wcześniej niż po 2 tygodniach od początku infekcji), mają za to znaczenie w diagnostyce różnicowej potencjalnych powikłań infekcji streptokokowych, szczególnie nieropnych.
Szkarlatynę należy różnicować z zespołem szkarlatynopodobnym w przebiegu infekcji Staphylococcus aureus(decyduje wynik posiewu), wysypkowymi infekcjami wirusowymi, odczynami polekowymi i chorobą Kawasakiego.
